...hễ dùng điện thoại, internet, là chính quyền Mỹ có quyền chặn nghe, theo dõi...
Câu chuyện Cơ Quan An Ninh Quốc Gia NSA (National Security Agency) theo dõi dân Mỹ đã nổ lớn hơn mọi dự đoán và đã gây chấn động chính trị chưa từng thấy từ ngày TT Obama vào Tòa Bạch Ốc đầu năm 2009. Một xì-căng-đan mới lớn gấp bội ba vụ đau đầu còn chưa giải quyết như Benghazi, IRS, và điều tra ký giả.
Phản ứng của dân Mỹ, của truyền thông, của quốc hội đã khiến thiên hạ rối mù không biết đường nào mà suy nghĩ nữa.
Nói chung dân Mỹ coi trọng quyền tự do cá nhân cũng như vấn đề bảo vệ chuyện riêng tư như là những quyền bất khả xâm phạm thiêng liêng nhất. Cho dù họ sợ khủng bố, nhưng các biện pháp theo dõi để chống khủng bố cũng chỉ được ủng hộ đến một giới hạn nào thôi.
Thăm dò của Washington Post sau vụ theo dõi cả triệu người qua mạng internet, cho thấy số người chống vụ NSA chiếm đa số với 52%. Thăm dò của Foxnews cho thấy tới 62% chống. Tỷ lệ hậu thuẫn trung bình của TT Obama đã rớt xuống còn 45% theo Gallup ngày 12/6, thua xa mức 49% hiện nay của TT Bush! Nếu hôm nay có bầu cử tổng thống giữa hai ông, thì ông Bush sẽ hạ Obama dễ dàng. Đúng là thế sự đổi thay!
Phần lớn truyền thông đều nhất loạt mạnh mẽ chống đối việc theo dõi truyền thông và dân chúng. Dĩ nhiên, có vài tiếng nói bênh vực chính quyền Obama, tìm cách biện minh vì nhu cầu chống khủng bố, lập lại nguyên văn lập luận của chính quyền. Nhưng nói chung đều chống. Mà đáng nói là chống mạnh nhất lại là hai tờ báo nổi tiếng là “phe ta” từ trước đến giờ, là tờ Washington Post và New York Times.
New York Times đăng một loạt bài bình luận không phải của một ký giả nào, mà là quan điểm chính thức của Ban Biên Tập, đả kích chính quyền Obama cực kỳ mạnh, nói TT Obama đã để “mất trọn vẹn hết niềm tin” (lost all his credibility), dù sau đó sửa lại nhẹ bớt là “mất hết niềm tin trong vấn đề này” (lost all credibility on this issue).
Washington Post cũng có những bài quan điểm chống đối mạnh, nhưng lại đi xa hơn, khui chuyện NSA thu thập hàng tỷ mảnh tin mỗi ngày qua chín công ty internet. Báo này mới đây cũng nhắc lại cuộc điều trần trước quốc hội của ông James Clapper, giám đốc NSA cách đây ba tháng. Được TNS Ron Wyden hỏi NSA có đang thu thập tin tức của cả triệu dân Mỹ qua điện đàm hay internet gì không, ông Clapper khẳng định “No, Sir”. Bây giờ bị chất vấn, ông trả lời “đó là câu trả lời ít dối trá nhất” (the least unthruthful answer), có lẽ tại vì ngắn nhất.
Giới chính khách quốc hội thì đã phản ứng rối bù nhất. Vài thượng nghị sĩ Cộng Hoà trong các tiểu ban an ninh, quốc phòng, nổi tiếng là diều hâu đã lên tiếng bênh vực các cuộc theo dõi này, cho là tối cần thiết trong cuộc chiến chống khủng bố. Vài ông Cộng Hoà diều hâu không kém như Ted Cruz và Rand Paul thì lại đòi kiện TT Obama lên Tối Cao Pháp Viện vì tội lạm quyền, vi phạm Hiến Pháp bảo đảm tự do cá nhân, và biến nước Mỹ thành một nước công an trị chưa từng thấy trong lịch sử.
Về phiá Dân Chủ, phần lớn bênh vực TT Obama cho dù trước đây từng mạnh mẽ chỉ trích TT Bush, như nghị sĩ cấp tiến Al Franken của Minnesota, hay bà Diane Feinstein, chủ tịch Ủy Ban An Ninh Thượng Viện, nhưng cũng có nhiều người chống, đáng kể nhất là TNS Dick Durbin của tiểu bang Illinois, người coi như đã đỡ đầu cho TT Obama, đưa ông vào thượng viện rồi sau đó vào Tòa Bạch Ốc. Chính khách tên tuổi chống đối mãnh liệt nhất chính là cựu PTT Al Gore.
Bất thình lình, lằn ranh Dân Chủ cấp tiến - Cộng Hoà bảo thủ trở thành lu mờ, không ai biết rõ ai chống ai bênh nữa. Vài ông cấp tiến nhất lại chống TT Obama mạnh nhất trong khi vài ông bảo thủ lại bênh vực TT Obama mạnh nhất.
TT Obama tuyên bố việc theo dõi là nhu cầu sống chết chống khủng bố, không có không được, và tất cả những hoạt động theo dõi này đều đã được báo cáo đẩy đủ cho quốc hội và được quốc hội phê duyệt.
Thật là lạ lùng. Mới cách đây vài tuần, TT Obama long trọng tuyên bố cuộc chiến chống khủng bố đã đến lúc phải chấm dứt, nước Mỹ đã thành công loại trừ được Al Qaeda và các cuộc khủng bố quy mô, bây giờ là lúc chúng ta phải trở về với cuộc sống bình thường. Phe cấp tiến tung hô mệt nghỉ, có dịp chửi Bush phóng đại con ngáo ộp khủng bố để hù dọa dân chúng. Hai tuần sau, cũng chính TT Obama lại khẳng định NSA cần phải tiếp tục theo dõi (gấp 10 lần Bush) vì khủng bố vẫn đe dọa chúng ta mỗi ngày. Một loạt “phe ta” lại đổi giọng theo, rung chuông báo động khủng bố tràn lan.
Như nhà báo cấp tiến cực đoan Paul Krugman, lên tiếng hoan hô việc theo dõi lén, vì theo ông, nạn khủng bố là mối đe dọa to lớn vẫn bao quanh chúng ta. Chỉ đáng tiếc là khi TT Bush còn nắm quyền, thì cũng ông Krugman này là người viết bài đả kích Bush chà đạp nhân quyền mạnh nhất. Đúng là chính trị như lưỡi không xương.
Còn chuyện thông báo cho quốc hội, sự thật không hẳn như vậy. Việc theo dõi quy mô này chỉ được báo cáo cho một nhúm dân biểu và nghị sĩ thuộc các tiểu ban an ninh và tư pháp, nhưng các vị này theo đúng luật, lại không được tiết lộ cho bất cứ ai khác. Nếu được các đồng nghiệp yêu cầu, họ chỉ có thể báo cáo tổng quát lại mà không được đi vào chi tiết. Nói cách khác, trong hơn năm trăm vị dân cử, chỉ có chưa đến hai chục vị biết ít nhiều thôi, còn tuyệt đại đa số không biết gì hết. Nghị sĩ Dick Durbin vừa nêu trên khẳng định ông chẳng hề biết chuyện NSA theo dõi cả triệu người qua Verizon và các mạng internet.
Cái rối rắm trong vấn đề này có lẽ là sự lẫn lộn giữa vấn đề nguyên tắc với vấn đề thực hành.
Trên nguyên tắc, việc theo dõi điện đàm và trao đổi trên mạng internet là công cụ tối cần thiết, không thể không có trong cuộc chiến cực kỳ khó khăn chống khủng bố. Các nhóm khủng bố muốn phối hợp hành động, liên lạc, nhận yểm trợ tiền bạc, bom súng,... nhất thiết là phải trao đổi tin tức với nhau. Mà hễ dùng điện thoại, internet, là chính quyền Mỹ có quyền chặn nghe, theo dõi và ngăn ngừa hành động của chúng.
Tất cả mọi người đều nhìn nhận sự công hiệu của các hình thức theo dõi này. Bin Laden sau vụ 9/11 đã tuyệt đối tránh xa điện thoại và máy điện toán, nhờ đó mới trốn tránh được cả chục năm trời. Nhưng chỉ cần Mỹ bắt được một cú điện thoại của người giao liên của Bin Laden là đã truy ra ngay chỗ ẩn núp của ông ta.
Nhu cầu theo dõi qua các phương tiện truyền tin là chuyện trên nguyên tắc không ai chống đối được. Nhưng vấn đề là đâu là giới hạn khi phải thực hành?
Năm 2008, ứng viên tổng thống Barack Obama lớn tiếng đả kích TT Bush đã đi quá xa trong việc giới hạn quyền tự do cá nhân của dân Mỹ. Ứng viên Obama long trọng hứa sẽ dẹp bỏ cái lựa chọn giả tạo –false choice, danh từ của TNS Obama- giữa nhu cầu an ninh chung và nhu cầu tự do cá nhân.
Nghe thì thật hay, cũng hay đẹp như tất cả những gì ứng viên Obama hứa hẹn, nhưng không giữ lời. Nếu so sánh việc TT Bush làm và bị ứng viên Obama chỉ trích, với những gì TT Obama làm hiện nay, thì đúng là so sánh vài giọt nước biển với cả một đại dương.
Theo tin bị xì ra, Nhà Nước Obama không phải chỉ theo dõi vài trăm ngàn người như TT Bush, mà là theo dõi cả triệu người. Công ty điện thoại Verizon phải cung cấp cho NSA tất cả tin tức về tất cả các cuộc gọi của khách hàng Verizon trong khoảng thời gian nào đó, và Verizon mới chính thức cho biết trung bình có khoảng một tỷ cuộc gọi mỗi ngày! Tất cả danh sách phải nộp cho NSA. Chính quyền Obama nói họ chỉ lấy số điện thoại của người gọi và người nhận, địa điểm hai nơi, và thời gian điện đàm. Họ không biết tên của cả hai bên cũng như không nghe nội dung cuộc nói chuyện.
Một giải thích rất coi thường thiên hạ. Với số điện thoại, Nhà Nước Obama chỉ mất không đầy ba giây đồng hồ là có thể biết ai đang gọi cho ai. Còn nội dung cuộc nói chuyện thì chỉ cần viện dẫn lý do an ninh là có thể được một ông tòa “phe ta” nào đó ký giấy là công ty Verizon bắt buộc phải cho NSA nghe lén ngay. Như trong vụ bộ Tư Pháp điều tra về một ký giả của Foxnews, bộ Tư Pháp đi lùng các quan tòa, và sau khi bị ba bốn ông từ chối, đã kiếm được một ông quan toà da đen ký trát cho theo dõi anh ký giả đó.
Nhà Nước Obama cũng đã bắt chín công ty internet, trong đó có những tên tuổi mà tất cả mọi người đều biết như Google, YouTube, Facebook, Yahoo, Skype, ..., phải cung cấp tin tức về những truy cập mà NSA muốn biết. Ai truy cập trang nào, ở đâu, khi nào, ... NSA đều có thể biết được hết.
Nếu IRS có thể được sử dụng chống các tổ chức bảo thủ thì ai dám bảo đảm những tin tức mà NSA đang có sẽ không được sử dụng để hại đối thủ chính trị? Ngày xưa Nixon mất chức vì đàn em vào trụ sở của đối lập Dân Chủ khui két sắt ăn cắp tài liệu. Bây giờ, thời buổi điện toán, tất cả tài liệu đều nằm trên mạng hay trên “mây” (tức là clouds, kho chứa tài liệu của các mạng), vào mạng là lấy được, không cần phải đục két sắt nữa. Chẳng hạn như muốn theo dõi một ông chính khách đối lập có thể truy ra ngay ông này đang đi du lịch với vợ bé ở một hòn đảo nào đó ngay. Hay anh chính khách nào suốt ngày ngồi coi phim XXX coi chừng sẽ bị tiết lộ ra và tương lai chính trị đi tiêu luôn. Thăm dò mới nhất của Rasmussen cho thấy trong 10 người Mỹ thì 6 người (57%) tin là tin tức thu được sẽ được dùng để phá đối lập.
TT Obama lên tiếng trấn an và được một số báo và chính khách phe ta hậu thuẫn, cho rằng chuyện bé xé ra to. NSA chỉ theo dõi và thu thập tin tức khi cần thiết, có manh mối gì đó, và nhất là chỉ theo dõi những người không phải dân Mỹ.
Trước hết, NSA một ngày thu hơn 13 tỷ mảnh tin (dịch nôm na từ “pieces of information”), có thể là một email, hay một cuộc điện đàm (trong đó có một tỷ cuộc gọi qua Verizon). Mười ba tỷ mỗi ngày, không phải là “chuyện bé”. Theo tin báo chí, Nhà Nước Obama chi một năm hơn 80 tỷ đô cho việc thu thập các tin tức này. Tám chục tỷ không phải là “chuyện bé”. Hay có khi là “chuyện bé” thật so với cách xài tiền của TT Obama?
TT Obama nói không theo dõi dân Mỹ, nhưng nếu tôi truy cập vào một trang mạng, làm sao NSA biết tôi là dân Mỹ hay dân Congo? Ai kiểm soát được chuyện này?
Tinh thần phe đảng của vài anh nhà báo phe ta hiện rõ khi trước đây họ không tiếc lời sỉ vả cao bồi Bush vi phạm nhân quyền, Hiến pháp luật pháp, đủ thứ, trong khi bây giờ lại lên tiếng bênh vực TT Obama. Bây giờ họ lý luận những công ty như Google đã thu thập hàng tỷ tin tức về tất cả chúng ta từ hồi nào đến giờ rồi. Mỗi lần chúng ta vào trang mạng là Google biết ngay, nghiên cứu xem chúng ta là ai, phổ biến tin tức về chúng ta cho cả ngàn công ty thương mại để họ chỉa đủ loại quảng cáo vào chúng ta. Do đó Nhà Nước có thu thập cả triệu tin về chúng ta cũng chẳng hại hơn.
Thật ra hai chuyện giống nhau mà cũng khác nhau xa. Giống nhau ở điểm tin tức cá nhân của chúng ta bị cả ngàn công ty, cơ quan biết. Khác nhau ở điểm Google chỉ có thể gửi quảng cáo lên các trang mạng mà họ đoán ta sẽ truy cập thôi, trong khi Nhà Nước có quyền huy động FBI, CIA, NSA, sở thuế (mai mốt sẽ có trách nhiệm truy lùng những người không mua bảo hiểm y tế để phạt), hay nghe lén điện thoại, đọc thư riêng, điều tra lý lịch,… vì những mục tiêu chính trị. Ai mà biết được Nhà Nước với cả chục triệu công chức và cả ngàn cơ quan có thể làm những gì? Như cột báo này tuần trước có bàn đến, một phụ tá của TT Obama đã bới được chuyện dân biểu Darrell Issa của Cộng Hoà cách đây gần bốn chục năm có lần đã bị cảnh sát hỏi giấy vì tình nghi ăn cắp xe hơi, rồi tung tin này ra để đánh ông. Những chuyện này là chuyện Nhà Nước làm được, nhưng Google không làm. Đó là khác biệt giữa hai chuyện thu thập tin tức của Google với NSA.
Một rắc rối cho chính quyền Obama là khi ông tuyên bố chỉ theo dõi những người không phải là dân Mỹ, sống ở ngoài nước Mỹ, thì mấy ông đồng minh đều nhẩy dựng lên ngay. Chính quyền Mỹ tự cho mình quyền theo dõi tất cả hơn năm tỷ người trên thế giới, bất kể dân Ả Rập, Tàu, Việt, Congo hay Pháp, Anh, Đức, … Phát ngôn viên của chính phủ Ý phản đối mãnh liệt và cho rằng tuyệt đối chính phủ Ý không thể chấp nhận được. Chính quyền Mỹ lấy quyền gì theo dõi công dân Ý? Bà thủ tướng Đức Angela Merkel tế nhị hơn, nhưng cũng khẳng định sẽ đặt thẳng vấn đề với TT Obama.
Hành động bật mí của anh Edward Snowden –một chuyên gia của NSA và CIA- là một hành động khá tiêu biểu của mấy anh cấp tiến cực đoan như Daniel Ellsberg khui Hồ Sơ Ngũ Giác Đài, hay anh Julian Assange trong vụ Wikileaks, chỉ là những hành động nếu không phải là tạo phản thì cũng chỉ là ngông cuồng đi tìm vẻ vang cá nhân bất cần hậu quả. Đều đáng bị truy tố và bắt đi tù mọt gông. Nhưng ngược lại, nó cũng có tác dụng phơi bầy những lạm dụng quá đáng của chính quyền. Điều lý thú là anh Snowden này đã tự giới thiệu mình là người tôn thờ TT Obama.
Việc anh Snowden trốn chạy qua Hồng Kông cho thấy thế giới ngày nay dường như đã bị lật ngược, chổng bốn vó lên trời, khi thiên hạ chứng kiến cảnh một công dân Mỹ chạy qua Trung Cộng xin tỵ nạn chính trị vì muốn quyền tự do ngôn luận của mình được Trung Cộng bảo vệ! Muốn được bảo vệ, chắc chắn anh này sẽ phải “hợp tác” khai ra hàng loạt tin bí mật khác, cũng như khai ra Mỹ đã và đang chui vào các mạng nào của Trung Cộng, và bằng cách nào. Một món quà vô giá cho Trung Cộng.
Tin chính quyền Obama theo dõi cả triệu người đã được chạy tít lớn trên trang đầu các báo Trung Cộng và Việt Nam. Đúng là cái phao cứu nguy, biện minh cho các chế độ độc tài công an trị. Dù muốn hay không, nước Mỹ sau vụ xì-căng-đan nghe lén này, sẽ khó có thể mở miệng đòi hỏi mấy ông độc tài tôn trọng nhân quyền hơn.
Hơn 100 tổ chức từ cực hữu như Tea Party đến cực tả như ACLU đã đưa đơn thưa NSA và IRS ra tòa. Hứa hẹn những nhức đầu của TT Obama chỉ mới bắt đầu.
Dưới triều đại của ông tổng thống của đại đoàn kết toàn dân, IRS đã chèn ép, ngăn cản không cho các tổ chức bảo thủ hoạt động. Dưới triều đại của ông tổng thống của trong sáng (transparency), NSA đã bí mật theo dõi cả triệu dân Mỹ. Hình ảnh nước Mỹ như một thành đồng biểu tượng của tự do đã thay đổi nhiều. (16-07-13)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Câu chuyện Cơ Quan An Ninh Quốc Gia NSA (National Security Agency) theo dõi dân Mỹ đã nổ lớn hơn mọi dự đoán và đã gây chấn động chính trị chưa từng thấy từ ngày TT Obama vào Tòa Bạch Ốc đầu năm 2009. Một xì-căng-đan mới lớn gấp bội ba vụ đau đầu còn chưa giải quyết như Benghazi, IRS, và điều tra ký giả.
Phản ứng của dân Mỹ, của truyền thông, của quốc hội đã khiến thiên hạ rối mù không biết đường nào mà suy nghĩ nữa.
Nói chung dân Mỹ coi trọng quyền tự do cá nhân cũng như vấn đề bảo vệ chuyện riêng tư như là những quyền bất khả xâm phạm thiêng liêng nhất. Cho dù họ sợ khủng bố, nhưng các biện pháp theo dõi để chống khủng bố cũng chỉ được ủng hộ đến một giới hạn nào thôi.
Thăm dò của Washington Post sau vụ theo dõi cả triệu người qua mạng internet, cho thấy số người chống vụ NSA chiếm đa số với 52%. Thăm dò của Foxnews cho thấy tới 62% chống. Tỷ lệ hậu thuẫn trung bình của TT Obama đã rớt xuống còn 45% theo Gallup ngày 12/6, thua xa mức 49% hiện nay của TT Bush! Nếu hôm nay có bầu cử tổng thống giữa hai ông, thì ông Bush sẽ hạ Obama dễ dàng. Đúng là thế sự đổi thay!
Phần lớn truyền thông đều nhất loạt mạnh mẽ chống đối việc theo dõi truyền thông và dân chúng. Dĩ nhiên, có vài tiếng nói bênh vực chính quyền Obama, tìm cách biện minh vì nhu cầu chống khủng bố, lập lại nguyên văn lập luận của chính quyền. Nhưng nói chung đều chống. Mà đáng nói là chống mạnh nhất lại là hai tờ báo nổi tiếng là “phe ta” từ trước đến giờ, là tờ Washington Post và New York Times.
New York Times đăng một loạt bài bình luận không phải của một ký giả nào, mà là quan điểm chính thức của Ban Biên Tập, đả kích chính quyền Obama cực kỳ mạnh, nói TT Obama đã để “mất trọn vẹn hết niềm tin” (lost all his credibility), dù sau đó sửa lại nhẹ bớt là “mất hết niềm tin trong vấn đề này” (lost all credibility on this issue).
Washington Post cũng có những bài quan điểm chống đối mạnh, nhưng lại đi xa hơn, khui chuyện NSA thu thập hàng tỷ mảnh tin mỗi ngày qua chín công ty internet. Báo này mới đây cũng nhắc lại cuộc điều trần trước quốc hội của ông James Clapper, giám đốc NSA cách đây ba tháng. Được TNS Ron Wyden hỏi NSA có đang thu thập tin tức của cả triệu dân Mỹ qua điện đàm hay internet gì không, ông Clapper khẳng định “No, Sir”. Bây giờ bị chất vấn, ông trả lời “đó là câu trả lời ít dối trá nhất” (the least unthruthful answer), có lẽ tại vì ngắn nhất.
Giới chính khách quốc hội thì đã phản ứng rối bù nhất. Vài thượng nghị sĩ Cộng Hoà trong các tiểu ban an ninh, quốc phòng, nổi tiếng là diều hâu đã lên tiếng bênh vực các cuộc theo dõi này, cho là tối cần thiết trong cuộc chiến chống khủng bố. Vài ông Cộng Hoà diều hâu không kém như Ted Cruz và Rand Paul thì lại đòi kiện TT Obama lên Tối Cao Pháp Viện vì tội lạm quyền, vi phạm Hiến Pháp bảo đảm tự do cá nhân, và biến nước Mỹ thành một nước công an trị chưa từng thấy trong lịch sử.
Về phiá Dân Chủ, phần lớn bênh vực TT Obama cho dù trước đây từng mạnh mẽ chỉ trích TT Bush, như nghị sĩ cấp tiến Al Franken của Minnesota, hay bà Diane Feinstein, chủ tịch Ủy Ban An Ninh Thượng Viện, nhưng cũng có nhiều người chống, đáng kể nhất là TNS Dick Durbin của tiểu bang Illinois, người coi như đã đỡ đầu cho TT Obama, đưa ông vào thượng viện rồi sau đó vào Tòa Bạch Ốc. Chính khách tên tuổi chống đối mãnh liệt nhất chính là cựu PTT Al Gore.
Bất thình lình, lằn ranh Dân Chủ cấp tiến - Cộng Hoà bảo thủ trở thành lu mờ, không ai biết rõ ai chống ai bênh nữa. Vài ông cấp tiến nhất lại chống TT Obama mạnh nhất trong khi vài ông bảo thủ lại bênh vực TT Obama mạnh nhất.
TT Obama tuyên bố việc theo dõi là nhu cầu sống chết chống khủng bố, không có không được, và tất cả những hoạt động theo dõi này đều đã được báo cáo đẩy đủ cho quốc hội và được quốc hội phê duyệt.
Thật là lạ lùng. Mới cách đây vài tuần, TT Obama long trọng tuyên bố cuộc chiến chống khủng bố đã đến lúc phải chấm dứt, nước Mỹ đã thành công loại trừ được Al Qaeda và các cuộc khủng bố quy mô, bây giờ là lúc chúng ta phải trở về với cuộc sống bình thường. Phe cấp tiến tung hô mệt nghỉ, có dịp chửi Bush phóng đại con ngáo ộp khủng bố để hù dọa dân chúng. Hai tuần sau, cũng chính TT Obama lại khẳng định NSA cần phải tiếp tục theo dõi (gấp 10 lần Bush) vì khủng bố vẫn đe dọa chúng ta mỗi ngày. Một loạt “phe ta” lại đổi giọng theo, rung chuông báo động khủng bố tràn lan.
Như nhà báo cấp tiến cực đoan Paul Krugman, lên tiếng hoan hô việc theo dõi lén, vì theo ông, nạn khủng bố là mối đe dọa to lớn vẫn bao quanh chúng ta. Chỉ đáng tiếc là khi TT Bush còn nắm quyền, thì cũng ông Krugman này là người viết bài đả kích Bush chà đạp nhân quyền mạnh nhất. Đúng là chính trị như lưỡi không xương.
Còn chuyện thông báo cho quốc hội, sự thật không hẳn như vậy. Việc theo dõi quy mô này chỉ được báo cáo cho một nhúm dân biểu và nghị sĩ thuộc các tiểu ban an ninh và tư pháp, nhưng các vị này theo đúng luật, lại không được tiết lộ cho bất cứ ai khác. Nếu được các đồng nghiệp yêu cầu, họ chỉ có thể báo cáo tổng quát lại mà không được đi vào chi tiết. Nói cách khác, trong hơn năm trăm vị dân cử, chỉ có chưa đến hai chục vị biết ít nhiều thôi, còn tuyệt đại đa số không biết gì hết. Nghị sĩ Dick Durbin vừa nêu trên khẳng định ông chẳng hề biết chuyện NSA theo dõi cả triệu người qua Verizon và các mạng internet.
Cái rối rắm trong vấn đề này có lẽ là sự lẫn lộn giữa vấn đề nguyên tắc với vấn đề thực hành.
Trên nguyên tắc, việc theo dõi điện đàm và trao đổi trên mạng internet là công cụ tối cần thiết, không thể không có trong cuộc chiến cực kỳ khó khăn chống khủng bố. Các nhóm khủng bố muốn phối hợp hành động, liên lạc, nhận yểm trợ tiền bạc, bom súng,... nhất thiết là phải trao đổi tin tức với nhau. Mà hễ dùng điện thoại, internet, là chính quyền Mỹ có quyền chặn nghe, theo dõi và ngăn ngừa hành động của chúng.
Tất cả mọi người đều nhìn nhận sự công hiệu của các hình thức theo dõi này. Bin Laden sau vụ 9/11 đã tuyệt đối tránh xa điện thoại và máy điện toán, nhờ đó mới trốn tránh được cả chục năm trời. Nhưng chỉ cần Mỹ bắt được một cú điện thoại của người giao liên của Bin Laden là đã truy ra ngay chỗ ẩn núp của ông ta.
Nhu cầu theo dõi qua các phương tiện truyền tin là chuyện trên nguyên tắc không ai chống đối được. Nhưng vấn đề là đâu là giới hạn khi phải thực hành?
Năm 2008, ứng viên tổng thống Barack Obama lớn tiếng đả kích TT Bush đã đi quá xa trong việc giới hạn quyền tự do cá nhân của dân Mỹ. Ứng viên Obama long trọng hứa sẽ dẹp bỏ cái lựa chọn giả tạo –false choice, danh từ của TNS Obama- giữa nhu cầu an ninh chung và nhu cầu tự do cá nhân.
Nghe thì thật hay, cũng hay đẹp như tất cả những gì ứng viên Obama hứa hẹn, nhưng không giữ lời. Nếu so sánh việc TT Bush làm và bị ứng viên Obama chỉ trích, với những gì TT Obama làm hiện nay, thì đúng là so sánh vài giọt nước biển với cả một đại dương.
Theo tin bị xì ra, Nhà Nước Obama không phải chỉ theo dõi vài trăm ngàn người như TT Bush, mà là theo dõi cả triệu người. Công ty điện thoại Verizon phải cung cấp cho NSA tất cả tin tức về tất cả các cuộc gọi của khách hàng Verizon trong khoảng thời gian nào đó, và Verizon mới chính thức cho biết trung bình có khoảng một tỷ cuộc gọi mỗi ngày! Tất cả danh sách phải nộp cho NSA. Chính quyền Obama nói họ chỉ lấy số điện thoại của người gọi và người nhận, địa điểm hai nơi, và thời gian điện đàm. Họ không biết tên của cả hai bên cũng như không nghe nội dung cuộc nói chuyện.
Một giải thích rất coi thường thiên hạ. Với số điện thoại, Nhà Nước Obama chỉ mất không đầy ba giây đồng hồ là có thể biết ai đang gọi cho ai. Còn nội dung cuộc nói chuyện thì chỉ cần viện dẫn lý do an ninh là có thể được một ông tòa “phe ta” nào đó ký giấy là công ty Verizon bắt buộc phải cho NSA nghe lén ngay. Như trong vụ bộ Tư Pháp điều tra về một ký giả của Foxnews, bộ Tư Pháp đi lùng các quan tòa, và sau khi bị ba bốn ông từ chối, đã kiếm được một ông quan toà da đen ký trát cho theo dõi anh ký giả đó.
Nhà Nước Obama cũng đã bắt chín công ty internet, trong đó có những tên tuổi mà tất cả mọi người đều biết như Google, YouTube, Facebook, Yahoo, Skype, ..., phải cung cấp tin tức về những truy cập mà NSA muốn biết. Ai truy cập trang nào, ở đâu, khi nào, ... NSA đều có thể biết được hết.
Nếu IRS có thể được sử dụng chống các tổ chức bảo thủ thì ai dám bảo đảm những tin tức mà NSA đang có sẽ không được sử dụng để hại đối thủ chính trị? Ngày xưa Nixon mất chức vì đàn em vào trụ sở của đối lập Dân Chủ khui két sắt ăn cắp tài liệu. Bây giờ, thời buổi điện toán, tất cả tài liệu đều nằm trên mạng hay trên “mây” (tức là clouds, kho chứa tài liệu của các mạng), vào mạng là lấy được, không cần phải đục két sắt nữa. Chẳng hạn như muốn theo dõi một ông chính khách đối lập có thể truy ra ngay ông này đang đi du lịch với vợ bé ở một hòn đảo nào đó ngay. Hay anh chính khách nào suốt ngày ngồi coi phim XXX coi chừng sẽ bị tiết lộ ra và tương lai chính trị đi tiêu luôn. Thăm dò mới nhất của Rasmussen cho thấy trong 10 người Mỹ thì 6 người (57%) tin là tin tức thu được sẽ được dùng để phá đối lập.
TT Obama lên tiếng trấn an và được một số báo và chính khách phe ta hậu thuẫn, cho rằng chuyện bé xé ra to. NSA chỉ theo dõi và thu thập tin tức khi cần thiết, có manh mối gì đó, và nhất là chỉ theo dõi những người không phải dân Mỹ.
Trước hết, NSA một ngày thu hơn 13 tỷ mảnh tin (dịch nôm na từ “pieces of information”), có thể là một email, hay một cuộc điện đàm (trong đó có một tỷ cuộc gọi qua Verizon). Mười ba tỷ mỗi ngày, không phải là “chuyện bé”. Theo tin báo chí, Nhà Nước Obama chi một năm hơn 80 tỷ đô cho việc thu thập các tin tức này. Tám chục tỷ không phải là “chuyện bé”. Hay có khi là “chuyện bé” thật so với cách xài tiền của TT Obama?
TT Obama nói không theo dõi dân Mỹ, nhưng nếu tôi truy cập vào một trang mạng, làm sao NSA biết tôi là dân Mỹ hay dân Congo? Ai kiểm soát được chuyện này?
Tinh thần phe đảng của vài anh nhà báo phe ta hiện rõ khi trước đây họ không tiếc lời sỉ vả cao bồi Bush vi phạm nhân quyền, Hiến pháp luật pháp, đủ thứ, trong khi bây giờ lại lên tiếng bênh vực TT Obama. Bây giờ họ lý luận những công ty như Google đã thu thập hàng tỷ tin tức về tất cả chúng ta từ hồi nào đến giờ rồi. Mỗi lần chúng ta vào trang mạng là Google biết ngay, nghiên cứu xem chúng ta là ai, phổ biến tin tức về chúng ta cho cả ngàn công ty thương mại để họ chỉa đủ loại quảng cáo vào chúng ta. Do đó Nhà Nước có thu thập cả triệu tin về chúng ta cũng chẳng hại hơn.
Thật ra hai chuyện giống nhau mà cũng khác nhau xa. Giống nhau ở điểm tin tức cá nhân của chúng ta bị cả ngàn công ty, cơ quan biết. Khác nhau ở điểm Google chỉ có thể gửi quảng cáo lên các trang mạng mà họ đoán ta sẽ truy cập thôi, trong khi Nhà Nước có quyền huy động FBI, CIA, NSA, sở thuế (mai mốt sẽ có trách nhiệm truy lùng những người không mua bảo hiểm y tế để phạt), hay nghe lén điện thoại, đọc thư riêng, điều tra lý lịch,… vì những mục tiêu chính trị. Ai mà biết được Nhà Nước với cả chục triệu công chức và cả ngàn cơ quan có thể làm những gì? Như cột báo này tuần trước có bàn đến, một phụ tá của TT Obama đã bới được chuyện dân biểu Darrell Issa của Cộng Hoà cách đây gần bốn chục năm có lần đã bị cảnh sát hỏi giấy vì tình nghi ăn cắp xe hơi, rồi tung tin này ra để đánh ông. Những chuyện này là chuyện Nhà Nước làm được, nhưng Google không làm. Đó là khác biệt giữa hai chuyện thu thập tin tức của Google với NSA.
Một rắc rối cho chính quyền Obama là khi ông tuyên bố chỉ theo dõi những người không phải là dân Mỹ, sống ở ngoài nước Mỹ, thì mấy ông đồng minh đều nhẩy dựng lên ngay. Chính quyền Mỹ tự cho mình quyền theo dõi tất cả hơn năm tỷ người trên thế giới, bất kể dân Ả Rập, Tàu, Việt, Congo hay Pháp, Anh, Đức, … Phát ngôn viên của chính phủ Ý phản đối mãnh liệt và cho rằng tuyệt đối chính phủ Ý không thể chấp nhận được. Chính quyền Mỹ lấy quyền gì theo dõi công dân Ý? Bà thủ tướng Đức Angela Merkel tế nhị hơn, nhưng cũng khẳng định sẽ đặt thẳng vấn đề với TT Obama.
Hành động bật mí của anh Edward Snowden –một chuyên gia của NSA và CIA- là một hành động khá tiêu biểu của mấy anh cấp tiến cực đoan như Daniel Ellsberg khui Hồ Sơ Ngũ Giác Đài, hay anh Julian Assange trong vụ Wikileaks, chỉ là những hành động nếu không phải là tạo phản thì cũng chỉ là ngông cuồng đi tìm vẻ vang cá nhân bất cần hậu quả. Đều đáng bị truy tố và bắt đi tù mọt gông. Nhưng ngược lại, nó cũng có tác dụng phơi bầy những lạm dụng quá đáng của chính quyền. Điều lý thú là anh Snowden này đã tự giới thiệu mình là người tôn thờ TT Obama.
Việc anh Snowden trốn chạy qua Hồng Kông cho thấy thế giới ngày nay dường như đã bị lật ngược, chổng bốn vó lên trời, khi thiên hạ chứng kiến cảnh một công dân Mỹ chạy qua Trung Cộng xin tỵ nạn chính trị vì muốn quyền tự do ngôn luận của mình được Trung Cộng bảo vệ! Muốn được bảo vệ, chắc chắn anh này sẽ phải “hợp tác” khai ra hàng loạt tin bí mật khác, cũng như khai ra Mỹ đã và đang chui vào các mạng nào của Trung Cộng, và bằng cách nào. Một món quà vô giá cho Trung Cộng.
Tin chính quyền Obama theo dõi cả triệu người đã được chạy tít lớn trên trang đầu các báo Trung Cộng và Việt Nam. Đúng là cái phao cứu nguy, biện minh cho các chế độ độc tài công an trị. Dù muốn hay không, nước Mỹ sau vụ xì-căng-đan nghe lén này, sẽ khó có thể mở miệng đòi hỏi mấy ông độc tài tôn trọng nhân quyền hơn.
Hơn 100 tổ chức từ cực hữu như Tea Party đến cực tả như ACLU đã đưa đơn thưa NSA và IRS ra tòa. Hứa hẹn những nhức đầu của TT Obama chỉ mới bắt đầu.
Dưới triều đại của ông tổng thống của đại đoàn kết toàn dân, IRS đã chèn ép, ngăn cản không cho các tổ chức bảo thủ hoạt động. Dưới triều đại của ông tổng thống của trong sáng (transparency), NSA đã bí mật theo dõi cả triệu dân Mỹ. Hình ảnh nước Mỹ như một thành đồng biểu tượng của tự do đã thay đổi nhiều. (16-07-13)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Gửi ý kiến của bạn
