...chuyện cả nước biết mà tổng thống không biết là điều vô lý...
Ngày 30 tháng 4 vừa qua, TT Obama tổ chức một cuộc họp báo nhân dịp 100 ngày nhậm chức nhiệm kỳ hai, một điều không bình thường lắm khi ông là một trong những tổng thống tân thời ít họp báo nhất.
Lý do tổng thống phải họp báo là trong thời gian qua, từ ngày tái đắc cử đến nay, truyền thông, kể cả truyền thông dòng chính phe ta, đã nhiều lần lên tiếng thắc mắc hình như TT Obama đã trở thành “vịt què” (lame duck) quá sớm. Trong ngôn ngữ chính trị Mỹ, “vịt què” là cụm từ không lịch sự lắm, dành cho các chính khách gần ngày mãn nhiệm, ngồi không ngáp ngáp chờ ngày rời chức vụ. TT Obama muốn họp báo để trấn an dư luận.
Nhưng TT Obama dường như đã tính sai khi tổ chức họp báo.
Các nhà báo đã biểu lộ sự bực mình ngay trong cuộc họp báo. Nhà báo Jonathan Karl của đài truyền hình ABC hỏi thẳng thừng có phải tổng thống đã hết “xí-hoắch” (juice), không thúc đẩy được các chương trình của mình nữa không. Anh ta liệt kê ra những chuyện như TT Obama thất bại khi Thượng Viện không thông qua được dự luật kiểm soát vũ khí với 60 phiếu chống trong khi khối Cộng Hoà chỉ có 45 thượng nghị sĩ, tức là ít ra 15 nghị sĩ Dân Chủ đã xé rào, cũng không ngăn cản được cái “sequester” tự động cắt giảm ngân sách, và chuyện 92 dân biểu Dân Chủ nhẩy rào bỏ phiếu cùng khối Cộng Hòa về luật an ninh trên mạng (cybersecurity) bất chấp việc TT Obama đe dọa sẽ phủ quyết, trong khi các nhà báo khác chất vấn về các chuyện khủng bố tấn công tại Boston, Guantanmo vẫn chưa đóng cửa được bốn năm sau khi TT Obama ban hành sắc lệnh đóng cửa, vụ khủng bố tấn công và giết chết Đại Sứ Mỹ tại Benghazi vẫn còn nhiều câu hỏi, Syria sử dụng vũ khí hoá học, và khó khăn thực hành Obamacare, tác phẩm để đời của TT Obama, bị một thượng nghị sĩ Dân Chủ gọi là xe lửa đang lao khỏi đường rầy.
TT Obama trả lời anh Karl “nếu anh nói như vậy thì chắc tôi dọn đồ đạc về nhà cho xong”. Ông cũng nửa đừa nửa thật, nhắc lại câu nói của văn hào Mark Twain “những tin đồn về chuyện tôi đã chết dường như hơi quá sớm”. Trong bài “Một Tổng Thống Đứng Ngoài Lề” đăng trên Washington Post, nhà báo Dana Milbank viết “đây là tổng thống đầu tiên đã cần phải nhắc chúng ta là ông còn sống”.
Trả lời các câu hỏi khác, ý chung của TT Obama là cái gì cũng quá khó. Ông sử dụng danh từ “hard” hầu như cho tất cả mọi vấn đề, từ vụ Boston (hard stuff) đến Guantanamo (hard case), rồi luôn cho cả những chuyện Obamacare (harder), Syria (hard problem), v.v... Đấng Tiên Tri vạn năng của những ngày tranh cử năm 2008 đã về trời từ lâu rồi. Bây giờ là anh tổ chức cộng đồng không kinh nghiệm mặc dù đã làm tổng thống hơn bốn năm, thấy chuyện gì cũng quá khó, không có giải pháp.
Nhưng ông chuyên gia đổ thừa vẫn còn đó. Theo ông, tất cả đều do đối lập Cộng Hòa vô trách nhiệm, không hợp tác hay chống đối. TT Obama than vãn ông không có quyền ép đối lập “làm chuyện đúng” (behave and do the right thing). Làm như thể phải làm theo ý ông thì mới là có tinh thần trách nhiệm, biết “làm chuyện đúng”. TT Obama có vẻ như không hiểu được truyền thống chống phá của đối lập trong thể chế chính trị Mỹ, đã có từ ngày khai quốc. Chỉ cần nhìn vào cách truyền thông cấp tiến và đảng Dân Chủ đánh TT Bush ngay cả cho đến bây giờ thì sẽ thấy chuyện Cộng Hòa chống Obama bây giờ chẳng thấm vào đâu. Có lẽ TT Obama quá quen thuộc với chuyện truyền thông tâng bốc, thổi lên mây nên đã kỳ vọng đối lập Cộng Hòa cũng sẽ làm như vậy. Ông có vẻ như mơ mộng về một thể chế trong đó quốc hội chỉ để gọi dạ bảo vâng, và đối lập chỉ được quyền ca tụng khối cầm quyền.
Trả lời câu hỏi của một nhà báo Nam Mỹ về vấn đề di dân bất hợp pháp đang dậm chân tại chỗ, TT Obama nói ông rất cảm phục những cố gắng của nhóm “Bát Nhân Bang” (Gang of Eight), gồm tám thượng nghị sĩ lưỡng đảng đang cố đưa ra một dự luật lưỡng đảng giải quyết vấn nạn này. Chỉ khiến một nhà báo phe ta chán ngán viết bài đặt câu hỏi như vậy tổng thống chỉ là người bàng quan ngồi nhìn các thượng nghị sĩ làm việc thôi hay sao? Vai trò lãnh đạo của tổng thống đâu rồi?
Sau cuộc họp báo, dư luận truyền thông lại càng thắc mắc nhiều hơn nữa. Các tiếng nói đối lập chỉ trích đã đành, nhưng ngay cả các nhà báo phe ta cũng lên tiếng, mà lại lên tiếng mạnh nhất, có lẽ vì thất vọng khi thấy tổng thống không tích cực thúc đẩy các chương trình cấp tiến như họ mong muốn.
Nhà báo cấp tiến nặng Maureen Down viết trên New York Times khẳng định TT Obama cư xử đúng như vịt què thật. Bà bác bỏ tất cả mọi câu trả lời của TT Obama, coi như TT Obama đã núp sau một thế thủ yếu ớt, chống đỡ èo uột, chẳng có tính thuyết phục được ai, câu giờ chờ ngày về hưu chứ không tích cực thúc đẩy các chương trình cấp tiến mà giới truyền thông còn ước mơ.
Báo chí cũng không quên nhắc lại TT Obama trong bài diễn văn Báo Cáo Tình Trạng Liên Bang hồi tháng Hai vừa qua, đã đề nghị hai chuyện lớn: tăng lương tối thiểu, và cho các trẻ em mẫu giáo học miễn phí. Ba tháng sau, vẫn chưa nghe ai nói xa nói gần về những chương trình này hết.
Đối với vấn đề Syria, trước đây TT Obama khẳng định phải có lằn ranh đỏ (red line) giới hạn sự kiên nhẫn của Mỹ, và lằn ranh đó là việc sử dụng vũ khí hóa học. Có nghiã là khi Syria sử dụng vũ khí hoá học thì sẽ bắt buộc Mỹ phải can thiệp. Bây giờ, sau khi Syria bị bắt quả tang sử dụng vũ khí hoá học khiến cả ngàn người chết, TT Obama bị chất vấn, đã đổi giọng, cho rằng Syria đã sử dụng vũ khí hoá học thật, nhưng vẫn còn nhiều dấu hỏi như hoá học sử dụng cách nào, nhiều hay ít, đơn vị nào sử dụng. Giới truyền thông cho đây là phương thức hơi thô thiển để trốn tránh quyết định. Nhiều người nghi TT Obama cuối cùng sẽ chẳng nhúc nhích gì hết.
Người ta còn nhớ khi Khaddafi đe dọa tiêu diệt một nhóm phản quân chừng vài trăm người, thì TT Obama rùm beng nhân danh lý do nhân đạo, đại cường Mỹ có trách nhiệm với nhân loại, không thể ngồi yên nhìn vài trăm người bị tàn sát, và ra lệnh thả bom tiêu diệt thiết giáp của Khaddafi, trước khi tìm cách lật đổ Khaddafi. Bây giờ, cả chục ngàn người đã bị thẳng tay tàn sát, TT Obama vẵn bình chân như vại, viện cớ này cớ nọ không có hành động.
Không ai đòi hỏi TT Obama phải đổ bộ thủy quân lục chiến xuống bờ biển Syria hết, nhưng hai thái độ khác biệt với những biện giải tréo cẳng ngỗng chỉ nói lên tính giả dối của chính quyền Obama. Libya có rất nhiều dầu hỏa và dầu khí trong khi Syria chỉ là sa mạc. Đó mới là lý do chính cho sự khác biệt trong hai chính sách.
TT Obama xác nhận lại ông sẽ đóng cửa trại tù Guantanamo, nhưng không ai biết ông sẽ làm cách nào khi hơn bốn năm qua ông đã không làm được chuyện này.
Được hỏi về vụ các viên chức ngoại giao tại Benghazi bị giấu, cấm không cho trả lời câu hỏi của truyền thông, nếu nói chuyện với báo chí sẽ bị hậu quả trong việc làm, một tin mà một luật sư của họ đã tung lên báo, gây chấn động dư luận, TT Obama trả lời ông không biết gì về chuyện này. Truyền thông bình luận chuyện cả nước biết mà tổng thống không biết là điều vô lý không tin được.
Cuối cùng, trước áp lực mạnh của quốc hội, ông đành chập nhận cho các viên chức ngoại giao tại Libya trước đây ra điều trần trước quốc hội. Cho đến nay, cuộc điều trần chỉ mới bắt đầu, nhưng nhiều chi tiết mới đã lộ ra, cho thấy diễn tiến cuộc tấn công vào tài Lãnh Sự Mỹ tại Benghazi không giống như những lời giải thích đầu tiên của chính quyền Obama. Chỉ khiến các báo phải đặt câu hỏi: dường như tấn tuồng Watergate tái diễn, với chính quyền tìm cách khỏa lấp để rồi chuyện này chuyện kia dần bị lộ, xác nhận chính quyền đã không nói sự thật ngay từ đầu.
Thật ra, những chuyện lủng củng với truyền thông chỉ là một trong nhiều cái nhức đầu mà TT Obama phải đối phó trong thời gian qua.
Sau khi TT Obama rầm rộ đe dọa sequester tự động cắt giảm chi tiêu sẽ là thảm hoạ cho kinh tế Mỹ, chẳng ai thấy tai họa cụ thể nào. Rồi bất ngờ cơ quan kiểm không của Mỹ công bố sẽ bị bắt buộc phải sa thải nhân viên kiểm không, đưa đến tình trạng chậm trễ các chuyến bay nội địa, hàng ngàn hành khách bị kẹt tại phi trường. Dư luận nổi lên ầm ầm chống đối, nhưng không phải chống đối đối lập Cộng Hòa mà là chống đối chính quyền. Các ông bà dân cử của đảng Dân Chủ vội vàng họp khẩn, đưa ra luật cấm sa thải nhân viên kiểm không để tránh xáo trộn không lưu.
Đây là một thất bại nặng nề của TT Obama. Ông chủ trương cắt những chi tiêu nào gây chấn động mạnh dư luận nhất để làm áp lực lên phe đối lập, như cấm không cho các học sinh vào thăm viếng Tòa Bạch Ốc. Bây giờ đến tạo xáo trộn không lưu. Nhưng bị phản ứng mạnh, vội mần tuồng ra luật cấm sa thải. Trước đây không có tiền, phải sa thải nhân viên, bất ngờ dân chúng chống đối, mấy ông bà dân cử cuống lên ra luật không được sa thải, thế là Bộ Giao Thông lại bất ngờ có tiền trả lương tiếp tục không sa thải ai nữa.
Rồi Tòa Bạch Ốc làm rùm beng tin tỷ lệ thất nghiệp đã giảm thêm nhờ gần hai trăm ngàn người có việc trong tháng qua. Nhưng dư luận không ai cảm thấy “hồ hởi” trước tin này, vì thực tế tình trạng thất nghiệp đã ngày càng suy đồi chứ không khá hơn gì hết.
Theo các chuyện gia, thật ra có ba tỷ lệ thất nghiệp.
Tỷ lệ thất nghiệp gọi là U-3 theo danh từ chuyên môn là tỷ lệ mà Nhà Nước khoe khoang ầm ĩ, là tỷ lệ những người thất nghiệp nhưng đang tích cực ghi tên kiếm việc làm và xin tiền thất nghiệp. Tỷ lệ này giảm 0,1 điểm, từ 7,6% xuống 7,5% như TT Obama khoe.
Còn tỷ lệ gọi là U-6 là tỷ lệ thất nghiệp kể cả những người bị loại ra khỏi thị trường nhân lực vì chán nản không ghi tên thất nghiệp và không đi kiếm việc nữa. Tỷ lệ này tăng 0,1 điểm, lên tới 13.9%. Một kỷ lục.
Và cuối cùng tỷ lệ thất nghiệp SGS Alternative là tỷ lệ thất nghiệp bao gồm những người thật nghiệp dài hạn, hơn sáu tháng, đã bị loại ra khỏi thị trường lao động từ lâu rồi. Tỷ lệ này cũng tăng 0,1 điểm lên tới 23,0%. Cũng một kỷ lục.
Nói cách khác, tỷ lệ thất nghiệp giảm mà TT Obama khoe là tỷ lệ không chính xác, trong khi cả hai tỷ lệ kia, phản ánh tổng số người thật sự không có việc, tức là tình trạng thất nghiệp thật sự mà TT Obama không nhắc đến, lại tăng đến những mức kỷ lục. Và con số thất nghiệp của Mỹ hiện nay là 23% chứ không phải 7,5%. (Qúy độc giả hiếu kỳ có thể vào Google truy cập “Unemployment Rate” để tìm hiểu thêm)
Thực tế là các công ty đã lợi dụng khủng hoảng kinh tế để sa thải nhân công, rồi không mướn lại mà tập trụng khai thác việc sử dụng máy móc, nhất là khi công nghiệp điện toán ngày càng tân kỳ. Với kiểu hoạt động này, các công ty đều đạt được thành quả vượt bực, lời càng ngày càng nhiều, đưa đến tình trạng thị trường chứng khoán leo thang từ kỷ lục này đến kỷ lục khác. Tuần vừa qua, chỉ số Dow Jones lần đầu tiên trong lịch sử, đã vượt qua mức 15.000.
TT Obama đã từng khoe chuyện thị trường chứng khoán rất mạnh. Điều ông không nói là thị trường chứng khoán leo thang chỉ làm giàu cho các đại gia sở hữu chứng khoán, các ông tỷ phú quản lý các quỹ đầu tư, và các anh môi giới mua bán chứng khoán, trong khi dân lao động vẫn dài cổ trông mong việc làm.
Việc TT Obama bị dán nhẫn hiệu “vịt què” mới 100 ngày sau khi tái đắc cử là chuyện lạ, nhưng không bất ngờ khi ta nhìn vào thành quả hầu như chẳng có gì trong ba tháng qua. Với một Hoa Thịnh Đốn phân hoá hơn bao giờ hết, TT Obama đã bị bó tay từ hơn hai năm qua, sau khi đối lập Cộng Hòa đại thắng năm 2010.
Trong khi tranh cử năm ngoái, TT Obama đã khẳng định nếu cử tri bầu lại cho ông thì coi như đã chuyển đến phe đối lập một thông điệp rõ ràng, và Cộng Hòa sẽ phải ngoan ngoãn thi hành những chương trình cải cách vĩ đại mà ông sẽ đề ra. Thực tế là cử tri đã bầu ông lại, nhưng cũng bầu cho Cộng Hòa giữ thế đa số trong Hạ Viện để kiềm chế ông. Để rồi đối lập cũng vẫn tiếp tục kiên cường trong quan điểm chống Obamacare và chống chính sách vung tay xài tiền rồi đè xấn thiên hạ ra thu thuế, đưa đến tình trạng TT Obama chẳng làm được gì. Chính TT Obama cũng kiên cường không kém khi không chịu thỏa hiệp với đối lập, mà nhất quyết ép đối lập phải “làm chuyện đúng” theo định nghiã của ông.
Điều đáng lo là như vậy thì trong gần bốn năm tới, TT Obama còn có thể làm được gì ngoài chuyện đi du lịch thế giới và đánh gôn?
Tương lai còn mù mịt hơn nữa nếu ta nhìn kỹ vào những hứa hẹn của TT Obama: toàn là những chuyện vá trời không thể thực hiện được cho dù có sự hợp tác của đối lập.
Điển hình là vấn đề chi tiêu của Nhà Nước. Trong bối cảnh kinh tế èo uột, thâm thủng ngân sách và công nợ ngập đầu mà TT Obama hứa hẹn tăng lương tối thiểu và mẫu giáo miễn phí, chỉ là chuyện không bao giờ có thể thực hiện được. Chưa kể những hứa hẹn cũ như tăng thêm ba chục triệu người vào thị trường y tế trong khi vẫn không tăng chi phí y tế. Cũng chưa kể lời hứa sẽ cắt chi tiêu 4.000 tỷ trong 10 năm mà không cần cắt giảm Medicare và Medicaid, không cải tổ Social Security, không đụng đến chi tiêu quốc phòng. Một bài toán kiểu một cộng một là... một trăm! Mà chỉ có TT Obama mới làm được và cũng chỉ có các đệ tử trung kiên nhất mới tin được.
Những khó khăn của TT Obama đang khiến đảng Dân Chủ lo ngại cho các cuộc bầu cử tới. Nhất là khi các nghiên cứu về kết quả bầu cử tổng thống vừa qua cho thấy TT Obama tái đắc cử nhờ phiếu của cử tri da đen vì tỷ lệ dân da đen đi bầu cao hơn tỷ lệ dân da trắng rất nhiều. Nói cách khác, TT Obama đắc cử nhờ dân da đen trong khi dân da trắng bỏ đảng Dân Chủ hàng loạt. Nếu dân da đen đi bầu èo uột như các kỳ bầu cử trước, TĐ Romney đã thắng rồi. Kỳ bầu cử lần tới, không còn ứng viên da đen Obama, hy vọng đắc cử của một ứng viên Dân Chủ không có gì chắc chắn.
Đặc biệt khi mọi người đều nhìn rõ đối tượng vụ điều tra của quốc hội về vụ khủng bố tấn công Benghazi, thật sự ra là bà Hillary, cựu Ngoại Trưởng khi vụ tấn công xẩy ra, mà cũng là người được coi như có nhiều hy vọng đại diện cho Dân Chủ ra ứng cử tổng thống năm 2016. (12-05-13)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Ngày 30 tháng 4 vừa qua, TT Obama tổ chức một cuộc họp báo nhân dịp 100 ngày nhậm chức nhiệm kỳ hai, một điều không bình thường lắm khi ông là một trong những tổng thống tân thời ít họp báo nhất.
Lý do tổng thống phải họp báo là trong thời gian qua, từ ngày tái đắc cử đến nay, truyền thông, kể cả truyền thông dòng chính phe ta, đã nhiều lần lên tiếng thắc mắc hình như TT Obama đã trở thành “vịt què” (lame duck) quá sớm. Trong ngôn ngữ chính trị Mỹ, “vịt què” là cụm từ không lịch sự lắm, dành cho các chính khách gần ngày mãn nhiệm, ngồi không ngáp ngáp chờ ngày rời chức vụ. TT Obama muốn họp báo để trấn an dư luận.
Nhưng TT Obama dường như đã tính sai khi tổ chức họp báo.
Các nhà báo đã biểu lộ sự bực mình ngay trong cuộc họp báo. Nhà báo Jonathan Karl của đài truyền hình ABC hỏi thẳng thừng có phải tổng thống đã hết “xí-hoắch” (juice), không thúc đẩy được các chương trình của mình nữa không. Anh ta liệt kê ra những chuyện như TT Obama thất bại khi Thượng Viện không thông qua được dự luật kiểm soát vũ khí với 60 phiếu chống trong khi khối Cộng Hoà chỉ có 45 thượng nghị sĩ, tức là ít ra 15 nghị sĩ Dân Chủ đã xé rào, cũng không ngăn cản được cái “sequester” tự động cắt giảm ngân sách, và chuyện 92 dân biểu Dân Chủ nhẩy rào bỏ phiếu cùng khối Cộng Hòa về luật an ninh trên mạng (cybersecurity) bất chấp việc TT Obama đe dọa sẽ phủ quyết, trong khi các nhà báo khác chất vấn về các chuyện khủng bố tấn công tại Boston, Guantanmo vẫn chưa đóng cửa được bốn năm sau khi TT Obama ban hành sắc lệnh đóng cửa, vụ khủng bố tấn công và giết chết Đại Sứ Mỹ tại Benghazi vẫn còn nhiều câu hỏi, Syria sử dụng vũ khí hoá học, và khó khăn thực hành Obamacare, tác phẩm để đời của TT Obama, bị một thượng nghị sĩ Dân Chủ gọi là xe lửa đang lao khỏi đường rầy.
TT Obama trả lời anh Karl “nếu anh nói như vậy thì chắc tôi dọn đồ đạc về nhà cho xong”. Ông cũng nửa đừa nửa thật, nhắc lại câu nói của văn hào Mark Twain “những tin đồn về chuyện tôi đã chết dường như hơi quá sớm”. Trong bài “Một Tổng Thống Đứng Ngoài Lề” đăng trên Washington Post, nhà báo Dana Milbank viết “đây là tổng thống đầu tiên đã cần phải nhắc chúng ta là ông còn sống”.
Trả lời các câu hỏi khác, ý chung của TT Obama là cái gì cũng quá khó. Ông sử dụng danh từ “hard” hầu như cho tất cả mọi vấn đề, từ vụ Boston (hard stuff) đến Guantanamo (hard case), rồi luôn cho cả những chuyện Obamacare (harder), Syria (hard problem), v.v... Đấng Tiên Tri vạn năng của những ngày tranh cử năm 2008 đã về trời từ lâu rồi. Bây giờ là anh tổ chức cộng đồng không kinh nghiệm mặc dù đã làm tổng thống hơn bốn năm, thấy chuyện gì cũng quá khó, không có giải pháp.
Nhưng ông chuyên gia đổ thừa vẫn còn đó. Theo ông, tất cả đều do đối lập Cộng Hòa vô trách nhiệm, không hợp tác hay chống đối. TT Obama than vãn ông không có quyền ép đối lập “làm chuyện đúng” (behave and do the right thing). Làm như thể phải làm theo ý ông thì mới là có tinh thần trách nhiệm, biết “làm chuyện đúng”. TT Obama có vẻ như không hiểu được truyền thống chống phá của đối lập trong thể chế chính trị Mỹ, đã có từ ngày khai quốc. Chỉ cần nhìn vào cách truyền thông cấp tiến và đảng Dân Chủ đánh TT Bush ngay cả cho đến bây giờ thì sẽ thấy chuyện Cộng Hòa chống Obama bây giờ chẳng thấm vào đâu. Có lẽ TT Obama quá quen thuộc với chuyện truyền thông tâng bốc, thổi lên mây nên đã kỳ vọng đối lập Cộng Hòa cũng sẽ làm như vậy. Ông có vẻ như mơ mộng về một thể chế trong đó quốc hội chỉ để gọi dạ bảo vâng, và đối lập chỉ được quyền ca tụng khối cầm quyền.
Trả lời câu hỏi của một nhà báo Nam Mỹ về vấn đề di dân bất hợp pháp đang dậm chân tại chỗ, TT Obama nói ông rất cảm phục những cố gắng của nhóm “Bát Nhân Bang” (Gang of Eight), gồm tám thượng nghị sĩ lưỡng đảng đang cố đưa ra một dự luật lưỡng đảng giải quyết vấn nạn này. Chỉ khiến một nhà báo phe ta chán ngán viết bài đặt câu hỏi như vậy tổng thống chỉ là người bàng quan ngồi nhìn các thượng nghị sĩ làm việc thôi hay sao? Vai trò lãnh đạo của tổng thống đâu rồi?
Sau cuộc họp báo, dư luận truyền thông lại càng thắc mắc nhiều hơn nữa. Các tiếng nói đối lập chỉ trích đã đành, nhưng ngay cả các nhà báo phe ta cũng lên tiếng, mà lại lên tiếng mạnh nhất, có lẽ vì thất vọng khi thấy tổng thống không tích cực thúc đẩy các chương trình cấp tiến như họ mong muốn.
Nhà báo cấp tiến nặng Maureen Down viết trên New York Times khẳng định TT Obama cư xử đúng như vịt què thật. Bà bác bỏ tất cả mọi câu trả lời của TT Obama, coi như TT Obama đã núp sau một thế thủ yếu ớt, chống đỡ èo uột, chẳng có tính thuyết phục được ai, câu giờ chờ ngày về hưu chứ không tích cực thúc đẩy các chương trình cấp tiến mà giới truyền thông còn ước mơ.
Báo chí cũng không quên nhắc lại TT Obama trong bài diễn văn Báo Cáo Tình Trạng Liên Bang hồi tháng Hai vừa qua, đã đề nghị hai chuyện lớn: tăng lương tối thiểu, và cho các trẻ em mẫu giáo học miễn phí. Ba tháng sau, vẫn chưa nghe ai nói xa nói gần về những chương trình này hết.
Đối với vấn đề Syria, trước đây TT Obama khẳng định phải có lằn ranh đỏ (red line) giới hạn sự kiên nhẫn của Mỹ, và lằn ranh đó là việc sử dụng vũ khí hóa học. Có nghiã là khi Syria sử dụng vũ khí hoá học thì sẽ bắt buộc Mỹ phải can thiệp. Bây giờ, sau khi Syria bị bắt quả tang sử dụng vũ khí hoá học khiến cả ngàn người chết, TT Obama bị chất vấn, đã đổi giọng, cho rằng Syria đã sử dụng vũ khí hoá học thật, nhưng vẫn còn nhiều dấu hỏi như hoá học sử dụng cách nào, nhiều hay ít, đơn vị nào sử dụng. Giới truyền thông cho đây là phương thức hơi thô thiển để trốn tránh quyết định. Nhiều người nghi TT Obama cuối cùng sẽ chẳng nhúc nhích gì hết.
Người ta còn nhớ khi Khaddafi đe dọa tiêu diệt một nhóm phản quân chừng vài trăm người, thì TT Obama rùm beng nhân danh lý do nhân đạo, đại cường Mỹ có trách nhiệm với nhân loại, không thể ngồi yên nhìn vài trăm người bị tàn sát, và ra lệnh thả bom tiêu diệt thiết giáp của Khaddafi, trước khi tìm cách lật đổ Khaddafi. Bây giờ, cả chục ngàn người đã bị thẳng tay tàn sát, TT Obama vẵn bình chân như vại, viện cớ này cớ nọ không có hành động.
Không ai đòi hỏi TT Obama phải đổ bộ thủy quân lục chiến xuống bờ biển Syria hết, nhưng hai thái độ khác biệt với những biện giải tréo cẳng ngỗng chỉ nói lên tính giả dối của chính quyền Obama. Libya có rất nhiều dầu hỏa và dầu khí trong khi Syria chỉ là sa mạc. Đó mới là lý do chính cho sự khác biệt trong hai chính sách.
TT Obama xác nhận lại ông sẽ đóng cửa trại tù Guantanamo, nhưng không ai biết ông sẽ làm cách nào khi hơn bốn năm qua ông đã không làm được chuyện này.
Được hỏi về vụ các viên chức ngoại giao tại Benghazi bị giấu, cấm không cho trả lời câu hỏi của truyền thông, nếu nói chuyện với báo chí sẽ bị hậu quả trong việc làm, một tin mà một luật sư của họ đã tung lên báo, gây chấn động dư luận, TT Obama trả lời ông không biết gì về chuyện này. Truyền thông bình luận chuyện cả nước biết mà tổng thống không biết là điều vô lý không tin được.
Cuối cùng, trước áp lực mạnh của quốc hội, ông đành chập nhận cho các viên chức ngoại giao tại Libya trước đây ra điều trần trước quốc hội. Cho đến nay, cuộc điều trần chỉ mới bắt đầu, nhưng nhiều chi tiết mới đã lộ ra, cho thấy diễn tiến cuộc tấn công vào tài Lãnh Sự Mỹ tại Benghazi không giống như những lời giải thích đầu tiên của chính quyền Obama. Chỉ khiến các báo phải đặt câu hỏi: dường như tấn tuồng Watergate tái diễn, với chính quyền tìm cách khỏa lấp để rồi chuyện này chuyện kia dần bị lộ, xác nhận chính quyền đã không nói sự thật ngay từ đầu.
Thật ra, những chuyện lủng củng với truyền thông chỉ là một trong nhiều cái nhức đầu mà TT Obama phải đối phó trong thời gian qua.
Sau khi TT Obama rầm rộ đe dọa sequester tự động cắt giảm chi tiêu sẽ là thảm hoạ cho kinh tế Mỹ, chẳng ai thấy tai họa cụ thể nào. Rồi bất ngờ cơ quan kiểm không của Mỹ công bố sẽ bị bắt buộc phải sa thải nhân viên kiểm không, đưa đến tình trạng chậm trễ các chuyến bay nội địa, hàng ngàn hành khách bị kẹt tại phi trường. Dư luận nổi lên ầm ầm chống đối, nhưng không phải chống đối đối lập Cộng Hòa mà là chống đối chính quyền. Các ông bà dân cử của đảng Dân Chủ vội vàng họp khẩn, đưa ra luật cấm sa thải nhân viên kiểm không để tránh xáo trộn không lưu.
Đây là một thất bại nặng nề của TT Obama. Ông chủ trương cắt những chi tiêu nào gây chấn động mạnh dư luận nhất để làm áp lực lên phe đối lập, như cấm không cho các học sinh vào thăm viếng Tòa Bạch Ốc. Bây giờ đến tạo xáo trộn không lưu. Nhưng bị phản ứng mạnh, vội mần tuồng ra luật cấm sa thải. Trước đây không có tiền, phải sa thải nhân viên, bất ngờ dân chúng chống đối, mấy ông bà dân cử cuống lên ra luật không được sa thải, thế là Bộ Giao Thông lại bất ngờ có tiền trả lương tiếp tục không sa thải ai nữa.
Rồi Tòa Bạch Ốc làm rùm beng tin tỷ lệ thất nghiệp đã giảm thêm nhờ gần hai trăm ngàn người có việc trong tháng qua. Nhưng dư luận không ai cảm thấy “hồ hởi” trước tin này, vì thực tế tình trạng thất nghiệp đã ngày càng suy đồi chứ không khá hơn gì hết.
Theo các chuyện gia, thật ra có ba tỷ lệ thất nghiệp.
Tỷ lệ thất nghiệp gọi là U-3 theo danh từ chuyên môn là tỷ lệ mà Nhà Nước khoe khoang ầm ĩ, là tỷ lệ những người thất nghiệp nhưng đang tích cực ghi tên kiếm việc làm và xin tiền thất nghiệp. Tỷ lệ này giảm 0,1 điểm, từ 7,6% xuống 7,5% như TT Obama khoe.
Còn tỷ lệ gọi là U-6 là tỷ lệ thất nghiệp kể cả những người bị loại ra khỏi thị trường nhân lực vì chán nản không ghi tên thất nghiệp và không đi kiếm việc nữa. Tỷ lệ này tăng 0,1 điểm, lên tới 13.9%. Một kỷ lục.
Và cuối cùng tỷ lệ thất nghiệp SGS Alternative là tỷ lệ thất nghiệp bao gồm những người thật nghiệp dài hạn, hơn sáu tháng, đã bị loại ra khỏi thị trường lao động từ lâu rồi. Tỷ lệ này cũng tăng 0,1 điểm lên tới 23,0%. Cũng một kỷ lục.
Nói cách khác, tỷ lệ thất nghiệp giảm mà TT Obama khoe là tỷ lệ không chính xác, trong khi cả hai tỷ lệ kia, phản ánh tổng số người thật sự không có việc, tức là tình trạng thất nghiệp thật sự mà TT Obama không nhắc đến, lại tăng đến những mức kỷ lục. Và con số thất nghiệp của Mỹ hiện nay là 23% chứ không phải 7,5%. (Qúy độc giả hiếu kỳ có thể vào Google truy cập “Unemployment Rate” để tìm hiểu thêm)
Thực tế là các công ty đã lợi dụng khủng hoảng kinh tế để sa thải nhân công, rồi không mướn lại mà tập trụng khai thác việc sử dụng máy móc, nhất là khi công nghiệp điện toán ngày càng tân kỳ. Với kiểu hoạt động này, các công ty đều đạt được thành quả vượt bực, lời càng ngày càng nhiều, đưa đến tình trạng thị trường chứng khoán leo thang từ kỷ lục này đến kỷ lục khác. Tuần vừa qua, chỉ số Dow Jones lần đầu tiên trong lịch sử, đã vượt qua mức 15.000.
TT Obama đã từng khoe chuyện thị trường chứng khoán rất mạnh. Điều ông không nói là thị trường chứng khoán leo thang chỉ làm giàu cho các đại gia sở hữu chứng khoán, các ông tỷ phú quản lý các quỹ đầu tư, và các anh môi giới mua bán chứng khoán, trong khi dân lao động vẫn dài cổ trông mong việc làm.
Việc TT Obama bị dán nhẫn hiệu “vịt què” mới 100 ngày sau khi tái đắc cử là chuyện lạ, nhưng không bất ngờ khi ta nhìn vào thành quả hầu như chẳng có gì trong ba tháng qua. Với một Hoa Thịnh Đốn phân hoá hơn bao giờ hết, TT Obama đã bị bó tay từ hơn hai năm qua, sau khi đối lập Cộng Hòa đại thắng năm 2010.
Trong khi tranh cử năm ngoái, TT Obama đã khẳng định nếu cử tri bầu lại cho ông thì coi như đã chuyển đến phe đối lập một thông điệp rõ ràng, và Cộng Hòa sẽ phải ngoan ngoãn thi hành những chương trình cải cách vĩ đại mà ông sẽ đề ra. Thực tế là cử tri đã bầu ông lại, nhưng cũng bầu cho Cộng Hòa giữ thế đa số trong Hạ Viện để kiềm chế ông. Để rồi đối lập cũng vẫn tiếp tục kiên cường trong quan điểm chống Obamacare và chống chính sách vung tay xài tiền rồi đè xấn thiên hạ ra thu thuế, đưa đến tình trạng TT Obama chẳng làm được gì. Chính TT Obama cũng kiên cường không kém khi không chịu thỏa hiệp với đối lập, mà nhất quyết ép đối lập phải “làm chuyện đúng” theo định nghiã của ông.
Điều đáng lo là như vậy thì trong gần bốn năm tới, TT Obama còn có thể làm được gì ngoài chuyện đi du lịch thế giới và đánh gôn?
Tương lai còn mù mịt hơn nữa nếu ta nhìn kỹ vào những hứa hẹn của TT Obama: toàn là những chuyện vá trời không thể thực hiện được cho dù có sự hợp tác của đối lập.
Điển hình là vấn đề chi tiêu của Nhà Nước. Trong bối cảnh kinh tế èo uột, thâm thủng ngân sách và công nợ ngập đầu mà TT Obama hứa hẹn tăng lương tối thiểu và mẫu giáo miễn phí, chỉ là chuyện không bao giờ có thể thực hiện được. Chưa kể những hứa hẹn cũ như tăng thêm ba chục triệu người vào thị trường y tế trong khi vẫn không tăng chi phí y tế. Cũng chưa kể lời hứa sẽ cắt chi tiêu 4.000 tỷ trong 10 năm mà không cần cắt giảm Medicare và Medicaid, không cải tổ Social Security, không đụng đến chi tiêu quốc phòng. Một bài toán kiểu một cộng một là... một trăm! Mà chỉ có TT Obama mới làm được và cũng chỉ có các đệ tử trung kiên nhất mới tin được.
Những khó khăn của TT Obama đang khiến đảng Dân Chủ lo ngại cho các cuộc bầu cử tới. Nhất là khi các nghiên cứu về kết quả bầu cử tổng thống vừa qua cho thấy TT Obama tái đắc cử nhờ phiếu của cử tri da đen vì tỷ lệ dân da đen đi bầu cao hơn tỷ lệ dân da trắng rất nhiều. Nói cách khác, TT Obama đắc cử nhờ dân da đen trong khi dân da trắng bỏ đảng Dân Chủ hàng loạt. Nếu dân da đen đi bầu èo uột như các kỳ bầu cử trước, TĐ Romney đã thắng rồi. Kỳ bầu cử lần tới, không còn ứng viên da đen Obama, hy vọng đắc cử của một ứng viên Dân Chủ không có gì chắc chắn.
Đặc biệt khi mọi người đều nhìn rõ đối tượng vụ điều tra của quốc hội về vụ khủng bố tấn công Benghazi, thật sự ra là bà Hillary, cựu Ngoại Trưởng khi vụ tấn công xẩy ra, mà cũng là người được coi như có nhiều hy vọng đại diện cho Dân Chủ ra ứng cử tổng thống năm 2016. (12-05-13)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Gửi ý kiến của bạn
