TỈNH THÁI NGUYÊN
Nguyễn Lộc Yên
Tỉnh Thái Nguyên diện tích: 3.565 km vuông. Dân số năm 2011 là 1.139.400 người, mật độ 323 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Tày, Nùng, Sán Dìu... Gồm có: Thành phố Thái Nguyên, thị xã Sông Công và 7 huyện: Định Hoá, Đại Từ, Võ Nhai, Đồng Hỷ, Phú Lương, Phú Bình, Phổ Yên. Tỉnh lỵ ở thành phố Thái Nguyên. Thái Nguyên phía bắc giáp Bắc Kạn, tây giáp Tuyên Quang và Vĩnh Phúc, nam giáp Hà Nội, đông nam giáp Bắc Giang, đông giáp Lạng Sơn. Nhiệt độ trung bình 25 độ C.
Di tích khảo cổ học ở hang Phiêng Tung (huyện Võ Nhai) đã thể nghiệm, biết có người sinh sống ở đây trước thời văn hóa Bắc Sơn. Thái Nguyên có Bảo tàng văn hoá các dân tộc VN, rộng: 28,000 mét vuông, lưu giữ trên 10.000 tài liệu, là di sản văn hoá của đại gia đình 54 dân tộc Việt, chia ra làm 6 phòng:
- Phòng khái quát đặc trưng văn hoá dân tộc Việt Nam.
- Phòng Việt Mường trình bày về Sắc dân Việt, Mường, Thổ chức.
- Phòng Tày-Thái trình bày về Sắc dân Tày, Thái, Nùng...
Lịch sử tỉnh Thái Nguyên: Vào thời vua Hùng nước Văn Lang, Thái Nguyên thuộc bộ Vũ Định, sau đổi thành huyện Long Bình. Thời nhà Lý, đổi thành châu Thái Nguyên. Năm 1677, đổi thành trấn Thái Nguyên. Vào năm 1890, chính quyền Pháp (thời nhà Nguyễn) chia tỉnh Thái Nguyên thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn. Ngày 21-4-1965, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà đã sáp nhập hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn thành tỉnh Bắc Thái. Ngày 6-11-1996, tỉnh Bắc Thái, lại được tách ra thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn như ngày nay.
Các sông lớn của Thái Nguyên là: sông Công, sông Cầu, và nhiều sông suối nhỏ khác. Thái Nguyên nông nghiệp phát triển, chăn nuôi còn yếu ớt, rừng rú nhiều nơi bị phá huỷ. Quặng mỏ: Sắt, than, kẽm... rất dồi dào. Thái Nguyên gần Hà Nội, có tuyến đường chung đi các nơi, nên giao thông tiện lợi, trường trại khang trang.
Di tích núi Văn, núi Võ ở dưới chân núi Tam Đảo, ghi nhớ tướng Lam Sơn là Lưu Nhân Chú. Năm 1425, ông cùng Nguyễn Xí đánh úp Tây Đô. Năm 1427, ông cùng Lê Sát, đem quân đánh tan tác 10 vạn viện binh và giết tướng giặc là Liễu Thăng. Ông và hoàng tử Tứ Tế (con cả Lê Lợi) đã chỉ huy xây thành Đông Quan.
Hồ Núi Cốc, chắn ngang dòng sông Công, hồ ở nơi lưng chừng núi, diện tích mặt hồ 25 km vuông, độ sâu từ 25m đến 50m. Mỗi năm hồ khai thác 600 đến 800 tấn cá, trong hồ có 89 đảo lớn nhỏ, trên đảo có nhiều chim chóc, cò lội bì bõm, cá bơi lờ lững.
Hang Phượng Hoàng ở huyện Võ Nhai, nhìn lên núi thấy hai hòn đá to hướng mặt với nhau, tựa như hai con chim phượng đang nằm ấp trứng. Hang có 3 tầng, tầng thượng là Hang Dơi, tầng giữa là Hang Sáng, tầng dưới là Hang Tối. Trong hang nhũ đá lung linh, dưới chân núi có suối Mỏ Gà, phong cảnh xinh xắn, hùng vĩ.
.
Thái Nguyên khoáng sản dồi dào
Phố phường xinh xắn, đồng bào thân thương
.
Cảm tác: Non nước Thái Nguyên
.
Thái Nguyên tây giáp đất Tuyên Quang
Chênh chếch đông nam, tỉnh Bắc Giang
Đông cận Lạng Sơn, rừng rậm rạp
Nam liền Hà Nội, phố huy hoàng
.
Thái Nguyên hầm mỏ có nhiều vùng
Rừng rú ngày nay, giảm lạ lùng
Chợ búa rộn ràng, từng phố lẻ
Giao thông tấp nập, tuyến đường chung
.
Thái Nguyên đại học đủ chuyên khoa
Đào tạo tinh hoa cho nước nhà
Sang sửa nghề nông lên mạnh mẽ
Dựng xây nhà cửa, ngắm nguy nga
.
Nơi hồ Núi Cốc, đảo chơi vơi
Nhàn nhã viếng thăm, lúc thảnh thơi
Trên nước bầy cò, bì bõm lội
Dưới hồ đàn cá, vẫy vùng bơi
.
Phượng Hoàng hang động quá ly kỳ
Lóng lánh muôn hình, mỗi bước đi
Dưới suối nước trôi, vang róc rách
Trên hang gió thổi, vọng rầm rì
.
Bảo tàng văn hoá của đồng bào
Hiện vật xa xưa trưng biết bao!
Kinh, Thượng, anh em luôn thắm thiết
Thái Nguyên tình nghĩa mãi dồi dào
Nguyễn Lộc Yên
Nguyễn Lộc Yên
Tỉnh Thái Nguyên diện tích: 3.565 km vuông. Dân số năm 2011 là 1.139.400 người, mật độ 323 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Tày, Nùng, Sán Dìu... Gồm có: Thành phố Thái Nguyên, thị xã Sông Công và 7 huyện: Định Hoá, Đại Từ, Võ Nhai, Đồng Hỷ, Phú Lương, Phú Bình, Phổ Yên. Tỉnh lỵ ở thành phố Thái Nguyên. Thái Nguyên phía bắc giáp Bắc Kạn, tây giáp Tuyên Quang và Vĩnh Phúc, nam giáp Hà Nội, đông nam giáp Bắc Giang, đông giáp Lạng Sơn. Nhiệt độ trung bình 25 độ C.
Di tích khảo cổ học ở hang Phiêng Tung (huyện Võ Nhai) đã thể nghiệm, biết có người sinh sống ở đây trước thời văn hóa Bắc Sơn. Thái Nguyên có Bảo tàng văn hoá các dân tộc VN, rộng: 28,000 mét vuông, lưu giữ trên 10.000 tài liệu, là di sản văn hoá của đại gia đình 54 dân tộc Việt, chia ra làm 6 phòng:
- Phòng khái quát đặc trưng văn hoá dân tộc Việt Nam.
- Phòng Việt Mường trình bày về Sắc dân Việt, Mường, Thổ chức.
- Phòng Tày-Thái trình bày về Sắc dân Tày, Thái, Nùng...
Lịch sử tỉnh Thái Nguyên: Vào thời vua Hùng nước Văn Lang, Thái Nguyên thuộc bộ Vũ Định, sau đổi thành huyện Long Bình. Thời nhà Lý, đổi thành châu Thái Nguyên. Năm 1677, đổi thành trấn Thái Nguyên. Vào năm 1890, chính quyền Pháp (thời nhà Nguyễn) chia tỉnh Thái Nguyên thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn. Ngày 21-4-1965, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà đã sáp nhập hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn thành tỉnh Bắc Thái. Ngày 6-11-1996, tỉnh Bắc Thái, lại được tách ra thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn như ngày nay.
Các sông lớn của Thái Nguyên là: sông Công, sông Cầu, và nhiều sông suối nhỏ khác. Thái Nguyên nông nghiệp phát triển, chăn nuôi còn yếu ớt, rừng rú nhiều nơi bị phá huỷ. Quặng mỏ: Sắt, than, kẽm... rất dồi dào. Thái Nguyên gần Hà Nội, có tuyến đường chung đi các nơi, nên giao thông tiện lợi, trường trại khang trang.
Di tích núi Văn, núi Võ ở dưới chân núi Tam Đảo, ghi nhớ tướng Lam Sơn là Lưu Nhân Chú. Năm 1425, ông cùng Nguyễn Xí đánh úp Tây Đô. Năm 1427, ông cùng Lê Sát, đem quân đánh tan tác 10 vạn viện binh và giết tướng giặc là Liễu Thăng. Ông và hoàng tử Tứ Tế (con cả Lê Lợi) đã chỉ huy xây thành Đông Quan.
Hồ Núi Cốc, chắn ngang dòng sông Công, hồ ở nơi lưng chừng núi, diện tích mặt hồ 25 km vuông, độ sâu từ 25m đến 50m. Mỗi năm hồ khai thác 600 đến 800 tấn cá, trong hồ có 89 đảo lớn nhỏ, trên đảo có nhiều chim chóc, cò lội bì bõm, cá bơi lờ lững.
Hang Phượng Hoàng ở huyện Võ Nhai, nhìn lên núi thấy hai hòn đá to hướng mặt với nhau, tựa như hai con chim phượng đang nằm ấp trứng. Hang có 3 tầng, tầng thượng là Hang Dơi, tầng giữa là Hang Sáng, tầng dưới là Hang Tối. Trong hang nhũ đá lung linh, dưới chân núi có suối Mỏ Gà, phong cảnh xinh xắn, hùng vĩ.
.
Thái Nguyên khoáng sản dồi dào
Phố phường xinh xắn, đồng bào thân thương
.
Cảm tác: Non nước Thái Nguyên
.
Thái Nguyên tây giáp đất Tuyên Quang
Chênh chếch đông nam, tỉnh Bắc Giang
Đông cận Lạng Sơn, rừng rậm rạp
Nam liền Hà Nội, phố huy hoàng
.
Thái Nguyên hầm mỏ có nhiều vùng
Rừng rú ngày nay, giảm lạ lùng
Chợ búa rộn ràng, từng phố lẻ
Giao thông tấp nập, tuyến đường chung
.
Thái Nguyên đại học đủ chuyên khoa
Đào tạo tinh hoa cho nước nhà
Sang sửa nghề nông lên mạnh mẽ
Dựng xây nhà cửa, ngắm nguy nga
.
Nơi hồ Núi Cốc, đảo chơi vơi
Nhàn nhã viếng thăm, lúc thảnh thơi
Trên nước bầy cò, bì bõm lội
Dưới hồ đàn cá, vẫy vùng bơi
.
Phượng Hoàng hang động quá ly kỳ
Lóng lánh muôn hình, mỗi bước đi
Dưới suối nước trôi, vang róc rách
Trên hang gió thổi, vọng rầm rì
.
Bảo tàng văn hoá của đồng bào
Hiện vật xa xưa trưng biết bao!
Kinh, Thượng, anh em luôn thắm thiết
Thái Nguyên tình nghĩa mãi dồi dào
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
