Từ đầu năm nay, đề nghị sửa Hiến Pháp Việt Nam đã được người Việt trong và ngoài nước chú ý.
Nhân cơ hội này và trước làn sóng dân chủ hoá đang diễn ra ở nhiều nơi, hai năm trước ở Trung Đông, Bắc Phi và gần đây nhất là Miến Điện ở Đông Á, nhiều thành phần dân chúng trong nước đã lên tiếng đòi dân chủ cho Việt Nam.
Kiến nghị 72 của các trí thức, cựu quan chức nhà nước đã có cả vạn chữ ký ủng hộ. Các tổ chức tôn giáo như Hội đồng Giám mục Việt Nam, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, Giáo hội Phật giáo Hòa hảo; các tổ chức chính trị như Khối 8406, Phong trào Con đường Việt Nam cũng đã lên tiếng muốn bỏ Điều 4 Hiến Pháp, là điều khoản dành độc quyền lãnh đạo cho Đảng Cộng sản. Những kiến nghị đều muốn có cơ cấu tổ chức nhà nước với tam quyền phân lập, cho người dân có quyền làm chủ đất, có các quyền tự do căn bản như phát biểu quan điểm, lập đảng chính trị, quyền ứng cử.
Từ hải ngoại, Lời Tuyên bố của các Công dân Tự do với đòi hỏi cải cách chính trị tương tự cũng đã có hơn 8 nghìn người ký tên ủng hộ.
Hiện nay, sự thiếu vắng hay hạn chế các quyền căn bản của dân đang đặt Việt Nam vào tình trạng bế tắc kinh tế và chính trị, xã hội nổi lên nhiều mặt tiêu cực.
Trước xu thế toàn cầu và các vận động dân chủ từ trong và ngoài nước, giới lãnh đạo Hà Nội khó có thể cưỡng lại việc cải cách chính trị để dân chủ hóa đất nước. Vấn đề là khi nào tiến trình đó sẽ được bắt đầu và như thế nào?
Các động thái gần đây từ phía nhà nước như trả tự do cho luật sư Lê Công Định, như việc lần đầu tiên cho đại diện tổ chức nhân quyền Ân xá Quốc tế đến Việt Nam tiếp xúc với một số nhân vật bất đồng chính kiến là dấu chỉ cho thấy Hà Nội không thể tiếp tục phủ nhận tình trạng thiếu tự do dân chủ tại Việt Nam.
Trong hơn hai thập niên qua Việt Nam được chú ý vì thành quả tăng trưởng kinh tế đạt được, nhưng thế giới cũng quan tâm đến tình hình nhân quyền chưa tiến bộ song hành để phát triển và hội nhập với xu thế toàn cầu.
Nhiều lãnh đạo cường quốc khi tiếp xúc với quan chức Hà Nội thường bày tỏ quan ngại về sự thiếu tự do dân chủ tại Việt Nam.
Trong những tháng qua, việc tổ chức Phóng viên Không Biên giới trao giải Netizen cho blogger Huỳnh Ngọc Chênh, việc Bộ Ngoại giao Mỹ vinh danh Tạ Phong Tần, hiện đang trong tù; việc Thượng Nghị sĩ John McCain, một cựu tù nhân Hoả Lò thời chiến tranh Việt Nam và là người cổ súy quan hệ hai nước, vừa viết bài trên báo Wall Street Journal về phát triển quan hệ Mỹ-Việt thời hậu chiến và cũng đã nêu lên quan tâm về nhân quyền, tự do của dân Việt là những dấu chỉ cho thấy các cường quốc muốn thúc đẩy cho một đất nước Việt Nam cởi mở hơn về chính trị để có thể gia tăng phát triển quan hệ và hợp tác.
Trước đòi hỏi dân chủ hóa của nhiều thành phần dân chúng, dự thảo sửa đổi Hiến pháp do Quốc hội đưa ra chỉ mang tính hình thức hơn là những thay đổi căn nguyên để chấm dứt sự cai trị độc tài, trả lại quyền làm chủ đất nước cho người dân. Bản dự thảo đang được chính quyền vận động quần chúng ký tên ủng hộ chỉ là trò mị dân để cho Đảng Cộng sản tiếp tục độc quyền lãnh đạo.
Những ý kiến về sửa Hiến pháp, nếu không được công khai bàn thảo, nếu người dân không có quyền lựa chọn kín thì việc chấp nhận bản dự thảo không có nghĩa đã cho dân quyền làm chủ đất nước hay đem đến cho Đảng Cộng sản sự chính danh lãnh đạo, vì hiện nay nhà nước đương thời thực sự không phải bởi dân, do dân và vì dân.
Trong thực tế, luật pháp Việt Nam hiện hành còn nhiều bất cập. Điều 69 Hiến pháp cho phép công dân được quyền tự do ngôn luận, nhưng các điều 79 và 88 của bộ luật hình sự lại nghiêm phạt những ai đưa ra quan điểm bất đồng với nhà nước hay chỉ trích sự cai trị của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Khi phát động chiến dịch kêu gọi người dân góp ý cho bản dự thảo sửa đổi Hiến pháp do Quốc hội đưa ra, giới chức nhà nước lúc đầu nói không có phạm trù nào là cấm kỵ để người dân góp ý, kể cả về Điều 4 trong Hiến pháp.
Thế nhưng khi trong nước nổi lên luồng dư luận đòi tam quyền phân lập, đa nguyên đa đảng như Kiến nghị 72 và đề nghị bản dự thảo Hiến pháp mới của nhóm này, thì lãnh đạo cộng sản từ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lại có những răn đe, hù dọa hay cô lập những ai đòi cải cách chính trị.
Ông Nguyễn Phú Trọng cho rằng những ai đòi bỏ Điều 4, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản, muốn tam quyền phân lập, muốn đa nguyên đa đảng là những người “suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống…”
Công khai phản bác lại nhận định này của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam có nhà báo Nguyễn Đắc Kiên. Khi quan điểm của ông được phổ biến trên blog, tức thì ông đã bị cho thôi việc.
Nhìn xa vào tiến trình dân chủ hoá đất nước, bỏ Điều 4 là một đòi hỏi chính đáng nhưng có thể không phải là điều thực tế và cần làm ngay lúc này vì để có những hiểu biết và thúc đẩy đưa đến tự do dân chủ, người dân Việt trước hết cần được tự do phát biểu, chia sẻ quan điểm của mình.
Để nâng sự hiểu biết của dân trong tiến trình tham gia vào việc dân chủ hoá đất nước, thiết nghĩ quan trọng hơn là cần thay đổi các điều 79 và 88 của luật hình sự.
Thay vì bàn đến Điều 4 Hiến pháp, hay không cho phép bàn đến, Quốc hội nên sửa đổi hoặc hủy bỏ các điều 79 và 88 để bảo đảm cho người dân quyền tự do phát biểu quan điểm chính trị và trả tự do, trả lại quyền công dân cho những ai đã bị giam tù vì những điều luật này.
Trong tiến trình dân chủ hoá, Quốc hội soạn thảo và ban hành luật mới về tự do thông tin, báo chí, cho phép tư nhân được ra báo. Kế tiếp là những đạo luật về tổ chức, sinh hoạt của các đảng chính trị. Sau đó là luật về bầu cử Quốc hội với những bảo đảm cho các đảng chính trị được quyền tham gia tranh cử.
Với một Quốc hội mới phản ánh đại diện cho nhiều tầng lớp dân chúng, khi đó sẽ bàn đến việc sửa đổi Hiến pháp để thiết lập một thể chế chính trị mới cho Việt Nam.
Tiến trình dân chủ hoá Việt Nam sẽ bắt đầu khi nào? Tất cả tùy thuộc vào Đảng Cộng sản hiện đang nắm giữ mọi quyền hành cai trị.
Nhân cơ hội này và trước làn sóng dân chủ hoá đang diễn ra ở nhiều nơi, hai năm trước ở Trung Đông, Bắc Phi và gần đây nhất là Miến Điện ở Đông Á, nhiều thành phần dân chúng trong nước đã lên tiếng đòi dân chủ cho Việt Nam.
Kiến nghị 72 của các trí thức, cựu quan chức nhà nước đã có cả vạn chữ ký ủng hộ. Các tổ chức tôn giáo như Hội đồng Giám mục Việt Nam, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, Giáo hội Phật giáo Hòa hảo; các tổ chức chính trị như Khối 8406, Phong trào Con đường Việt Nam cũng đã lên tiếng muốn bỏ Điều 4 Hiến Pháp, là điều khoản dành độc quyền lãnh đạo cho Đảng Cộng sản. Những kiến nghị đều muốn có cơ cấu tổ chức nhà nước với tam quyền phân lập, cho người dân có quyền làm chủ đất, có các quyền tự do căn bản như phát biểu quan điểm, lập đảng chính trị, quyền ứng cử.
Từ hải ngoại, Lời Tuyên bố của các Công dân Tự do với đòi hỏi cải cách chính trị tương tự cũng đã có hơn 8 nghìn người ký tên ủng hộ.
Hiện nay, sự thiếu vắng hay hạn chế các quyền căn bản của dân đang đặt Việt Nam vào tình trạng bế tắc kinh tế và chính trị, xã hội nổi lên nhiều mặt tiêu cực.
Trước xu thế toàn cầu và các vận động dân chủ từ trong và ngoài nước, giới lãnh đạo Hà Nội khó có thể cưỡng lại việc cải cách chính trị để dân chủ hóa đất nước. Vấn đề là khi nào tiến trình đó sẽ được bắt đầu và như thế nào?
Các động thái gần đây từ phía nhà nước như trả tự do cho luật sư Lê Công Định, như việc lần đầu tiên cho đại diện tổ chức nhân quyền Ân xá Quốc tế đến Việt Nam tiếp xúc với một số nhân vật bất đồng chính kiến là dấu chỉ cho thấy Hà Nội không thể tiếp tục phủ nhận tình trạng thiếu tự do dân chủ tại Việt Nam.
Trong hơn hai thập niên qua Việt Nam được chú ý vì thành quả tăng trưởng kinh tế đạt được, nhưng thế giới cũng quan tâm đến tình hình nhân quyền chưa tiến bộ song hành để phát triển và hội nhập với xu thế toàn cầu.
Nhiều lãnh đạo cường quốc khi tiếp xúc với quan chức Hà Nội thường bày tỏ quan ngại về sự thiếu tự do dân chủ tại Việt Nam.
Trong những tháng qua, việc tổ chức Phóng viên Không Biên giới trao giải Netizen cho blogger Huỳnh Ngọc Chênh, việc Bộ Ngoại giao Mỹ vinh danh Tạ Phong Tần, hiện đang trong tù; việc Thượng Nghị sĩ John McCain, một cựu tù nhân Hoả Lò thời chiến tranh Việt Nam và là người cổ súy quan hệ hai nước, vừa viết bài trên báo Wall Street Journal về phát triển quan hệ Mỹ-Việt thời hậu chiến và cũng đã nêu lên quan tâm về nhân quyền, tự do của dân Việt là những dấu chỉ cho thấy các cường quốc muốn thúc đẩy cho một đất nước Việt Nam cởi mở hơn về chính trị để có thể gia tăng phát triển quan hệ và hợp tác.
Trước đòi hỏi dân chủ hóa của nhiều thành phần dân chúng, dự thảo sửa đổi Hiến pháp do Quốc hội đưa ra chỉ mang tính hình thức hơn là những thay đổi căn nguyên để chấm dứt sự cai trị độc tài, trả lại quyền làm chủ đất nước cho người dân. Bản dự thảo đang được chính quyền vận động quần chúng ký tên ủng hộ chỉ là trò mị dân để cho Đảng Cộng sản tiếp tục độc quyền lãnh đạo.
Những ý kiến về sửa Hiến pháp, nếu không được công khai bàn thảo, nếu người dân không có quyền lựa chọn kín thì việc chấp nhận bản dự thảo không có nghĩa đã cho dân quyền làm chủ đất nước hay đem đến cho Đảng Cộng sản sự chính danh lãnh đạo, vì hiện nay nhà nước đương thời thực sự không phải bởi dân, do dân và vì dân.
Trong thực tế, luật pháp Việt Nam hiện hành còn nhiều bất cập. Điều 69 Hiến pháp cho phép công dân được quyền tự do ngôn luận, nhưng các điều 79 và 88 của bộ luật hình sự lại nghiêm phạt những ai đưa ra quan điểm bất đồng với nhà nước hay chỉ trích sự cai trị của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Khi phát động chiến dịch kêu gọi người dân góp ý cho bản dự thảo sửa đổi Hiến pháp do Quốc hội đưa ra, giới chức nhà nước lúc đầu nói không có phạm trù nào là cấm kỵ để người dân góp ý, kể cả về Điều 4 trong Hiến pháp.
Thế nhưng khi trong nước nổi lên luồng dư luận đòi tam quyền phân lập, đa nguyên đa đảng như Kiến nghị 72 và đề nghị bản dự thảo Hiến pháp mới của nhóm này, thì lãnh đạo cộng sản từ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lại có những răn đe, hù dọa hay cô lập những ai đòi cải cách chính trị.
Ông Nguyễn Phú Trọng cho rằng những ai đòi bỏ Điều 4, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản, muốn tam quyền phân lập, muốn đa nguyên đa đảng là những người “suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống…”
Công khai phản bác lại nhận định này của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam có nhà báo Nguyễn Đắc Kiên. Khi quan điểm của ông được phổ biến trên blog, tức thì ông đã bị cho thôi việc.
Nhìn xa vào tiến trình dân chủ hoá đất nước, bỏ Điều 4 là một đòi hỏi chính đáng nhưng có thể không phải là điều thực tế và cần làm ngay lúc này vì để có những hiểu biết và thúc đẩy đưa đến tự do dân chủ, người dân Việt trước hết cần được tự do phát biểu, chia sẻ quan điểm của mình.
Để nâng sự hiểu biết của dân trong tiến trình tham gia vào việc dân chủ hoá đất nước, thiết nghĩ quan trọng hơn là cần thay đổi các điều 79 và 88 của luật hình sự.
Thay vì bàn đến Điều 4 Hiến pháp, hay không cho phép bàn đến, Quốc hội nên sửa đổi hoặc hủy bỏ các điều 79 và 88 để bảo đảm cho người dân quyền tự do phát biểu quan điểm chính trị và trả tự do, trả lại quyền công dân cho những ai đã bị giam tù vì những điều luật này.
Trong tiến trình dân chủ hoá, Quốc hội soạn thảo và ban hành luật mới về tự do thông tin, báo chí, cho phép tư nhân được ra báo. Kế tiếp là những đạo luật về tổ chức, sinh hoạt của các đảng chính trị. Sau đó là luật về bầu cử Quốc hội với những bảo đảm cho các đảng chính trị được quyền tham gia tranh cử.
Với một Quốc hội mới phản ánh đại diện cho nhiều tầng lớp dân chúng, khi đó sẽ bàn đến việc sửa đổi Hiến pháp để thiết lập một thể chế chính trị mới cho Việt Nam.
Tiến trình dân chủ hoá Việt Nam sẽ bắt đầu khi nào? Tất cả tùy thuộc vào Đảng Cộng sản hiện đang nắm giữ mọi quyền hành cai trị.
Gửi ý kiến của bạn
