Trời mưa lúc to lúc nhỏ hầu như cả ngày thứ sáu, thỉnh thoảng mới ngừng, bầu trời bị mây che không có nắng suốt ngày làm mọi người đều lo ngại cho Hội Chợ Tết Sinh Viên tổ chức tại thành phố Westminster, trên một bãi đất rộng, lúc thường là nhiều sân cỏ dành cho các bộ môn thể thao như bóng tròn, baseball, bóng rổ, football hay chạy bộ. Vị trí nằm trên đường Westminster cạnh góc với đường Magnolia, rất thuận tiện đi tản bộ từ khu phố chính với thương xá Asian Garden Mall (thường được goị là Phước Lộc Thọ vì có 3 bức tượng lớn đặt phiá trước), không xa đường Moran (thường được gọi là phố Báo) có tòa soạn các nhật báo lớn như Người Việt, Việt Báo, Viễn Đông.
Có nhiều khu trong Little Saigon (với các thành phố: Westminster, Garden Grove, Fountain Valley) bao gồm các cơ sở thương mại song sầm uất và tập trung với mật độ cao nhất các dịch vụ y tế, các hiệu bán sách báo, các trung tâm ban nhạc, các hiệu ăn, các hiệu may quần áo... là trên đường Bolsa từ đường Magnolia đến Brookhurst.
Ngày cuối năm Âm Lịch (Nhâm Thìn) trước thềm năm Qúy Tỵ tức là ngày thứ bảy thì trời nắng tốt và đường xá và mặt đất khô ráo, nhiệt độ trung bình không thấp nên rất thuận tiện để viếng Hội Chợ Tết, qúy vị phụ nữ có thể chưng diện áo dài để đón Xuân sang.
Chúng tôi đến thăm vào khoảng xế trưa, các bãi đậu xe đầy kín xe cộ, và xe cộ đậu đầy quanh các khu phố láng giềng, thích tập thể dục nên bản thân tôi đi bộ từ nhà gần Miles Square Park, cần 45 phút cho khoảng cách hơn 4 miles; giá vé vào cửa là 5 Mỹ Kim, qúy vị nào mặc quốc phục (áo dài nam hay nữ) thì được miễn phí; đây là một sáng kiến trác tuyệt tạo cho không khí "vui như Tết". Các cửa hàng tấp nập khách vãng lai: báo chí, văn học nghệ thuật, đảng phái, tôn giáo, dịch vụ ẩm thực của tổ chức Hướng Đạo.... Phía trong là sân khấu cao và to rộng, các thanh niên sinh viên học sinh trong ban tổ chức với y phục lính thú thời xưa di chuyển và đứng gác mỗi chỗ một lúc trong bối cảnh như khu phố cổ Hà Nội, chùa Một Cột ..... như đem ta về "phố xưa nhà cổ mái ngói thâm nâu" với những hoài niệm của lịch sử "ngàn năm văn vật" và uớc muốn trong tương lai "mong cho nước Việt ngàn đời oai dũng vươn cùng lên trên thế giới" trong khung cảnh tự do, dân chủ, thịnh vượng, phú cường, độc lập, tiên tiến về giáo dục, văn hóa, kỹ thuật, khoa học .
Hãy hình dung ra nếu Việt Ngữ không còn thông dụng trong các thế hệ sắp tới thì các đài truyền thanh, đài truyền hình, báo chí, sách vở sẽ ra sao, thêm vào đó là khi chúng ta không lưu giữ và phát triển đúng mức thì văn hóa trong nước với nhiều khuyết điểm và tiêu cực sẽ tăng cường độ thẩm thấu và xâm nhập trọn vẹn .
Từ trái: Tiến sĩ Nguyễn Kim (NASA, đại học Maryland) và ủy viên giáo dục Nguyễn Quốc Bảo (học khu Garden Grove).
Nhìn lại các nhóm người Mỹ thiểu số khác từ Đông Bắc Á Châu có nhiều điểm tương đồng:
1- Trung Hoa: đến Mỹ rất lâu, có những liên hệ mật thiết với Hoa Kỳ trong lịch sử cận đại từ Tưởng Giới Thạch, Đài Loan, Trung Hoa Lục Địa. Trải qua rất nhiều khó khăn, vuợt qua nhiều sự kỳ thị, đương đầu với các đạo luật bất công, hiện tại khối dân này đã có căn bản vững vàng:
- giáo dục: điển hình như giải Nobel môn Vật Lý trao tới ông Steve Chu, giáo sư University of California Berkeley; viện trưởng đại học công lập hàng đầu tại vùng thủ đô University of Maryland College Park, tiến sĩ Wallace Loh.
- chính trị: điển hình như đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh Gary Locke, nguyên thống đốc tiểu bang Washington (gốc Á đầu tiên tại Mỹ); bộ trưởng năng lượng Steve Chu .
2- Nam Hàn:
- Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc (United Nations Secretary-General) Ban Ki-moon, ông này nguyên là ngoại trưởng; Liên Hiệp Quốc là một định chế chính trị hàng đầu được thiết lập sau Thế Chiến Thứ Hai với số hội viên được chấp nhận hầu như là toàn thể các quốc gia trên thế giới, với Hội Đồng Bảo An do ngũ cường với quyền phủ quyết, có quân đội Mũ Xanh Dương giữ hòa bình khi được chấp thuận, đã can thiệp vào chận triến Triều Tiên để cứu Nam Hàn khi bị Bắc Hàn xâm lăng.
- Chủ Tịch Ngân Hàng Thế Giới (President of World Bank) Jim Yong Kim, ông là bác sĩ và nguyên là chủ tịch đại học danh tiếng Dartmouth College và nhân viên của tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO: World Health Organization). Cùng với Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế (International Monetary Fund), Ngân Hàng Thế Giới là 2 định chế tài chánh trọng yếu do Hoa Kỳ và các cường quốc kinh tế tạo dựng để giữ vững sự ổn định, giúp đỡ các quốc gia bị khủng hoảng hay trở ngại kinh tế.
Nhìn người lại nghĩ đến ta, với dân số khoảng 5% tổng số dân cư Hoa Kỳ (320 triệu), chúng ta có số quân nhân và tử sĩ trong tương quan sĩ số đó; thêm vào đó chúng ta cống hiến cho quốc gia này những nhân tài trẻ tuổi với nhiều "tình tự dân tộc" một vài nhân vật có tiếng thuộc nhiều lớp tuổi, điển hình như:
- phi hành gia Eugene Trịnh Hữu Châu, giáo sư California Institute of Technology (đại học hàng đầu ngang với MIT, Stanford University), ông vừa trên 60 và là nhân viên cao cấp và trọng yếu của Cơ Quan Hàng Không và Không Gian Quốc Gia (NASA: National Aeronautics and Space Administration), tiến sĩ Châu là phi hành gia duy nhất người Mỹ Gốc Việt .
- kỹ thuật gia Lê Duy Loan trong ban lãnh đạo kỹ thuật (senior-fellow) của công ty quốc tế Texas Instruments, bà là người phụ nữ duy nhất, trẻ nhất mới ngoài 45, gốc Á duy nhất trong số 7 vị trong hội đồng lãnh đạo chỉ huy chiều hướng phát triển và đầu tư của công ty này. Bà rất quan tâm đến vai trò của giáo dục đối với thanh thiếu niên gốc Việt và có nhiều dự án giúp đỡ, bảo trợ, hướng dẫn. Hoạt động toàn cầu nên bà nhấn mạnh đến sự lớn mạnh của Trung Hoa và Nam Hàn dựa trên giáo dục là căn bản (sau đó là công nghiệp (việc làm), nông nghiệp (thực phẩm) như chính sách phát triển của Đặng Tiểu Bình và Phác Chánh Hy .
- bác sĩ Nguyễn Thể Bình là nữ giáo sư tại Đại Học Quân Y Quân Lực Hoa Kỳ, chuyên về ngực, thuộc lớp tài năng chưa tới 40, bà hoạt động sâu rộng về nhân quyền và có sự quen biết rộng rãi tại Quốc Hội. Bà cho biết lý do đi vào giảng huấn và nghiên cứu vì muốn phục vụ các thương bệnh binh, huấn luyện các bác sĩ quân y để thích hợp với những thay đổi của chiến trường, có thể lựa thương, tải thương, chẩn bịnh, điều trị hữu hiệu và hiệu quả.
- khoa trưởng Charles Nguyễn Cường, mới ngoài 55 ông là giáo sư thực thụ và khoa trưởng Gốc Việt đầu tiên của một đại học hàng đầu (Catholic University of America) tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, ông hoạt động trong lãnh vực khoa học kỹ thuật, giáo dục quốc tế và trợ giúp rất nhiều sinh viên Gốc Việt . Các khảo cứu khoa học bằng Anh Ngữ chuyên về tự động hóa (control theory) của ông rất đặc sắc, ông là chủ bút một đặc san chuyên môn và có rất nhiều giải thưởng. Cựu đại sứ Mỹ (đại sứ Michalak) tại Hà Nội và cựu giám đốc NASA (tiến sĩ Griffin) tốt nghiệp từ đại học này.
Trong khi Trung Hoa và Nam Hàn đào tạo một cách hệ thống nhân tài của họ thì chúng ta chưa có một chiến lược lâu dài, các nhân tài của chúng ta xuất hiện rồi sau đó là một khoảng trống mênh mông.
Trường hợp Việt Ngữ tại Hoa Kỳ, hiện tại nơi phát triển nhất là Nam California, vài nơi khác cũng đang tiến như Bắc California, Houston, Seattle; có nhiều suy tư và trong đó việc giảng dạy (giáo chức, trường sở, học sinh, sinh viên) được nói đến:
- theo khuôn mẫu (dual language immersion) song ngữ đồng bộ rất thành công tại Hoa Thịnh Đốn và Nữu Ước, học sinh các lớp mầu giáo học cả hai ngôn ngữ rồi chuyển dần trọng tâm qua Anh Ngữ.
- đem ngôn ngữ mẹ đẻ vào dòng chính để các học sinh trung học được khuyến khích trau dồi cặn kẽ, hiện nay tại tiểu bang California , các học sinh có kiến thức thông thạo một ngôn ngữ khác thêm vào với Anh Ngữ, và đạt được trình độ quy định sẽ được chứng nhận khả năng trong văn bằng tốt nghiệp . Thí dụ như tại Học Khu Garden Grove thành tựu qua sự vận động của ủy viên Nguyễn Quốc Bảo với sự ủng hộ của các đồng viện, và tiếp tục công việc qua sự khởi đầu của nguyên ủy viên Nguyễn Lâm Kim Oanh, trước khi vị giáo sư này về thủ đô Hoa Thịnh Đốn đảm nhiệm chức vụ mới trong Bộ Giáo Dục Liên Bang .
- theo sách lược của Trung Hoa và Nam Hàn để lập chương trình ở đại học, mở đầu với chương trình nhiệm ý (minor), rồi kiện toàn (major) để đạt được mục tiêu cử nhân (Bachelor Degree), nhờ đó sẽ có những nghiên cứu sâu rộng về Việt Học (Vietnamese Studies) tại các đại học .
Các cố gắng cần sự trợ giúp, lưu tâm của cộng đồng Gốc Việt và sự hy sinh, kiên tâm trì chí của các nhà giáo dục. Khi thăm đại học Harvard University ở Cambridge trong khu ngoại ô thành phố Boston và nói chuyện với giáo sư Bình thì chúng tôi được biết là số sinh viên theo học không nhiều và trong đó có ít sinh viên Gốc Việt; tại đại học UCLA tại thành phố Los Angeles thì giáo sư Quyên Di có số sinh viên đông đảo từ sơ cấp, trung cấp đến văn học nghệ thuật; tại đại học CSULB ở Long Beach thì giáo sư Quyên Di và giáo sư Trần Chấn Trí có những lớp dạy Việt Văn nhiều trình độ và số sinh viên tham dự chật lớp, trong số đó có rất nhiều sinh viên Gốc Việt.
Có nhiều khu trong Little Saigon (với các thành phố: Westminster, Garden Grove, Fountain Valley) bao gồm các cơ sở thương mại song sầm uất và tập trung với mật độ cao nhất các dịch vụ y tế, các hiệu bán sách báo, các trung tâm ban nhạc, các hiệu ăn, các hiệu may quần áo... là trên đường Bolsa từ đường Magnolia đến Brookhurst.
Ngày cuối năm Âm Lịch (Nhâm Thìn) trước thềm năm Qúy Tỵ tức là ngày thứ bảy thì trời nắng tốt và đường xá và mặt đất khô ráo, nhiệt độ trung bình không thấp nên rất thuận tiện để viếng Hội Chợ Tết, qúy vị phụ nữ có thể chưng diện áo dài để đón Xuân sang.
Chúng tôi đến thăm vào khoảng xế trưa, các bãi đậu xe đầy kín xe cộ, và xe cộ đậu đầy quanh các khu phố láng giềng, thích tập thể dục nên bản thân tôi đi bộ từ nhà gần Miles Square Park, cần 45 phút cho khoảng cách hơn 4 miles; giá vé vào cửa là 5 Mỹ Kim, qúy vị nào mặc quốc phục (áo dài nam hay nữ) thì được miễn phí; đây là một sáng kiến trác tuyệt tạo cho không khí "vui như Tết". Các cửa hàng tấp nập khách vãng lai: báo chí, văn học nghệ thuật, đảng phái, tôn giáo, dịch vụ ẩm thực của tổ chức Hướng Đạo.... Phía trong là sân khấu cao và to rộng, các thanh niên sinh viên học sinh trong ban tổ chức với y phục lính thú thời xưa di chuyển và đứng gác mỗi chỗ một lúc trong bối cảnh như khu phố cổ Hà Nội, chùa Một Cột ..... như đem ta về "phố xưa nhà cổ mái ngói thâm nâu" với những hoài niệm của lịch sử "ngàn năm văn vật" và uớc muốn trong tương lai "mong cho nước Việt ngàn đời oai dũng vươn cùng lên trên thế giới" trong khung cảnh tự do, dân chủ, thịnh vượng, phú cường, độc lập, tiên tiến về giáo dục, văn hóa, kỹ thuật, khoa học .
Hãy hình dung ra nếu Việt Ngữ không còn thông dụng trong các thế hệ sắp tới thì các đài truyền thanh, đài truyền hình, báo chí, sách vở sẽ ra sao, thêm vào đó là khi chúng ta không lưu giữ và phát triển đúng mức thì văn hóa trong nước với nhiều khuyết điểm và tiêu cực sẽ tăng cường độ thẩm thấu và xâm nhập trọn vẹn .
Từ trái: Tiến sĩ Nguyễn Kim (NASA, đại học Maryland) và ủy viên giáo dục Nguyễn Quốc Bảo (học khu Garden Grove).
Nhìn lại các nhóm người Mỹ thiểu số khác từ Đông Bắc Á Châu có nhiều điểm tương đồng:
1- Trung Hoa: đến Mỹ rất lâu, có những liên hệ mật thiết với Hoa Kỳ trong lịch sử cận đại từ Tưởng Giới Thạch, Đài Loan, Trung Hoa Lục Địa. Trải qua rất nhiều khó khăn, vuợt qua nhiều sự kỳ thị, đương đầu với các đạo luật bất công, hiện tại khối dân này đã có căn bản vững vàng:
- giáo dục: điển hình như giải Nobel môn Vật Lý trao tới ông Steve Chu, giáo sư University of California Berkeley; viện trưởng đại học công lập hàng đầu tại vùng thủ đô University of Maryland College Park, tiến sĩ Wallace Loh.
- chính trị: điển hình như đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh Gary Locke, nguyên thống đốc tiểu bang Washington (gốc Á đầu tiên tại Mỹ); bộ trưởng năng lượng Steve Chu .
2- Nam Hàn:
- Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc (United Nations Secretary-General) Ban Ki-moon, ông này nguyên là ngoại trưởng; Liên Hiệp Quốc là một định chế chính trị hàng đầu được thiết lập sau Thế Chiến Thứ Hai với số hội viên được chấp nhận hầu như là toàn thể các quốc gia trên thế giới, với Hội Đồng Bảo An do ngũ cường với quyền phủ quyết, có quân đội Mũ Xanh Dương giữ hòa bình khi được chấp thuận, đã can thiệp vào chận triến Triều Tiên để cứu Nam Hàn khi bị Bắc Hàn xâm lăng.
- Chủ Tịch Ngân Hàng Thế Giới (President of World Bank) Jim Yong Kim, ông là bác sĩ và nguyên là chủ tịch đại học danh tiếng Dartmouth College và nhân viên của tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO: World Health Organization). Cùng với Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế (International Monetary Fund), Ngân Hàng Thế Giới là 2 định chế tài chánh trọng yếu do Hoa Kỳ và các cường quốc kinh tế tạo dựng để giữ vững sự ổn định, giúp đỡ các quốc gia bị khủng hoảng hay trở ngại kinh tế.
Nhìn người lại nghĩ đến ta, với dân số khoảng 5% tổng số dân cư Hoa Kỳ (320 triệu), chúng ta có số quân nhân và tử sĩ trong tương quan sĩ số đó; thêm vào đó chúng ta cống hiến cho quốc gia này những nhân tài trẻ tuổi với nhiều "tình tự dân tộc" một vài nhân vật có tiếng thuộc nhiều lớp tuổi, điển hình như:
- phi hành gia Eugene Trịnh Hữu Châu, giáo sư California Institute of Technology (đại học hàng đầu ngang với MIT, Stanford University), ông vừa trên 60 và là nhân viên cao cấp và trọng yếu của Cơ Quan Hàng Không và Không Gian Quốc Gia (NASA: National Aeronautics and Space Administration), tiến sĩ Châu là phi hành gia duy nhất người Mỹ Gốc Việt .
- kỹ thuật gia Lê Duy Loan trong ban lãnh đạo kỹ thuật (senior-fellow) của công ty quốc tế Texas Instruments, bà là người phụ nữ duy nhất, trẻ nhất mới ngoài 45, gốc Á duy nhất trong số 7 vị trong hội đồng lãnh đạo chỉ huy chiều hướng phát triển và đầu tư của công ty này. Bà rất quan tâm đến vai trò của giáo dục đối với thanh thiếu niên gốc Việt và có nhiều dự án giúp đỡ, bảo trợ, hướng dẫn. Hoạt động toàn cầu nên bà nhấn mạnh đến sự lớn mạnh của Trung Hoa và Nam Hàn dựa trên giáo dục là căn bản (sau đó là công nghiệp (việc làm), nông nghiệp (thực phẩm) như chính sách phát triển của Đặng Tiểu Bình và Phác Chánh Hy .
- bác sĩ Nguyễn Thể Bình là nữ giáo sư tại Đại Học Quân Y Quân Lực Hoa Kỳ, chuyên về ngực, thuộc lớp tài năng chưa tới 40, bà hoạt động sâu rộng về nhân quyền và có sự quen biết rộng rãi tại Quốc Hội. Bà cho biết lý do đi vào giảng huấn và nghiên cứu vì muốn phục vụ các thương bệnh binh, huấn luyện các bác sĩ quân y để thích hợp với những thay đổi của chiến trường, có thể lựa thương, tải thương, chẩn bịnh, điều trị hữu hiệu và hiệu quả.
- khoa trưởng Charles Nguyễn Cường, mới ngoài 55 ông là giáo sư thực thụ và khoa trưởng Gốc Việt đầu tiên của một đại học hàng đầu (Catholic University of America) tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, ông hoạt động trong lãnh vực khoa học kỹ thuật, giáo dục quốc tế và trợ giúp rất nhiều sinh viên Gốc Việt . Các khảo cứu khoa học bằng Anh Ngữ chuyên về tự động hóa (control theory) của ông rất đặc sắc, ông là chủ bút một đặc san chuyên môn và có rất nhiều giải thưởng. Cựu đại sứ Mỹ (đại sứ Michalak) tại Hà Nội và cựu giám đốc NASA (tiến sĩ Griffin) tốt nghiệp từ đại học này.
Trong khi Trung Hoa và Nam Hàn đào tạo một cách hệ thống nhân tài của họ thì chúng ta chưa có một chiến lược lâu dài, các nhân tài của chúng ta xuất hiện rồi sau đó là một khoảng trống mênh mông.
Trường hợp Việt Ngữ tại Hoa Kỳ, hiện tại nơi phát triển nhất là Nam California, vài nơi khác cũng đang tiến như Bắc California, Houston, Seattle; có nhiều suy tư và trong đó việc giảng dạy (giáo chức, trường sở, học sinh, sinh viên) được nói đến:
- theo khuôn mẫu (dual language immersion) song ngữ đồng bộ rất thành công tại Hoa Thịnh Đốn và Nữu Ước, học sinh các lớp mầu giáo học cả hai ngôn ngữ rồi chuyển dần trọng tâm qua Anh Ngữ.
- đem ngôn ngữ mẹ đẻ vào dòng chính để các học sinh trung học được khuyến khích trau dồi cặn kẽ, hiện nay tại tiểu bang California , các học sinh có kiến thức thông thạo một ngôn ngữ khác thêm vào với Anh Ngữ, và đạt được trình độ quy định sẽ được chứng nhận khả năng trong văn bằng tốt nghiệp . Thí dụ như tại Học Khu Garden Grove thành tựu qua sự vận động của ủy viên Nguyễn Quốc Bảo với sự ủng hộ của các đồng viện, và tiếp tục công việc qua sự khởi đầu của nguyên ủy viên Nguyễn Lâm Kim Oanh, trước khi vị giáo sư này về thủ đô Hoa Thịnh Đốn đảm nhiệm chức vụ mới trong Bộ Giáo Dục Liên Bang .
- theo sách lược của Trung Hoa và Nam Hàn để lập chương trình ở đại học, mở đầu với chương trình nhiệm ý (minor), rồi kiện toàn (major) để đạt được mục tiêu cử nhân (Bachelor Degree), nhờ đó sẽ có những nghiên cứu sâu rộng về Việt Học (Vietnamese Studies) tại các đại học .
Các cố gắng cần sự trợ giúp, lưu tâm của cộng đồng Gốc Việt và sự hy sinh, kiên tâm trì chí của các nhà giáo dục. Khi thăm đại học Harvard University ở Cambridge trong khu ngoại ô thành phố Boston và nói chuyện với giáo sư Bình thì chúng tôi được biết là số sinh viên theo học không nhiều và trong đó có ít sinh viên Gốc Việt; tại đại học UCLA tại thành phố Los Angeles thì giáo sư Quyên Di có số sinh viên đông đảo từ sơ cấp, trung cấp đến văn học nghệ thuật; tại đại học CSULB ở Long Beach thì giáo sư Quyên Di và giáo sư Trần Chấn Trí có những lớp dạy Việt Văn nhiều trình độ và số sinh viên tham dự chật lớp, trong số đó có rất nhiều sinh viên Gốc Việt.
Gửi ý kiến của bạn
