THÁNH THIÊN CÔNG CHÚA
(?- 43)
Bà Thánh Thiên, quê ở Kinh Môn tỉnh Hải Dương, có cậu ruột là Nguyễn Huyến làm tri huyện Yên Dũng xứ Kinh Bắc. Bà là con nhà võ tướng, thông thạo võ nghệ. Thấy nhà Hán đô hộ nước ta tàn bạo, bà phất cờ khởi nghĩa ở Kinh Môn, cùng với cậu lập nhiều chiến công ở vùng Ngọc Lâm, Yên Dũng.
Nghe tin Hai Bà Trưng khởi nghĩa, Thánh Thiên đem quân theo về hợp sức chống kẻ thù. Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng tiến quân đánh thành Luy Lâu (huyện Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh ngày nay). Trưng vương phong Thánh Thiên làm Nguyên soái Bình Tây đại tướng quân, đi tiên phong dẫn quân công Thành. Quân của Thánh Thiên đã đoạt chiến thắng nhanh, dũng và gọn. Sau đó, nghĩa binh của bà phối hợp với quân Hai Bà Trưng giải phóng trên 60 thành trì. Khi Bà Trưng lên ngôi, phong bà là Thánh Thiên Công chúa, làm Đại tướng quân đóng quân vùng Hợp Phố án ngữ phía Bắc.
Sau 3 năm đất nước được thanh bình, năm 42 đại quân Mã Viện sang đánh nước ta, Thánh Thiên được lệnh vua đánh trận tập kích mở đầu lập được công lớn. Cuộc chiến diễn ra từ sông Mã đến khắp các vùng sông Hát, sông Thương, sông Cầu, sông Nhị Hà. Khi nghĩa quân của Hai Bà Trưng rút dần về sông Hát, rồi Hai Bà Trưng tử tiết. Thánh Thiên Công chúa dẫn quân về sông Nhật Đức chống giặc và lẫm liệt hy sinh tại đó.
Cảm phục khí tiết của nữ tướng Thánh Thiên, nhân dân Ngọc Lâm, nơi Thánh Thiên đóng quân khi xưa, đã lập đền thờ Bà để hương khói. Thôn Ngọc Lâm có 7 xóm: Miễu (xóm khi xưa bà lập miếu thờ thần), Đồng (xóm chia quân làm ruộng), Giữa (xóm trung tâm đóng quân), Giếng (xóm có giếng nước cho binh sĩ uống), Lò và Xưởng (xóm đúc vũ khí).
Cảm phục: Thánh Thiên công chúa
Kiệt nữ phi thường giữ núi sông
Đuổi quân xâm lược, sắt son lòng
Công thành, xông trận, rền trời đất
Hương khói phụng thờ, ghi khắc công
HOÀNG THIỀU HOA
(? - ?)
Hoàng Thiều Hoa, còn gọi là Thiều Hoa hay Thiếu Hoa, quê huyện Tam Nông, Vĩnh Phú. Thiều Hoa sinh ra trong một gia đình nghèo, song thân phải đốn củi để kiếm sống. Đã vậy khi Thiều Hoa được 14 tuổi, thì song thân đều qua đời. Thiều Hoa được trời phú cho rất thông minh và có sức mạnh lạ lùng. Nàng phải chăn trâu cho một nhà hào trưởng ở xã Song Quan bên sông Thao, để sống. Thiều Hoa thả trâu cho ăn cỏ bên sông, thường ngồi vá quần áo rách dưới bóng một cây đa lớn.
Có một ngày, Thiều Hoa đứng trên gò cao nhìn xuống bãi sông, thấy lính Hán đang hành hạ một cụ già. Nàng nhặt gậy, chạy xuống bãi, nhưng có một vị Sư bà gọi: “Chớ hành động lỗ mãng!”. Nàng đứng lại, vòng tay hỏi: “Thưa Sư Bà vì sao?”. Sư Bà ôn tồn: “Con tuy có sức mạnh, có chí nhưng hành động nông nổi không có ích gì cả!”. Sư nói tiếp: “Dẹp bớt tính nóng nảy hiếu thắng, biết nhìn xa, không chỉ cứu được một người, mà còn cứu dân cả nước. Đó mới là người hào kiệt”. Nàng tỉnh ngộ, thưa: “Mong sư bà cho con được làm đệ tử theo hầu hạ”. Sư Bà gật đầu. Sau đấy, nàng từ giã hào trưởng và cùng với một số bạn thân theo Sư Bà về chùa, được dạy cả văn lẫn võ. Khi Sư Bà thấy Thiều Hoa văn võ đều thông thạo, cho nàng về quê Song Quan chiêu tập nghĩa binh.
Mùa xuân năm 40, Thiều Hoa được 18 tuổi, đem nghĩa binh tụ nghĩa dưới cờ Hai Bà Trưng, được phong chức Tiên Phong Hữu tướng quân, đem quân tiến đánh Luy Lâu. Thiều Hoa lập được nhiều công lớn rực rỡ. Đuổi xong giặc, Bà Trưng lên ngôi vua, phong Thiều Hoa làm Đông cung công chúa.
Ngày nay tại huyện Tam Nông có đền thờ Bà, ngày 12 và 13 tháng Giêng (ÂL) là ngày giỗ long trọng tưởng nhớ Bà.
Cảm mộ: Đông cung công chúa
Nhà nghèo, côi cút, chí hiên ngang
Tức tối xâm lăng, cướp xóm làng
Văn võ miệt mài, trừ giặc Bắc
Lo dân, giúp nước, giữ trời Nam
Nguyễn Lộc Yên
(?- 43)
Bà Thánh Thiên, quê ở Kinh Môn tỉnh Hải Dương, có cậu ruột là Nguyễn Huyến làm tri huyện Yên Dũng xứ Kinh Bắc. Bà là con nhà võ tướng, thông thạo võ nghệ. Thấy nhà Hán đô hộ nước ta tàn bạo, bà phất cờ khởi nghĩa ở Kinh Môn, cùng với cậu lập nhiều chiến công ở vùng Ngọc Lâm, Yên Dũng.
Nghe tin Hai Bà Trưng khởi nghĩa, Thánh Thiên đem quân theo về hợp sức chống kẻ thù. Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng tiến quân đánh thành Luy Lâu (huyện Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh ngày nay). Trưng vương phong Thánh Thiên làm Nguyên soái Bình Tây đại tướng quân, đi tiên phong dẫn quân công Thành. Quân của Thánh Thiên đã đoạt chiến thắng nhanh, dũng và gọn. Sau đó, nghĩa binh của bà phối hợp với quân Hai Bà Trưng giải phóng trên 60 thành trì. Khi Bà Trưng lên ngôi, phong bà là Thánh Thiên Công chúa, làm Đại tướng quân đóng quân vùng Hợp Phố án ngữ phía Bắc.
Sau 3 năm đất nước được thanh bình, năm 42 đại quân Mã Viện sang đánh nước ta, Thánh Thiên được lệnh vua đánh trận tập kích mở đầu lập được công lớn. Cuộc chiến diễn ra từ sông Mã đến khắp các vùng sông Hát, sông Thương, sông Cầu, sông Nhị Hà. Khi nghĩa quân của Hai Bà Trưng rút dần về sông Hát, rồi Hai Bà Trưng tử tiết. Thánh Thiên Công chúa dẫn quân về sông Nhật Đức chống giặc và lẫm liệt hy sinh tại đó.
Cảm phục khí tiết của nữ tướng Thánh Thiên, nhân dân Ngọc Lâm, nơi Thánh Thiên đóng quân khi xưa, đã lập đền thờ Bà để hương khói. Thôn Ngọc Lâm có 7 xóm: Miễu (xóm khi xưa bà lập miếu thờ thần), Đồng (xóm chia quân làm ruộng), Giữa (xóm trung tâm đóng quân), Giếng (xóm có giếng nước cho binh sĩ uống), Lò và Xưởng (xóm đúc vũ khí).
Cảm phục: Thánh Thiên công chúa
Kiệt nữ phi thường giữ núi sông
Đuổi quân xâm lược, sắt son lòng
Công thành, xông trận, rền trời đất
Hương khói phụng thờ, ghi khắc công
HOÀNG THIỀU HOA
(? - ?)
Hoàng Thiều Hoa, còn gọi là Thiều Hoa hay Thiếu Hoa, quê huyện Tam Nông, Vĩnh Phú. Thiều Hoa sinh ra trong một gia đình nghèo, song thân phải đốn củi để kiếm sống. Đã vậy khi Thiều Hoa được 14 tuổi, thì song thân đều qua đời. Thiều Hoa được trời phú cho rất thông minh và có sức mạnh lạ lùng. Nàng phải chăn trâu cho một nhà hào trưởng ở xã Song Quan bên sông Thao, để sống. Thiều Hoa thả trâu cho ăn cỏ bên sông, thường ngồi vá quần áo rách dưới bóng một cây đa lớn.
Có một ngày, Thiều Hoa đứng trên gò cao nhìn xuống bãi sông, thấy lính Hán đang hành hạ một cụ già. Nàng nhặt gậy, chạy xuống bãi, nhưng có một vị Sư bà gọi: “Chớ hành động lỗ mãng!”. Nàng đứng lại, vòng tay hỏi: “Thưa Sư Bà vì sao?”. Sư Bà ôn tồn: “Con tuy có sức mạnh, có chí nhưng hành động nông nổi không có ích gì cả!”. Sư nói tiếp: “Dẹp bớt tính nóng nảy hiếu thắng, biết nhìn xa, không chỉ cứu được một người, mà còn cứu dân cả nước. Đó mới là người hào kiệt”. Nàng tỉnh ngộ, thưa: “Mong sư bà cho con được làm đệ tử theo hầu hạ”. Sư Bà gật đầu. Sau đấy, nàng từ giã hào trưởng và cùng với một số bạn thân theo Sư Bà về chùa, được dạy cả văn lẫn võ. Khi Sư Bà thấy Thiều Hoa văn võ đều thông thạo, cho nàng về quê Song Quan chiêu tập nghĩa binh.
Mùa xuân năm 40, Thiều Hoa được 18 tuổi, đem nghĩa binh tụ nghĩa dưới cờ Hai Bà Trưng, được phong chức Tiên Phong Hữu tướng quân, đem quân tiến đánh Luy Lâu. Thiều Hoa lập được nhiều công lớn rực rỡ. Đuổi xong giặc, Bà Trưng lên ngôi vua, phong Thiều Hoa làm Đông cung công chúa.
Ngày nay tại huyện Tam Nông có đền thờ Bà, ngày 12 và 13 tháng Giêng (ÂL) là ngày giỗ long trọng tưởng nhớ Bà.
Cảm mộ: Đông cung công chúa
Nhà nghèo, côi cút, chí hiên ngang
Tức tối xâm lăng, cướp xóm làng
Văn võ miệt mài, trừ giặc Bắc
Lo dân, giúp nước, giữ trời Nam
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
