Chiến cuộc tại dải Gaza bùng nổ vào giữa tháng 11 đúng vào dịp Tổng Thống Obama và Ngoại Trưởng Clinton công du sang Á Châu dự Phiên Họp Thượng Đỉnh ASEAN. Ngày giờ trùng hợp giữa hai sự kiện quan trọng này không thể là ngẩu nhiên, và dù không biết chắc các tính toán trong hậu trường nhưng vài giả thuyết có phần hợp lý đã được nêu lên.
Obama là vị Tổng Thống duy nhất công du sang Đông Á ngay sau khi đắc cử thay vì chọn đi Âu Châu hay Trung Đông theo thông lệ [1]. Điều này tiếp tục khẳng định chủ trương hiện thời của chính quyền Obama nhằm chuyển đổi trọng tâm chiến lược sang Thái Bình Dương. Nhưng nhiều đồng minh của Hoa Kỳ - trong đó có Do Thái và Tây Âu - e ngại rằng họ sẽ mất dần ảnh hưởng trong chính sách ngoại giao mới này nên không khỏi có những chuẩn bị đối phó.
Riêng đối với Do Thái thì Trung Quốc hoàn toàn không là mối đe doạ chiến lược. Trái lại đối với nhiều nhà tư bản Âu-Mỹ gốc Do Thái chính là cơ hội khổng lồ để làm ăn buôn bán với một thị trường đang lên nên không thể bị cản trở bởi những tranh chấp chính trị. Mặt khác, Do Thái cần sự chú ý tuyệt đối từ Hoa Kỳ để bảo vệ nền an ninh nhất là trong hoàn cảnh Trung Đông vô cùng bấp bênh, và quan điểm chuyển trọng tâm chiến lược của Obama là thái độ sao lảng đầy nguy hiểm.
Dựa trên phân tích này thì việc Do Thái khơi động chiến sự tại dải Gaza có thể để nhắc nhở đối với Obama rằng Hoa Kỳ không thể đặt nhẹ Trung Đông để chuyển trọng tâm chiến lược sang Châu Á.
Nội các Netanyahu hạ lệnh thanh toán tư lệnh Ahmed al-Jaabari ngày 14 tháng 11 dù biết chắc rằng nhóm Hamas sẽ trả đủa tức thời bằng quân sự. Chiến cuộc dải Gaza bùng nổ ngay sau đó và chiếm hàng tít đầu trên báo chí Hoa Kỳ trước khi Obama đến Thái Lan rồi sang Cam-Bốt dự Thượng Đỉnh ASEAN. Kết quả là dân chúng Mỹ biết nhiều đến việc Ngoại Trưởng Clinton vội vã sang Trung Đông để chấm dứt tranh chấp mà không ai biết rằng Tổng Thống Obama đã sang Đông Nam Á để nói và làm gì – ngoài trừ các bài tường thuật khá đầy đủ về chuyến viếng thăm lịch sử sang Miến Điện.
Chiến sự giữa Do Thái và Hamas có thể sớm muộn gì cũng xảy ra do tình trạng căng thẳng kéo dài, nhưng ngày tháng khai mào tranh chấp hoàn toàn nơi Do Thái chủ động nên không khỏi trở thành nghi vấn.
Cho đến nay các lập luận phản đối việc Hoa Kỳ chuyển trọng tâm chiến lược sang Thái Bình Dương tuy có nhưng không mạnh mẽ như trong giai đoạn chống chiến tranh Việt Nam. Có vài lý do để giải thích cho việc này:
1.Sách lược mới còn đang khởi động nên hệ lụy đối với vùng Trung Đông và Tây Âu chưa rõ ràng, trong khi khu vực dầu hoả vẫn tiếp tục là huyết mạch cho nền kinh tế của Hoa Kỳ và toàn cầu[2].
2. Tại Á Châu Mỹ hiện không bị sa lầy và chi phí quá nhiều tiền của cùng nhân mạng như trong chiến tranh Việt Nam, nên chưa là mối quan tâm cho Do Thái.
3. Tại Trung Đông cũng không nhất thiết cần Hoa Kỳ phải tăng cường hiện diện quân sự - nhất là sau chiến tranh Iraq – ngay trong lúc này vì sè tạo ra chống đối và căng thẳng
4. Sự trổi dậy của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến các đồng minh quan trọng khác của Mỹ như Nam Hàn, Nhật, Đài Loan, Úc vốn là những nền kinh tế hàng đầu trên thế giới. Khu vực Á Châu có thể qua mặt cả Âu -Mỹ nên không thể nào sao nhãng được nửa.
Giả sử trong trường hợp căng thẳng gia tăng dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang tốn kém giữa Mỹ-Hoa giống như dưới thời Chiến Tranh Lạnh, làm ảnh hưởng đến mậu dịch toàn cầu và khiến Hoa Kỳ bị chi phối bên ngoài Trung Đông hay Tây Âụ. Khi đó người ta có thể thấy phối hợp vận động của Trung Quốc với các thế lực lớn trong chính trường Mỹ nhằm “không chuyển trục”.
Đoàn Hưng Quốc
GHI CHÚ:
[1] Người viết không biết ông Mitt Romney nếu đắc cử có sẽ đi dự Hội Nghi Thượng Đỉnh ASEAN hay không; nhưng chuyến viếng thăm ra ngoại quốc đầu tiên vào tháng 07/2012 sau khi ông nắm chắc trở thành ứng cử viên thuộc đảng Cộng Hoà là sang Âu Châu rồi Trung Đông mà không hề có chương trình viếng thăm Á Châu.
[2] Riêng lập luận về dầu hoả chưa vững vì chính sách thân Do Thái mang nhiều thiệt hại hơn là có lợi cho Hoa Kỳ tại Trung Đôn. Xem “The Israel Lobby and U.S. Foreign Policy” của John J. Mearsheimer và Stephen M. Walt.
Obama là vị Tổng Thống duy nhất công du sang Đông Á ngay sau khi đắc cử thay vì chọn đi Âu Châu hay Trung Đông theo thông lệ [1]. Điều này tiếp tục khẳng định chủ trương hiện thời của chính quyền Obama nhằm chuyển đổi trọng tâm chiến lược sang Thái Bình Dương. Nhưng nhiều đồng minh của Hoa Kỳ - trong đó có Do Thái và Tây Âu - e ngại rằng họ sẽ mất dần ảnh hưởng trong chính sách ngoại giao mới này nên không khỏi có những chuẩn bị đối phó.
Riêng đối với Do Thái thì Trung Quốc hoàn toàn không là mối đe doạ chiến lược. Trái lại đối với nhiều nhà tư bản Âu-Mỹ gốc Do Thái chính là cơ hội khổng lồ để làm ăn buôn bán với một thị trường đang lên nên không thể bị cản trở bởi những tranh chấp chính trị. Mặt khác, Do Thái cần sự chú ý tuyệt đối từ Hoa Kỳ để bảo vệ nền an ninh nhất là trong hoàn cảnh Trung Đông vô cùng bấp bênh, và quan điểm chuyển trọng tâm chiến lược của Obama là thái độ sao lảng đầy nguy hiểm.
Dựa trên phân tích này thì việc Do Thái khơi động chiến sự tại dải Gaza có thể để nhắc nhở đối với Obama rằng Hoa Kỳ không thể đặt nhẹ Trung Đông để chuyển trọng tâm chiến lược sang Châu Á.
Nội các Netanyahu hạ lệnh thanh toán tư lệnh Ahmed al-Jaabari ngày 14 tháng 11 dù biết chắc rằng nhóm Hamas sẽ trả đủa tức thời bằng quân sự. Chiến cuộc dải Gaza bùng nổ ngay sau đó và chiếm hàng tít đầu trên báo chí Hoa Kỳ trước khi Obama đến Thái Lan rồi sang Cam-Bốt dự Thượng Đỉnh ASEAN. Kết quả là dân chúng Mỹ biết nhiều đến việc Ngoại Trưởng Clinton vội vã sang Trung Đông để chấm dứt tranh chấp mà không ai biết rằng Tổng Thống Obama đã sang Đông Nam Á để nói và làm gì – ngoài trừ các bài tường thuật khá đầy đủ về chuyến viếng thăm lịch sử sang Miến Điện.
Chiến sự giữa Do Thái và Hamas có thể sớm muộn gì cũng xảy ra do tình trạng căng thẳng kéo dài, nhưng ngày tháng khai mào tranh chấp hoàn toàn nơi Do Thái chủ động nên không khỏi trở thành nghi vấn.
Cho đến nay các lập luận phản đối việc Hoa Kỳ chuyển trọng tâm chiến lược sang Thái Bình Dương tuy có nhưng không mạnh mẽ như trong giai đoạn chống chiến tranh Việt Nam. Có vài lý do để giải thích cho việc này:
1.Sách lược mới còn đang khởi động nên hệ lụy đối với vùng Trung Đông và Tây Âu chưa rõ ràng, trong khi khu vực dầu hoả vẫn tiếp tục là huyết mạch cho nền kinh tế của Hoa Kỳ và toàn cầu[2].
2. Tại Á Châu Mỹ hiện không bị sa lầy và chi phí quá nhiều tiền của cùng nhân mạng như trong chiến tranh Việt Nam, nên chưa là mối quan tâm cho Do Thái.
3. Tại Trung Đông cũng không nhất thiết cần Hoa Kỳ phải tăng cường hiện diện quân sự - nhất là sau chiến tranh Iraq – ngay trong lúc này vì sè tạo ra chống đối và căng thẳng
4. Sự trổi dậy của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến các đồng minh quan trọng khác của Mỹ như Nam Hàn, Nhật, Đài Loan, Úc vốn là những nền kinh tế hàng đầu trên thế giới. Khu vực Á Châu có thể qua mặt cả Âu -Mỹ nên không thể nào sao nhãng được nửa.
Giả sử trong trường hợp căng thẳng gia tăng dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang tốn kém giữa Mỹ-Hoa giống như dưới thời Chiến Tranh Lạnh, làm ảnh hưởng đến mậu dịch toàn cầu và khiến Hoa Kỳ bị chi phối bên ngoài Trung Đông hay Tây Âụ. Khi đó người ta có thể thấy phối hợp vận động của Trung Quốc với các thế lực lớn trong chính trường Mỹ nhằm “không chuyển trục”.
Đoàn Hưng Quốc
GHI CHÚ:
[1] Người viết không biết ông Mitt Romney nếu đắc cử có sẽ đi dự Hội Nghi Thượng Đỉnh ASEAN hay không; nhưng chuyến viếng thăm ra ngoại quốc đầu tiên vào tháng 07/2012 sau khi ông nắm chắc trở thành ứng cử viên thuộc đảng Cộng Hoà là sang Âu Châu rồi Trung Đông mà không hề có chương trình viếng thăm Á Châu.
[2] Riêng lập luận về dầu hoả chưa vững vì chính sách thân Do Thái mang nhiều thiệt hại hơn là có lợi cho Hoa Kỳ tại Trung Đôn. Xem “The Israel Lobby and U.S. Foreign Policy” của John J. Mearsheimer và Stephen M. Walt.
Gửi ý kiến của bạn
