Bài thuyết trình tại Học Viện Quốc Gia Hành Chánh Cao Cấp trước cử tọa là 70 thành viên của Khoá Huấn Luyện Mùa Thu 2012, đây là các công chức cao cấp thuộc các bộ, phủ, cơ quan, định chế: giáo dục, tài chánh, hành chánh, khoa học, an ninh, quốc phòng, y tế, giao thông, không lưu,..... thuộc chính phủ liên bang với nhiệm sở tại quốc nội và quốc ngoại, bài Việt Văn dưới đây chỉ là chuyển ngữ thật cô đọng, không có phần hình ảnh và chỉ nói thoáng qua, các chi tiết về các chương trình, các sinh hoạt trong trại tị nạn và nhiều khó khăn phải vượt qua không được nói đến trong phần tóm tắt này.
Lịch sử Việt Nam thời cận đại:
- thuộc địa của Pháp: hiệp ước Patenotre 1844; Bắc Kỳ là đất Bảo Hộ Trung Kỳ thuộc Triều Đình, Nam Kỳ là một tỉnh của Pháp Quốc.
- thế chiến thứ hai: Pháp bị Đức chiếm, chia làm hai với chính phủ Vichy và vùng Đức cai quản toàn diện, Nhật Bản có ưu thế tại Á Châu và đặc biệt tại Việt Nam, Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội (Việt Minh), chính phủ Trần Trọng Kim, Nhật Bản thua trận và đầu hàng, Trung Hoa giải giới tại miền Bắc, Anh Quốc giải giới tại miền Nam, quân đội viễn chinh Pháp theo bước quân đội Anh, Việt Minh tuyên bố độc lập, chiến tranh Đông Dương 1946-1954, Trung Cộng thắng năm 1950, Pháp thua trận Điện Biên Phủ năm 1954.
- hiệp định Geneve (20 tháng 7 năm 1954): chia hai tại vĩ tuyến 17, sông Bến Hải là ranh giới, 800,000 đồng bào (trong số 11 triệu) di cư từ Bắc vào Nam, trên lý thuyết tổng tuyển cử vào năm 1956. Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (Bắc Việt), Việt Nam Cộng Hòa (Nam Việt).
- sự can thiệp của Hoa Kỳ:
1- thiết lập Đệ Nhất Cộng Hòa (1956-1963), tổng thống Ngô Đình Diệm (công du Hoa Kỳ năm 1957)
2- 1962: 9,000 quân nhân với tư cách cố vấn
3- Biểu Quyết Vịnh Bắc Việt năm 1965, oanh tạc Bắc Việt: Operation Rolling Thunder
4- 1965: MACV (Military Advisory Command Vietnam), đại tướng Westmoreland, 175,000 quân nhân, tác chiến trực tiếp sau cuộc đổ bộ của TQLC Hoa Kỳ tại Đà Nẵng.
5- 1967: hơn 500,000 quân nhân Mỹ tại VNCH; 1965-1972: 500,000 công dân Hoa Kỳ không nhập ngũ và trốn tránh. Tổng cộng có trên 2 triệu người Mỹ đã đặt chân đến VNCH.
6- tổng công kích Mậu Thân (1968), hòa đàm Ba Lê (1969), Việt Nam Hóa (Vietnamization), quân đội Hoa Kỳ triệt thoái, hiệp định Ba Lê năm 1973.
- ảnh hưởng trong xã hội Hoa Kỳ:
1- vô tuyến truyền hình với hình ảnh chiến tranh
2- chế độ quân dịch cho mọi thanh niên
3- phong trào phản chiến
4- sự tranh đấu đòi bình đẳng nhân quyền
- xã hội VNCH: bên cạnh và trong chiến tranh, người dân sống bình thường (đi học, đi làm, trưởng thành) trong khung cảnh không bình thường.
1975- 2012: (tị nạn, rời bỏ Việt Nam, dân số năm 1975 khoảng 22 triệu)
- sự khác biệt giữa di dân và tị nạn: bó buộc và chọn lựa
- đợt tị nạn đầu tiên (tháng tư năm 1975) khoảng 125,000 - 150,000
- thuyền nhân ,1977 cho tới cuối thập niên 80 khoảng 600,000 (con số đi thoát, theo ước đoán 50% bị tử vong)
- chương trình: Ra Đi Có Trật Tự (1978 tới thập niên 2000) 500,000
- chương trình Trở Về Quê Hương (cho các trẻ em lai) khoảng 10,000 - 12,000
- chương trình Nhân Đạo khoảng 300,000
Chương Trình Mới Tới (Operation New Arrivals)
- 18 tháng 4 năm 1975: tổng thống Ford thành lập IATF để quản trị , tổ chức việc tản cư và định cư
- 23 tháng 4 năm 1975: nhóm tị nạn đầu tiên đến Căn Cứ Không Quân Anderson, đảo Guam
- 26 tháng 4 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn Wake Island bắt đầu hoạt động
- 29 tháng 4 năm 1975: nhóm tị nạn đầu tiên đến Căn Cứ TQLC Pendleton, California
- 2 tháng 5 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn Fort Chaffee, Arkansas bắt đầu hoạt động
- 4 tháng 5 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Căn Cứ Không Quân Eglin, Florida bắt đầu hoạt động
- 13 tháng 5 năm 1975: theo thống kê thì người tị nạn thứ 100,000 đến đảo Guam
- 28 tháng 5 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Fort Indiantown Gap, Pennsylvania bắt đầu hoạt động
- 15 tháng 9 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Căn Cứ Không Quân Eglin, Florida hoàn thành nhiệm vụ (trên 10,000)
- 16 tháng 10 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Căn Cứ TQLC Pendleton, California hoàn thành nhiệm vụ (trên 50,000)
- 15 tháng 12 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Fort Indiantown Gap, Pennsylvania hoàn thành nhiệm vụ (trên 22,000)
- 20 tháng 12 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Fort Chaffee, Arkansas hoàn thành nhiệm vụ (trên 50,000)
Dự luật HR 6755 (The Indochina Migration and Refugee Assistance Act of 1975) do Quốc Hội Hoa Kỳ (thứ 94) chuẩn y và tổng thống Ford ký thành đạo luật tài trợ ngân khoản và cam kết bồi hoàn chi phí cho chính quyền tiểu bang và các địa phương, khi những nơi này trợ giúp người tị nạn đến từ Việt Nam và Cao Mên (Đạo luật dự kiến là sẽ có khoảng 130,000 người tị nạn gốc Việt).
Hiện Nay:
- đóng góp trong Quân Đội: nổi bật là đại tá nhảy dù Lương Xuân Việt, hạm trưởng trung tá Lê Bá Hùng, á khoa Học Viện Hải Quân, thiếu tá bác sĩ quân y phi hành Nguyễn Cẩm Vân...., số quân nhân phục vụ tương ứng với dân số (1.8/315), có gần 3,000 quân nhân gốc Việt trong Quân Đội Hoa Kỳ.
- đóng góp trong Khoa Học: khoa trưởng Nguyễn Cường (Catholic University of Virginia), giáo sư Võ Tuấn (Duke University), giáo sư bác sĩ Nguyễn Thể Bình (Đại Học Quân Y), kỹ thuật gia lãnh đạo Lê Duy Loan (Texas Instruments), nhà văn nổi tiếng giáo sư Vật Lý Thiên Văn Trịnh Xuân Thuận (University of Virginia), phi hành gia giáo sư Trinh Hữu Châu (NASA, California Institute of Technology)...
- chính trị: thứ trưởng tư pháp luật sư giáo sư (Georgetown University) Đinh Đồng Phụng Việt, dân biểu liên bang luật sư Cao Quang Ánh ...
- gửi về Việt Nam: 1975-2012 khoảng 90,000 triệu Mỹ Kim.
- có khoảng 1,800,000 trên toàn cõi Hoa Kỳ; theo thống kê năm 2000 thì họ Nguyễn đứng hàng thứ 57 và thống kê năm 2010 thì họ Nguyễn là hạng 29.
Sau khoảng 40 phút trình bày thì đến phần thảo luận, đây là mục đích chính yếu của bài nói chuyện, các công chức cao cấp được tuyển chọn tham dự khóa học có số tuổi trung bình là 45 (average), với người nhỏ tuổi nhất là 42 và lớn tuổi nhất là 56, một nửa ở trên và một nửa ỏ duới số tuổi 47 (median); họ có nhiều cơ hội lên cao hơn nữa và sẽ có thể ở trong vị trí có những quyết định ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến đất nước Việt Nam, cư dân người Việt và người Mỹ Gốc Việt, vì thế sự thấu hiểu vấn đề, thông cảm với những ưu tư có một tầm quan trọng đáng kể. Các tham dự viên có những nhận xét:
1- đại tướng Mac Arthur (5 sao) sau khi trở về từ Triều Tiên nhận xét: chỉ nên viện trợ quân dụng, huấn luyện, cố vấn kỹ thuật song không nên đổ quân tham chiến tại Á Châu, người Mỹ không hiểu rõ văn hóa của địa phương nên dễ có những sự hiểu lầm. Tổng thống Kennedy: chiến tranh Việt Nam là của người Việt Nam (tự do chống cộng sản), nên tăng quân viện, giúp cố vấn trong chiến tranh cục bộ (lực lượng đặc biệt) song không nên tác chiến trong chiến tranh quy ước với sự tham dự ào ạt của quân đội chính quy. Đại tướng Colin Powell: các điều cần có trước khi tham chiến tại bất cứ đâu như giải pháp không thể tránh được: chuẩn bị dư luận, thông báo rõ mục tiêu, thời gian tham chiến ngắn hạn, dùng tất cả hỏa lực quy ước (không dùng võ khí nguyên tử). Tổng thống George H W Bush (41) đã chấp nhận chiến lược này trong trận chiến đánh đuổi quân đội Iraq ra khỏi Kuwait vào năm 1991. Trận chiến Iraq khởi sự dưới thời tổng thống George W Bush (43) đã ào ạt tiến chiếm rồi sau đó lúng túng. Trận chiến A Phú Hãn cũng trong tình trạng tương tự. Quan niệm "đổ vỡ dây chuyền" (Domino Theory) sau Đệ Nhị Thế Chiến).
2- kế hoạch (LMI: Low Mekong Initiative) Hạ Lưu Cửu Long Giang là một chiến lược tốt đẹp lấy lại ảnh hưởng tại Miến Điện, Ai Lao, Thái Lan, Cao Mên, Việt Nam qua trợ giúp kỹ thuật, giáo dục, y tế, kinh tế; ngăn chặn hữu hiệu ảnh hưởng của Trung Hoa; ngân qũy và nhân sư giới hạn và do chính người địa phương điều hành qua trợ giúp của Hoa Kỳ. Số tiền gửi về Việt Nam tương đương với 8% tổng sản lượng quốc gia thường niên (annual GDP: Gross Domestic Product), với số tiền lên đến khoảng 10 tỉ Mỹ Kim (10,000 triệu) khi được đầu tư đúng mức sẽ tạo ra rất nhiều công ăn việc làm; vị trí của Việt Nam rất quan trọng dọc theo Đông Hải, ngoại trưởng Hillary Clinton đã tuyên bố tại Hà Nội: Hoa Kỳ cương quyết giữ vững sự tự do giao thông trên thủy lộ Đông Hải. Trung Hoa là một quốc gia có lực lượng phòng thủ rất mạnh (Lục Quân), song không có lực lượng xung kích (Không Quân và Hải Quân) tương đương với Hoa Kỳ.
3- cộng đồng Gốc Việt là một trong 3 cộng đồng (Ấn, Hoa, Việt) có những đóng góp hữu hiệu trong đời sống quốc gia , trong sự vận hành chính trị, tình hình kinh tế, trong giáo dục, quân đội và hầu như mọi ngành nghề. Khi tiếp xúc thì nhiều người Mỹ Gốc Việt cho biết để tỏ lòng biết ơn quê hương chọn lựa này (Thanks America), họ muốn phục vụ, trao lại cho xã hội những gì giới sinh thành ra họ và chính họ được hưởng và nhờ đó mới đạt được cái gì hiện có ngày hôm nay.
Trong các cuộc mạn đàm ngắn sau đó các vấn đề tế nhị như: Napalm Girl tại Trãng Bàng (Huỳnh Kim Phúc), chuẩn tướng Nguyễn Ngọc Loan bắn một đại úy Cộng Sản trong cuộc hành quân năm 1968 tại ngoại ô Saigon, vụ thảm sát Mỹ Lai tại miền Trung. Bà Huỳnh Kim Phúc đã xin tị nạn tại Montreal khi máy bay hạ cánh tại đó; đại úy Cộng Sản bị bắt sau khi hạ sát toàn thể gia đình một sĩ quan QLVNCH với phụ nữ, trẻ em và người già; những quân nhân nhập ngũ theo quân dịch không được chuẩn bị cho khung cảnh chiến trường du kích; những quân lệnh về giao chiến (rule of engagement), trừng phạt, biện pháp ngăn ngừa sự tái diễn. Hai vị tướng danh tiếng trong chận triến Vùng Vịnh năm 1991 (lúc đó quân đội Mỹ chiến thắng vẻ vang và nhanh chóng) là đại tướng Schwarzkopf (tư lệnh chiến trường) và đại tướng Powell (tổng tham mưu trưởng), hai vị tướng lãnh này đều có tham chiến tại Việt Nam.
Lịch sử Việt Nam thời cận đại:
- thuộc địa của Pháp: hiệp ước Patenotre 1844; Bắc Kỳ là đất Bảo Hộ Trung Kỳ thuộc Triều Đình, Nam Kỳ là một tỉnh của Pháp Quốc.
- thế chiến thứ hai: Pháp bị Đức chiếm, chia làm hai với chính phủ Vichy và vùng Đức cai quản toàn diện, Nhật Bản có ưu thế tại Á Châu và đặc biệt tại Việt Nam, Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội (Việt Minh), chính phủ Trần Trọng Kim, Nhật Bản thua trận và đầu hàng, Trung Hoa giải giới tại miền Bắc, Anh Quốc giải giới tại miền Nam, quân đội viễn chinh Pháp theo bước quân đội Anh, Việt Minh tuyên bố độc lập, chiến tranh Đông Dương 1946-1954, Trung Cộng thắng năm 1950, Pháp thua trận Điện Biên Phủ năm 1954.
- hiệp định Geneve (20 tháng 7 năm 1954): chia hai tại vĩ tuyến 17, sông Bến Hải là ranh giới, 800,000 đồng bào (trong số 11 triệu) di cư từ Bắc vào Nam, trên lý thuyết tổng tuyển cử vào năm 1956. Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (Bắc Việt), Việt Nam Cộng Hòa (Nam Việt).
- sự can thiệp của Hoa Kỳ:
1- thiết lập Đệ Nhất Cộng Hòa (1956-1963), tổng thống Ngô Đình Diệm (công du Hoa Kỳ năm 1957)
2- 1962: 9,000 quân nhân với tư cách cố vấn
3- Biểu Quyết Vịnh Bắc Việt năm 1965, oanh tạc Bắc Việt: Operation Rolling Thunder
4- 1965: MACV (Military Advisory Command Vietnam), đại tướng Westmoreland, 175,000 quân nhân, tác chiến trực tiếp sau cuộc đổ bộ của TQLC Hoa Kỳ tại Đà Nẵng.
5- 1967: hơn 500,000 quân nhân Mỹ tại VNCH; 1965-1972: 500,000 công dân Hoa Kỳ không nhập ngũ và trốn tránh. Tổng cộng có trên 2 triệu người Mỹ đã đặt chân đến VNCH.
6- tổng công kích Mậu Thân (1968), hòa đàm Ba Lê (1969), Việt Nam Hóa (Vietnamization), quân đội Hoa Kỳ triệt thoái, hiệp định Ba Lê năm 1973.
- ảnh hưởng trong xã hội Hoa Kỳ:
1- vô tuyến truyền hình với hình ảnh chiến tranh
2- chế độ quân dịch cho mọi thanh niên
3- phong trào phản chiến
4- sự tranh đấu đòi bình đẳng nhân quyền
- xã hội VNCH: bên cạnh và trong chiến tranh, người dân sống bình thường (đi học, đi làm, trưởng thành) trong khung cảnh không bình thường.
1975- 2012: (tị nạn, rời bỏ Việt Nam, dân số năm 1975 khoảng 22 triệu)
- sự khác biệt giữa di dân và tị nạn: bó buộc và chọn lựa
- đợt tị nạn đầu tiên (tháng tư năm 1975) khoảng 125,000 - 150,000
- thuyền nhân ,1977 cho tới cuối thập niên 80 khoảng 600,000 (con số đi thoát, theo ước đoán 50% bị tử vong)
- chương trình: Ra Đi Có Trật Tự (1978 tới thập niên 2000) 500,000
- chương trình Trở Về Quê Hương (cho các trẻ em lai) khoảng 10,000 - 12,000
- chương trình Nhân Đạo khoảng 300,000
Chương Trình Mới Tới (Operation New Arrivals)
- 18 tháng 4 năm 1975: tổng thống Ford thành lập IATF để quản trị , tổ chức việc tản cư và định cư
- 23 tháng 4 năm 1975: nhóm tị nạn đầu tiên đến Căn Cứ Không Quân Anderson, đảo Guam
- 26 tháng 4 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn Wake Island bắt đầu hoạt động
- 29 tháng 4 năm 1975: nhóm tị nạn đầu tiên đến Căn Cứ TQLC Pendleton, California
- 2 tháng 5 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn Fort Chaffee, Arkansas bắt đầu hoạt động
- 4 tháng 5 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Căn Cứ Không Quân Eglin, Florida bắt đầu hoạt động
- 13 tháng 5 năm 1975: theo thống kê thì người tị nạn thứ 100,000 đến đảo Guam
- 28 tháng 5 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Fort Indiantown Gap, Pennsylvania bắt đầu hoạt động
- 15 tháng 9 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Căn Cứ Không Quân Eglin, Florida hoàn thành nhiệm vụ (trên 10,000)
- 16 tháng 10 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Căn Cứ TQLC Pendleton, California hoàn thành nhiệm vụ (trên 50,000)
- 15 tháng 12 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Fort Indiantown Gap, Pennsylvania hoàn thành nhiệm vụ (trên 22,000)
- 20 tháng 12 năm 1975: Trung Tâm Tị Nạn tại Fort Chaffee, Arkansas hoàn thành nhiệm vụ (trên 50,000)
Dự luật HR 6755 (The Indochina Migration and Refugee Assistance Act of 1975) do Quốc Hội Hoa Kỳ (thứ 94) chuẩn y và tổng thống Ford ký thành đạo luật tài trợ ngân khoản và cam kết bồi hoàn chi phí cho chính quyền tiểu bang và các địa phương, khi những nơi này trợ giúp người tị nạn đến từ Việt Nam và Cao Mên (Đạo luật dự kiến là sẽ có khoảng 130,000 người tị nạn gốc Việt).
Hiện Nay:
- đóng góp trong Quân Đội: nổi bật là đại tá nhảy dù Lương Xuân Việt, hạm trưởng trung tá Lê Bá Hùng, á khoa Học Viện Hải Quân, thiếu tá bác sĩ quân y phi hành Nguyễn Cẩm Vân...., số quân nhân phục vụ tương ứng với dân số (1.8/315), có gần 3,000 quân nhân gốc Việt trong Quân Đội Hoa Kỳ.
- đóng góp trong Khoa Học: khoa trưởng Nguyễn Cường (Catholic University of Virginia), giáo sư Võ Tuấn (Duke University), giáo sư bác sĩ Nguyễn Thể Bình (Đại Học Quân Y), kỹ thuật gia lãnh đạo Lê Duy Loan (Texas Instruments), nhà văn nổi tiếng giáo sư Vật Lý Thiên Văn Trịnh Xuân Thuận (University of Virginia), phi hành gia giáo sư Trinh Hữu Châu (NASA, California Institute of Technology)...
- chính trị: thứ trưởng tư pháp luật sư giáo sư (Georgetown University) Đinh Đồng Phụng Việt, dân biểu liên bang luật sư Cao Quang Ánh ...
- gửi về Việt Nam: 1975-2012 khoảng 90,000 triệu Mỹ Kim.
- có khoảng 1,800,000 trên toàn cõi Hoa Kỳ; theo thống kê năm 2000 thì họ Nguyễn đứng hàng thứ 57 và thống kê năm 2010 thì họ Nguyễn là hạng 29.
Sau khoảng 40 phút trình bày thì đến phần thảo luận, đây là mục đích chính yếu của bài nói chuyện, các công chức cao cấp được tuyển chọn tham dự khóa học có số tuổi trung bình là 45 (average), với người nhỏ tuổi nhất là 42 và lớn tuổi nhất là 56, một nửa ở trên và một nửa ỏ duới số tuổi 47 (median); họ có nhiều cơ hội lên cao hơn nữa và sẽ có thể ở trong vị trí có những quyết định ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến đất nước Việt Nam, cư dân người Việt và người Mỹ Gốc Việt, vì thế sự thấu hiểu vấn đề, thông cảm với những ưu tư có một tầm quan trọng đáng kể. Các tham dự viên có những nhận xét:
1- đại tướng Mac Arthur (5 sao) sau khi trở về từ Triều Tiên nhận xét: chỉ nên viện trợ quân dụng, huấn luyện, cố vấn kỹ thuật song không nên đổ quân tham chiến tại Á Châu, người Mỹ không hiểu rõ văn hóa của địa phương nên dễ có những sự hiểu lầm. Tổng thống Kennedy: chiến tranh Việt Nam là của người Việt Nam (tự do chống cộng sản), nên tăng quân viện, giúp cố vấn trong chiến tranh cục bộ (lực lượng đặc biệt) song không nên tác chiến trong chiến tranh quy ước với sự tham dự ào ạt của quân đội chính quy. Đại tướng Colin Powell: các điều cần có trước khi tham chiến tại bất cứ đâu như giải pháp không thể tránh được: chuẩn bị dư luận, thông báo rõ mục tiêu, thời gian tham chiến ngắn hạn, dùng tất cả hỏa lực quy ước (không dùng võ khí nguyên tử). Tổng thống George H W Bush (41) đã chấp nhận chiến lược này trong trận chiến đánh đuổi quân đội Iraq ra khỏi Kuwait vào năm 1991. Trận chiến Iraq khởi sự dưới thời tổng thống George W Bush (43) đã ào ạt tiến chiếm rồi sau đó lúng túng. Trận chiến A Phú Hãn cũng trong tình trạng tương tự. Quan niệm "đổ vỡ dây chuyền" (Domino Theory) sau Đệ Nhị Thế Chiến).
2- kế hoạch (LMI: Low Mekong Initiative) Hạ Lưu Cửu Long Giang là một chiến lược tốt đẹp lấy lại ảnh hưởng tại Miến Điện, Ai Lao, Thái Lan, Cao Mên, Việt Nam qua trợ giúp kỹ thuật, giáo dục, y tế, kinh tế; ngăn chặn hữu hiệu ảnh hưởng của Trung Hoa; ngân qũy và nhân sư giới hạn và do chính người địa phương điều hành qua trợ giúp của Hoa Kỳ. Số tiền gửi về Việt Nam tương đương với 8% tổng sản lượng quốc gia thường niên (annual GDP: Gross Domestic Product), với số tiền lên đến khoảng 10 tỉ Mỹ Kim (10,000 triệu) khi được đầu tư đúng mức sẽ tạo ra rất nhiều công ăn việc làm; vị trí của Việt Nam rất quan trọng dọc theo Đông Hải, ngoại trưởng Hillary Clinton đã tuyên bố tại Hà Nội: Hoa Kỳ cương quyết giữ vững sự tự do giao thông trên thủy lộ Đông Hải. Trung Hoa là một quốc gia có lực lượng phòng thủ rất mạnh (Lục Quân), song không có lực lượng xung kích (Không Quân và Hải Quân) tương đương với Hoa Kỳ.
3- cộng đồng Gốc Việt là một trong 3 cộng đồng (Ấn, Hoa, Việt) có những đóng góp hữu hiệu trong đời sống quốc gia , trong sự vận hành chính trị, tình hình kinh tế, trong giáo dục, quân đội và hầu như mọi ngành nghề. Khi tiếp xúc thì nhiều người Mỹ Gốc Việt cho biết để tỏ lòng biết ơn quê hương chọn lựa này (Thanks America), họ muốn phục vụ, trao lại cho xã hội những gì giới sinh thành ra họ và chính họ được hưởng và nhờ đó mới đạt được cái gì hiện có ngày hôm nay.
Trong các cuộc mạn đàm ngắn sau đó các vấn đề tế nhị như: Napalm Girl tại Trãng Bàng (Huỳnh Kim Phúc), chuẩn tướng Nguyễn Ngọc Loan bắn một đại úy Cộng Sản trong cuộc hành quân năm 1968 tại ngoại ô Saigon, vụ thảm sát Mỹ Lai tại miền Trung. Bà Huỳnh Kim Phúc đã xin tị nạn tại Montreal khi máy bay hạ cánh tại đó; đại úy Cộng Sản bị bắt sau khi hạ sát toàn thể gia đình một sĩ quan QLVNCH với phụ nữ, trẻ em và người già; những quân nhân nhập ngũ theo quân dịch không được chuẩn bị cho khung cảnh chiến trường du kích; những quân lệnh về giao chiến (rule of engagement), trừng phạt, biện pháp ngăn ngừa sự tái diễn. Hai vị tướng danh tiếng trong chận triến Vùng Vịnh năm 1991 (lúc đó quân đội Mỹ chiến thắng vẻ vang và nhanh chóng) là đại tướng Schwarzkopf (tư lệnh chiến trường) và đại tướng Powell (tổng tham mưu trưởng), hai vị tướng lãnh này đều có tham chiến tại Việt Nam.
Gửi ý kiến của bạn
