...Ryan là một trong những ngôi sao đang lên, sáng giá nhất của đảng Cộng Hoà...
Ghi chú: Bài này được viết trước khi TĐ Romney công bố đã chọn DB Paul Ryan đứng cùng liên danh, nhưng vẫn hữu ích để quý độc giả hiểu rõ thêm về quyết định của TĐ Romney. Bài tới sẽ bàn chi tiết về DB Ryan.
Không còn bao lâu là sẽ đến đại hội đảng Cộng Hòa. TĐ Romney cố tình trì hoãn việc công bố ứng viên phó đứng cùng liên danh với ông để kéo dài cuộc tranh luận, thăm dò dư luận báo chí cũng như cử tri, và làm thiên hạ hồi hộp thêm. Nhưng không còn bao nhiêu thời gian nữa.
Theo truyền thông, hiện nay có một danh sách khoảng một chục chính khách Cộng Hòa được nhắc nhở liên tục, nhưng thực tế, trong số đó, chỉ có khoảng ba hay bốn người thực sự có nhiều triển vọng. Còn lại chỉ là bong bóng thăm dò do cả hai phe tung ra. “Hai phe” vì chẳng những phe Romney muốn thăm dò, mà ngay cả phe Obama cũng muốn xì vài tên ra hoặc là để đề phòng quyết định bất ngờ của TĐ Romney, hoặc là để bôi bác phủ đầu. Chẳng hạn như phe Obama tung tin TĐ Romney có thể chọn bà Michelle Bachman, là một ứng viên tổng thống đã bỏ cuộc sớm vì quan điểm thiên hữu cực đoan và tính ăn nói bốc đồng.
Ta hãy thử điểm mặt xem danh sách này gồm những khuôn mặt nào.
DANH SÁCH NGẮN
Cho đến nay, có bốn chính khách trong danh sách gọi là “ngắn”, tức là danh sách những người có nhiều triển vọng nhất.
1. Cựu TĐ Tim Pawlenty
Người được nhắc nhở nhiều nhất, ông Tim Pawlenty là thống đốc Minnesota từ đầu 2003 đến cuối 2011, sau khi làm dân biểu tiểu bang trong 10 năm. Ông năm nay 52 tuổi.
Ông Pawlenty là một chính trị gia có khuynh hướng bảo thủ ôn hoà, được bầu làm thống đốc một trong những tiểu bang cấp tiến nhất Mỹ, không khác gì trường hợp ông Romney làm thống đốc Massachusetts. Đầu năm nay, ông ra tranh cử tổng thống nhưng rút lui ngay từ trước khi Iowa có cuộc bầu sơ bộ đầu tiên khi ông thấy không có hậu thuẫn mạnh lắm vì chưa đủ bảo thủ để chạy đua trong nội bộ đảng Cộng Hòa.
Tên tuổi ông được nhắc đến vì ông có nhiều điểm hợp với TĐ Romney, có kinh nghiệm hành pháp, có khả năng làm việc với khối đối lập cấp tiến nhờ quan điểm ôn hòa, người điềm đạm chín chắn. Minnesota là tiểu bang cấp tiến nằm trong vùng ven hồ là vùng xôi đậu then chốt quyết định kết quả bầu cử. Với quá trình của ông, và gốc lao động, ông có thể sẽ thu hút được phiếu dân lao động da trắng chẳng những của Minnesota, mà còn của các tiểu bang láng giềng như Wisconsin, Michigan, Ohio, Pennsylvania.
Điểm mạnh là với ông Pawlenty, Cộng Hòa đã đưa ra được một liên danh chuyên gia có kinh nghiệm và khả năng vượt xa liên danh Obama-Biden. Đó là điểm lợi không nhỏ chút nào trước những thất bại kinh tế của TT Obama hiện nay.
Yếu điểm lớn nhất của ông Pawlenty là ông cũng giống y chang ... TĐ Romney, gần như anh em song sinh, từ quan điểm bảo thủ ôn hoà đến khả năng tranh cử ển ển sìu sìu, nói năng kiểu ru ngủ thiên hạ, không kích động được cử tri. Hai ông buồn ngủ cộng lại không làm cho thiên hạ tỉnh ngủ. Theo các thăm dò, trong tất cả các chuẩn ứng viên, ông Pawlenty là người sẽ giúp ít nhất cho việc đắc cử của TĐ Romney, cũng là người được hậu thuẫn ít nhất trong đảng.
2. Dân Biểu Paul Ryan
Dân biểu Paul Ryan là chủ tịch Ủy Ban Ngân Sách Hạ Viện. Ông năm nay 42 tuổi, đắc cử dân biểu tiểu bang Wisconsin năm 1999.
Ông Ryan là một trong những ngôi sao đang lên, sáng giá nhất của đảng Cộng Hoà. Dù được bầu tại Wisconsin, tiểu bang cấp tiến vùng ven Đại Hồ, ông Ryan lại là người có khuynh hướng bảo thủ nặng, được hậu thuẫn mạnh của phong trào Tea Party. Ông là tác giả của đề nghị ngân sách của khối đối lập Cộng Hòa trong Hạ Viện, dựa trên cắt giảm chi tiêu trong khi không tăng thuế, cải tổ các trợ cấp an sinh bằng cách tư hữu hoá chương trình Medicare (chương trình y tế cho người già), và Social Security (tiền hưu) để cứu các chương trình này khỏi bị phá sản trong vài năm nữa.
Điểm mạnh của ông Ryan là ông bảo đảm sẽ được sự hậu thuẫn hăng say nhất của khối bảo thủ, nhất là của phong trào Tea Party, bù đắp những nghi ngờ của bảo thủ đối với TĐ Romney. Nhưng đó cũng là yếu điểm lớn nhất của ông: ông cũng sẽ kích động được khối cấp tiến hăng hái đi bầu hàng loạt cho TT Obama.
3. TNS Rob Portman
Ông Rob Portman đắc cử thượng nghị sĩ đại diện cho Ohio trong cơn sóng thần Cộng Hoà năm 2010. Năm nay 56 tuổi, ông Portman là một chính khách kỳ cựu của Cộng Hoà, với một quá trình lập pháp và hành pháp khá dầy, từng là dân biểu tiểu bang Ohio và Giám Đốc Ngân Sách của TT Bush 43.
Ông Portman có tư tưởng bảo thủ mạnh trên các vấn đề xã hội như chống đồng tính. Nhưng ngược lại, ông cũng bị khối bảo thủ chỉ trích đã không kềm hãm những chi tiêu của TT Bush, khiến ngân sách thâm thủng nặng.
Điểm mạnh của ông Portman là kinh nghiệm chính trường tại Hoa Thịnh Đốn, được ủng hộ mạnh tại Ohio, do đó, có hy vọng mang tiểu bang xôi đậu rất quan trọng này về cho TĐ Romney, nhưng điểm yếu lớn nhất vẫn là tên tuổi ông gắn liền với thâm thủng ngân sách của TT Bush, đủ để kích thích khối cấp tiến tích cực đi bầu cho TT Obama, trong khi khối độc lập vẫn dè dặt.
4. TNS Marco Rubio
Như ông Portman, ông Rubio cũng đắc cử thượng nghị sĩ Florida trong cơn sóng thần 2010, sau khi làm Chủ Tịch Hạ Viện Florida trong hai năm 2007-08. Năm nay 41 tuổi, ông Rubio là ngôi sao bảo thủ sáng nhất của Cộng Hòa, được sự ủng hộ mạnh mẽ của phong trào bảo thủ Tea Party.
Ông nội là di dân bất hợp pháp từ Cuba giữa thập niên 50, nhưng sau đó được phép tỵ nạn khi Fidel Castro lên nắm quyền. Ông Rubio đắc cử dân biểu tiểu bang năm 1999 khi ông 28 tuổi và tám năm sau được bầu Chủ Tịch Hạ Viện.
Điểm mạnh nhất của ông Rubio là ông là dân gốc Cuba, có vợ gốc Colombia, do đó, sẽ có hy vọng thu phiếu của dân Cuba, mang tiểu bang xôi đậu then chốt Florida về cho TĐ Romney, và thu hút cử tri Nam Mỹ tại các tiểu bang quan trọng khác có nhiều di dân gốc Nam và Trung Mỹ như New Mexico, Nevada, và Colorado.
Điểm yếu của ông là tuổi còn khá trẻ, chưa có kinh nghiệm nhiều trên chính trường liên bang, nhưng yếu điểm này không quan trọng lắm khi ta nhớ TT Obama cũng chỉ có kinh nghiệm vỏn vẹn hai năm tại Thượng Viện liên bang trước khi ông ra tranh cử tổng thống.
DANH SÁCH DÀI
Đây là danh sách các chính khách có thể được lựa đứng cùng liên danh với TĐ Romney, nhưng ít hy vọng hơn.
1. TĐ Bobby Jindal
Ông Bobby Jindal là người gốc Ấn Độ, đắc cử thống đốc Louisiana cuối năm 2007, rồi đắc cử lại năm 2011. TĐ Jindal năm nay 41 tuổi, là một trong những thống đốc thành công và nổi tiếng của Mỹ khi ông thay thế cho bà TĐ Kathleen Blanco, là người mang tiếng là thất bại nặng nề trong vụ cứu trợ nạn nhân bão Katrina đã tàn phá thành phố New Orleans.
Trước đó, ông Jindal đã chứng tỏ là một chuyên gia trẻ rất thành công trong ngành y tế. Năm 24 tuổi, ông được trao trách nhiệm cứu chương trình y tế của tiểu bang Louisiana. Từ khai phá sản với thâm thủng ngân sách hàng trăm triệu, trong ba năm ông Jindal đã biến chương trình này thành một chương trình có lời cao nhất. Ông được bổ nhiệm Chủ Tịch hệ thống các trường đại học Louisiana với hơn 80.000 sinh viên khi mới 28 tuổi. Năm 30 tuổi, ông được TT Bush bổ nhiệm Thứ Trưởng Y Tế.
Điểm mạnh của ông là những thành công của ông, đặc biệt là trên các vấn đề y tế, sẽ giúp ông tiếp tay TĐ Romney thay thế luật Cải Tổ Y Tế của TT Obama bằng một luật tốt hơn theo khối bảo thủ. Yếu điểm của ông Jindal là quan điểm bảo thủ cực đoan hơn TĐ Romney. Ông Jindal trước đây chống TĐ Romney và ủng hộ TĐ Perry của Texas. Tiểu bang Louisiana cũng chắc chắn sẽ bầu cho TĐ Romney thành ra sự hiện diện của ông Jindal không giúp gì trong việc kiếm phiếu cho liên danh Cộng Hòa.
2. TNS Kelly Ayotte
Bà Kelly Ayotte đắc cử thượng nghị sĩ liên bang, đại diện cho tiểu bang New Hampshire, cuối năm 2010. Trước đó, bà là bộ trưởng Tư Pháp của tiểu bang. Năm nay 44 tuổi, bà Ayotte có khuynh hướng bảo thủ kiên cường. Ngay sau khi thống đốc cấp tiến của New Hampshire ký sắc luật cho phép hôn nhân đồng tính, bà đã từ chức bộ trưởng Tư Pháp để phản đối, rồi ra tranh cử thượng nghị sĩ.
Tiểu bang New Hampshire có đặc điểm giống như tiểu bang Maine: nằm trong vùng đông bắc, là thành đồng của đảng Dân Chủ, và có hai thượng nghị sĩ đều là phụ nữ. Thượng nghị sĩ thứ hai của New Hampshire là bà Jeanne Shaheen, thuộc đảng Dân Chủ.
Điểm lợi hiển nhiên của bà Ayotte là bà là một phụ nữ, sẽ làm nhẹ bớt hình ảnh đảng Cộng Hòa là đảng của mấy ông già da trắng. New Hampshire tuy là một tiểu bang nhỏ, nhưng thuộc loại xôi đậu, khá quan trọng cho TĐ Romney. Điểm yếu của bà là thiếu kinh nghiệm trên chính trường liên bang, làm nhiều người lo sợ bà sẽ là một bà Sarah Palin thứ hai, sẽ bị truyền thông cấp tiến “làm thịt” dễ dàng.
3. TĐ Chris Christie
Thống đốc Chris Christie đắc cử trong đợt bầu cử đặc biệt cuối năm 2009. Năm nay 49 tuổi, ông Christie là một chính khách bảo thủ đã bất ngờ đắc cử thống đốc New Jersey, một tiểu bang từ trước đến giờ vẫn là thành đồng của đảng Dân Chủ. Chiến thắng của ông được coi như phản ánh không khí chống TT Obama một năm sau khi tổng thống nhậm chức, đưa ra nhiều quyết định cấp tiến không được hậu thuẫn mạnh.
Ông Christie xuất thân là một luật gia. Năm 2002, ông được TT Bush bổ nhiệm Công Tố Viện Liên Bang (US attorney) tại New Jersey. Ông được tiếng là thanh liêm, chuyên đi lùng bắt các chính khách tham nhũng. Trong thời gian làm thống đốc, ông đã có những quyết định bảo thủ rõ rệt như cắt thuế đồng thời cắt giảm chi tiêu để bù đắp thâm thủng ngân sách, phủ quyết luật cho phép hôn nhân đồng tính do quốc hội Dân Chủ của New Jersey biểu quyết.
Ông là người có vẻ xuề xòa, bình dân, nói năng không có gì khéo léo lắm.
Điểm mạnh của ông là hậu thuẫn rất mạnh ông có được với khối bảo thủ, nhưng yếu điểm là ông không giúp gì được cho TĐ Romney vì không ai nghĩ TĐ Romney thắng được New Jersey. Trong khi đó, ông lại là người béo phì, không có tướng lãnh tụ cho lắm, sẽ là mục tiêu hàng đầu của các chuyện diễu và tranh biếm họa.
DANH SÁCH “BẤT NGỜ”
Đây là danh sách thuộc loại “ngựa về ngược”, loại trường hợp gần như không thể xẩy ra, nhưng cũng đã được nhiều người bàn tới.
1. Cựu NT Condoleeza Rice
Tên của bà cựu Ngoại Trưởng đã được báo chí tung lên hàng đầu cách đây ít tuần, bất chấp chuyện bà đã khẳng định không có ý định tham gia chính quyền nữa. Ta đều biết rõ bà Rice, không cần bàn thêm nhiều, chỉ cần nhìn qua lợi điểm và yếu điểm chính.
Lợi điểm rõ rệt nhất là kinh nghiệm chính trị của bà, với những trách nhiệm quan trọng nhất trong cả hai đời tổng thống Bush cha và con. Bà còn là một phụ nữ da màu, sẽ giúp hóa giải thành kiến kỳ thị phụ nữ và kỳ thị da màu của đảng Cộng Hòa. Bà cũng là người được sự nể trọng của chính trường và báo giới.
Bà Rice không được khối bảo thủ chấp nhận vì quan điểm chấp nhận phá thai. Nhưng dĩ nhiên điểm bất lợi lớn nhất của bà Rice là tên tuổi của bà đã gắn liền với hai đời tổng thống họ Bush, đã vậy, lại là người chủ trì chính sách đối ngoại của TT Bush con, được đánh dấu bởi hai cuộc chiến rất mất lòng cử tri tại Iraq và Afghanistan.
2. Đại Tướng David Petraeus
Hai nhân vật Cộng Hòa giữ trách nhiệm cao nhất trong chính quyền Obama là bộ trưởng Quốc Phòng Robert Gates, và Đại Tướng David Petraeus. Ông Gates đã nghỉ hưu, chỉ còn tướng Petraeus còn đang làm Giám Đốc CIA.
ĐT Petraeus là một tướng đã chứng minh khả năng đặc biệt trên hai mặt trận Iraq và Afghanistan, được sự nể phục của tất cả mọi người, bất kể quan điểm chính trị. Thượng Viện đã phê chuẩn việc bổ nhiệm ông làm Giám Đốc CIA với tỷ lệ 100%, không có một phiếu nào chống. ĐT Petraeus là hình ảnh của một Eisenhower thứ hai.
Mặc dù là một tướng lãnh đã thành công tuyệt đối, nhưng sau khi mãn nhiệm tại Afghanistan, ông đã không được bổ nhiệm Tổng Tham Mưu Trưởng quân lực như thông lệ, có thể vì hai lý do:
- quan điểm về chiến tranh của ông có tính “cách mạng”, không hợp với quan điểm chung của quân lực Mỹ, khi ông chủ trương không “lấy thịt đè người” bằng bom đạn, mà phải lấy lòng dân để chiến thắng.
- TT Obama sợ ảnh hưởng quá lớn của ông nếu để ông nắm quân đội, nên “cất” ông vào một vị trí tuy quan trọng, nhưng kín đáo, vừa dấu ông vừa khoá miệng ông luôn.
Có tin TĐ Romney đã gặp ĐT Petraeus, dù ĐT Petraeus đã nhiều lần khẳng định không có tham vọng làm TT hay PTT gì hết.
Nếu ĐT Petraeus mà đứng chung liên danh với TĐ Romney thì chắc chắn sẽ là mối nhức đầu lớn nhất cho liên danh Obama-Biden. Tên tuổi của ĐT Petraeus dĩ nhiên là đã gắn liền với hai cuộc chiến tại Trung Đông, nhưng ông hoàn toàn không bị tỳ vết nào. Người ta nhìn vào ông như một quân nhân thi hành một nhiệm vụ khó khăn một cách hoàn hảo.
Tên tuổi ĐT Petraeus quá lớn, khó mà TĐ Romney chấp nhận đứng chung liên danh vì triển vọng làm lu mờ cả tổng thống sau này.
Bình thường, rất ít khi mà một ứng viên phó có thể thay đổi được tình trạng hậu thuẫn của một liên danh. Ông Clinton chọn ông Gore, một ứng viên không có sức hấp dẫn ai hết, cũng vẫn đắc cử. Ông Bush cha chọn ông nai vàng ngơ ngác Dan Quayle cũng thắng. Ông Obama lấy anh chàng chuyên nói nhảm Biden cũng đại thắng. Ông Mondale làm cách mạng, lần đầu tiên đưa một phụ nữ, bà Geraldine Ferraro, ra ứng cử phó TT làm chấn động dư luận, rốt cuộc thắng Reagan trên đúng một tiểu bang. Nhưng trong cuộc bầu lần này, với hai ứng viên chênh lệch nhau vài điểm, ứng viên phó có thể thay đổi tình thế. Dù sao thì lựa chọn ông phó cũng là quyết định quan trọng đầu tiên của một ứng viên tổng thống, phản ánh quan điểm chính trị và khả năng nhận người của ông.
Ta hãy chờ xem TĐ Romney chọn ai. (12-8-12)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Ghi chú: Bài này được viết trước khi TĐ Romney công bố đã chọn DB Paul Ryan đứng cùng liên danh, nhưng vẫn hữu ích để quý độc giả hiểu rõ thêm về quyết định của TĐ Romney. Bài tới sẽ bàn chi tiết về DB Ryan.
Không còn bao lâu là sẽ đến đại hội đảng Cộng Hòa. TĐ Romney cố tình trì hoãn việc công bố ứng viên phó đứng cùng liên danh với ông để kéo dài cuộc tranh luận, thăm dò dư luận báo chí cũng như cử tri, và làm thiên hạ hồi hộp thêm. Nhưng không còn bao nhiêu thời gian nữa.
Theo truyền thông, hiện nay có một danh sách khoảng một chục chính khách Cộng Hòa được nhắc nhở liên tục, nhưng thực tế, trong số đó, chỉ có khoảng ba hay bốn người thực sự có nhiều triển vọng. Còn lại chỉ là bong bóng thăm dò do cả hai phe tung ra. “Hai phe” vì chẳng những phe Romney muốn thăm dò, mà ngay cả phe Obama cũng muốn xì vài tên ra hoặc là để đề phòng quyết định bất ngờ của TĐ Romney, hoặc là để bôi bác phủ đầu. Chẳng hạn như phe Obama tung tin TĐ Romney có thể chọn bà Michelle Bachman, là một ứng viên tổng thống đã bỏ cuộc sớm vì quan điểm thiên hữu cực đoan và tính ăn nói bốc đồng.
Ta hãy thử điểm mặt xem danh sách này gồm những khuôn mặt nào.
DANH SÁCH NGẮN
Cho đến nay, có bốn chính khách trong danh sách gọi là “ngắn”, tức là danh sách những người có nhiều triển vọng nhất.
1. Cựu TĐ Tim Pawlenty
Người được nhắc nhở nhiều nhất, ông Tim Pawlenty là thống đốc Minnesota từ đầu 2003 đến cuối 2011, sau khi làm dân biểu tiểu bang trong 10 năm. Ông năm nay 52 tuổi.
Ông Pawlenty là một chính trị gia có khuynh hướng bảo thủ ôn hoà, được bầu làm thống đốc một trong những tiểu bang cấp tiến nhất Mỹ, không khác gì trường hợp ông Romney làm thống đốc Massachusetts. Đầu năm nay, ông ra tranh cử tổng thống nhưng rút lui ngay từ trước khi Iowa có cuộc bầu sơ bộ đầu tiên khi ông thấy không có hậu thuẫn mạnh lắm vì chưa đủ bảo thủ để chạy đua trong nội bộ đảng Cộng Hòa.
Tên tuổi ông được nhắc đến vì ông có nhiều điểm hợp với TĐ Romney, có kinh nghiệm hành pháp, có khả năng làm việc với khối đối lập cấp tiến nhờ quan điểm ôn hòa, người điềm đạm chín chắn. Minnesota là tiểu bang cấp tiến nằm trong vùng ven hồ là vùng xôi đậu then chốt quyết định kết quả bầu cử. Với quá trình của ông, và gốc lao động, ông có thể sẽ thu hút được phiếu dân lao động da trắng chẳng những của Minnesota, mà còn của các tiểu bang láng giềng như Wisconsin, Michigan, Ohio, Pennsylvania.
Điểm mạnh là với ông Pawlenty, Cộng Hòa đã đưa ra được một liên danh chuyên gia có kinh nghiệm và khả năng vượt xa liên danh Obama-Biden. Đó là điểm lợi không nhỏ chút nào trước những thất bại kinh tế của TT Obama hiện nay.
Yếu điểm lớn nhất của ông Pawlenty là ông cũng giống y chang ... TĐ Romney, gần như anh em song sinh, từ quan điểm bảo thủ ôn hoà đến khả năng tranh cử ển ển sìu sìu, nói năng kiểu ru ngủ thiên hạ, không kích động được cử tri. Hai ông buồn ngủ cộng lại không làm cho thiên hạ tỉnh ngủ. Theo các thăm dò, trong tất cả các chuẩn ứng viên, ông Pawlenty là người sẽ giúp ít nhất cho việc đắc cử của TĐ Romney, cũng là người được hậu thuẫn ít nhất trong đảng.
2. Dân Biểu Paul Ryan
Dân biểu Paul Ryan là chủ tịch Ủy Ban Ngân Sách Hạ Viện. Ông năm nay 42 tuổi, đắc cử dân biểu tiểu bang Wisconsin năm 1999.
Ông Ryan là một trong những ngôi sao đang lên, sáng giá nhất của đảng Cộng Hoà. Dù được bầu tại Wisconsin, tiểu bang cấp tiến vùng ven Đại Hồ, ông Ryan lại là người có khuynh hướng bảo thủ nặng, được hậu thuẫn mạnh của phong trào Tea Party. Ông là tác giả của đề nghị ngân sách của khối đối lập Cộng Hòa trong Hạ Viện, dựa trên cắt giảm chi tiêu trong khi không tăng thuế, cải tổ các trợ cấp an sinh bằng cách tư hữu hoá chương trình Medicare (chương trình y tế cho người già), và Social Security (tiền hưu) để cứu các chương trình này khỏi bị phá sản trong vài năm nữa.
Điểm mạnh của ông Ryan là ông bảo đảm sẽ được sự hậu thuẫn hăng say nhất của khối bảo thủ, nhất là của phong trào Tea Party, bù đắp những nghi ngờ của bảo thủ đối với TĐ Romney. Nhưng đó cũng là yếu điểm lớn nhất của ông: ông cũng sẽ kích động được khối cấp tiến hăng hái đi bầu hàng loạt cho TT Obama.
3. TNS Rob Portman
Ông Rob Portman đắc cử thượng nghị sĩ đại diện cho Ohio trong cơn sóng thần Cộng Hoà năm 2010. Năm nay 56 tuổi, ông Portman là một chính khách kỳ cựu của Cộng Hoà, với một quá trình lập pháp và hành pháp khá dầy, từng là dân biểu tiểu bang Ohio và Giám Đốc Ngân Sách của TT Bush 43.
Ông Portman có tư tưởng bảo thủ mạnh trên các vấn đề xã hội như chống đồng tính. Nhưng ngược lại, ông cũng bị khối bảo thủ chỉ trích đã không kềm hãm những chi tiêu của TT Bush, khiến ngân sách thâm thủng nặng.
Điểm mạnh của ông Portman là kinh nghiệm chính trường tại Hoa Thịnh Đốn, được ủng hộ mạnh tại Ohio, do đó, có hy vọng mang tiểu bang xôi đậu rất quan trọng này về cho TĐ Romney, nhưng điểm yếu lớn nhất vẫn là tên tuổi ông gắn liền với thâm thủng ngân sách của TT Bush, đủ để kích thích khối cấp tiến tích cực đi bầu cho TT Obama, trong khi khối độc lập vẫn dè dặt.
4. TNS Marco Rubio
Như ông Portman, ông Rubio cũng đắc cử thượng nghị sĩ Florida trong cơn sóng thần 2010, sau khi làm Chủ Tịch Hạ Viện Florida trong hai năm 2007-08. Năm nay 41 tuổi, ông Rubio là ngôi sao bảo thủ sáng nhất của Cộng Hòa, được sự ủng hộ mạnh mẽ của phong trào bảo thủ Tea Party.
Ông nội là di dân bất hợp pháp từ Cuba giữa thập niên 50, nhưng sau đó được phép tỵ nạn khi Fidel Castro lên nắm quyền. Ông Rubio đắc cử dân biểu tiểu bang năm 1999 khi ông 28 tuổi và tám năm sau được bầu Chủ Tịch Hạ Viện.
Điểm mạnh nhất của ông Rubio là ông là dân gốc Cuba, có vợ gốc Colombia, do đó, sẽ có hy vọng thu phiếu của dân Cuba, mang tiểu bang xôi đậu then chốt Florida về cho TĐ Romney, và thu hút cử tri Nam Mỹ tại các tiểu bang quan trọng khác có nhiều di dân gốc Nam và Trung Mỹ như New Mexico, Nevada, và Colorado.
Điểm yếu của ông là tuổi còn khá trẻ, chưa có kinh nghiệm nhiều trên chính trường liên bang, nhưng yếu điểm này không quan trọng lắm khi ta nhớ TT Obama cũng chỉ có kinh nghiệm vỏn vẹn hai năm tại Thượng Viện liên bang trước khi ông ra tranh cử tổng thống.
DANH SÁCH DÀI
Đây là danh sách các chính khách có thể được lựa đứng cùng liên danh với TĐ Romney, nhưng ít hy vọng hơn.
1. TĐ Bobby Jindal
Ông Bobby Jindal là người gốc Ấn Độ, đắc cử thống đốc Louisiana cuối năm 2007, rồi đắc cử lại năm 2011. TĐ Jindal năm nay 41 tuổi, là một trong những thống đốc thành công và nổi tiếng của Mỹ khi ông thay thế cho bà TĐ Kathleen Blanco, là người mang tiếng là thất bại nặng nề trong vụ cứu trợ nạn nhân bão Katrina đã tàn phá thành phố New Orleans.
Trước đó, ông Jindal đã chứng tỏ là một chuyên gia trẻ rất thành công trong ngành y tế. Năm 24 tuổi, ông được trao trách nhiệm cứu chương trình y tế của tiểu bang Louisiana. Từ khai phá sản với thâm thủng ngân sách hàng trăm triệu, trong ba năm ông Jindal đã biến chương trình này thành một chương trình có lời cao nhất. Ông được bổ nhiệm Chủ Tịch hệ thống các trường đại học Louisiana với hơn 80.000 sinh viên khi mới 28 tuổi. Năm 30 tuổi, ông được TT Bush bổ nhiệm Thứ Trưởng Y Tế.
Điểm mạnh của ông là những thành công của ông, đặc biệt là trên các vấn đề y tế, sẽ giúp ông tiếp tay TĐ Romney thay thế luật Cải Tổ Y Tế của TT Obama bằng một luật tốt hơn theo khối bảo thủ. Yếu điểm của ông Jindal là quan điểm bảo thủ cực đoan hơn TĐ Romney. Ông Jindal trước đây chống TĐ Romney và ủng hộ TĐ Perry của Texas. Tiểu bang Louisiana cũng chắc chắn sẽ bầu cho TĐ Romney thành ra sự hiện diện của ông Jindal không giúp gì trong việc kiếm phiếu cho liên danh Cộng Hòa.
2. TNS Kelly Ayotte
Bà Kelly Ayotte đắc cử thượng nghị sĩ liên bang, đại diện cho tiểu bang New Hampshire, cuối năm 2010. Trước đó, bà là bộ trưởng Tư Pháp của tiểu bang. Năm nay 44 tuổi, bà Ayotte có khuynh hướng bảo thủ kiên cường. Ngay sau khi thống đốc cấp tiến của New Hampshire ký sắc luật cho phép hôn nhân đồng tính, bà đã từ chức bộ trưởng Tư Pháp để phản đối, rồi ra tranh cử thượng nghị sĩ.
Tiểu bang New Hampshire có đặc điểm giống như tiểu bang Maine: nằm trong vùng đông bắc, là thành đồng của đảng Dân Chủ, và có hai thượng nghị sĩ đều là phụ nữ. Thượng nghị sĩ thứ hai của New Hampshire là bà Jeanne Shaheen, thuộc đảng Dân Chủ.
Điểm lợi hiển nhiên của bà Ayotte là bà là một phụ nữ, sẽ làm nhẹ bớt hình ảnh đảng Cộng Hòa là đảng của mấy ông già da trắng. New Hampshire tuy là một tiểu bang nhỏ, nhưng thuộc loại xôi đậu, khá quan trọng cho TĐ Romney. Điểm yếu của bà là thiếu kinh nghiệm trên chính trường liên bang, làm nhiều người lo sợ bà sẽ là một bà Sarah Palin thứ hai, sẽ bị truyền thông cấp tiến “làm thịt” dễ dàng.
3. TĐ Chris Christie
Thống đốc Chris Christie đắc cử trong đợt bầu cử đặc biệt cuối năm 2009. Năm nay 49 tuổi, ông Christie là một chính khách bảo thủ đã bất ngờ đắc cử thống đốc New Jersey, một tiểu bang từ trước đến giờ vẫn là thành đồng của đảng Dân Chủ. Chiến thắng của ông được coi như phản ánh không khí chống TT Obama một năm sau khi tổng thống nhậm chức, đưa ra nhiều quyết định cấp tiến không được hậu thuẫn mạnh.
Ông Christie xuất thân là một luật gia. Năm 2002, ông được TT Bush bổ nhiệm Công Tố Viện Liên Bang (US attorney) tại New Jersey. Ông được tiếng là thanh liêm, chuyên đi lùng bắt các chính khách tham nhũng. Trong thời gian làm thống đốc, ông đã có những quyết định bảo thủ rõ rệt như cắt thuế đồng thời cắt giảm chi tiêu để bù đắp thâm thủng ngân sách, phủ quyết luật cho phép hôn nhân đồng tính do quốc hội Dân Chủ của New Jersey biểu quyết.
Ông là người có vẻ xuề xòa, bình dân, nói năng không có gì khéo léo lắm.
Điểm mạnh của ông là hậu thuẫn rất mạnh ông có được với khối bảo thủ, nhưng yếu điểm là ông không giúp gì được cho TĐ Romney vì không ai nghĩ TĐ Romney thắng được New Jersey. Trong khi đó, ông lại là người béo phì, không có tướng lãnh tụ cho lắm, sẽ là mục tiêu hàng đầu của các chuyện diễu và tranh biếm họa.
DANH SÁCH “BẤT NGỜ”
Đây là danh sách thuộc loại “ngựa về ngược”, loại trường hợp gần như không thể xẩy ra, nhưng cũng đã được nhiều người bàn tới.
1. Cựu NT Condoleeza Rice
Tên của bà cựu Ngoại Trưởng đã được báo chí tung lên hàng đầu cách đây ít tuần, bất chấp chuyện bà đã khẳng định không có ý định tham gia chính quyền nữa. Ta đều biết rõ bà Rice, không cần bàn thêm nhiều, chỉ cần nhìn qua lợi điểm và yếu điểm chính.
Lợi điểm rõ rệt nhất là kinh nghiệm chính trị của bà, với những trách nhiệm quan trọng nhất trong cả hai đời tổng thống Bush cha và con. Bà còn là một phụ nữ da màu, sẽ giúp hóa giải thành kiến kỳ thị phụ nữ và kỳ thị da màu của đảng Cộng Hòa. Bà cũng là người được sự nể trọng của chính trường và báo giới.
Bà Rice không được khối bảo thủ chấp nhận vì quan điểm chấp nhận phá thai. Nhưng dĩ nhiên điểm bất lợi lớn nhất của bà Rice là tên tuổi của bà đã gắn liền với hai đời tổng thống họ Bush, đã vậy, lại là người chủ trì chính sách đối ngoại của TT Bush con, được đánh dấu bởi hai cuộc chiến rất mất lòng cử tri tại Iraq và Afghanistan.
2. Đại Tướng David Petraeus
Hai nhân vật Cộng Hòa giữ trách nhiệm cao nhất trong chính quyền Obama là bộ trưởng Quốc Phòng Robert Gates, và Đại Tướng David Petraeus. Ông Gates đã nghỉ hưu, chỉ còn tướng Petraeus còn đang làm Giám Đốc CIA.
ĐT Petraeus là một tướng đã chứng minh khả năng đặc biệt trên hai mặt trận Iraq và Afghanistan, được sự nể phục của tất cả mọi người, bất kể quan điểm chính trị. Thượng Viện đã phê chuẩn việc bổ nhiệm ông làm Giám Đốc CIA với tỷ lệ 100%, không có một phiếu nào chống. ĐT Petraeus là hình ảnh của một Eisenhower thứ hai.
Mặc dù là một tướng lãnh đã thành công tuyệt đối, nhưng sau khi mãn nhiệm tại Afghanistan, ông đã không được bổ nhiệm Tổng Tham Mưu Trưởng quân lực như thông lệ, có thể vì hai lý do:
- quan điểm về chiến tranh của ông có tính “cách mạng”, không hợp với quan điểm chung của quân lực Mỹ, khi ông chủ trương không “lấy thịt đè người” bằng bom đạn, mà phải lấy lòng dân để chiến thắng.
- TT Obama sợ ảnh hưởng quá lớn của ông nếu để ông nắm quân đội, nên “cất” ông vào một vị trí tuy quan trọng, nhưng kín đáo, vừa dấu ông vừa khoá miệng ông luôn.
Có tin TĐ Romney đã gặp ĐT Petraeus, dù ĐT Petraeus đã nhiều lần khẳng định không có tham vọng làm TT hay PTT gì hết.
Nếu ĐT Petraeus mà đứng chung liên danh với TĐ Romney thì chắc chắn sẽ là mối nhức đầu lớn nhất cho liên danh Obama-Biden. Tên tuổi của ĐT Petraeus dĩ nhiên là đã gắn liền với hai cuộc chiến tại Trung Đông, nhưng ông hoàn toàn không bị tỳ vết nào. Người ta nhìn vào ông như một quân nhân thi hành một nhiệm vụ khó khăn một cách hoàn hảo.
Tên tuổi ĐT Petraeus quá lớn, khó mà TĐ Romney chấp nhận đứng chung liên danh vì triển vọng làm lu mờ cả tổng thống sau này.
Bình thường, rất ít khi mà một ứng viên phó có thể thay đổi được tình trạng hậu thuẫn của một liên danh. Ông Clinton chọn ông Gore, một ứng viên không có sức hấp dẫn ai hết, cũng vẫn đắc cử. Ông Bush cha chọn ông nai vàng ngơ ngác Dan Quayle cũng thắng. Ông Obama lấy anh chàng chuyên nói nhảm Biden cũng đại thắng. Ông Mondale làm cách mạng, lần đầu tiên đưa một phụ nữ, bà Geraldine Ferraro, ra ứng cử phó TT làm chấn động dư luận, rốt cuộc thắng Reagan trên đúng một tiểu bang. Nhưng trong cuộc bầu lần này, với hai ứng viên chênh lệch nhau vài điểm, ứng viên phó có thể thay đổi tình thế. Dù sao thì lựa chọn ông phó cũng là quyết định quan trọng đầu tiên của một ứng viên tổng thống, phản ánh quan điểm chính trị và khả năng nhận người của ông.
Ta hãy chờ xem TĐ Romney chọn ai. (12-8-12)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Gửi ý kiến của bạn
