Thầy Giáo Luật Diễn Giải Luật
Vũ Linh
...nghĩa là TT Obama sẽ có quyền đánh lai rai, vô hạn kỳ sao"
Cách đây hơn hai tuần, TT Obama gửi thư cho lưỡng viện quốc hội Mỹ, thông báo cho các dân biểu và nghị sĩ ông không thấy có nhu cầu cần xin phép quốc hội để tiếp tục can dự vào cuộc chiến tại Lybia.
Muốn hiểu câu chuyện cho rõ, ta cần coi lại lịch sử một chút.
Đầu thập niên 70, cuộc chiến Việt Nam leo thang ngày càng mạnh, bất chấp lời hứa của TT Nixon khi còn tranh cử là sẽ có giải pháp bí mật chấm dứt cuộc chiến. Đắc cử cuối năm 1968, ông nhậm chức đầu năm 1969. Qua mấy năm đầu, dân Mỹ chẳng thấy giải pháp bí mật gì, chỉ thấy CSBV tiếp tục đánh mạnh qua Mùa Hè Đỏ Lửa 72, và TT Nixon tung quân Mỹ-Việt qua đánh căn cứ VC trên đất Căm-Pu-Chia. Qua tháng Bẩy năm 1973, vì bực tức, quốc hội do phe chủ hòa Dân Chủ nắm đa số bèn thông qua luật War Powers Act, cho phép tổng thống Mỹ có quyền ra quân khai chiến để bảo vệ quyền lợi và an ninh quốc gia. Nhưng trong vòng 60 ngày, tổng thống phải xin quốc hội phê chuẩn quyết định. Sự phê chuẩn có thể được đặc miễn thêm 30 ngày nếu tổng thống có thư chính thức cho quốc hội, xác nhận quân nhân Mỹ sẽ ở trong tình trạng nguy hiểm nếu chấm dứt sự tham chiến ngay lập tức.
Đây là một trong những luật bị bàn cãi nhiều nhất. Nhiều người cho rằng luật này không những vi phạm nguyên tắc phân quyền của thể chế chính trị Mỹ, mà còn bó tay tổng thống một cách vô lý và không thực tế. Trên cõi đời này, ít khi ta thấy một cuộc chiến nào kéo dài vài chục ngày. Tất cả các tổng thống từ Nixon, đến Ford, Carter, Reagan, Bush 41, Clinton, và Bush 43, đều lớn tiếng chỉ trích, nhưng không làm gì được vì đã thành luật.
Khi tranh cử tổng thống, Nghị sĩ Barack Obama mạnh miệng chỉ trích cuộc chiến Iraq và chính thức xác định ông không phản đối luật War Powers nên dĩ nhiên sẽ tuân thủ tuyệt đối. Ông là tổng thống duy nhất ủng hộ luật War Powers này.
Ngày 20 Tháng 3 năm 2011, kỷ niệm đúng tám năm ngày TT Bush đánh Iraq, TT Obama “tuân theo quyết định của thế giới” ra lệnh cho máy bay Mỹ đánh bom quân lực của TT Gaddhafi của Lybia. TT Obama lên truyền hình trấn an dân chúng, xác nhận sẽ tuân thủ một cách tuyệt đối luật War Powers, đồng thời tuyên bố cuộc can dự này chỉ là một chiến dịch giới hạn và ngắn hạn để “cứu dân” Lybia vì lý do “nhân đạo, khỏi bị Gaddhafi tàn sát”. Ông khẳng định đây là chuyện vài ngày, chứ không phải là vài tuần (it’s a matter of days, not weeks).
Dù tổng thống công khai hứa là sự can dự của Mỹ sẽ chỉ có vài ngày, trên thực tế không có một người nào tin đó sẽ là sự thực, ngoại trừ những ai tin tưởng vào TT Obama một cách tuyệt đối, vô điều kiện. Trong một bài đăng trên Việt Báo, kẻ viết này có ghi: “Đại khái thì TT Obama hứa và hy vọng –lại hy vọng- cuộc chiến sẽ rất giới hạn, chỉ kéo dài “vài ngày” thôi (within days). Ta hãy chờ coi.”
Theo đúng luật, ngày 20 tháng 5 vừa qua là hạn cuối, sau đó tổng thống phải xin quốc hội phê chuẩn nếu quân Mỹ còn tiếp tục thả bom đánh Lybia. Ngày hôm nay đây, máy bay Mỹ vẫn tiếp tục dội bom, nhưng TT Obama gửi thư cho quốc hội cho biết ông sẽ hoan hô mọi hậu thuẫn của quốc hội, mà không cần quốc hội cho phép.
TT Obama giải thích đây là một sự can dự ở mức tối thiểu không là một cuộc chiến quy mô lâu dài như chiến tranh Việt Nam, trong khuôn khổ một quyết định của Liên Hiệp Quốc. Và hiện nay, quân Mỹ không giữ vai trò chỉ đạo mà chỉ là một thành phần của lực lượng của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO thôi.
TT Obama trước đây là phụ giảng về luật Hiến Pháp (Constitutional Law) tại Đại Học Chicago, chứ không dạy về luật thương mại hay luật hình sự vớ vẩn gì. Ông giáo sư Obama chuyên dạy thiên hạ làm sao diễn giải và tôn trọng Hiến Pháp, làm sao diễn giải và tôn trọng quyền ra luật của quốc hội. Như vậy lời giải thích của TT Obama phải đúng và chắc như đinh đóng cột sao"
Câu trả lời là “không”. TT Obama ngụy biện không hơn không kém.
Trong lời giải thích của ông, TT Obama viện dẫn ba chuyện: mức tối thiểu, quyết định của Liên Hiệp Quốc, và NATO. Cả ba lý do đều không được ghi trong luật War Powers.
Luật đó không có ghi là tổng thống được phép tiếp tục cuộc chiến mà không cần phép của quốc hội nếu là một cuộc chiến ở mức tối thiểu hay tối đa hay vừa phải, ngắn hạn hay lâu dài gì hết. Đâu là mức tối thiểu, tối đa" Thả vài chục quả bom một ngày chết vài chục người là tối thiểu khỏi phải rắc rối xin phép mấy ông bà nghị sĩ" Thế thả bao nhiêu trái bom thì mới phải xin phép"
Luật đó cũng không ghi là tổng thống được miễn xin phép quốc hội Mỹ nếu đã có quyết định của Liên Hiệp Quốc hay bất cứ tổ chức Anh, Pháp, Nga, Tầu, hay quốc tế nào khác. Tổng thống Mỹ bắt buộc phải tuân thủ lệnh của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc từ hồi nào" Hiến Pháp Mỹ có ghi điều này không" Tuyệt đối không có, cũng như luật War Powers cũng không ghi luôn.
Luật đó cũng không ghi là tổng thống được miễn xin phép quốc hội nếu Mỹ tham chiến dưới quyền chỉ huy của NATO hay bất cứ liên minh quân sự nào khác. Năm 1973, Mỹ tham chiến tại Việt Nam dưới danh nghĩa của Liên Minh Phòng Thủ Đông Nam Á (SEATO), có đầy đủ lính Úc, Tân Tây Lan, Phi, Thái, Đại Hàn tham gia. Có khác gì việc máy bay Mỹ đang thả bom Lybia dưới danh nghĩa NATO" Trong cả hai trường hợp, máy bay là máy bay Mỹ, bom là bom Mỹ, tư lệnh quân đồng minh là tướng Mỹ, mọi quyết định là từ tổng thống Mỹ, tiền là do dân Mỹ đóng thuế. Khác nhau điểm nào"
Chuyện Mỹ núp sau các liên minh là chuyện cũ xì, đã thịnh hành từ thời TT Truman trong cuộc chiến với Bắc Hàn. Nếu quốc hội năm 73 ra luật War Powers để kềm chế TT Nixon trong khuôn khổ SEATO được thì tại sao luật đó lại không áp dụng cho TT Obama trong khuôn khổ NATO"
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc phụ họa cho tổng thống và nói với báo chí TT Obama tin rằng ông làm chuyện đúng và có tham khảo thường xuyên với quốc hội. Luật War Powers không hề đề cập đến chuyện tổng thống nghĩ đúng hay sai, vì dĩ nhiên chưa có tổng thống nào lại nhận là “tôi nghĩ tôi đã lấy quyết định sai”! Còn chuyện tham khảo với quốc hội thì thế nào là tham khảo" Hỏi ý kiến vài ông bà dân biểu phe ta không phải là lấy biểu quyết của quốc hội như luật War Powers đòi hỏi.
Nói tóm lại, TT Obama bất chấp dân Mỹ theo lý luận kiểu người nào đã chống thì làm gì cũng vẫn chống, người nào đã ủng hộ thì làm gì cũng ủng hộ hết. Thắc mắc làm chi. Muốn làm gì thì cứ làm thôi. Mà quả nhiên là như vậy. Một vài tiếng nói chỉ trích của vài cơ quan truyền thông bảo thủ, nhưng bị phủ lấp bởi hàng loạt bài bình luận ủng hộ từ phía truyền thông “phe ta”.
Từ Nixon cho đến Obama, tất cả các tổng thống chống luật War Powers đều tuân thủ luật, nhưng ông tổng thống duy nhất lớn tiếng tuyên bố ủng hộ luật cũng lại là tổng thống duy nhất vi phạm luật này. Cái oái ăm của chính trị Mỹ"
Ngày trước, TT Bush quyết định đánh Afghanistan và Iraq. Cả hai lần đều được tổng thống xin quốc hội biểu quyết cho phép trước khi đánh. Cả hai lần quốc hội đều biểu quyết với đa số tuyệt đối cho phép tổng thống ra quân. Nhưng rồi sau đó, phe Dân Chủ và báo chí cấp tiến có lẽ bị bệnh lú lẫn alzheimer nên vẫn nằng nặc chỉ trích TT Bush vi phạm Hiến Pháp, gian manh vi phạm đủ thứ luật. Bây giờ TT Obama công khai vi phạm luật, và “phe ta” đồng loạt chấp nhận sự ngụy biện của tổng thống. Hãy thử tưởng tượng nếu như ông tổng thống đang đánh Lybia mà bất cần quốc hội cho phép là TT Bush thì phản ứng của các ông bà dân cử Dân Chủ sẽ như thế nào" Báo New York Times và Washington Post, đài CNN và MSNBC sẽ bình luận ra sao"
Thiên hạ có thể hỏi thế quốc hội đâu rồi" Sao không thấy phản ứng"
Trong quốc hội, dĩ nhiên là các vị dân cử Dân Chủ khó có thể dám chỉ trích lãnh tụ của mình. Nhưng cũng chẳng ai dám bênh vực những lời ngụy biện trắng trợn đó. Kết quả, phe ta im lặng như tờ.
Phe Cộng Hòa cũng phản ứng y chang, im lặng là vàng. Nhưng vì lý do khác. Nếu các vị dân cử Cộng Hoà lên tiếng chỉ trích thì có nghĩa là đòi hỏi tổng thống phải xin phép quốc hội, tức là đòi mang vấn đề ra tranh luận trước quốc hội, và lúc đó các vị dân cử cả Dân Chủ và Cộng Hòa sẽ phải lên tiếng và biểu quyết chấp nhận hay chống. Mà chống hay chấp thuận đều là chuyện thật khó. Há miệng mắc quai.
Chống việc tham chiến của Mỹ tại Lybia có nghĩa là chống lại cao trào dân chủ đang bùng lên tại Trung Đông, chống lại việc làm “nhân đạo cứu dân” của TT Obama. Nhất là ngay sau đó, TT Obama khôn ngoan đọc diễn văn giải thích, biện minh bằng một lập luận mà phe Cộng Hòa đã hoan hô không ngừng từ bao năm nay: đó là “phát huy dân chủ tại Trung Đông và thế giới Ả Rập Hồi Giáo” để đem lại hoà bình và ổn định lâu dài cho vùng này và chấm dứt nạn khủng bố toàn cầu. Đây chính là “chủ thuyết Bush”, được ông Bush long trọng tuyên cáo cùng quốc dân trong diễn văn nhậm chức nhiệm kỳ hai. Làm sao các ông bà Cộng Hòa chống được"
Mà ủng hộ thì tức là nhìn nhận TT Obama làm đúng, làm giỏi, tức là lại dâng thêm một mâm cỗ cho TT Obama xơi trước ngày bầu cử sắp tới. Làm sao phe Cộng Hòa ủng hộ được"
Thôi thì tốt nhất là chúng ta thông cảm cho nhau, cùng nhau lờ đi cho vui nhà vui cửa, cả hai bên đều có lợi. Hơn thế nữa, ta cứ lờ đi, mai mốt TT Obama thành công thì có thể nói “chúng tôi đã cho phép ông ấy mà”. Nếu TT Obama thất bại thì lúc đó hỏi giấy cũng chưa muộn.
Mãi đến ngày 3 tháng 6 vừa qua, tức là 75 ngày sau, Hạ Viện do Cộng Hòa nắm đa số mới thông qua được một nghị quyết ển ển xìu xìu, vô thưởng vô phạt, cảnh giác tổng thống (put on notice) “phải làm đúng nếu không sẽ chịu hậu quả”. Một quyết định làm cho có, hoàn toàn chẳng mang ý nghĩa gì hết. Thượng Viện do phe Dân Chủ kiểm soát thì tuyệt đối không lên tiếng.
Vấn đề ở đây không phải là có nên đánh Gaddhafi hay không, mà là TT Obama có tuân theo luật do chính đảng Dân Chủ đề xướng và chính TT Obama hoan nghênh hay không.
Không xin phép quốc hội có nghĩa là TT Obama sẽ có quyền đánh lai rai, vô hạn kỳ sao" Đây là một điểm thắc mắc lớn mà TT Obama không đề cập đến, mà cũng chẳng ai đặt câu hỏi. Đánh đến chừng nào" Mục đích đầu tiên và chính thức là để cứu một nhóm dân nổi loạn đang trốn trong thành phố Benghazi khỏi bị Gaddhafi tàn sát, như vậy đã cứu xong chưa" TT Obama muốn cứu vài trăm dân nổi loạn chống Gaddhafi, nhưng cho đến nay cả ngàn người đã chết vì các cuộc oanh tạc của máy bay Mỹ. Có mâu thuẫn không" Còn bao nhiêu ngàn người sẽ chết" Bao nhiêu trăm triệu đô sẽ được đổ vào nữa" Để đạt mục đích gì"
Người duy nhất có câu trả lời đã không trả lời. Cơ quan duy nhất có thẩm quyền bắt ông trả lời là quốc hội, thì đã đào nhiệm, tránh làm bổn phận. (5-6-11)
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng mỗi Thứ Ba trên Việt Báo.
Con chuyen Lybia, ong noi ca ngan nguoi chet boi may bay My, nhu vay My tha bomb ai va ai chet ca ngan nguoi, cai do la ong bia ra hay ong qua Lybia roi dem xac chet. Chi ong moi khong biet la Gaddhafi phai bi chet, dai su Nga va dai su Trung cong len tieng ung ho Lybia toi da, gio day ho phai bay qua Lybia de dieu dinh voi quan noi day, nhu vat la NATO va My da thang o Lybia roi chi con la van de thoi gian thoi.
Sao ong thay TT Obama dem quan qua Lybia it, it ton kem tien bac ma thang tran Lybia, dau co nhu TT Bush ma ong het loi ca ngoi, dem linh My qua Iraq va Afganistan va roi de linh My chiu tran. Ai gioi hon ai?????
TT Obama chieu tuong ban duoc Bin Ladin, va gio day rut quan My o Afganistan, di nhien la thang roi, con ong thi noi kinh te qua yeu chua chac thang TT 2012, nhung dang Cong Hoa cho toi gio nay chua chon duoc ai, chac ong dang khoc phai khong? O Florida dan ung ho TD dang Cong Hoa qua thap, thanh ra thang them TB Florida nua nhe.