Nghĩ Về Phụ Nữ Mỹ Và Bình Quyền
Bùi Văn Phú
8 tháng Ba năm nay là kỉ niệm Bách niên ngày Thế giới Phụ nữ. Từ lâu đã có những phong trào đòi giải phóng phụ nữ trên thế giới vì nhiều thiếu nữ đã bị đem rao bán như nô lệ lao động, tình dục.
Ở Mỹ, từ gần một thế kỉ qua nổi lên phong trào đòi bình quyền cho phe kẹp tóc. Nhưng chuyện này xem ra vẫn là một cuộc chiến còn nhiều thử thách. Từ những năm của đầu thế kỉ trước, tu chính án Equal Rights Amendment (ERA) đã được đề nghị để hiến pháp bảo đảm sự bình đẳng cho phụ nữ trong chức năng và công việc. Hội Phụ nữ Quốc gia – National Organization for Women (NOW) – ra đời năm 1966 để tiếp tục tranh đấu cho bình quyền nữ giới nhưng cũng chưa đạt được ước muốn. Năm 1972 quốc hội chấp thuận tu chính án ERA và ấn định thời hạn trong vòng 7 năm để có ba phần tư lập pháp các tiểu bang đồng thuận - con số cần là 38 trong số 50 bang - nhưng đến hạn chót cũng chỉ được 35 tiểu bang phê chuẩn vì thế tu chính án ERA đã bị bác bỏ.
ERA là một cuộc vận động chính trị trong nội bộ nước Mỹ giữa những khuynh hướng về bình quyền, bình đẳng giới tính và kết quả cho thấy phụ nữ Mỹ vẫn chưa thực sự được bình quyền trong nhiều lãnh vực tuy đã có nhiều cải tiến trong ba thập niên qua.
Quân đội Hoa Kỳ có một nữ tướng đầu tiên năm 1970, nhưng chuẩn tướng Anna M. Hays là chỉ huy binh đoàn y tá chiến trường chứ không phải tướng chiến đấu. Ngày nay phụ nữ Mỹ phục vụ trong quân đội có thể tham gia chiến trường, lái chiến đấu cơ, công tác trên tàu chiến là những nhiệm vụ mà vài thập niên trước chỉ dành riêng cho nam giới. Quân lực Mỹ năm 2008 có nữ tướng bốn sao đầu tiên là tướng Ann E. Dunwoody.
Về khoa học, đến năm 1983 mới có nữ phi hành gia Sally Ride bay vào không gian với phi thuyền con thoi.
Năm 1981 có chánh án Sandra O’Connor là phụ nữ đầu tiên trong Tối cao Pháp viện. Thập niên 1990 Hoa Kỳ có nữ ngoại trưởng đầu tiên. Đầu thế kỉ này có nữ cố vấn an ninh quốc gia.
Ngoài những chức vụ cao cấp trong nhiều ngành nghề đã có mặt nữ giới, ở một lãnh vực tầm thường hơn là công việc trông nom con mới sinh nay có sự bình quyền đảo ngược với vai trò người chồng trong đó. Trước đây, khi sinh con chỉ mẹ được nghỉ, nay luật mới cho phép người cha cũng được nghỉ nhiều tuần để chia sẻ cùng vợ việc chăm sóc trẻ sơ sinh.
Hiện nay số nữ sinh viên đại học cao hơn nam sinh và đã có những phụ nữ làm chủ tịch điều hành đại công ti như E-Bay hay HP, tuy nhiên trong danh sách Forbes 500 mới chỉ có 3% chủ tịch công ti là phụ nữ. Còn so sánh mức lương thì dù hai người làm cùng một việc như nhau, lương của người nữ chỉ bằng 75% lương người nam.
Có phải phụ nữ ít tham gia chính trị nên bị thiệt thòi vì mọi thứ đều được quyết định bởi những chính trị gia mà đa số là nam giới"
Trong chính trường Hoa Kỳ, đóng góp đầu tiên của phụ nữ bắt đầu năm 1917 với bà Jeannette Rankin từ bang Montana được bầu vào quốc hội. Đến nay số phụ nữ trong quốc hội liên bang đã tăng, nhưng chưa đạt đến mức đại diện tương xứng là một nửa. Hiện tại chỉ có 17 thượng nghị sĩ trong số 100 và 74 trong số 435 dân biểu hạ viện, tức khoảng 17% dân cử liên bang.
Hoa Kỳ vẫn chưa có nữ tổng thống. Năm 1984 một nữ ứng viên phó tổng thống là dân biểu Geraldine Ferraro đứng chung với Walter Mondale. Kết quả liên danh Mondale-Ferraro thua xa Reagan-Bush với tỉ số 54 trên 37 triệu và 525 phiếu cử tri đoàn trên 13. Một kết quả cách biệt quá xa và sau đó đã có những phân tích cho rằng yếu tố nữ không giúp được gì mà còn làm mất phiếu của liên danh Mondale-Geraldine.
Phần tư thế kỉ sau cử tri Mỹ cũng chưa sẵn sàng để bầu chọn một nữ tổng thống. Dù đa số nữ dân cử trong quốc hội hiện tại thuộc Đảng Dân chủ, 12 trong số 17 nữ thượng nghị sĩ và 51 trong số 74 nữ dân biểu là phe dân chủ, nhưng kì bầu sơ bộ 2008 với nữ ứng viên dân chủ Hillary Clinton, một cựu đệ nhất phu nhân, nhưng cử tri dân chủ vẫn chưa tín nhiệm đề cử bà tranh chức tổng thống. Năm 2008 liên danh cộng hoà có ứng viên phó tổng thống Sarah Palin đứng chung với John McCain nhưng cũng không thành công.
So với nhiều nước trên thế giới như Do Thái, Pakistan, Sri Lanka, Philippines, Anh, Đức thì Hoa Kỳ chưa tiến bộ bằng vì ở những nơi đó phụ nữ đã được người dân chọn để lãnh đạo quốc gia từ nhiều thập niên qua.
Chuyện bình đẳng, bình quyền ở Mỹ chưa đạt đến mức lí tưởng và còn có điều nghịch lí. Với luật có từ thời Tổng thống Ronald Reagan, nam giới từ 18 đến 25 tuổi phải đăng kí trong danh sách trưng dụng liên bang để nhà nước có thể gọi động viên khi quốc gia có binh biến. Nhưng phụ nữ không bị ràng buộc bởi luật này.
Như thế có phải là bình quyền, bình đẳng giới tính hay không"
© 2011 Buivanphu.wordpress.com
Gửi ý kiến của bạn
