VAST: Giải Thích Thêm Về Khai Thác Mỏ Bauxite
Kỹ sư Nguyễn Minh Quang, Hội trưởng Ban chấp hành Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, vừa gửi tới tòa soạn Việt Báo "văn thơ chánh thức của Hội về bài báo của PV Cổ Ngưu ngày 15 tháng 4 năm 2009," trong đó nhằm làm sáng tỏ một số điểm có thể bị xem là ngộ nhận cho cả cá nhân kỹ sư Nguyễn Minh Quang và Hội VAST. Để rộng đường dư luận, văn thư có phần giảỉ thích như sau:
"Tôi được Ban Tổ chức Buổi Hội luận chánh thức mời tham dự và phát biểu ý kiến với tư cách là Hội trưởng Ban chấp hành VAST. Do đó, phát biểu của tôi chỉ giới hạn trong phạm vi khoa học kỹ thuật. Ý kiến của tôi nhằm mục đích bổ túc thêm một số dữ kiện kỹ thuật cho bài thuyết trình của Tiến sĩ (TS) Mai Thanh Truyết; do đó, nó có khác với những gì TS Truyết đã trình bày. Tôi nghĩ đây là chuyện bình thường trong một xã hội văn minh, dân chủ, và tiến bộ mà chúng ta đang sinh sống. Các ý kiến của tôi được tóm tắt như sau:
1. Ngoài Trung Hoa, các nước khác như Hoa Kỳ, Nga, Anh, Úc, và Nhật Bản cũng được cho phép khai thác bauxite và luyện nhôm ở Việt Nam.
2. Việc khai thác bauxite và luyện nhôm ở Việt Nam được giao cho Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam, gọi tắt là VINACOMIN, phụ trách.
3. Kế hoạch khai thác bauxite và luyện nhôm từ 2007 đến 2025, do VINACOMIN soạn và đã được nhà cầm quyền Việt Nam phê duyệt, gồm có 6 nhà máy chế biến alumina, 1 nhà máy luyện nhôm, 1 đường xe lửa 1.435 mm nối liền Đắk Nông và Bình Thuận, và 1 hải cảng ở Kê Gà, Bình Thuận.
4. Hai nhà máy alumina Tân Rai ở Lâm Đồng và Nhân Cơ ở Đắk Nông đã được bắt đầu được thực hiện qua hình thức hợp doanh với Trung Hoa với phần hùn 40% (Tân Rai) và 20% (Nhân Cơ). Nhà máy Tân Rai ở Lâm Đồng mới vừa được khởi công xây cất vào ngày 26 tháng 7 năm 2008 và phải mất 2 năm mới hoàn tất.
5. Lợi hại của kế hoạch khai thác bauxite và các dự án dường như chưa từng được tính toán một cách khoa học và chính xác. Cả nhà cầm quyền và phe "chống đối" chỉ mô tả chung chung mà không đưa ra được con số chính xác.
6. Theo ước tính của tôi, dựa trên dữ kiện đã được công bố, thì dự án bauxite-nhôm Lâm Đồng có thể mang lại một lợi nhuận là 79 USD cho mỗi tấn alumina được sản xuất. Nếu tính theo diện tích, mỗi hectare được sử dụng cho dự án có thể mang lại lợi nhuận hàng năm khoảng 20.600 USD.
Có lẽ vì cái ước tính lợi ích kinh tế nầy của tôi mà PV Cổ Ngưu, sau khi làm "phỏng vấn," đã kết luận là tôi "đi ngược lại với bài thuyết trình của TS Mai Thanh Truyết," vì từ trước đến nay, TS Truyết tuyên bố rằng việc khai thác bauxite ở Việt Nam không có hiệu quả kinh tế. Tôi tìm cách giải thích cho PV Cổ Ngưu và Đoàn Trọng rằng vốn đầu tư (687 triệu USD), sản lượng alumina sản xuất hàng năm (600.000 tấn), và diện tích đất sử dụng cho dự án (2.300 ha) là dữ kiện được công bố trên báo chí trong nước; chi phí điều hành (140 USD/tấn alumina) và giá cả alumina trong tháng 1/2009 (293 USD/tấn) do tôi sưu tầm trong các tài liệu chuyên môn; và dùng phương pháp phân tích hoa lợi-chi phí (benefit-cost analysis) để ước tính lợi ích kinh tế của dự án bauxite-nhôm Lâm Đồng, nếu vốn đầu tư được trả trong 30 năm với lãi suất 5%. Tuy nhiên, ước tính nầy có thể thay đổi vì có thể có nhiều yếu tố chi phối chưa được biết.
Nhưng PV Cổ Ngưu và Đoàn Trọng vẫn không đồng ý và quả quyết rằng ước tính của tôi không đúng vì "dùng tài liệu ở trong nước [!"]" Tôi tôn trọng ý kiến của PV Cổ Ngưu, nhưng nếu PV Cổ Ngưu cho rằng dự án bauxite-nhôm Lâm Đồng không có hiệu quả kinh tế, tôi mong rằng PV Cổ Ngưu có thể tìm ra một tài liệu, bất cứ từ đâu, để chứng minh cho lập luận của mình, vì đó là nguyên tắc không thể thiếu trong lãnh vực khoa học kỹ thuật.
Về vấn đề khai thác bauxite và luyện nhôm ở Việt Nam hiện nay, với tư cách cá nhân của một chuyên viên trong lãnh vực chuyên môn của mình, tôi khuyến cáo nhà cầm quyền và VINACOMIN nên tạm ngưng ngay việc xây cất cả hai nhà máy alumina Tân Rai và Nhân Cơ trong khi xúc tiến việc nghiên cứu khả thi kế hoạch đã được phê duyệt trước đây và thiết lập đồ án chi tiết để ước tính lợi ích kinh tế và lượng định ảnh hưởng đối với môi trường, văn hóa, xã hội, và an ninh cho từng dự án. Kết quả nghiên cứu nầy phải được phổ biến rộng rãi đến người dân ở trong nước và hải ngoại để họ có dịp đóng góp ý kiến. Ý kiến của người dân phải được cứu xét một cách nghiêm chỉnh để điều chỉnh kế hoạch hoặc dự án cho phù hợp với điều kiện tại chỗ. Kế hoạch và dự án khai thác bauxite và luyện nhôm chỉ được thực hiện nếu nó mang lại phúc lợi nhiều nhất cho người dân, có ảnh hưởng ít nhất đối với đời sống của người dân và môi trường trong vùng khai thác, góp phần tích cực vào công cuộc phát triển chung của đất nước, và nhất là phải được đại đa số người dân tán thành. Mỗi kế hoạch và dự án được thực hiện cần phải có một ủy ban độc lập, gồm đại diện của nhiều thành phần từ trung ương đến địa phương, với đầy đủ quyền hạn để theo dõi và giám sát.
Trân trọng cảm ơn và kính chào..."
Kỹ sư Nguyễn Minh Quang, Hội trưởng Ban chấp hành Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, vừa gửi tới tòa soạn Việt Báo "văn thơ chánh thức của Hội về bài báo của PV Cổ Ngưu ngày 15 tháng 4 năm 2009," trong đó nhằm làm sáng tỏ một số điểm có thể bị xem là ngộ nhận cho cả cá nhân kỹ sư Nguyễn Minh Quang và Hội VAST. Để rộng đường dư luận, văn thư có phần giảỉ thích như sau:
"Tôi được Ban Tổ chức Buổi Hội luận chánh thức mời tham dự và phát biểu ý kiến với tư cách là Hội trưởng Ban chấp hành VAST. Do đó, phát biểu của tôi chỉ giới hạn trong phạm vi khoa học kỹ thuật. Ý kiến của tôi nhằm mục đích bổ túc thêm một số dữ kiện kỹ thuật cho bài thuyết trình của Tiến sĩ (TS) Mai Thanh Truyết; do đó, nó có khác với những gì TS Truyết đã trình bày. Tôi nghĩ đây là chuyện bình thường trong một xã hội văn minh, dân chủ, và tiến bộ mà chúng ta đang sinh sống. Các ý kiến của tôi được tóm tắt như sau:
1. Ngoài Trung Hoa, các nước khác như Hoa Kỳ, Nga, Anh, Úc, và Nhật Bản cũng được cho phép khai thác bauxite và luyện nhôm ở Việt Nam.
2. Việc khai thác bauxite và luyện nhôm ở Việt Nam được giao cho Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam, gọi tắt là VINACOMIN, phụ trách.
3. Kế hoạch khai thác bauxite và luyện nhôm từ 2007 đến 2025, do VINACOMIN soạn và đã được nhà cầm quyền Việt Nam phê duyệt, gồm có 6 nhà máy chế biến alumina, 1 nhà máy luyện nhôm, 1 đường xe lửa 1.435 mm nối liền Đắk Nông và Bình Thuận, và 1 hải cảng ở Kê Gà, Bình Thuận.
4. Hai nhà máy alumina Tân Rai ở Lâm Đồng và Nhân Cơ ở Đắk Nông đã được bắt đầu được thực hiện qua hình thức hợp doanh với Trung Hoa với phần hùn 40% (Tân Rai) và 20% (Nhân Cơ). Nhà máy Tân Rai ở Lâm Đồng mới vừa được khởi công xây cất vào ngày 26 tháng 7 năm 2008 và phải mất 2 năm mới hoàn tất.
5. Lợi hại của kế hoạch khai thác bauxite và các dự án dường như chưa từng được tính toán một cách khoa học và chính xác. Cả nhà cầm quyền và phe "chống đối" chỉ mô tả chung chung mà không đưa ra được con số chính xác.
6. Theo ước tính của tôi, dựa trên dữ kiện đã được công bố, thì dự án bauxite-nhôm Lâm Đồng có thể mang lại một lợi nhuận là 79 USD cho mỗi tấn alumina được sản xuất. Nếu tính theo diện tích, mỗi hectare được sử dụng cho dự án có thể mang lại lợi nhuận hàng năm khoảng 20.600 USD.
Có lẽ vì cái ước tính lợi ích kinh tế nầy của tôi mà PV Cổ Ngưu, sau khi làm "phỏng vấn," đã kết luận là tôi "đi ngược lại với bài thuyết trình của TS Mai Thanh Truyết," vì từ trước đến nay, TS Truyết tuyên bố rằng việc khai thác bauxite ở Việt Nam không có hiệu quả kinh tế. Tôi tìm cách giải thích cho PV Cổ Ngưu và Đoàn Trọng rằng vốn đầu tư (687 triệu USD), sản lượng alumina sản xuất hàng năm (600.000 tấn), và diện tích đất sử dụng cho dự án (2.300 ha) là dữ kiện được công bố trên báo chí trong nước; chi phí điều hành (140 USD/tấn alumina) và giá cả alumina trong tháng 1/2009 (293 USD/tấn) do tôi sưu tầm trong các tài liệu chuyên môn; và dùng phương pháp phân tích hoa lợi-chi phí (benefit-cost analysis) để ước tính lợi ích kinh tế của dự án bauxite-nhôm Lâm Đồng, nếu vốn đầu tư được trả trong 30 năm với lãi suất 5%. Tuy nhiên, ước tính nầy có thể thay đổi vì có thể có nhiều yếu tố chi phối chưa được biết.
Nhưng PV Cổ Ngưu và Đoàn Trọng vẫn không đồng ý và quả quyết rằng ước tính của tôi không đúng vì "dùng tài liệu ở trong nước [!"]" Tôi tôn trọng ý kiến của PV Cổ Ngưu, nhưng nếu PV Cổ Ngưu cho rằng dự án bauxite-nhôm Lâm Đồng không có hiệu quả kinh tế, tôi mong rằng PV Cổ Ngưu có thể tìm ra một tài liệu, bất cứ từ đâu, để chứng minh cho lập luận của mình, vì đó là nguyên tắc không thể thiếu trong lãnh vực khoa học kỹ thuật.
Về vấn đề khai thác bauxite và luyện nhôm ở Việt Nam hiện nay, với tư cách cá nhân của một chuyên viên trong lãnh vực chuyên môn của mình, tôi khuyến cáo nhà cầm quyền và VINACOMIN nên tạm ngưng ngay việc xây cất cả hai nhà máy alumina Tân Rai và Nhân Cơ trong khi xúc tiến việc nghiên cứu khả thi kế hoạch đã được phê duyệt trước đây và thiết lập đồ án chi tiết để ước tính lợi ích kinh tế và lượng định ảnh hưởng đối với môi trường, văn hóa, xã hội, và an ninh cho từng dự án. Kết quả nghiên cứu nầy phải được phổ biến rộng rãi đến người dân ở trong nước và hải ngoại để họ có dịp đóng góp ý kiến. Ý kiến của người dân phải được cứu xét một cách nghiêm chỉnh để điều chỉnh kế hoạch hoặc dự án cho phù hợp với điều kiện tại chỗ. Kế hoạch và dự án khai thác bauxite và luyện nhôm chỉ được thực hiện nếu nó mang lại phúc lợi nhiều nhất cho người dân, có ảnh hưởng ít nhất đối với đời sống của người dân và môi trường trong vùng khai thác, góp phần tích cực vào công cuộc phát triển chung của đất nước, và nhất là phải được đại đa số người dân tán thành. Mỗi kế hoạch và dự án được thực hiện cần phải có một ủy ban độc lập, gồm đại diện của nhiều thành phần từ trung ương đến địa phương, với đầy đủ quyền hạn để theo dõi và giám sát.
Trân trọng cảm ơn và kính chào..."
Gửi ý kiến của bạn
