ĐIÊN RỒI HAY SAO MÀ ĐI MIẾN ĐIỆN CỨU TRỢ VẬY"
Hình ảnh Phật Tử Mỹ gốc Việt cứu trợ dân Miến Điện.
Nguyễn Phương Thọ
Chẳng mấy ai nghe tôi nói: "Thọ đi Miến Điện cứu trợ" mà không trả lời tôi như vậy. Hoặc "Tây Mỹ Anh, Liên Hiệp Quốc kéo cả cờ của họ lên, theo sau là hàng triệu đô la thực phẩm còn không vào được nữa là Bà! Nghèo mà ham".
Chuyến đi nầy tôi đã muốn thực hiện từ khi Typhoon tàn phá Miến Điện, nhưng mãi đến bốn tháng sau mới làm được. Tôi biết thời gian tính không còn nữa sau bốn tháng, nhưng tôi nhất quyết phải làm cho được. Tôi vẫn tin là khi một thiên tai nào đã giáng xuống thì nơi đó không thể hồi phục ngay trong vòng một thời gian vài tháng được. Vì còn cái gì nữa để mà phục hồi. Tay trắng là tay trắng thôi. Tôi còn nhớ khi tôi còn nhỏ, bố mẹ tôi đã trải bao nhiêu tai họa do trời giáng cũng có do người giáng cũng có. Mỗi lần bị tai họa chúng tôi đều nhận được sự giúp đỡ của mọi người chung quanh mặc dù đã hơn năm mươi năm trời qua, nhưng tôi vẫn còn nhớ rất rõ-ràng về những bao gạo, những cái bát, những bộ quần áo mà người ta mang đến cho gia đình chúng tôi sau vụ cháy nhà lúc tôi mới mười tuổi.
Năm 1955 lúc đó tôi tám tuổi, Bố Mẹ tôi chạy tản cư từ Bắc vô Nam, tay trắng hoàn toàn vì không mang theo được ruộng vườn, hay sập gụ, tủ chè. Chỉ chạy lấy thân thôi, mấy trăm đồng bạc của Liên Hiệp Quốc cấp cho mỗi đầu người khi gia đình tôi đặt chân xuống bến tàu Sài Gòn đã giúp gia đình Bố Mẹ tôi định cư ở miền Nam một cách dễ-dàng hơn. Năm 1975 khi đến Mỹ, một tiếng Mỹ không biết, lôi-thôi lếch-thếch chẳng khác gì một lũ ăn mày. Rồi những đồng foodstamps cho tôi những bữa ăn no đủ, rồi những cái check của Sở Xã Hội gửi đến nhà tôi hằng tháng cho tôi trả tiền nhà, tiền điện v...v...Rồi cái ông Counselor của trường tụi tôi học bảo chúng tôi "Qua thấy các em nghèo quá, để qua giúp cho các em xin học bổng của Chính Phủ để trả tiền học". Vậy là tụi tôi được Chính Phủ đóng tiền học, cho tiền mua sách nữa, chưa hết, "này có work study đấy, có muốn làm để kiếm thêm chút tiền chi tiêu cho con các em không"" Thế là sau giờ học tụi tôi lại có việc làm ngay tại trường. Thế là tụi tôi sống đủng-đỉnh mấy năm trời. Có lẽ lúc đó là lúc chúng tôi có được cuộc sống thanh-nhàn, hạnh-phúc nhất trên nước Mỹ, vì đang cảnh ăn mày lại gặp chiếu manh. Tụi tôi chỉ biết đi học để có một tương lai sáng hơn và tôi đã thực-hiện được điều đó. Sau mấy năm sống trên Foodstamps và những cái checks của Sở Xã Hội, vợ chồng chúng tôi đã giật được mảnh bằng của Mỹ. Rồi chúng tôi mài cái mảnh bằng đó ra nuôi các con tôi ăn học. Bây giờ với tuổi đời chồng chất, với một cuộc sống ổn-định, tôi vẫn một lòng cảm ơn tất cả những tấm lòng nhân-ái nên chuyến đi Miến Điện của tôi chỉ là một hình-thức để tôi cảm ơn đời, cảm ơn lòng nhân-ái của con người.
CHUYẾN BAY TỪ KUALALAMPUR
Tôi ra sân bay ở Kualalampur trước hai tiếng đồng hồ để bay đi Rangoon, theo mũi tên tôi đến đúng cổng khởi hành, tôi ngồi chờ cả tiếng đồng hồ chỉ có chừng 15 người khách. Tôi nghĩ bụng: "Chắc mình đi lầm". Nhưng tôi không đi lầm vì khi phi cơ cất cánh tôi đếm chỉ được trên dưới 20 người, "chắc mình điên thật như mọi người nói", ai muốn đi Miến Điện nữa, khi mà vài tháng trước ai cũng mắt thấy tai nghe Chính Phủ từ chối không cho cứu trợ vào giúp nạn nhân bão lụt, không cấp visa cho ai vào Miến Điện, rồi tình hình lại lộn-xộn. "Oh My God! Mình điên thật rồi!". Tôi nói vậy rồi nằm thiếp đi trong vòng nửa tiếng đồng hồ, cho đến khi tôi nghe người phi công nói là chỉ còn nửa tiếng nữa là phi cơ sẽ hạ cánh.
TỪ PHI CƠ NHÌN XUỐNG XỨ MIẾN ĐIỆN
Tôi ngồi trên máy bay nhìn xuống xứ Miến Điện, đẹp quá, thanh bình quá. Sông ngòi uốn khúc quanh co, bao lấy những cánh đồng bằng thẳng cánh cò bay xanh mướt. Những người dân Miến Điện đáng lẽ ra phải có được cuộc sống no ấm, nhưng theo truyền thông báo chí thì dân Miến Điện còn nghèo-nàn lắm.
PHI TRƯỜNG RANGOON
Phi trường Rangoon nhỏ cỡ phi trường Tân Sơn Nhứt, trông cũng sạch-sẽ tươm-tất, thủ-tục hải quan không có gì rườm-rà cả. Không ai tra hỏi mình một câu, họ chỉ đọc cái tờ khai của mình, xem cái passport của mình rồi đóng cái dấu và cho mình đi qua. Hành khách trên phi cơ thưa-thớt bao nhiêu thì bãi đậu phi cơ của phi trường cũng trống trơn như vậy, chỉ có một hay hai cái máy bay nằm đó thôi.
AI ĐÓN TÔI Ở PHI TRƯỜNG
Tôi đến Miến Điện có một mình, một tuần lễ trước khi đi, tôi mới xin được visa. Khi xin được visa tôi emailed cho một người bạn ở bên Mỹ (Vì lúc đó tôi đang ở Việt Nam: "Anh Minh ơi, tôi có được visa vào Miến Điện rồi. Anh có thể giới thiệu cho tôi một người quen của anh ở bên Miến Điện để khi tôi sang đến nơi thì họ có thể dẫn tôi đi đến chỗ bão lụt, để tôi cứu trợ được không" Anh Minh emailed lại: "Chị Thọ ơi, chị không nên sang Miến Điện lúc nầy, tình hình không có an ninh chút nào cả, chị mang tiền về đây, tôi sẽ giúp chị cứu trợ rất đắc lực. Tôi email lại cho anh: "Anh Minh ơi, nếu tôi không sang được Miến Điện kỳ nầy, thì khi về tới Mỹ, tâm hồn tôi sẽ không được an-bình. Anh ráng giúp tôi nhé". Hai hôm sau tôi nhận được email của cô Maya (Cô là người Mỹ gốc Việt đang tu học tại Miến Điện): "Kính thưa cô Phương Thọ, con được chú Minh giới thiệu là cô muốn sang Miến Điện cứu trợ, vậy cô sẽ mang sang bao nhiêu tiền để cứu trợ và cô muốn cứu trợ như thế nào, cho gạo muối, thực phẩm"" Tôi emailed lại cho cô Maya: "Con sẽ mang sang 3.100$00 Mỹ Kim để cứu trợ. Con sẽ sang tới Miến Điện ngày Thứ Hai và về vào ngày Thứ Sáu. Xin Cô lo khách sạn và sắp xếp mọi việc dùm cho con. Cô Maya emailed lại: "Cô muốn ở khách sạn như thế nào" 20 dola thì không có breakfast, $25.00 thì có breakfast. Còn thuê xe có máy lạnh thì đắt hơn là không có máy lạnh.Tôi mailed trở lại: "Thưa cô Maya, con năm nay đã trên 60 tuổi. Con là bà nội rồi. Việc cứu trợ như thế nào thì con xin nhờ cô lo-liệu. Nhưng theo con thấy thì cho tiền là hữu-hiệu nhất vì mỗi người đều có nhu cầu khác nhau. Còn thuê hotel thì cô thuê dùm con 20 đô la thôi, con không ăn sáng hết 5 đô la đâu. Và cô thuê xe không có máy lạnh nhé. Con muốn để dành tiền để cứu trợ."
Ngày hôm sau tôi nhận được email của cô Maya: "Cô Phương Thọ ơi, mình không đi cứu trợ bằng xe được, vì mùa nầy là mùa mưa đường sá rất nguy hiểm, mình sẽ đi bằng thuyền". Tôi emailed lại ngay: "Cô ơi! đi thuyền là cái mà con rất thích, vậy cô cứ xúc-tiến việc đi cứu trợ đi nhé".
Tôi đến phi trường Rangoon vào lúc 10 giờ sáng, được cô Maya và hai vị ni cô nữa cũng người Việt đang tu học tại Miến Điện và một vị Sư người Miến Điện đón tại phi trường và đưa tôi về hotel. Cái hotel tôi ở là 25 đô la, nhưng vì người chủ nghe nói là tôi sang cứu trợ nên họ chỉ lấy có 20 đô la thôi. Good! Tôi chỉ cần ăn một bữa sáng là đủ cho một ngày. Cái hotel cũng tạm được, y như những hotel không có sao nào ở Sàigòn và Hànội, tương-đối sạch-sẽ, có máy lạnh, nước nóng và chăn giường thì toàn màu trắng sạch-sẽ tươm-tất. Phòng khá rộng-rãi có thể ở được đến 4 người. Có một khác biệt giữa hotel ở Việt Nam và hotel ở Miến Điện là một bên thì tấp-nập còn một bên thì vắng-tanh, lưa-thưa vài người khách mà hình như họ là những công chức Miến Điện đi công tác chứ không phải khách ngoại quốc. Ngày hôm sau tôi nói với cô Maya: "Cái nước Miến Điện này gặp những hai đại họa: Typhon tàn phá cả một vùng, giết bao nhiêu người. Rồi chính sách của Chính Phủ này còn giết chết luôn ngành du lịch của nước này nữa". Cô Maya nói: "Cái hotel của cô ở còn đông khách, chứ những nơi khác còn thê-thảm hơn. Không còn du khách nào muốn đến đây nữa. Trước tai biến, du khách ngoại quốc đến đây cũng khá đông để xem cái tháp vàng ở thủ đô Rangoon và cũng để mua sắm Rubi, nay thì chẳng có ai đến nữa".
CHƯƠNG TRÌNH ĐI CỨU TRỢ
Sau khi 'check in the hotel' thì chúng tôi ngồi xuống bàn về vụ cứu trợ, tất cả chúng tôi đồng ý là sẽ cho tiền. Tôi đưa cho cô Maya hết số tiền cứu trợ để cô đổi sang tiền Miến Điện. Kếhoạch đã xong, ba cô từ giã tôi để đi đổi tiền và hẹn sẽ đến đón tôi đi chợ vào lúc ba giờ chiều.
THÀNH PHỐ RANGOON Thành phố Rangoon rất nhỏ, còn nghèo và thô-sơ lắm, chạy loanh-quanh một chút là hết rồi. Các cô đưa tôi ra chợ chính của Rangoon, nó cũng giống như chợ Sàigòn, nhưng ít mặt hàng hơn nhiều. Nhà cửa trong thành phố này cũ-kỹ như là cả trăm năm họ chưa sơn sửa lại. Đường-sá thì chật hẹp, ổ gà, ổ voi đầy ra không ai sửa chữa gì cả tựa như hình ảnh của thành phố Hà Nội khi tôi về thăm hồi thập niên 80. Xe cộ không đông lắm, tôi không thấy xe đạp hay xe gắn máy trên đường phố. chỉ là xe hơi thôi. Cái xích-lô như là cái xe đạp rồi họ kéo theo cái thùng bên cạnh bánh xe.
ĐÀN ÔNG và ĐÀN BÀ Ở RANGOON
Đàn ông Miến Điện còn bận sarong và đặc biệt là họ còn ăn trầu nữa và hình như đàn bà Miến Điện ít ăn trầu hơn đàn ông vì tôi không thấy người đàn bà nhai mà chỉ thấy đàn ông nhai thôi. Đàn bà và con nít kể cả trai lẫn gái đều bôi lên mặt một lớp bột mỏng màu ngà ngà. Đó là bột do họ mài từ mốt cái nhánh cây ra để c hống nắng.
SỬA SOẠN CHO CHUYẾN ĐI CỨU TRỢ
Chúng tôi cũng không phải sửa-soạn chi cả, bà chủ thuyền nhận lo ăn uống luôn cho đoàn, nhưng tôi nói với hai cô: "Cẩn tắc vô áy-náy, mình cứ đi chợ mua thêm ít nước và thức ăn nữa, nhở thuyền bị hư năm giữa sông thì mình không đói." Tối đó, chúng tôi chia tay, hẹn sáng mai lúc 2:30 AM thì bốn cô và vị Sư sẽ đến hotel đón tôi để đi ra bến đò.
BỮA ĂN SÁNG CỦA TÔI LÚC 2:30 AM
Tôi được hotel đánh thức dậy lúc 2:30 AM, tôi xuống chỗ tiếp tân để đi, thì được anh đầu bếp đứng sẵn ở cửa thang máy, đưa cho tôi 2 hộp 'to go'. Một hộp trái cây và một hộp bánh mì trứng. Sau tôi mới biết là ông chủ Hotel biết tôi sang để đi cứu trợ nên đã dặn người đầu bếp lo ăn cho tôi mang đi. Tôi thật vô tình lúc rời hotel không 'tip' cho anh đầu bếp vì anh phải dậy sớm hôm đó để lo cho mình tôi ăn sáng.
CHUYẾN ĐI CỨU TRỢ BẮT ĐẦU
Chúng tôi lên thuyền lúc 3 giờ sáng, chiếc thuyền khá lớn, có thể chứa được cả trăm người, nhưng phái đoàn của chúng tôi chỉ có 6 người (Tôi và 5 vị Ni Sư) cọng với 7 người thủy thủ đoàn. Chúng tôi, mỗi người ngồi trên một cái ghế trong khoang thuyền để ngủ tiếp. Sáng khoảng 7 giờ, chúng tôi thức dậy để ăn sáng, ăn xong, tôi leo ra mũi thuyền ngồi để ngắm cảnh mặt trời mọc trên sông và phong cảnh hai bên bờ sông. Tôi ngồi như thế hàng giờ không biết chán, tâm hồn thấy thật thanh-thản. Tôi đã bỏ lại sau lưng tất cả mọi nỗi lo, mọi toan-tính; có lẽ cái đẹp của sông nước, cái mát dìu-dịu của ngọn gió mơn-man trên da mặt đã cuốn hút mất hồn tôi chăng"
Tôi trở vào trong khoang thuyền khi mặt trời đã lên cao, cô Maya mở gói tiền Miến Điện ra, chúng tôi bắt đầu chia tiền ra thành 700 phần, vì có ba làng để phát tiền. Trong khi tụi tôi chia tiền thì khoảng 10 giờ rưỡi bà chủ thuyền cũng bắt đầu nấu ăn trưa cho cả đoàn. "Oh My God!" ( Tôi than thầm trong bụng) chỉ có một cái thùng nước nho nhỏ đó mà bà ta dùng rửa rau, vo gạo, rửa dao thớt. Nhưng rồi một lúc sau thì mùi của thức ăn cũng xong lên ngào-ngạt cả thuyền. Đúng 12 giờ trưa thì thức ăn được bày ra bàn. Tôi tính thầm trong bụng: cái bát và đôi đủa thì tôi dùng khăn Clorox để chùi trước khi ăn. Thức ăn thì mình sẽ lấy cơm ở chính giữa của cái tộ, còn đồ ăn thì mình chỉ ăn cái bát canh còn đang bốc khói thôi. Các vị Sư và Ni thấy tôi ngồi ăn ngon-lành, bèn bảo tôi: "Cô Thọ ơi! Sao cô bình dị thế" Ngày trước có mấy người ở Mỹ sang không dám ăn cái gì cả, họ sợ bị đau bụng." Tôi chỉ cười nhưng than thầm: "Con cũng sợ lắm chứ, chẳng anh hùng tí nào đâu! Con vừa ăn vừa run đó!"
ĐƯỜNG VÀO LÀNG THỨ NHẤT
Con thuyền đi trên sông mất 9 tiếng thì đến được ngôi làng thứ nhất mà đoàn sẽ vào để cứu trợ: "Ô! Thuyền đã cập bến rồi." Chúng tôi reo lên khi mũi thuyền đụng vào bờ sông, chúng tôi leo lên bờ và được hướng dẫn vào ngôi chùa tạm. Tôi xin mở ngoặc ở đây để nói về ngôi chùa tam. Ngôi chùa chinh được xây bằng gạch, mái lợp tôn, ngôi chùa đã bị trận Typhoon tàn phá đến tận nền nhà. Lúc tôi đi ngang ngôi chùa chỉ thấy còn cái nền, gạch vụn và những miếng tôn đã được xếp gọn-gàng trên nền ciment của chùa. Theo lời nói lại của cô Maya thì cả ngôi chùa đã bị trận bão tàn phá, chỉ còn có tượng Phật là ngồi yên tại chỗ. Bây giờ, dân làng tạm dùng một ngôi nhà cũng bị tàn phá, nhưng còn tạm dùng được làm chỗ cúng và họ đã rước pho tượng Phật vào đó để thờ.
Phái đoàn theo người hướng dẫn vào ngôi chùa tạm, khi tôi bước chân vào đó thấy khoảng trăm người đang ngồi yên lặng theo hàng lớp đối diện với pho tượng Phật. Tượng Phật được đặt ngồi trên một cái bực gỗ mới đóng, cao chừng nửa mét. Các vị Tăng thì ngồi sát tượng Phật đối diện với dân chúng. Nhìn cảnh tượng Phật loang lơ tróc sơn ngồi là-xà trên mặt đất không lư hương, không nhang đèn rồi những người dân với vẻ mặt thành khẩn, lòng tôi dâng lên một nỗi xúc cảm vô cùng. Tôi vội đến bên chân tượng Phật quỳ mọp xuống "Con xin vô cùng tạ ơn Trời Phật đã giúp cho con đặt chân đến được chốn này". Tôi quỳ mọp như vậy trong giây lát để cho nỗi xúc động vơi đi, để cho nước mắt không chảy ra khỏi khóe. Rồi quay mặt lại phía dân đang ngồi, tôi chấp hai tay, cúi đầu xuống và mỉm miệng cười với câu "Nam mô A Di Đà Phật". Tôi chẳng hiểu họ có biết là tôi làm gì không, nhưng thấy họ chấp tay lại và cúi đầu thì tôi biết được là họ đang chào lại tôi.
CHÚNG TÔI BẮT ĐẦU PHÁT TIỀN
Tôi ngồi xuống cạnh các cô, chúng tôi bắt đầu phát tiền. Nhìn họ khúm-núm bước lên, hai tay chắp lại để nhận số tiền Miến Điện chỉ tương-đương với vài đô la..! Lòng tôi dâng lên một nỗi xót-xa vô cùng. Tôi tự trách: "Tại sao lại mang đi ít tiền thế!" và "mình sẽ phải trở lại chốn nầy một lần nữa". Tay tôi phát tiền mà đầu óc tôi suy nghĩ những ai tôi sẽ kể về chuyến đi nầy, những ai tôi sẽ gặp để rủ họ đi cùng với tôi trong chuyến đi tới...v...v...và vv... Sau khi danh sách cả làng đã được đọc hết, thì mỗi gia đình đều cầm được mấy đô la trong tay. Nhìn gương mặt họ, tôi thấy trong lòng họ biểu lộ như có được trong tay một cái gì rất trang-trọng và cao quý. Có người đã ôm chầm lấy tôi mà khóc nức-nở, nghẹn-ngào..! Thật là những giọt nước mắt của niềm vui, giọt nước mắt chứa-chan ân tình...! Trước cảnh ngộ nầy tôi cũng:
Rưng rưng giọt lệ giữa chùa,
Tình thương nhân loại xót chua não-nề..!
Tai Trời ách nước nhiêu-khê,
Muôn dân Miến Điện ê-chề khổ đau..!
Người ơi! Nhín-nhút góp vào,
Xây chùa cứu đói giúp nhau buổi nầy.
KHOAN KHOAN CÔ THỌ ƠI!
Tôi đã đi ra đến bến đò rồi, bỗng nghe cô Maya gọi giật giọng: "Khoan, khoan cô Thọ ơi !", rồi tay cô lôi một em gái cở tám tuổi chạy đến bên tôi. "Cô Thọ ơi, cô trông em này có tội nghiệp không" Mẹ em nói, nhờ cô xem có thể giúp đỡ gì được em không"" Tôi nhìn em với tất cả lòng trìu mến của tôi, "Tội nghiệp em quá, giá em ở Mỹ thì em đâu có phải đeo ba cái bướu ở trên mặt". Trên mặt em bé gái này có ba cái bướu ngay cạnh mũi. Mẹ em nói với cô Maya là khi em sanh ra đã có ba cục bướu này và nó lớn lên theo tuổi đời của em. Nhà em nghèo quá không có tiền đưa em đi chửa bệnh ở Thành Phố được. Cô Thọ ơi: "Cô về Mỹ xem có cách gì cho em đi chửa bệnh được không cô nhé". Tôi ôm em trong tay trong chốc lát như muốn truyền cho em tất cả nỗi lòng của tôi. Đầu óc tôi thoáng qua cái "Make a wish foundation". Tôi thầm-thì bên tai em "Cô sẽ cố gắng". Bây giờ ngồi đây viết bài này, tôi thật sự muốn khóc. Làm sao tôi có thể giúp em được đây" Không biết mẹ em và em, có trông ngóng tôi từng ngày không" Tay tôi đánh máy những dòng chữ này, nhưng trong lòng thì tôi đang quì xuống để cầu xin Trời Phật cho tôi tìm ra cách giúp em.
ĐI CỨU TRỢ TIẾP
Tôi hôn lên mái tóc em bé rất nhẹ-nhàng, rồi cúi đầu quay mặt đi về phía thuyền, tôi đang định leo lên con thuyền chở chúng tôi đến đây thì cô Maya lại gọi tôi: "Không cô Thọ ơi! Bây giờ mình sẽ đi thuyền nhỏ vì con sông vào làng thứ hai nhỏ lắm không dùng thuyền lớn được". Chúng tôi ngồi trên con thuyền nhỏ khoảng nửa tiếng thì đến ngôi làng thứ hai. Cũng lại cảnh dân ra tận bến đò để đón tiếp, cũng lại cảnh chùa đỗ nát, cũng lại cảnh phát tiền và nhận tiền rồi cảnh tiễn đưa tận bến đò.
NGÔI TRƯỜNG TIỂU HỌC CỦA TRƯỜNG
Tại ngôi làng thứ hai này tôi được chứng kiến cảnh đỗ nát của một ngôi trường tiểu học; ngôi trường bị trận bão lụt tàn phá gần hết, nhưng có lẽ dân làng muốn có chỗ cho con học nên che tạm lên. Trường có 3 lớp học mà không có ngăn ra từng lớp. Nhưng tôi đoán là ba lớp vì có ba cái bảng đen treo ở ba vị trí khác nhau. Trên cái bảng tôi còn đọc được một câu tiếng Anh: "My name is Uchit". Còn cái bảng kia thì là một vài bài toán cộng.
Tức cảnh sinh tình, cảnh trường làng nầy đã lôi kéo tôi trở về dĩ-vãng của 40 mươi năm về trước; sau khi tôi tốt nghiệp sư phạm 2 năm, tôi được cử về một tỉnh để dạy học. Tôi được may-mắn dạy ngay tại tỉnh lỵ. Hôm nay, cái cảnh ngôi trường mà tôi đang chứng kiến tại Miến Điện là cảnh của ngôi trường tại một làng quê hẻo-lánh của tỉnh Phước Tuy mà bạn tôi đã dạy hồi 40 năm về trước. Cái thời đó, hồi tôi mới 20 mươi tuổi thôi, đẹp lắm, thật nhiều mộng-mơ và toan tính.
Đâu ai có ngờ là 40 năm sau tôi lại sống trên đất Mỹ và hôm nay đây tôi lại đi cứu trợ nạn nhân bị bão lụt ở một phương trời mà tôi chẳng hề quen biết lấy một người. Và tại đây một khung trời mà tôi và mọi người chỉ hiểu nhau qua ánh mắt và nụ cười. Nhưng sao lạ thật, hình như tôi đã có một mối giây truyền cảm rất thân thương với những người dân Miến Điện hiền hòa này. Có lẽ, nếu là tình người có trái tim yêu thương chân thật, thì dù chưa bao giờ quen biết, cũng đối-đãi và xem như là anh chị em ruột thịt vậy. Khoảng hơn nửa giờ, chúng tôi phát xong tiền thì trở lại bến đò để đi về chỗ thuyền lớn vì còn phải đi tiếp đến làng thứ ba.
LÀNG THỨ BA
Chúng tôi đến làng thứ ba thì đã 5 giờ chiêu. Tang Ni, dân làng cũng đã tụ-tập lại đông đủ. Chúng tôi không kịp phát cho từng người, qua thông dịch của cô Giới Hiền tôi được biết là bây giờ chúng tôi sẽ đưa hết tiền cho Chủ Làng, rồi làng và các vị Chư Tăng sẽ phân phát cho từng gia đình theo như danh sách đã có. Chúng tôi cũng đồng ý, với sự chứng kiến của dân làng, vị Sư đi với tôi từ Rangoon nói bằng tiếng Miến Điện với dân chúng, rôi đưa tiền cho người đại diện. Chúng tôi vội-vàng ra bến đò lúc đó là 6 giờ chiều.
CẢNH TIỄN CỦA DÂN LÀNG
Ở mỗi làng, khi chúng tôi rời làng để lên thuyền đều được các vị Tăng Ni và dân chúng cả làng ra tiễn đưa tận mé sông. Thật là quyến-luyến, thật là thân thương. Tôi đứng trên mũi thuyền đưa tay vẫy vẫy chào họ và gửi lại cho họ một lòng thương mến chân thành từ trái tim tôi. Tôi cũng nhận được những cái vẫy tay, những cái nhìn, những nụ cười trìu mến của họ. Tôi đứng như thế cho đến khi hình ảnh của những người dân mờ dần đi và miệng tôi thì-thầm:
"Như đã quen nhau từ kiếp nào,
Ánh mắt vương lệ sầu thương đau,
Dư âm đâu đó từ kiếp trước,
Khiến xui mình mới lại gặp nhau."
ÔI SAO LẠI CÒN MỘT GÓI QUÀ NỮA VẬY"
Sau khi thuyền ra giữa giòng sông và bóng dáng của dân làng tại bến đò đã mờ khuất, chúng tôi thở phào và chui vào khoang thuyền định là ngồi nghỉ một chút, bỗng dưng các cô la lên "Ủa sao còn một gói quà vậy". Tôi xin mở ngoặc tại đây, bốn cô đi theo tôi đã góp tiền lại và mua rất nhiều quà bánh để mang đến các làng phát cho các em nhỏ. Chắc là đã không mang hết lên. Thế là bốn cô quyết định bỏ từng bao kẹo bánh vào một bao nylon lớn hơn rồi thắt nút lại (Vì không có sợi thung nào cả) và hễ thấy một con thuyền nhỏ đang đánh cá bên ven sông thì gọi họ và liệng bịch kẹo đó xuống. Chúng tôi làm như thế năm bảy lần thì hết bịch kẹo lơn.
CHIỀU TÀ TRÊN SÔNG
Tất cả công việc cứu trợ đã xong xuôi, lúc đó đã hơn sáu giờ chiều, nhưng trời còn sáng tỏ. Chúng tôi năm người đàn bà, lên mũi thuyền ngắm cảnh chiều tà trên sông. Đẹp quá sức là đẹp. Tôi với thiên nhiên, tôi với sông nước, tôi với tiếng máy tàu chạy đều như một điệu nhạc ru tôi vào cơn mộng ảo của trần gian. Cảnh hai bên bờ sông không còn rõ ràng nữa mà là một khối màu lục nổi bật trong cái không gian tĩnh lặng của chiều tà. Chúng tôi ngồi đó, ngắm cảnh và tán gẫu với nhau. Tôi kể cho bốn vị ni trẻ này những cái gì tôi thấy tại Phi Châu khi chúng tôi làm việc tại đó. Tôi đã thấy một làng nghèo-xác nghèo-xơ, thế rồi một ngôi Thánh Đường nho nhỏ dựng lên với vài người truyền giáo người da trắng. Lúc đầu chẳng có mấy ai đi lễ, nhưng vài năm sau khi tôi trở lại chốn đó thì Thánh Đường đông nghẹt vào ngày Chủ Nhật. Vì bên cạnh cái Thánh Đường nho nhỏ với cây Thánh Giá đứng cao nhất làng đó là một ngôi trường tiểu học và một cái bệnh xá nhỏ nhỏ. Ai mà chả có con đi học ở cái trường tiểu học đó. Ai mà không phải ghé qua cái bịnh xá miễn phí đó. Tôi nói với mấy cô là tôi rất phục những nhà truyền giáo đó. Họ đã hy sinh cho Đạo của họ. Họ là những người Mỹ, từ Mỹ sang tận Phi Châu để truyền Đạo. Họ sống những nếp sống rất đơn giản. Và trong khi truyền đạo sang Phi Châu họ cũng đem lại cho cái vùng nghèo xác-xơ của Phi Châu vài nét văn minh của nhân loại.
Các cô kể cho tôi nghe nỗi khó-khăn của các cô. Tôi cũng thấy cái khó-khăn của các cô vậy. "Ai là người bảo trợ các cô để các cô đi làm nhiệm-vụ của nhà truyền giáo đây"". Những nhà truyền giáo Tin Lành hay Thiên Chúa có cả một hệ thống Nhà Thờ và Thánh Đường hỗ trợ cho họ để họ chỉ làm nhiệm-vụ truyền giáo. Còn các cô theo tôi nghĩ thì chẳng có gì ngoài sự đóng góp tùy tâm của Tín Đồ.
Nói tới đây thì cô Giới Hiền chỉ sang cô...." Cô là thầy của tụi con đó. Cô lên miền Bắc Miến Điện mở một Cô Nhi Viện bằng tiền của cô. Cái Cô Nhi Viện đó thô sơ nhỏ bé lắm. Chỉ có chỗ ngủ cho 15 em và chỉ có một cái toilet thôi. Bây giờ cô phải từ chối không dám nhận thêm trẻ em mồ côi nữa. Tôi hỏi cô Giới Hiền: "Cần bao nhiêu tiền nữa thì cô sẽ nhận thêm trẻ em mồ côi"" Cô Giới Hiền nói: "Cở chừng vài ngàn đô la là có thể xây thêm phòng và toilet cho một số em nữa". Tôi không dám hứa gì, vì khoản tiền từ thiện của tôi năm nay đã vượt quá chỉ tiêu. Tôi đã xài hết rồi. Tôi đành để cho câu chuyện của cô Giới Hiền chấm dứt tại đó.
Chúng tôi ngồi như thế trên mũi thuyền khá lâu, đến khi trời thật tối và không khí đã bắt đầu lạnh thì tôi chui vào khoang thuyền để ngủ. Tôi xin mở dấu ngoạc tại đây. Cái thuyền của chúng tôi đang đi chẳng có gì cả nhưng tôi nói với mọi người là tôi đang đi cruise. Này nhá, buổi trưa thì có cơm nóng ăn. Tối đến thì lòng thuyền đã biến thành cái giường cho chúng tôi ngủ. Bà chủ thuyền đã làm giường cho chúng tôi bằng cách trải 3 cái chiếu lớn ra khoang thuyền cho nữ giới. Còn vị Sư thì ngủ chỗ bục cao hơn như cái giường mà ban ngày là chỗ nấu nướng và làm việc. Bà chủ thuyền còn tận tâm hơn nữa, khi tôi trở vào khoang thuyền, bà ngồi trong bóng tối bật đèn pin lên cho tôi nằm xuống. Tôi đang tựa đầu trên mạn thuyền làm gối thì bà rón-rén nâng đầu tôi lên để một cái gối vào. Tôi đợi bà đi lại chỗ của bà thì nhẹ nhẹ rút đầu ra khỏi cái gối nhỏ đó và gối đầu lên trên mạn thuyền lại. Tôi đi vào giấn ngủ không thắc mắc gì vì tôi và mọi người cũng thức khoảng 16 tiếng đồng hồ rồi.
"CÔ THỌ ƠI ! THUYỀN HƯ MÁY RỒI!"
Tôi đang ngủ ngon lành trong tiếng máy chạy đều-đặn thì bỗng dưng hình như tôi không nghe tiếng máy nữa, tôi vẫn tiếp tục ngủ, tôi mơ hồ trong đầu lúc đó là họ muốn dừng lại cho máy nghỉ chút chăng, như tôi lái xe đường xa bên Mỹ thì hay dừng lại ở rest area cho máy xe nghỉ mươi phút. Tôi tiếp tục ngủ, vài phút sau tiếng cô Maya nho nhỏ. "Cô Thọ ơi, thuyền bị hư máy rồi", "thôi kệ nó, họ sẽ sửa được" Hình như tôi ngủ thêm 2 tiếng nữa thì máy bắt đầu chạy lại, và tôi vẫn ngủ tiếp cho đến khi thuyền về đến bên, lúc đó là 3 giờ sáng. Sáu người chúng tôi leo lên cái taxi nhỏ, taxi chở tôi về khách sạn trước rồi đưa vị Sự về chùa của Thầy và sau đó chở các cô về trường của các cô.
CẮT NGẮN CHUYẾN ĐI
Về đến khách sạn là 3:30 sáng, nhưng tôi quyết định là phải tắm gội, giặt giũ quần áo giày dép. Xong tôi uống 2 viên tylenol rồi lên giường nằm ngủ cho đến 8 giờ sáng. Trong lúc tấm gội, đầu óc tôi làm việc: hôm nay mới là Thứ Tư, theo lịch-trình thì mình sẽ đi lại về Việt Nam vào sáng Thứ Sáu. Mình chỉ còn võn-vẹn 200 đô la. Một trăm cho tiền phòng còn một trăm để phòng hờ trên đường đi về Việt Nam. Dù có ở lại Miến Điện cho đến thứ Sáu cũng chẳng làm được việc gì. Sáng ngày hôm sau tôi đi đổi vé máy bay để về vào ngày Thứ Năm thay vì Thứ Sáu. Việc đổi vé tôi bị phạt hết 25 đô la.
THIỀN VIỆN và THÁP VÀNG TẠI RANGOON
Tôi, cô Maya, cô Giới Hiền và Sư đi thăm các Thiền Viện. Hai Thiền Viện đầu tiên tôi thấy thì cũng giống như chùa Hoằng Pháp tại Gò Vấp ở Việt Nam. Mấy trăm người ngồi yên lặng mắt nhắm lại trong chánh điện của ngôi chùa hằng giờ. Tôi đi thăm hai cái Thiền Viện như một du khách. Tôi không bị cái không khí thiền của mấy trăm thiền sinh lôi cuốn tôi vào dòng thiền của họ. Nhưng khi sang đến cái thiền viện thứ ba thì tôi hoàn toàn bị lôi cuốn vào cái không khí của thiền viện này. Tôi không thiền lúc đó, nhưng có lẽ tôi đã thở và đã để hồn theo những bậc thiền sinh tại đó. Theo như các cô thì chỗ này là để cho thiền sinh khắp nơi trên thế giới đến để thiền. Tại Thiền Viện này phần lớn là chư Tăng đang thiền, có một số nhỏ là Cư Sĩ thôi. Lúc tôi bước vào chánh điện; tôi thấy mấy vị sư đang ngồi thiền, hai vị sư đang hành thiền. Tôi đứng ngắm khuôn mặt của các vị đang ngồi và ngắm bước chân của các vị đang hành thiền. Có lẽ thời gian cũng phải ngưng lại vì cái vẻ vô vô trên khuôn mặt của các vị đang ngồi và cái chẫm-rãi nhẹ-nhàng của những bước chân của các vị đang hành thiền. "Trời ơi!" nếu mà tôi bước chậm được bằng một phần trăm của các vị đang hành thiền đó thì chắc tâm hồn tôi sẽ nhẹ-nhàng lắm. Đầu óc tôi đã không tính toán hết cái nọ đến cái kia và ngay cả trong giấc ngủ nữa.
BÀI HỌC CỦA THIỀN SƯ SAYADAW U PANADITA
Tại mỗi Thiền Viện tôi đều được sư dẫn vào gặp vị trụ-trì của Thiền Viện và thế nào tôi cũng nghe một vài câu Pháp. Thiền Sư Sayadaw U Pandita năm nay đã 87 tuổi, Ngài trụ-trì ngôi Thiền Viện cho các chư Tăng và Tu Sĩ ở khắp nơi trên thế giới đến đó tu học. Ngài cũng đã từng sang Mỹ dạy thiền tại NY rất nhiều lần. Ngài viết rất nhiều sách về thiền. Ngài tăng tôi cuốn: "In This Very Life". Khi tôi và các vị khác bước chân vào phòng khách, nơi Ngài đang ngồi, tôi không biết diễn tã ra sao cái sắc diện của Ngài lúc đó rất bình an và tự-tại. Ngài hỏi tôi: "Con đã thiền chưa"" "Con còn đang bận đi làm, không có thì giờ thiền, con định về hưu rồi sẽ tập." Ngài nhẹ-nhàng trả lời: "Cái chết có đợi con không vậy"". Tôi chấp tay cảm ơn Ngài: "Con lãnh hội được điều Thầy muốn dạy". Khi chia tay Thầy khuyên tôi: "Ráng tập thiền nhé con".
THÁP VÀNG TẠI RANGOON
Nếu đến Miến Điện mà không thăm Tháp Vàng là một thiếu sót lớn-lao. Sư dẫn tôi, cô Maya và cô Giới Hiền vào thăm tháp. Tháp rất lớn và là một công trình có một không hai của con người. Tôi không viết về cái vĩ đại của Tháp Vàng hay những cái tỉ-mỉ chi tiết của nó được vì tôi không đủ chữ để diễn tả. Phải đến tận nơi mới thấy cái tỉ-mỉ cái vĩ đại của nó.
ÚI TRỜI ƠI, TRƠN QUÁ
Khi chúng tôi đến Tháp Vàng thì trời vừa tạnh cơn mưa, chúng tôi phải đi chân không khi bước qua cổng vào tháp, trên đường lát bằng gạch đóa hoa, "Úi Trời ơi, trơn quá", tôi la lên. Hai cô sơ bà già đã trên sáu mươi tuổi này trợt chân té bể mông nên hai cô khoác hai tay tôi. Tôi nói với hai cô: "Đừng có lo, con cứ chỗ mấy viên gạch giao nhau con bước, không sao đâu". Tôi vừa buột miệng thì tôi trượt chân kéo theo hai cô cúi gập người xuống. May quá, hai cô còn trẻ có sức ghì tôi lại không có thì hai cô phải đưa tôi vào nhà thương vì bể mông rồi. Chúng tôi đi xem sơ qua bên ngoài Tháp thôi, rồi phải về vì tối quá. Vị Sư và hai cô hẹn tôi, sáng mai sẽ đến sớm để cùng tôi ra phi trường. Tôi năn-nỉ là thôi, nhưng tôi biết các vị đó sẽ đến và quả thực các vị đã đền.
"CHECK IN" Ở PHI TRƯỜNG RANGOON
Thủ tục hải quan lúc ra sân bay cũng nhẹ-nhàng như lúc vào. Khi tôi sắp-sửa đi qua hàng rào quan thuế tôi nắm lấy tay của hai cô và nhẹ-nhàng nói: "Cám ơn hai cô thật nhiều, không có hai cô thì làm sao chuyến đi được viên mãn, hai cô ráng nhớ dùm con nhé. Cái chùa không thì không giữ được đạo pháp lâu dài rộng-rãi được. Cái trường học, cái bệnh xá nho nhỏ bên cạnh ngôi chùa thì đạo pháp sẽ còn mãi".
Tôi quay lưng đi không dám nhìn lại hai vị Ni còn rất trẻ đang tu tập tại Miến Điện. Lòng tôi thầm cầu chúc cho tinh thần vì đạo của hai cô được vững bền mãi mãi. Tôi đang ngồi chờ máy bay cất cánh thì một nhân viên an ninh dẫn Sư, đến gặp tôi. Sư nói "Tôi đến đây lúc 8:30 AM để từ giả cô, mà cô vào rồi nên tôi phải nhờ công an dẫn tôi đi qua hàng rào an ninh" rồi Sư trao cho tôi chồng sách về Thiền mà tôi thu-thập được ngày hôm trước và bỏ quên trên taxi, Sư nói: "Hôm qua cô để quên mấy quyển sách trên taxi, sáng nay người tài xế đem lại cho tôi." Sư nhìn tôi chúc tôi đi may-mắn và nói: "Lần sau sang Miến Điện nhớ ở lâu hơn Sư sẽ dẫn đi miền Nam của Miến Điện đẹp lắm".
Tôi cảm ơn Sư vô cùng, theo như lời hai cô Maya và Giới Hiền, chuyến đi của tôi trong hai ngày qua do Sư lo-lắng và sắp xếp.
CHỨNG TÍCH CỦA TRẬN TYPHOON
Tôi không tìm thấy dấu vết của trận cuồng phong tại ba làng tôi đã đi qua, nếu như tôi không thấy những ngôi chùa hoặc trường học đổ nát, theo như lời của các cô thì sau trận cuồng phong hầu hết nhà cửa của dân tại ba làng đã bị sập hoàn-toàn. Nhưng dân làng đã làm lại rồi, thật ra thì có gì mà không làm lại được. Nhà của dân mà tôi nhìn thấy là một ngôi nhà mái lợp bằng lá dừa nước; vách cũng bằng lá dừa nước luôn, nhà nào cũng có cửa ra vào và hai cửa sổ, nhưng không có cánh cửa. Khi đi qua con sông nhỏ để vào làng thứ hai cứu trợ, chúng tôi có dịp nhìn rõ-ràng cây cối và nhà cửa ven sông. Các cô chỉ cho tôi những cây dừa nước và hỏi tôi: "Cô có thấy cái gì lạ ở những cây dừa nước này không"" trôi trả lời: "Không, nhưng sao mỗi cây chỉ có một cái đọt còn non, cùng lắm là hai cái vậy"" Các cô nói: "Sau khi trận bão tàn phá, các cô có đi cứu trợ thì thấy nhà cửa của dân làng toàn một màu xanh; vì dân làng ra ven sông chặt lá dừa nước về lợp nhà và dựng vách để có chỗ trú ẩn cho nên nhà màu xanh." "A" thì ra thế! Mấy cây dừa nước lại là một dấu tích của trận cuồng phong vừa qua.
XIN LỖI THU NHÉ
Thu là cô bạn của tôi khi tôi học Tiểu Học, chúng tôi mới gặp lại nhau sau 50 năm; khi nghe tin tôi sẽ đi Miến Điện để cứu trợ, Thu đã gửi tôi 100 đô la và dặn tôi: "Khi sang đến nơi Thọ nhớ nói là Thu gửi 100 đô la để giúp họ nhé". Xin lỗi Thu, Thọ đã quên hẳn lời Thu dặn. Thật ra vì chẳng có thì giờ để nói tiền là của ai. Thọ vào đến đó thì bị cuốn hút vào cái cảnh phát tiền, ngồi xuống là phát tiền thôi. Thọ nghĩ là chẳng ai biết đồng tiền mà họ nhận được là từ đâu đến cả. Thọ đoán chắc là họ chỉ biết là có một phái đoàn đến cứu trợ thế thôi. À mà Thọ muốn nói cũng không được vì họ nói tiếng Miến Điện, còn Thọ thì nói tiếng Anh với tiếng Việt.
MẤY LỜI TÂM SỰ
Tôi không biết viết văn và cũng chưa bao giờ viết văn, hôm nay tôi ngồi đây viết những dòng chữ này vì nghĩ là cũng có rất nhiều người có tâm trạng như tôi. Rất muốn đi Miến Điện để giúp đỡ nạn nhân bão lụt xảy ra tháng 5 năm 2008 mà không biết nếu đi thì nó sẽ ra sao" Mong rằng khi đọc được những dòng chữ này, quí vị nếu còn muốn đi thì chắc-chắn sẽ thực hiện được. Có bao nhiêu ngôi trường học, có bao nhiêu ngôi chùa bị sụp đổ đang chờ bàn tay của quý vị giúp đỡ. Cô Maya và các vị Tăng Ni trẻ Việt Nam đang tu học tại Miến Điện, rất sẵn-sàng sắp-xếp cho quý vị một chuyến đi rất vui và ý nghĩa.
Quý vị hãy hình-dung ra một chuyến đi như thế này nhé. Mình về thăm quê hương Việt Nam, rồi bỏ thêm vài trăm nữa mua cái vé máy bay sang Miến Điện, (Nhớ mang theo chút tiền để cứu trợ). Mình vừa được đi cruise trên sông Miến Điện vừa được đi thăm Tháp Vàng và Thiên Đường, lại vừa làm được một việc có ý nghĩa: Xây lại một ngôi trường hay một ngôi chùa. Nếu trong chuyến đi có chừng chục người, chúng ta sẽ mang theo Ipod rồi vặn nhạc lên nghe, rồi uống trà trong khi con thuyền nhẹ trôi trên sông nước. Rồi nếu vị nào có giọng hát, giọng ngâm thật hay thì chúng ta sẽ có "Live show". Thật là tuyệt-diệu phải không các bạn" Và nếu chúng ta đi vào một đêm trăng tròn, thì còn gì đẹp hơn nữa. Những người Miến Điện nghèo-nàn đang trông chờ sự giúp đỡ của quý vị.
Nguyễn Phương Thọ
Chuyên viên sở Xã Hội về thiếu nhi tại quận Los Angeles.
Gửi ý kiến của bạn
