(Bài viết nhân dịp Lễ Giỗ Đầu Chị Phạm Thị Thân, Tháng 7/2008 ).
Năm 1956-58, tôi là một sinh viên luật khoa lưu trú tại Câu Lạc Bộ Phục Hưng, số 43 Đường Nguyễn Thông Sàigòn. Anh Bùi Minh Đức học y khoa rủ tôi tham gia sinh hoạt với nhóm sinh viên tự nguyện gọi là “Work Camp” (Trại Công Tác). Vào năm 1957, thì chưa có tổ chức quy mô thành một hôị đòan như Hội Thanh Niên Thiện Chí Công Tác và Nghị Luận (Voluntary Youth Associaton – VYA) chỉ ra đời vào đầu thập niên 1960 sau này. Có thể nói lúc đó chừng vài chục anh chị em chúng tôi mới chỉ tập tễnh thăm dò, thử nghiệm một lề lối sinh hoạt thanh niên vẫn còn lạ lẫm ở Việt nam.
Khởi đầu vào năm 1957 với một số cuộc du ngọan tập thể và vài ba trại công tác ngắn hạn, anh chị em đã bắt đầu làm quen với nhau trong một số buổi họp bạn tại nhà cuả mấy bạn người Việt hay cuả một hai người Mỹ. Vì lúc đó Hội chưa chính thức thành lập, nói gì đến trụ sở với ban liên lạc, tổ chức này nọ. Chị Phạm Thị Thân lúc đó là một sinh viên Nha khoa và đã là một trong những người tiên phong trong việc quy tụ, gom góp anh chị em sinh viên chúng tôi lại vớí nhau để cùng theo đuổi việc tổ chức sinh họat tập thể tự nguyện, mà vui chơi lành mạnh cho giới thanh niên thời đó.
Tôi vẫn còn nhớ cái buổi gặp gỡ đầu tiên cuả tôi với mấy người bạn tại nhà một viên chức người Mỹ ở đường Phan Thanh Giản gần với Câu Lạc Bộ Phục Hưng vào hồi đầu năm học 1957-58. Chúng tôi chỉ có chừng 10 sinh viên Việt nam cùng gặp gỡ, trao đổi với 3-4 người Mỹ trong cái phòng khách cuả gia chủ. Tất cả đều nói bằng tiếng Anh, mà riêng tôi lúc đó thì lại chưa quen với lôí phát biểu có thể gọi là lưu loát cuả một vài bạn cùng tham dự buổi sinh hoạt bữa đó. Và tôi chỉ có nghe người khác nói, chứ không có phát biểu ý kiến gì hết.
Bữa đó, tôi ghi nhận lối phát biểu chân thành, đơn sơ mộc mạc cuả Chị Thân. Chị tường trình về chuyến đi tham dự Trại Công Tác và Nghị Luận cuả thanh niên sinh viên quốc tế vừa được tổ chức tại Hongkong vào mùa hè vừa qua. Chị nói rất thật thà là vì tiếng Anh cuả chị còn hạn chế, nên Chị cũng chưa thâu lượm được nhiều kết quả từ cuộc gặp gỡ quốc tế này.
Tôi vẫn còn nhớ mấy ngươì có mặt trong buổi họp mặt bữa đó, ngoài chị Thân còn có chị Hà Thị Phấn học ngành Dược, anh Trịnh Đình Thiện học Quốc Gia Hành Chánh, anh Nguyễn Cao Thăng cũng học Luật như tôi và dĩ nhiên là có anh Bùi Minh Đức chính là người lôi kéo tôi tham gia vào lọai sinh họat như thế này. Nhớ lại cái thời son trẻ ở vào lứa tuổi đôi mươi thuở đó mà đã cách nay đến năm mươi năm, tôi không khỏi bùi ngùi xúc động với bao nhiêu kỷ niệm vui buồn, đắng cay hoan lạc giữa các bạn đồng trang lứa đã có mối duyên thân tình với nhau từ cái thời còn đi học ở Saigon vào cuối thập niên 50 thanh bình êm ả cuả miền Nam Việt nam lúc ấy. Mà nay, thì bao nhiêu bạn đã ra đi hay đã phiêu bạt ở phương trời xa lạ nào. Biết có dịp nào gặp gỡ quy tụ lại với nhau để mà hàn huyên tâm sự, cùng nhau ôn lại về những “ngày xưa thân ái ấy” nữa nhỉ"
Phải nói là chị Thân mới là người cốt cán, luôn luôn kiên trì bền bỉ trong sự nghiệp gây dựng phong trào sinh hoạt thanh niên thiện chí ở miền Nam suốt gần hai chục năm cho đến 1975.Vào tuổi đôi mươi lúc đó, chị đã là một cấp “Trưởng cuả Nữ Hướng Đạo VN”, nên chị đã đem lại cho lớp sinh viên chúng tôi cái nhiệt tâm và sinh khí rất là cần thiết, hữu hiệu vào những năm tháng khởi đầu cuả phong trào sinh hoạt “Công Tác và Nghị Luận” này. Cái kinh nghiệm sinh hoạt Hướng Đạo cuả chị còn được bồi bổ thêm, nhờ vào phương thức “Sinh Hoạt Trại Công Tác” (Work Camp) mà đang nở rộ tại các nước Âu Mỹ sau khi thế chiến 2 kết thúc. Chị Thân là một trong mấy anh chị đầu tiên đã tiếp thu đựơc kỹ thuật và phương thức “Work Camp” này và đã truyền đạt lại cho chúng tôi từ mấy năm trước khi “Hội Thanh Niên Thiện Chí “đựơc chính thức thành lập vaò năm 1960-61.
Riêng bản thân mình, thì sau khi tốt nghiệp trường Luật năm 1958, tôi phaỉ đi làm, đi du học tu nghiệp tại Mỹ, rôì sau đó phải nhập ngũ và còn bận rộn chuyện gia đình, nên tôi ít có dịp tiếp tục sinh hoạt thanh niên thiện chí với các bạn. Tuy vâỵ, tôi vẫn theo dõi sự phát triển cuả phong trào sinh hoạt thanh niên ở miền Nam thời kỳ trước 1975 và mong mỏi rằng sẽ có ngày những trang sử cuả phong traò sinh hoạt thanh niên đó sẽ được viết ra với tinh thần khách quan khoa học và với lòng triù mến yêu chuộng sự thật cuả lớp người đã có công khai phá, vun đắp như chị Thân từ cuối thập niên 50 ở Việt nam.
Trong dịp kỷ niệm Lễ Giỗ Đâù cuả Chị Thân vào Trung tuần Tháng Bảy năm 2008 này, tôi xin đựơc ghi vắn tắt lại chút ít kỷ niệm về những ngày đầu tiên sinh hoạt thanh niên thiện chí cùng với Chị cách nay đã 50 năm và thầm đốt nén hương lòng lên để tưởng nhớ đến Chị với tất cả sự trìu mến thiết tha cuả một người bạn đồng trang lứa với Chị. Tuy Chị đã xa lìa cõi tạm nơi thế gian này, nhưng cái nhân cách cao qúy, cái tấm lòng hy sinh tận tụy cuả Chị đối với phong trào sinh hoạt cuả giới thanh niên Việt nam từ trên nửa thế kỷ nay, thì vẫn còn mãi mãi tỏa sáng trong tâm khảm anh chị em chúng tôi.
Houston, ngày 10 tháng Bảy năm 2008
Đoàn Thanh Liêm
Gửi ý kiến của bạn
