Ngày 15-6-1988, 20 năm trước đây, là ngày hàng ngàn người trong và ngoài Công giáo đã khóc chung với hàng Giáo phẩm của Giáo hội Công giáo Việt Nam tiễn đưa đưa Đức Tổng Giám Mục Nguyễn Kim Điền ra nơi yên nghỉ ngàn thu trong khuôn viên Nhà thờ Chính tòa Phú Cam tại cố đô Huế, sau cái chết đầy nghi ngờ của Ngài tại bệnh viện Chợ Rẫy, Sàigòn, vào ngày 8-6-1988.
Sự trùng hợp kỳ lạ của con số 20 trong ngày mai táng TGM Nguyễn Kim Điền cũng đánh dấu kết thúc đọan đường dài 20 năm cai qủa Giáo phận Huế của Ngài, bắt đầu từ năm 1968 là thời điểm Thành phố Huế và Giáo phận của Ngài phải chịu những tang thương lịch sử do Cuộc tổng tấn công Tết Mậu thân của Cộng sản gây ra.
Hôm nay, chúng ta gặp nhau nơi đây để thảo luận với nhau về những tiếng nói bất khuất và lòng dũng cảm của nhóm Linh mục đấu tranh mang tên “ Nguyễn Kim Điền” để mà hân hoan chia sẻ với họ một niềm tin và niềm hy vọng về tương lai của một nước Việt Nam tự do dân chủ và phú cường không còn vết tích của Chủ nghĩa và đảng Cộng sản Việt Nam.
Nhóm này gồm các Linh mục Chân Tín của Dòng Chúa Cứu Thế ở Saigòn và 3 Linh mục thuộc Giáo phận Huế, Nguyễn Văn Lý, Nguyễn Hữu Giải và Phan Văn Lợi. Họ đã cùng vác chung cây Thập Tự Giá để đi tiếp sự nghiệp đấu tranh dở dang của Tổng Giám mục Nguyễn Kinh Điền đòi Nhà nước Việt Nam trả lại cho nhân dân các quyền tự do căn bản của con người, quan trọng và trên hết là các quyền Tự do Tín ngưỡng, Tự do ngôn luận và quyền làm người của đồng bào trong nước.
Khi còn sống, vị chăn chiên can đảm của Giáo phận Huế, Đức TGM Nguyễn Kim Điền là “Nhà đấu tranh đòi Tự do tín ngưỡng tiên khởi của Giáo hội Công giáo Việt Nam” trong thập niên 80. Ngài đã bất chấp khủng bố, đe dọa của Công an Cộng sản để công khai đòi quyền tự do hành đạo, đòi tự do điều hành việc của Giáo hội, đòi Nhà nước phải phải trả lại các tài sản của Giáo hội đã bị nhà nước cưỡng chiếm từ sau ngày 30-4-1975. . Ngài cũng đã công khai chống chủ trương ‘Nhà nước hóa” các Tôn giáo của đảng CSVN, bác bỏ mọi đề nghị thỏa hiệp, và không ngừng đòi Nhà nước chấm dứt xen vào nội bộ của các Tôn giáo.
Thành tích chống “nhà nước hóa Công giáo” nổi bật nhất của TGM Nguyễn Kim Điền được ghi nhận vào năm 1984 khi Ngài lên tiếng kêu gọi các linh mục trong Giáo phận Huế không tham gia Ủy ban Đoàn kết Công giáo của một số Linh mục thân Cộng được nhà nước bảo trợ thành lập.
Vì hành động này mà đảng và nhà nước CSVN đã giam ngài tại nhà, cấm không cho làm nhiệm vụ của một Thừa sai Giáo hội và của một vị chủ chiên giáo dân địa phận Huế. Ngài còn bị cấm không được đi Rôma họp Hội nghị Tông Đồ Giáo Dân năm 1986 khiến cho 40 nước trên Thế giới phải lên tiếng trong một thư chung phản đối nhà cầm quyền Việt Nam.
Nhưng dù bị ngược đãi, bị bao vây, bị xuyên tạc, bị vu oan, cáo vạ, TGM Điền không chấm dứt tranh đấu mà còn quyết liệt hơn bao giờ hết. Đang khi cuộc “đương đấu” với Nhà nước của TGM Nguyễn Kim Điền lên đến tột đỉnh thì Ngài bất nghờ qua đời tại Bệnh viện Chợ Rẫy.
Sự ra đi qúa đột ngột của TGM Nguyễn Kim Điền đã gây chấn động cho Tòa thánh Vatican và trong tòan Giáo hội Công giáo. Cho đến hôm nay, 20 năm sau, vẫn còn nhiều nghi vấn về cái chết của Ngài vì không hiểu sao Ngài lại được đưa đến Bệnh viện Chợ Rẫy, thay vì qua Roma trị bệnh như Nhà nước đã hứa. Có tin loan truyền tại Việt Nam rằng Ngài đã bị đầu độc tại bệnh viện.
Theo gương những hành động và lòng can đảm phi thường của cố TGM Huế, nhóm Linh mục Nguyễn Kim Điền đã đấu tranh không ngơi nghỉ bằng các hành động trực tiếp và gián tiếp trong 20 năm qua.
Các Linh mục này đã vào tù ra khám nhiều lần. Có người vẫn còn bị giam như LM Nguyễn Văn Lý. Ba Linh mục chưa bị bắt trở lại là Chân Tín, Nguyễn Hữu Giải và Phan Văn Lợi đã và đang bị liên tục khủng bố, đe dọa, bao vậy, ngăn cấm các hoạt động tôn giáo, nhưng không vì thế mà họ nản lòng.
Họ vẫn lên tiếng chỉ trích các chủ trương chính trị và các chính sách kinh tế, giáo dục, văn hóa và xã hội của đảng và nhà nước. Nhưng quan trọng hơn, nhóm linh mục Nguyễn Kim Điền còn phê bình cả những việc làm không thể hiện tinh thần Kitô giáo của Hội đồng Giám mục Việt Nam và của một số Linh mục anh em đã coi nhẹ nhiệm vụ đối với giáo hội và bổn đạo, tệ hại hơn có người còn coi việc phục vụ cho quyền lợi của đảng CSVN quan trọng hơn bổn phận phục vụ Giáo hội.
Và thẳng thắn hơn, họ đã không ngần ngại lên án một vài Linh mục và Giám mục đã vì quyền lợi vật chất trần thế mà biến thành “tay chân” của đảng và nhà nước CSVN. Có người trong số này đã quay lưng, làm ngơ trước những đau khổ của dân tộc để đi theo đảng chống lại các cuộc đấu tranh cho tự do Tôn giáo của các Tu sỹ Công giáo và của các Tôn giáo khác.
Quan điểm của nhóm Lm Nguyễn Kim Điền trong suốt 17 năm qua, bắt đầu từ Ba bài giảng Sám Hối mùa Chay tháng 04-1990 của Linh mục Chân Tín đến Bức Thỉnh Nguyện thư Thứ Bẩy gởi Hội đồng Giám mục Việt Nam năm 2007 của 3 Linh mục Chân Tín, Nguyễn Hữu Giải và Phan đã được thể hiện trong tập “Cuộc Đời Đấu Tranh Cho Tôn Giáo Và Dân Chủ Nhân Quyền”.
Hình ảnh của những bất công trong xã hội, tình trạng cách biệt giầu – nghèo, quan liêu, tham nhũng của cán bộ, đảng viên mất phẩm chất cho đến nỗi thống khổ của nông dân bị mất ruộng cầy kéo nhau đi khiếu kiện cho đến tình trạng dân thành thị không đủ chỗ ở, thiếu việc làm, trẻ em thất học, nạn mại dâm, buôn người,phụ nữ bị chà đạp nhân phẩm trong các cuộc hôn nhân gượng ép, bất khả kháng vời người ngoại quốc, đặc biệt tại Nam Hàn, Đài Loan, nạn thanh niên, thiếu nữ sống thác loạn, xã hội suy đồi luân thường, đạo lý v.v…, đã được nhóm Lm Nguyễn kim Điền phơi bầy ra ánh sáng.
Vì vậy, khi ta đọc 500 trang sách là ta đọc lịch sử của một giai đoạn 17 năm đen tối của lịch sử dân tộc. Là người được điểm qua Cuốn sách, tôi thành thật cảm ơn nhóm Linh mục Nguyễn kim Điền và Ban Tổ chức đã cho tôi được vinh dự đặc biệt này.