 |
| Lê Nguyên Khang từ biệt mẹ hôm 10-5-2007 trước khi đi tù. |
Phần lớn người Việt đều mơ ước, sau một đêm dài, khi mở mắt dậy, thấy mình đang lơn tơn - đi trong nắng sớm - giữa một thành phố (rực rỡ) hoa đào. Tôi chưa bao giờ có thứ ước mơ… tào lao cỡ đó. Ông Bùi Minh Quốc cũng vậy. Lý do, giản dị, chỉ vì chúng tôi vốn đã là những người dân Đà Lạt - thế thôi. Trong những trang sổ tay trước (http://www.danchimviet.com/php/modules.php"name=News&file=article&sid=1769), tôi cũng đã để cập đến chuyện này rồi. Nay, xin được tóm gọn lại - như sau:
Ngày đầu tiên lò dò đến thành phố Đà Lạt, bác sĩ Yersin hết hồn hết vía - mặt mũi xanh lè, cắt không còn giọt máu - khi thấy tôi và ông Bùi Minh Quốc đang ngồi uống ruợu và cãi lộn (um xùm) trên bờ hồ Xuân Hương. Bữa đó, nhà thơ xỉn. Ổng cao hứng ngâm bài “Mẹ Đâu Ngờ”:
Sau lưng mẹ là tổ quốc mình trong khổ nạn
Là những đứa con nằm vùng mẹ nuôi giấu ngày đêm
Có những lúc mẹ chưa kịp nhìn rõ mặt biết tên
Chỉ biết nó là cách mạng.
Mẹ đâu ngờ …
Có thằng con thoát chết vụ khui hầm
Trở về ngồi chễm trệ…
Có người mẹ tóc bạc chân trần oằn lưng
Dưới chồng đơn khiếu nại
Nặng hơn dẫy Trường Sơn
|
Lê Thị Công Nhân trứơc tòa. |
Tui cũng xỉn (thấy mẹ) luôn nên nằng nặc đòi sửa thơ của con người ta, cho bằng được:
Sau lưng mẹ là tổ quốc mình trong khổ nạn
Là những đứa con nằm vùng mẹ nuôi giấu ngày đêm
Có những lúc mẹ chưa kịp nhìn rõ mặt biết tên
Chỉ tưởng nó là cách mạng.
Mẹ đâu ngờ…
Ổng không chịu như vậy, lấy cớ rằng tui đòi đổi “biết” thành ra “ tưởng” chỉ vì là tui họ… Tưởng mà thôi!
- Ý Trời! Đừng có “tưởng tầm bậy” nha, cha nội! Mích lòng à. Đ…mẹ, tui đâu phải là cái thứ cà chớn dữ như vậy…
Đúng lúc này thì Alexander Yersin xuất hiện. Nếu không nhờ chúng tôi lớn tiếng thì chưa chắc thằng chả đã tìm ra Đà Lạt, vào chiều hôm đó.
Lịch sử của thành phố này, nay mai, rồi sẽ phải viết lại cho nó đàng hoàng (và rõ ràng) như thế. Làm gì có cái vụ bác sĩ Yersin là người đầu tiên đã đến Đà Lạt, mấy cha. Khi ổng tới đó thì tui và Bùi Minh Quốc đã ngồi nhậu (sương sương) ở bờ hồ Xuân Hương, cả chục ly rồi.
Nhưng đó là chuyện của lịch sử, trong tương lai. Bây giờ, xin được trở lại với bài thơ “Mẹ Đâu Ngờ” (cho xong nợ) cái đã.
Theo tôi thì thi sĩ Bùi Minh Quốc đã tự ái (hơi) quá đáng. Ở “ta” thì những đấng hiền mẫu, thuộc diện “Mẹ Đâu Ngờ”, có mặt ở khắp ba miền - và đã có từ lâu - chớ phải riêng chi ở miền Nam, vào thời “chống Mỹ cứu nước.”
Trước đó, hồi đầu thế kỷ XX, cụ thân sinh của nhà văn Võ Văn Trực cũng đã từng ngây thơ như thế - hay (dám) hơn thế nữa. Sự nhầm lẫn của bà (về cách mạng) rất dễ thương, cảm động và tội nghiệp vô cùng.
Trong cuốn Chuyện Làng Ngày Ấy (*) – tác phẩm đã bị cấm lưu hành ở Việt Nam, được in lại năm 2006 trên Tạp Chí Văn Học ở California – nhà văn kể lại về cuộc sống của bà như sau, sau khi đã “phải lòng” cách mạng:
Mẹ tôi vất vả hơn trước, tất tưởi hơn trưóc. Hết việc đồng áng lại lo việc nhà. Hết việc nhà lại lo việc hội họp. Chẳng mấy lúc mẹ đươc ngơi tay. Cán bộ thôn, xã và cả cán bộ cấp trên nữa thường xuyên vào nhà tôi, lúc một vài người, lúc dăm bẩy người. Có lần vào nghỉ một chốc rồi đi. Có lần vào làm việc rồi ngủ lại đêm. Hầu như ngày nào cũng có khách ăn cơm trong nhà tôi. Đang làm ngoài đồng, hễ tôi ra báo tin nhà mình có khách là mẹ về ngay. Thỉnh thoảng mẹ tham dự vào cuộc họp với các ông cán bộ. Nhưng công việc chính của mẹ là nấu cơm cho cán bộ ăn, lấy gạo nhà, thức ăn nhà, chẳng ai bận tâm đóng góp tiền nong… Mẹ tôi trang phục hoàn toàn khác hẳn, không ăn bận bình thường như trước nữa: mặc quần đùi, cắt tóc ngắn, đi dép cao su… Đó là ‘phong trào cắt tóc thực hiện nếp sống mới.’ Mãi về sau, tôi mới biết mấy ông lãnh đạo đọc nhầm hai chữ ‘cấp tốc’ thành ‘cắt tóc’… (sđd 23 -26)
Mất đi mái tóc vì sự nhầm lẫn của các đồng chí lãnh đạo, tất nhiên, chỉ là chuyện nhỏ. Với thời gian, sự mất mát của mẹ mỗi lúc một lớn lao và khủng khiếp hơn nhiều
Sau mái tóc, đến tài sản.
Theo lời ông Chi Hội Trưởng Nông Hội địa phương thì bà con phát giác ra rằng gia đình của mẹ thuộc diện phải đóng thuế khả năng: Ba tạ thóc!
Mẹ tôi đứng dậy, giọng nói run run: ’Xin bà con dân làng xét cho thấu đáo. Cả nhà tôi chỉ còn hơn mười cân thóc với vài chục cân khoai khô…’ Chú Văn mắt toét cắt ngang: ’Ba tạ! Ba tạ! Vấn để là bà phải gương mẫu’. Giọng nói của mẹ tôi như nhúng trong nuớc mắt: 'Từ khi cách mạng dành được chính quyền đến nay, tôi chấp hành nghiêm chỉnh mọi chính sách của nhà nước, của Nông Hội. Nhưng bây giờ thì quả là tôi không còn một chút khả năng để nộp thuế nữa. Không tin, mời Nông Hội vào nhà tôi khám ngay bây giờ… ". Vừa nói xong, mẹ tôi ngồi thụp xuống, ôm mặt khóc. Chú Văn mắt toét cười gằn: "Không còn thóc thì bà gỡ sân gạch bán mà nộp thuế. Vấn đề là khối người còn đói hơn bà. Vấn để là bà còn giầu gấp vạn nhà tôi…. Bà không đóng thì thế này này ' – chú nắm chặt hai nắm tay, nắm này đấm vào nắm kia - 'cứ chầy vồ mà nện từ trên sọ nện xuống cho đến khi mồm ợ ra thóc mới thôi"(sđd 102 -103).
Kế tiếp là mạng sống của những người thân.
Cuộc đấu tranh ác nghiệt này đã bén lửa vào mái nhà yên ấm của tôi. Cậu Quế là em thứ ba của mẹ… Mấy năm vừa rồi, người ta phá sạch đền chùa, cậu Quế lại lập bàn thờ Phật trong nhà. Người ta nghi là cậu chống lại chính quyền nên mới lập bàn thờ Phật. Bị dân quân bắt ra đình cho dân làng Quảng Trạch đấu. Tra khảo cậu, cậu không khai – vì có biết gì đâu mà khai. Càng không khai cậu càng nếm đủ món đòn tra tấn: treo ngược lên xà nhà, trói vào gốc cây, hắt nước bẩn vào mặt. Nhục nhất là cậu bị mấy mụ đàn bà tốc váy trùm lên đầu. Hàng tháng trời cậu bị giam, không được về nhà. Đêm hôm ấy cậu xin phép người dân quân gác cho đi ỉa. Người dân quân ngủ quên, sáng dậy không thấy cậu đâu cả, chợt mở chuồng xí thì thân hình cậu đã cứng đơ treo lủng lẳng bởi sợi dây thừng… (sđd 140- 142).
Cho mãi đến lúc cuối đời, ở tuổi tám mươi ba, mẹ mới gửi lại những lời trăn trối rằng “mẹ không ngờ” như vậy:
Mẹ không đủ sức để lắc đầu nữa. Mẹ vẫn im lặng nhìn tôi, vừa đượm chút xót xa, vừa đượm chút ân hận. Nước mắt mẹ ứa ra và lăn xuống da nhăn nheo như quả thị héo…Mẹ ra hiệu cho tôi cúi sát đầu xuống để mẹ nói một điều bí mật:’ Hằng năm ngày giỗ mẹ, con cúng đúng ngày mẹ mất, đừng cúng theo ngày qui định của hợp tác xã. Con chớ làm mâm cỗ, chi bộ biết sẽ phê bình, con chỉ cần múc chén nước trắng và thắp hương cho mẹ đúng ngày mẹ mất…’ Lúc sống thì mẹ tuân theo nghị quyết của chi bộ, lúc nằm xuống mồ mẹ mới dám chống lại nghị quyết.” (sđd154).
Chuyện những bà mẹ mà cuộc đời “cách mạng” bầm dập và te tua (như thế) được giấu kín như bưng, ở miền Bắc. Do đó - khi vào Nam - Bùi Minh Quốc vẫn được bảo bọc bởi những bà “Mẹ Việt Nam Anh Hùng” khác:
… những đứa con nằm vùng mẹ nuôi giấu ngày đêm
Có những lúc mẹ chưa kịp nhìn rõ mặt biết tên
Chỉ (“tưởng”) nó là cách mạng.
Mẹ đâu ngờ …
Khi mẹ (biết) ngờ thì… đã muộn! Cả hai miền Bắc/Nam đã được “giải phóng” xong! Từ đây, cả nuớc lại phải bắt đầu một cuộc kháng chiến mới. Mẹ đã mất, hoặc đã quá già để có thể dự phần. Mẹ còn đủ sức để đi thăm nuôi con ở trong tù đã là chuyện may mắn lắm rồi – như mẹ của anh Lê Nguyên Sang (http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/2007/05/10/Mother_of_Dr.LeNguyenSang_spoke_after_her_son_trial/) đã tâm sự với phóng viên của RFA, vào hôm 10 tháng 5 năm 2007:
Tôi năm nay tuổi già sức yếu, tôi đã ngoài 70 tuổi, tai một bên điếc, mắt thì mờ không thấy đường, chân thì đau… nhà thì không có. Mỗi tháng đi tiếp tế cho con tôi hai lần, cũng chẳng biết nương nhờ vào ai.
Và đã đến lúc các em vào cuộc:
… tôi xin khẳng định bằng tất cả lương tâm, trách nhiệm và tình cảm của mình đối với đất nước Việt Nam và dân tộc Việt Nam là tôi sẽ chiến đấu tới cùng cho dù chỉ còn một mình tôi để đấu tranh, trước hết là giành lấy nhân quyền cho chính mình, và giành lấy nhân quyền, dân chủ và tự do cho người Việt Nam. Và Cộng sản Việt Nam đừng có mong chờ bất kỳ một điều gì là thỏa hiệp, chứ đừng nói là đầu hàng từ phía tôi.
Từ Hà Nội – giữa lòng cách mạng – em Lê Thị Công Nhân đã khẳng khái tuyên bố như trên, vào ngày 26 tháng 2 năm 2007. Em đã bị bắt sau đó, không lâu, và bị kết án tù vào ngày 11 tháng năm 2007.
Và điều này cũng đã được chính em dự liệu (http://www.danchimviet.com/php/modules.php"name=News&file=article&sid=3021):
Tôi không nói mình là một tấm gương, nhưng tôi nghĩ rằng nếu như tôi có thể tạm thời nhận một nhiệm sở mới hết sức bất đắc dĩ đó là nhà tù thì tôi mong rằng tại nhiệm sở bên ngoài tức là xã hội sẽ có nhiều những người con Việt Nam tiếp tục những công việc mà tôi còn đang làm.
Tất nhiên, công việc mà em đang làm sẽ có nhiều người tiếp tục. Cuộc chiến của thế hệ các em mới bắt đầu thôi mà. Tôi tin rằng với truyền thống bất khuất do tiền nhân truyền lại, với sức mạnh tuổi trẻ và sự quả cảm của các em, cuộc kháng chiến mới - đối đầu một guồng máy bạo lực đã mục rã và thối ruỗng – chắc chắn sẽ không kéo dài lâu đâu.
Vấn đề cần phải bận tâm hiện nay không phải là chế độ cộng sản ở VN sẽ còn tồn tại bao lâu nữa mà là chúng ta đã chuẩn bị để có thể (sẵn sàng) thay thế nó hay chưa"
Bài do tác giả gửi tới Việt Báo.
Gửi ý kiến của bạn
