Ông Phan Văn Bàn đến Hoa Kỳ tại Illinois để đoàn tụ gia đình. |
Vợ và con trai của ông Bàn đã vượt biên và định cư tại Hoa Kỳ, tiểu bang Illinois, từ năm 1994. Nhờ sự can thiệp của Dân Biểu Danold A. Manzullo, thuộc Tiểu Bang Illinois, ông Bàn đã được Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đưa vào danh sách các Tù Nhân Được Quan Tâm năm 2006 (Prisoners of Concern) và tích cực vận động để ông được thả tự do. Nhà Cầm Quyền Cộng Sản Việt Nam sau cùng đã nhượng bộ, nhưng với một điều kiện là ông phải rời khỏi Việt Nam ngay lập tức. Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ, với sự vận động đặc biệt của Đại Sứ Hoa Kỳ, ông Michael Marine, đã đồng ý và cử một Tùy Viên Chính Trị, ông Marc Knapper, tháp tùng ông Bàn trực tiếp từ Trại Cải Tạo Ba Sao đến thẳng Bangkok, Thai Lan, để làm thủ tục đi định cư tại Hoa Kỳ.
Cuộc đời của người cảnh sát già này tưởng đến đó là thoát nạn. Không ngờ, khi vào phỏng vấn tại Sở Di Trú của Hoa Kỳ tại Bangkok, ông lại bị tình nghi là có tham dự tra tấn các cán binh cộng sản trong thời gian ông phục vụ trong Lực Lượng Cảnh Sát Đặc Biệt tại Tỉnh Tuyên Đức trong thời gian Chiến Tranh Việt Nam và do đó từ chối quyền tỵ nạn của ông theo luật Hoa Kỳ. Sự hiểu lầm này bắt đầu từ vài câu nói bâng quơ của ông trong cuộc tiếp xúc với một nhân viên Sở Di Trú Hoa Kỳ tại Bangkok về công việc của ông trong thời gian làm cảnh sát. Quyết định từ chối quyền tỵ nạn và nhập cảnh vào Hoa Kỳ lại một lần nữa khởi sự cho một loạt những vận động cao cấp của đối với nhiều viên chức chính phủ Hoa Kỳ để cho ông được đi định cư tại Hoa Kỳ.
Nhận được lời kêu gọi của người con ông Bàn, anh Phan Văn Vinh, hiện định cư tại Illinois, nhờ can thiệp, các luật sư của Tổ Chức Trợ Giúp Pháp Lý Cho Thuyền Nhân Việt Nam (Legal Assistance for Vietnamese Asylum Seekers - LAVAS) gồm có các luật sư Nguyễn Quốc Lân và Nguyễn Quang Trung đã nhanh chóng tiến hành kế hoạch vận động cho ông Bàn được đến Hoa Kỳ.
Các luật sư của LAVAS đã thâu thập các lời khai của nhiều cấp chỉ huy của ông Bàn để xác nhận về công việc của ông Bàn trong thời gian ông phục vụ tại Quận Lạc Dương. Hội Cựu Cảnh Sát Quốc Gia tại Miền Nam California đã nhanh chóng cung cấp các dữ kiện cũng như truy tìm các viên chức cấp chỉ huy của ông Bàn, trong đó cựu Thiếu Tá Lê Văn Bưu, nguyên Trưởng Phòng Cảnh Sát Đặc Biệt Quận Lạc Dương, hiện đang cư ngụ tại Úc; cựu Thiếu Tá Phạm Văn Cờ, nguyên Trưởng Phòng Thẩm Vấn của Ty Cảnh Sát tại Tỉnh Tuyên Đức hiện cư ngụ tại Orange County, và cựu Đại Tá Trần Minh Công, cựu Chỉ Huy Trưởng Trường Huấn Luyện Cảnh Sát Quốc Gia tại Việt Nam, và ông Lê Quang Dật, Ngô Tấn Ngưu và Trần Quang An thuộc Hội Cựu Cảnh Sát Quốc Gia Việt Nam. Các thành viên này đã đều xác nhận là ông Bàn không hề tham dự vào việc thẩm cung hay tra tấn các cán binh cộng sản nằm vùng vì vai trò và chức vụ của ông trong thời gian đó.
Các bản lời khai và tóm tắt của các nhân chứng đã được nhanh chónh gởi đến các vị dân biểu liên bang tại Illinois để nhờ can thiệp, trong đó có Dân Biểu Donald Manzullo và Thượng Nghị Sĩ Richard Durbin. Hội Cựu Cảnh Sát Quốc Gia tại Miền Nam California cũng đã gởi văn thư trực tiếp đến Văn Phòng Dân Biểu Loretta Sanchez để nhờ can thiệp cho một cựu đồng nghiệp của mình. Trong buổi tiếp xúc với Đại Sứ Hoa Kỳ Michael Micholak tại Quận Cam, Dân Biểu Trần Thái Văn cũng đã cùng với các luật sư LAVAS, trong đó có Luật Sư Nguyễn Quốc Lân và Luật Sư Nguyễn Quang Trung, đã đệ trình hồ sơ của ông Bàn để nhờ can thiệp.
Sau cùng, ông Phan Văn Bàn đã được cho định cư tại Hoa Kỳ theo chương trình Humanitarian Parole (Nhập Cảnh Vì Lý Do Nhân Đạo). Ông đã đến được Illinois để đoàn tụ với vợ và con trai vào chiều ngày thứ sáu, 19 tháng 10 vừa qua. Các Luật Sư của LAVAS vẫn tiếp tục vận động với các viên chức của Chính Phủ Hoa Kỳ để xóa bỏ hồ sơ nghi vấn về vấn đề tra tấn các tù binh cộng sản.
Hồ sơ ông Phan Văn Bàn là một trường hợp khá đặc biệt so với các tù cải tạo khác đến từ Việt Nam. Ông đã bị tù 29 năm trong khi ông chỉ mới phục vụ trong lực lượng cảnh sát chỉ có khoảng 7 năm. Ông đã được chính phủ Hoa Kỳ can thiệp trực tiếp và đưa thẳng từ trại tù cải tạo đến vùng đất tự do mà không có một ngày chờ đợi trong Việt Nam. Khi đến được bến bờ tự do, ông lại bị nghị ngờ là có dính líu đến việc vi phạm nhân quyền đối với các cán binh cộng sản, một trường hợp mà phải coi là rất hiếm hoi trong số hàng trăm ngàn các cựu tù cải tạo thuộc đủ mọi ngành, nghề hay binh chủng trong thời Chiến Tranh Việt Nam.
Hy vọng ông Phan Văn Bàn sẽ được hưởng những ngày tháng còn lại trong cuộc đời mà thực sự được tự do cùng với vợ con và các cháu nội.