Chính Trường Mỹ Rối Loạn
Vũ Linh
...những chính khách ôn hòa của đảng Cộng Hòa cũng bị đe dọa...
Thứ Ba 14 tháng 9 vừa qua, một số tiểu bang đã có bầu cử sơ bộ trong nội bộ hai chính đảng, chuẩn bị cho cuộc bầu toàn quốc tháng Mười Một tới. Kết quả đã cho thấy một chuyển biến thật đáng chú ý đang xẩy ra trong chính trường Mỹ.
Trong khi đảng Dân Chủ là đảng đang nắm quyền có vẻ vẫn giữ tôn ti trật tự để duy trì thế thượng phong, thì đảng Cộng Hòa lại bị đảo lộn, với sự thất cử của hàng loạt chính khách lão làng, đưa ra những khuôn mặt mới, hầu hết rất trẻ. Điểm đáng nói là những nhân vật mới chẳng những trẻ mà lại phần lớn lại thuộc thành phần bảo thủ khá cực đoan.
Tại tiểu bang Delaware, TNS Joe Biden lên phó tổng thống nên dân chúng sẽ bầu người thay thế ông vào Tháng Mười Một tới. Đây là tiểu bang nằm trong tay đảng Dân Chủ từ xưa đến nay. Ông Biden đã làm thượng nghị sĩ trên dưới ba chục năm. Dù vậy, sau khi ông ra đi thì đảng Dân Chủ không có ai sáng giá ra tranh cử hết, trong khi bên Cộng Hoà có ông cựu dân biểu cấp tiến Mike Castle ra tranh cử, hơn 70 tuổi, rất được ủng hộ. Các thăm dò cho thấy Delaware sẽ vào tay Cộng Hòa 100%.
Bất ngờ, bên Cộng Hòa cũng có bà Christine O’Donnell, trẻ hơn ông Castle 30 tuổi, cũng nhẩy ra tranh cử. Bà đưa ra lập trường bảo thủ cực đoan, nhưng trong suốt mấy tháng trời, không ai coi bà ra gì cả vì tiểu bang Delaware tương đối cấp tiến. Không ai nghĩ bà có khả năng hạ được một chính khách kỳ cựu, cấp tiến, được sự hậu thuẫn của cả guồng máy của đảng tại tiểu bang. Rồi bà ứng viên vô danh này được phong trào Tea Party ủng hộ, và bà Sarah Palin, cựu ứng viên phó tổng thống của Cộng Hòa, cũng lên tiếng hậu thuẫn. Bất thần, thiên hạ chú ý và ngôi sao O’Donnell bắt đầu sáng trong giới Cộng Hòa. Thứ Ba vừa qua, bà O’Donnell hạ ông Castle trong sự ngỡ ngàng của cả nước.
Đây là lần thứ tư một chính khách ôn hòa hay cấp tiến kỳ cựu tên tuổi của Cộng Hòa bị “đảo chánh” bởi thế hệ trẻ bảo thủ hoàn toàn vô danh. Lần đầu là Thống Đốc Chris của Florida, lần thứ nhì là TNS Bennett của Utah, và lần thứ ba là TNS Murkowsky của Alaska.
Cả phong trào Tea Party lẫn bà Palin, ngay từ khi mới xuất hiện trên chính trường đã bị giới truyền thông cấp tiến nếu không khinh thường thì cũng bôi bác, coi như là chuyện tào lao. Nhưng rồi uy tín và tiếng tăm của phong trào và bà Palin nhẩy vọt lên sau khi một vài ứng viên bảo thủ vô danh thắng cử với sự hậu thuẫn của Tea Party và bà Palin.
Thiên hạ bắt đầu chú ý nhiều hơn, nhất là đồng thời với những thắng lợi trong các cuộc bầu cử, phong trào cũng huy động được cả trăm ngàn người tham dự những cuộc biểu dương lực lượng vào những ngày 15 tháng 4 năm 2009 và 2010 (ngày 15 tháng 4 là hạn cuối khai thuế lợi tức liên bang) tại Hoa Thịnh Đốn và cả chục thành phố lớn.
Phe cấp tiến bắt đầu lo ngại và ra tay đánh. Từ chuyện tào lao, phong trào được biến thành một tổ chức Ku-Klux-Klan kỳ thị da đen tân thời. Tuy chưa ai thấy phong trào này có tuyên cáo hay bất cứ hành động nào chống dân da đen, nhưng giới truyền thông vẫn quả quyết đây là phong trào kỳ thị, dựa trên quan điểm chống TT Obama là người da đen. Như nhà báo cấp tiến Thomas Friedman đã xác định trên New York Times, chống TT Obama nghĩa là kỳ thị da đen, không hơn không kém.
Một vài người cũng chứng minh phong trào là kỳ thị vì sự vắng bóng của dân da đen, đếm ra chưa tới một phần mười những người tham gia phong trào là dân da đen. Nhưng lập luận này bỏ qua chuyện tỷ lệ dân da đen ở Mỹ cũng chỉ xấp xỉ một phần mười tổng số dân Mỹ thôi! Hơn thế nữa, phần lớn khối thành viên của phong trào là dân trung lưu da trắng đóng thuế mệt nghỉ trong khi phần lớn những người không đóng thuế mà lại hưởng lãnh đủ thứ quyền lợi an sinh là dân da màu. Như vậy, sự vắng bóng của dân da màu trong một phong trào chống thuế, cắt giảm quyền lợi an sinh hiển nhiên là vấn đề quyền lợi kinh tế, chẳng liên quan gì đến chuyện da trắng da đen.
Nếu nói cắt giảm quyền lợi an sinh của dân nghèo da màu là kỳ thị da màu, thì chủ trương tăng thuế dân nhà giàu da trắng có thể gọi là chủ trương kỳ thị dân da trắng không"
Quan điểm méo mó chống Obama là kỳ thị da đen vô lý như vậy mà lại được phô diễn qua một nhà báo nổi tiếng, đăng trên NYT, và được không ít nhân vật trí thức cấp tiến tin là đúng.
Bất chấp những bôi bác, bóp méo, và đánh phá, ảnh hưởng của phong trào Tea Party vẫn lên như diều gặp gió. Sự đắc cử của bà O’Donnell và các ứng viên được Tea Party ủng hộ tại các tiểu bang khác là bằng chứng hiển nhiên nhất. Và các quan sát viên bắt buộc phải suy nghĩ kỹ hơn về các hiện tượng Tea Party và Sarah Palin.
Nhìn vào kết quả bầu cử gần đây trong đảng Cộng Hoà, không ai còn có thể nói Tea Party là một phong trào kỳ thị dân da màu. Các chính khách mới thắng cử là da trắng thật, nhưng các chính khách thất cử cũng da trắng không kém. Những biến động này xẩy ra trong chính hàng ngũ đảng Cộng Hòa, thành ra cũng không phải là một phong trào của Cộng Hòa chống Dân Chủ. Rồi người ta nhận thấy một số lớn các chính khách đương nhiệm vẫn được bầu lại, chứng tỏ đây cũng không phải là một phong trào muốn lật đổ tất cả những người đương nhiệm.
Phân tích mẫu số chung thì mọi người phải nhìn nhận đây là một phong trào bảo thủ chống cấp tiến, không hơn không kém. Chống sưu cao thuế nặng, chống sự can dự quá đáng của Nhà Nước vú em. Tất cả các ứng viên tương đối bảo thủ hơn đều thắng các đối thủ ôn hòa hơn, tất cả các yếu tố khác đều là phụ.
Sự lớn mạnh cực kỳ mau chóng của phong trào bảo thủ này, bất chấp những đánh phá mạnh bạo của phe cấp tiến, rõ ràng phản ánh một cuộc nổi loạn của dân Mỹ, một thứ phản ứng ngược chống lại chính sách cấp tiến cực đoan của TT Obama. Nếu ngày trước, chính sách của TT Bush đã tạo ra bất mãn trong quần chúng đưa đến hiện tượng Obama, thì ngày nay, chính sách của TT Obama lại tạo ra một cuộc nổi loạn khác và khai sinh ra hiện tượng Tea Party và Sarah Palin. Và hai hiện tượng Tea Party và Sarah Palin đã trở thành biểu tượng cho một cái gì to lớn hơn nhiều: một sự chuyển hướng của khối cử tri Mỹ qua phiá hữu, có cơ đảo lộn cán cân chính trị, với những hậu quả quan trọng và lâu dài, đe dọa cả hai chính đảng, đi xa hơn cuộc bầu cử tới, có thể ảnh hưởng mạnh đến cả cuộc bầu tổng thống và quốc hội năm 2012.
Các chuyên gia nhận định chiến thắng của bà O’Donnell sẽ là một thất bại cho đảng Cộng Hòa. Với ông Castle, thì Cộng Hòa nắm chắc phần thắng, nhưng với bà O’Donnell thì có nhiều hy vọng ứng viên Dân Chủ sẽ thắng. Tức là Cộng Hoà sẽ bớt đi một chiến thắng tại Thượng Viện và hy vọng chiếm đa số tại đây đã giảm bớt.
Nhận định này chưa chắc đúng. Người ta mới khám phá ra ông ứng viên Dân Chủ chống bà O’Donnell khi còn 21 tuổi có viết báo, khoe mình đã tìm ra chân lý khi bỏ đảng Cộng Hòa để trở thành đệ tử của chủ nghĩa Mác (a Marxist)! Tiểu bang Delaware có thể rất cấp tiến, nhưng chưa biết có sẵn sàng bầu cho một ông công khai theo cộng sản hay không.
Dù sao, tác hại trên đảng Cộng Hòa nếu có thì có thể chỉ là tác hại cục bộ.
Cục bộ vì Cộng Hòa có thể thua tại tiểu bang Delaware, nhưng sự kiện một bà O’Donnell bảo thủ cực đoan, thiếu kinh nghiệm, ăn nói hồ đồ, bị các chính khách tên tuổi của Cộng Hoà chống (như ông Karl Rove, cựu quân sư của TT Bush, ông Chủ Tịch đảng Cộng Hòa tại Delaware, và ngay cả lãnh tụ khối Cộng Hòa tại Thượng Viện), mà vẫn thắng tại một tiểu bang cấp tiến chứng tỏ khuynh hướng bảo thủ nổi loạn hiện đang rất mạnh, sẽ trực tiếp đe dọa tất cả các ứng viên đảng Dân Chủ khác tại khắp nơi. Cộng Hòa có thể thua tại Delaware, nhưng dựa trên cơn bão bảo thủ, lại có thể thắng tại nhiều nơi khác như California, Nevada, Wisconsin, Connecticut, … là những nơi xôi đậu, ngang ngửa. Cũng như có thể thắng nhiều ghế hơn dự tính tại Hạ Viện.
Hai ngày sau cuộc bầu cử vừa qua, 31 dân biểu Dân Chủ “thính mũi” đã kiến nghị yêu cầu Hạ Viện gia hạn giảm thuế của TT Bush, kể cả những người giàu có lợi tức trên 250.000, một quan điểm của khối bảo thủ Cộng Hòa.
Dù sao thì nhất thời, đảng Cộng Hoà bị đặt vào thế lúng túng. Chẳng phải đảng Dân Chủ bị đe dọa mà ngay chính những chính khách ôn hòa của đảng Cộng Hòa cũng bị đe dọa. Tiếng nói của những ông tai to mặt lớn trong đảng Cộng Hòa đã bị “coi như pha”. Tiếng nói của những người bảo thủ cực đoan ngoài guồng máy chính quyền như bà Palin, cựu chủ tịch Hạ Viện Gingrich, hay trong guồng máy như dân biểu DeMint, trở thành nặng ký. Nhất là bà Palin. Hầu hết các ứng viên được bà lên tiếng ủng hộ đều đắc cử. Như bà O’Donnell hoàn toàn vô danh, nhưng nhờ hậu thuẫn của bà Palin lại thắng lớn. Thương hay ghét, coi trọng hay khinh thường Tea Party và bà Palin đều không quan trọng nữa. Mà quan trọng bây giờ là phải lượng định lại tầm ảnh hưởng thực sự và lâu dài của phong trào này và nhất là của bà Palin.
Điều này đã làm cả hai chính đảng đều nhức đầu. Vì cả hai đảng trước đây đều coi nhẹ vai trò và ảnh hưởng của bà Palin. Bây giờ trước khí thế mới, lúng túng không biết phải đối phó như thế nào. Một ngày sau khi bà O’Donnell chiến thắng mang bối rối đến cho các lãnh tụ đảng Cộng Hòa, bà Palin mau mắn ra tuyên cáo kêu gọi đảng Cộng Hòa nhìn nhận đòi hỏi của quần chúng (tức là chấp nhận quan điểm của phong trào Tea Party), ngồi lại với nhau để hoạch định chiến lược chống Dân Chủ trong kỳ bầu cử tới. Các lãnh tụ đảng khó chống lại đề nghị kêu gọi đoàn kết này cũng như khó phủ nhận thực trạng nổi loạn nội bộ, mà nghe theo thì lại hoá ra nhìn nhận vai trò lãnh đạo của bà Palin và ôm lấy chủ trương của Tea Party. Đúng là tiến thoái lưỡng nan.
Phe Dân Chủ cũng kẹt không kém. Họ nhận thấy càng đánh bà Palin thì bà lại càng được khối bảo thủ hoan hô, và vai trò cũng như uy tín của bà lại càng lên cao. Quan điểm của bà và phong trào Tea Party lại càng vang dội. Cũng là tiến thoái lưỡng nan.
Những biến động tạo ra bởi cơn cuồng phong Tea Party chẳng những làm đảo lộn những dự đoán cho cuộc bầu quốc hội tới, mà còn có tác dụng hiển nhiên trên cuộc chạy đua vào Tòa Bạch Ốc năm 2012, ít nhất là trong đảng Cộng Hòa. Ngôi sao sáng của Cộng Hòa hiện nay là cựu Thống Đốc Massachusetts Mitt Romney. Nhưng ông này là người tương đối ôn hòa, từng làm thống đốc tiểu bang cấp tiến nhất Mỹ, từng ra bộ luật y tế không khác gì bộ luật y tế của TT Obama mới đưa ra.
Cơn bão bảo thủ đã giảm ngay hy vọng làm tổng thống của ông, có thể sẽ không qua được các cuộc bầu sơ bộ trong nội bộ đảng Cộng Hòa nữa. Trong cả hai đảng, bầu cử sơ bộ thường có sự tham gia đông đảo của thành phần cực đoan, hăng hái đi bầu hơn. Thành phần cực đoan bên Cộng Hòa chắc chắn sẽ không bầu cho ông Romney. Ông Romney không phải khờ khạo; sau khi bà O’Donnell đắc cử, ông đã lên tiếng ủng hộ và gửi vài ngàn yểm trợ bà ngay.
Năm 1992, nhân vật Ross Perot của phe bảo thủ nổi loạn, ra tranh cử chống TT Bush (cha), chia phiếu phe bảo thủ, đưa đến chiến thắng bất ngờ của ứng viên Dân Chủ Bill Clinton. Ông Perot chưa đạt được 20% phiếu. Bây giờ phong trào Tea Party có hậu thuẫn của 25% dân Mỹ. Khối thế lực một phần tư dân Mỹ này không thể bị coi thường vì trong lịch sử cận đại Mỹ, vì ngoài hai chính đảng ra chưa có một phong trào hay tổ chức chính trị nào đạt được mức hậu thuẫn đó. Không ai biết được hậu quả sẽ như thế nào, chỉ biết là càng coi thường các hiện tượng Tea Party và Sarah Palin thì càng dễ chết, cho dù Cộng Hòa hay Dân Chủ. (19-9-10)
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng mỗi Thứ Ba trên Việt Báo.
Gửi ý kiến của bạn
