Câu Chuyện ‘Cảnh Sát Ngu Xuẩn’
Vũ Linh
Dân chủ pháp trị kiểu Obama"
Sau một tuần đi du lịch Trung Quốc về đến nhà, một ông giáo sư đại học Harvard thấy nhà bị kẻ trộm viếng, khoá cửa trước bị bẻ gẫy nên không vào được. Ông và anh tài xế đi vòng ra phía sau, cậy cửa nhà bếp vào được trong nhà.
Chẳng may một bà qua đường thấy có hai người cậy cửa rồi vào nhà nên báo cảnh sát. Cảnh sát đến nơi thì hai người đã vào được trong nhà... Những chuyện gì xẩy ra sau đó thì chưa ai rõ vì hai bên đều có cách diễn giải khác nhau.
Chỉ biết là anh cảnh sát gõ cửa, ông giáo sư mở cửa mà không chịu bước ra, rồi lời qua tiếng lại, cảnh sát bèn còng tay ông chủ nhà lôi về bót. Sau đó thì mọi chuyện được “thông cảm”, ông giáo sư ra về và không bị truy tố gì hết.
Câu chuyện tầm thường có lẽ một ngày xẩy ra cả ngàn lần trên khắp nước Mỹ. Nhưng trong trường hợp này, nó đã biến thể thành loại tin trang nhất của hầu hết các báo lớn. Chỉ vỉ tổng thống Mỹ da đen nhẩy vào cuộc. Chuyện bé xé ra thành chuyện khổng lồ.
Trước hết là chuyện đấu khẩu giữa hai bên. Bên ông giáo sư da đen tố cáo anh cảnh sát viên da trắng là kỳ thị da đen khi hỏi giấy căn cước ông, có lời lẽ hống hách thiếu lễ độ và đã còng tay ông chỉ vì ông là da đen. Bên anh cảnh sát viên thì biện minh anh tuyệt đối tuân đúng theo thủ tục cảnh sát, anh không chịu vào nhà - cách đây vài tháng có ba cảnh sát viên đã bị bắn chết khi vào nhà một bà già để can thiệp vào một vụ cãi vã giữa bà này và người con. Anh yêu cầu giáo sư ra khỏi nhà và đưa giấy tờ căn cước. Ông giáo sư trả lời kiểu xỉ vả “tao chỉ ra nói chuyện với bà già mày thôi” (I’ll speak with your mama outside) rồi đe dọa “anh có biết anh đang đối diện với ai không"” (ông giáo sư da đen này là bạn thâm giao với Obama). Do đó anh cảnh sát bị bắt buộc phải dùng biện pháp còng tay ông giáo sư mang về bót.
Câu chuyện vừa nổ ra, chưa ai biết đầu đuôi ất giáp như thế nào thì vài lãnh tụ da đen đã nhẩy vào hò hét khai thác - như mọi khi. Các mục sư Al Sharpton và Jesse Jackson mau mắn xỉ vả "cảnh sát Mỹ trắng là như vậy đó". Các vị này chưa biết là tại nơi xẩy ra chuyện, có tới ba cảnh sát viên, một anh da trắng, một anh La Tinh, và một anh da đen.
Mấy ông Sharpton và Jackson là loại “chuyên gia kích động” chuyện loại da màu kiểu ấy nên chẳng nói làm gì, vì dù sao chẳng bao nhiêu người coi những hò hét của hai ông này là gì từ trước đến nay.
Nhưng điều làm nên chuyện là sự “tham chiến” của đích thân TT Obama.
Ông Obama tuyên bố “dù ông chưa rõ chi tiết nội vụ như thế nào, nhưng ông cảm thấy cảnh sát đã hành động một cách ngu xuẩn”.
Một câu tuyên bố thật lạ lùng làm nhiều người gãi đầu gãi tai.
Thứ nhất, đây chỉ là chuyện tình nghi trộm vặt vào nhà một thường dân, cảnh sát đến điều tra, tức là chuyện nhỏ hơn chuyện… xe cán chó ở Chợ Cũ - nhỏ hơn vì chưa có con chó nào chết! Chưa chắc ông cảnh sát trưởng ở cái bót cảnh sát đã biết đến, sao lại cần đến nguyên thủ quốc gia lên tiếng" Một câu chuyện chẳng đâu vào đâu mà lại khiến tổng thống phải lên tiếng, mà lại lên tiếng khi chưa biết gì về chi tiết câu chuyện, để rồi phải “lấy làm tiếc” đã nói quá lời, và tìm cách gỡ rối bằng cách mời hai ông cảnh sát và giáo sư đến Tòa Bạch Ốc uống bia chơi với cả ông tổng thống lẫn ông phó tổng thống! Nước Mỹ bi hài!
Câu tuyên bố của tổng thống đã vớ vẩn, cách gỡ rối còn vớ vẩn hơn. Chẳng lẽ cả thế giới này an bình thịnh trị quá mức không còn chuyện gì khác để tổng thống và phó tổng thống phải lo hay sao"
Có nhiều người cho rằng giải pháp uống bia chơi là một giải pháp ”cool”, nói theo kiểu Mỹ con. Không biết quý độc giả nghĩ sao, riêng kẻ viết này nghĩ rằng thứ nhất cả tổng thống lẫn phó tổng thống phải mất thời giờ uống bia để gỡ rối một chuyện xe cán chó chẳng có gì là “cool” cả. Và thứ hai, “cool” nên áp dụng cho mấy anh chị tài tử ca sĩ nhí, chứ áp dụng vào một tổng thống cường quốc lớn nhất thế giới thì hơi… đáng lo.
Thứ nhì, vẫn biết là cái ông giáo sư này là chỗ quen biết của tổng thống, nhưng không phải vì vậy mà tổng thống phải can thiệp. Leo lên đến chức tổng thống thì có lẽ danh sách “bạn bè quen biết“ có thể có đến cả triệu. Không thiếu gì người “thấy sang bắc quàng làm họ”. Như vậy, bất cứ chuyện lớn bé gì dính dáng đến “bạn” của tổng thống là đích thân tổng thống sẽ can thiệp sao" Hễ cảnh sát mà xớ rớ tới bạn của tổng thống là sẽ bị tổng thống hỏi thăm sức khỏe" Như vậy tất cả các “bạn” của tổng thống đều trở thành bất khả xâm phạm sao" Dân chủ pháp trị kiểu Obama"
Thứ ba, quan trọng hơn, là chuyện chính tổng thống xác nhận ông “chưa rõ chi tiết nội vụ câu chuyện” gì hết, như vậy sao lại có thể chính thức tố giác cảnh sát đã có “hành động ngu xuẩn” -acted stupidly. Làm sao mà tổng thống lại có thể hồ đồ như vậy"
May quá, đây là chuyện nhỏ, chứ chuyện lớn quốc gia đại sự, liên quan đến an ninh sinh tử cả nước, hay thậm chí cả thế giới, mà tổng thống lại hồ đồ như vậy thì người dân chúng ta có thể cảm thấy an toàn được không" Nhất là khi ta nhớ lại là ông tổng thống này trước đây chẳng có nửa ngày kinh nghiệm kinh bang tế thế gì hết.
Thái độ của TT Obama cũng làm người ta lo ngại cho vấn đề an ninh cho nước Mỹ hơn thôi. Sau khi các cơ quan an ninh như CIA bị liên tục chỉ trích và đòi điều tra và trừng phạt, bây giờ đến phiên các cảnh sát bị chửi là ngu xuẩn. Không hiểu TT Obama có nghĩ cái nhìn của ông sẽ tác động như thế nào trên tinh thần các viên chức trách nhiệm về an ninh trật tự của nước Mỹ này hay không.
Tuy những chuyện trên đáng bàn nhưng cũng không phải là chuyện chính.
Chuyện chính ở đây là toàn bộ câu chuyện, từ hành động của viên cảnh sát viên da trắng đến phản ứng của anh giáo sư da đen, đến lời tuyên bố hấp tấp của tổng thống, rồi cuối cùng là phản ứng của báo chí... tất cả đã chứng minh một chuyện. Vấn đề khác biệt màu da -nếu không muốn nói là kỳ thị màu da- vẫn còn là cái gai lớn trong quan hệ xã hội chính trị Mỹ.
Việc Obama, một người da đen, được bầu làm tổng thống đánh đấu một bước tiến vĩ đại ít ai ngờ và dĩ nhiên đã giải tỏa được nhiều thành kiến từ cả hai phía đen trắng. Nhưng nếu nghĩ rằng mọi chuyện kỳ thị đã đi vào quá khứ thì quả là nói hơi quá sớm. Vẫn còn những sóng ngầm âm ỉ dưới mặt nước phẳng lặng có thể biến thành những cơn sóng thần dễ dàng nếu không khéo.
Những tư tưởng kỳ thị vẫn còn đó.
Khi ông giáo sư da đen hỏi anh cảnh sát viên da trắng “tại sao anh đến hỏi giấy tôi, tại vì tôi da đen"”, thì câu hỏi đó chứng minh một giáo sư đen, mặc dù đã leo lên tột đỉnh của sự thành công nghề nghiệp, vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng là đã hết nạn kỳ thị. Mà vẫn rất lạc hậu nghĩ trong đầu, rằng cứ cảnh sát trắng mà hỏi giấy một ông đen là đương nhiên ông cảnh sát trắng đó đã có hành động kỳ thị.
Khi một tổng thống da đen có thể chửi tất cả cảnh sát Mỹ là ngu xuẩn vì đã bắt một người bạn da đen trong khi chưa biết gì về chi tiết nội vụ thì câu nói đó xác nhận vài chuyện lạ. Hoặc ông tổng thống đã mù quáng bênh ông bạn cùng màu da, hoặc là còn bị ám ảnh bởi chuyện kỳ thị màu da, dù đã được bầu làm tổng thống trong một xứ mà dân da đen chỉ chiếm có 10% dân số.
Nhìn kỹ vào vấn đề, ta thấy nước Mỹ vẫn chưa hoàn toàn khắc phục được yếu tố da màu. Mà đáng lo nhất là vấn đề đến từ cấp cao nhất. Từ một giáo sư đại học Harvard đến đích thân ông tổng thống vẫn chưa tự “giải phóng” khỏi những tư tưởng về khác biệt da màu, hay những thành kiến đối với cảnh sát da trắng. Kể cả phản ứng đầy mặc cảm là mình phải được đối xử khác vì màu da. Dĩ nhiên là TT Obama đã quá hấp tấp khi ra tuyên bố về vụ này, nhưng chính cái hấp tấp đó mới vạch trần thành kiến ‘tự nhiên” xuất phát từ thâm tâm của ông, chứ không phải là một câu nói có tính toán cân nhắc.
Dĩ nhiên là không tờ báo nào gọi là "cấp tiến" của Mỹ lại dám hó hé về phản ứng tự nhiên đó của TT Obama, nhưng hầu hết các báo đều nhìn nhận khác biệt màu da vẫn còn là một vấn đề lớn của nước Mỹ.
Ta cứ thấy báo chí bàn chuyện kỳ thị da màu ở Mỹ. Đại cương thì hầu hết đều cho là vấn đề đó đã giảm thiểu trong thành phần có truyền thống cấp tiến như văn nghệ sĩ, trí thức khoa bảng và chính trị gia cấp cao. Và một cách cụ thể, kỳ thị chỉ còn là chuyện nhiêu khê trong giai cấp thấp, lợi tức kém hay ít học nên tư tưởng chưa được hoàn toàn khai phóng. Nào ngờ! Câu chuyện vớ vẩn của một anh cảnh sát trắng bắt ông giáo sư đen, qua phản ứng của tay trí thức Harvard và tổng thống Mỹ lẫn giới truyền thông cho thấy rằng có lẽ chuyện kỳ thị da màu từ cả hai phía trắng đen vẫn có chiều sâu hơn người ta nghĩ (2-8-09).
Gửi ý kiến của bạn
