Xe Mỹ bể bánh, dân Mỹ mất việc
(RFI-Nguyễn Xuân Nghĩa - Phỏng Vấn Ngày 23-11)
Thất nghiệp có nguy cơ tăng nhanh trong ngành chế tạo xe hơi...
Tại Mỹ, nguy cơ thất nghiệp tăng nhanh cho ngành chế tạo xe hơi đang gặp khó khăn. Hôm 22/11/2008, tổng thống tân cử Barack Obama cho biết ông đang cho soạn thảo một kế hoạch chấn hưng kinh tế với mục tiêu tạo 2,5 triệu việc làm trong hai năm đầu nhiệm kỳ. Phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh ngành công nghiệp xe hơi, đặc biệt là ba tập đoàn lớn là General Motors, Ford và Chrysler, đang xin Nhà nước cấp cứu hàng chục tỷ đô la, để tránh sa thải hàng triệu lao động. Từ California, chuyên gia Nguyễn Xuân Nghía phân tích hồ sơ này. Đức Tâm đặt câu hỏi.
Hỏi: Xin chào chuyên gia Nguyễn Xuân Nghĩa. Thưa anh, ngày hôm qua, Tổng thống tân cử Barack Obama tuyên bố trên đài phát thanh là ông đang soạn thảo một kế hoạch kích thích kinh tế trên một quy mô lớn và tạo thêm hai phẩy năm triệu việc làm trong hai năm đầu tiên của nhiệm kỳ. Tuần qua, giới lãnh đạo ba tập đoàn chế tạo xe hơi Mỹ ra trước Quốc hội xin ngân khoản 25 tỷ đô la Mỹ để cứu nguy kỹ nghệ này. Trước tiên xin anh cho biết là kế hoạch của ông Obama có giúp được gì cho kỹ nghệ xe hơi Mỹ hay không"
- Tôi có cảm tưởng như sau hơn hai tuần lặn rất sâu và tránh tiếp xúc với báo chí để khỏi bị vặn hỏi về kinh tế, ông Barack Obama đang trồi lên đi tranh cử tiếp!
- Ba tổ hợp chế tạo xe hơi Mỹ - trước hết là General Motors - có thể sẽ vỡ nợ từ nay đến cuối năm vì thiếu tiền nếu không được cấp cứu bằng cách gì đó. Sau khi nhậm chức vào ngày 20 tháng Giêng năm tới, tức là sau khi hãng GM của Mỹ có thể đã khai bao phá sản, ông Obama mới có thể đưa ra kế hoạch tạo ra hai triệu rưởi việc làm trong hai năm tới để được phê chuẩn và được thực hiện, tức là quá trễ để cứu kỹ nghệ xe hơi Mỹ.
- Trong hai ngày 19-20 vừa qua, khi giới lãnh đạo ba tổ hợp xe hơi Mỹ ra trước Quốc hội xin 25 tỷ đô la thì ông ta lặng thinh. Có lẽ bây giờ ông ta phải lên tiến cho phải đạo nên chúng ta không nên hồ hởi và sẽ còn cơ hội tìm hiểu về kế hoạch cứu nguy của Tổng thống Barack Obama sau này.
Hỏi: Kỹ nghệ xe hơi Mỹ sử dụng bao nhiêu nhân công và vì sao kỹ nghệ xe hơi tại Mỹ lại bị khốn đốn như vậy"
- Kỹ nghệ xe hơi Mỹ không bị khủng hoảng. Chỉ có ba tổ hợp tại Detroit là General Motors, Ford và Chrysler là bị khủng hoảng, và trước mắt hãng General Motors, bên Mỹ hay gọi tắt là GM, có thể sẽ phá sản vì hết tiền như họ đã trình bày. Ngoài ba đại gia Mỹ, kỹ nghệ xe hơi Mỹ còn có Toyota, Honda của Nhật, và Nissan là liên doanh Pháp-Nhật, có Hyundai của Nam Hàn và Volswagen của Đức. Số xe dù có bán chậm hơn vì kinh tế đang bị đình đọng, các hãng ngoại quốc này cũng không bị khủng hoảng. Và chưa khi nào họ kêu cứu chính quyền cứu giúp, châm tiền để trả nợ đậy cho họ.
- Về số công nhân thì tổng số công nhân chuyên ráp xe tại Mỹ là hơn 732 ngàn, trong số đó có 240 ngàn là của ba đại gia Mỹ. Nếu kể thêm các ngành phù trợ, từ bán xe đến bán cơ phận phụ tùng rồi bảo hiểm y tế, tài trợ v.v... thì kỹ nghệ đó nuôi sống hơn sáu triệu nhân viên và phân nửa, chừng ba triệu là sống nhờ ba hãng xe Mỹ.
Hỏi 3: Tại sao ba đại gia Mỹ lại bị đe dọa xụp đổ trong khi không thấy các hãng xe kia lên lếng kêu cứu"
- Trong hoàn cảnh kinh tế khó khăn thì doanh nghiệp nào cũng bị ảnh hưởng, nhưng ba tổ hợp xe hơi Mỹ đã tích lũy nhiều vấn đề từ bao năm nay rồi và họ thường xuyên cầu cứu, cứ vài ba năm một lần. Những con số sau đây có thể trả lời câu hỏi trên. Trong 100 chiếc xe ráp chế và bán tại Mỹ chỉ có 47 chiếc xe là của Mỹ thôi, 53 chiếc kia là của các hãng xe ngoại quốc sản xuất theo tiêu chuẩn quản trị của ngoại quốc. Xe ngoại ăn đứt xe Mỹ trên đất Mỹ dù các hãng xe Mỹ có nghiệp đoàn chi tiền vận động Quốc hội bảo vệ họ. Một chi tiết khác là 10 kiểu xe được dân Mỹ tín nhiệm nhất đều là của Nhật, không chiếc nào của ba đại gia của Mỹ, vì xe Mỹ giá cao, phầm chất kém, tốn xăng, không bền, bảo quản đắt và mất giá khi bán lại. Sự khác biệt và nguyên do chính nằm trong mục tiêu kinh doanh của các hãng xe của Hoa Kỳ.
- Các doanh nghiệp nói chung đều theo đuổi mục tiêu lợi nhuận, vì mục tiêu ấy, họ luôn luôn cải tiến hiệu năng, phương pháp tiếp thị quảng cáo và chiến lược tài trợ cho thiên hạ mua xe hợp ý, với giá phải chăng, rất bền và dễ bảo trì mà không mất giá. Doanh nghiệp xe hơi Mỹ thì nhắm vào mục tiêu khác, tôi nghĩ rằng có lẽ gần với doanh nghiệp Trung Quốc. Mục tiêu đó là biến cơ sở kinh doanh thành trung tâm phúc lợi xã hội.
- Trung Quốc sản xuất mà không coi trọng mức lời vì chủ yếu là để tạo ra công ăn việc làm cho một dân số rất đông, cho nên doanh nghiệp của Hoa Lục có tỷ lệ sinh lời thấp và thường xuyên cần nhà nước yểm trợ qua hệ thống tín dụng rẻ, hối suất thấp, v.v.... Chức năng doanh nghiệp Trung Quốc là xã hội, doanh nghiệp xe hơi Mỹ cũng thế, có chức năng xã hội hơn là kinh doanh. Tôi xin giải thích:
- Do áp lực của nghiệp đoàn công nhân chế tạo xe hơi gọi tắt là UAW và sự toa rập của giới chính trị, chức năng xã hội đó là bảo vệ quyền lợi của thành phần công nhân có mức lương cao gấp ba mức lương trung bình của công nhân Mỹ và mức phúc lợi xã hội, những tưởng thưởng xã hội như bảo hiểm y tế, hưu bổng, v.v... cao gấp 12 lần, kể cả bảo hiểm cho các gia đình gần xa của những người đã về hưu. Vì vậy, dù bị lỗ, các đại gia Mỹ cứ phải duy trì sản xuất để duy trì chế độ bảo vệ này, và nếu cạnh tranh thua kém, bị mất tiền thì xin chính quyền cứu trợ, nhất là nhân vụ khủng hoảng tài chính của năm nay.
- Nhiều người cho rằng đây là chế độ "xã hội chủ nghĩa cho nhà giàu" và cho công nhân quý tộc nên 49% dân Mỹ không đồng ý với giải pháp cấp cứu, chỉ có 47% là đồng ý. Vì lòng dân bất định như vậy Quốc hội Dân Chủ không dám chấp thuận bỏ ra 25 tỷ tiền thuế của dân để cấp cứu. Khi tranh cử, ông Barack Obama có đề nghị dự án cấp cứu 50 tỷ để được sự ủng hộ của các nghiệp đoàn và của cử tri từ Michigan tới vùng Midwest, nhưng khi đắc cử, ông không dám phát biểu gì về hồ sơ cứu trợ này vì có lẽ đã thấy sự vô lý của nó.
Hỏi 7: Trước một vấn đề rắc rối như vậy, thì người ta có những giải pháp gì"
- Tháng trước, Chính quyền Bush xin Quốc hội cho ba hãng xe này vay 25 tỷ để đầu tư vào việc cải tiến kỹ thuật sản xuất loại xe ít gây ô nhiễm. Nhưng vì số bán sa sút trong tháng 10 và vì thiếu hiện kim nên có thể vỡ nợ vào cuối năm nay, ba hãng xe xin vay nhân khoản 25 tỷ ấy theo thủ tục khẩn cấp và dùng vào chuyện khác hơn là đầu tư về kỹ thuật. Đa số dân biểu Dân Chủ đồng ý với việc đó vì áp lực của nghiệp đoàn xe hơi nhưng họ lại sợ dân chúng phản đối nên yêu cầu ba đại gia này về nghiên cứu lại và đệ nạp dự án chấn chỉnh vào ngày mùng hai tháng tới.
- Lập trường bên Dân Chủ là nên cấp phát 25 tỷ cứu trợ lấy từ ngân khoản 700 tỷ cấp cứu tài chánh đã chấp thuận hôm mùng ba tháng trước... Chính quyền Bush thì không đồng ý. Các quốc gia khác bên ngoài nước Mỹ cũng thấy biện pháp cứu trợ này là phi lý và là cạnh tranh bất chính. Bên đảng Cộng Hoà cũng chống với lý luận là các đại gia đã được cấp cứu nhiều lần rồi mà không có cải tiến và khách hàng đang trả giá quá đắt cho sai lầm cũ, và nếu cấp cứu ba hãng xe chỉ là cấp cứu nghiệp đoàn. Nếu ba hãng đó phá sản - và đó là lý luận bên đảng Cộng Hoà - thì hợp đồng ràng buộc với nghiệp đoàn trở thành vô hiệu và các hãng xe khác, kể cả Mỹ hay ngoại quốc, có thể lấp vào khoảng trống để tuyển dụng lại nhân viên nhưng làm việc theo quy cách khác. Vì vậy, cuộc khủng hoảng tài chánh và suy trầm kinh tế có thể là cơ hội cho người ta tìm ra giải pháp khác hơn là hình thái "xã hội chủ nghĩa với màu sắc Hoa Kỳ", và đó mới là cái gân gà cho Obama.
Đài phát thanh Quốc tế Pháp xin cảm ơn chuyên gia Nguyễn Xuân Nghĩa.
Gửi ý kiến của bạn
