Hôm nay,  

Kẻ Ngu, Người Trí

07/10/200900:00:00(Xem: 4987)

KẺ NGU, NGƯỜI TRÍ


Huệ Trân
Lời dạy của Đức Phật về kẻ ngu, người trí, có thể rất lạ lẫm với nhân thế đời-thường, nhưng ngược lại, rất rõ ràng đối với các đệ tử của Ngài.
Đức Phật từng dạy:
“Này các vị tỳ kheo, có hai hạng người được xem là kẻ ngu. Đó là những kẻ không biết hành động sai trái của mình là phạm lỗi, và kẻ không biết mở lòng từ bi rộng lượng để tha thứ cho kẻ đã biết nhận lỗi.
Này các vị tỳ kheo, cũng thế, có hai hạng người được xem là người trí. Đó là những người biết hành động sai trái của mình là phạm lỗi, và người biết mở lòng từ bi rộng lượng để tha thứ cho người biết nhận lỗi.”
Lời dạy này khai triển từ một lời dạy khác, cô đọng hơn:
“Trên đời có hai hạng người đáng quý. Hạng thứ nhất là những người chưa bao giờ phạm lỗi. Hạng thứ hai là người phạm lỗi mà biết thành tâm sám hối những tội lỗi đã phạm.”
Suy ngẫm, chúng ta thấy hạng người thứ nhất thật quá hiếm hoi vì giữa cõi uế trược, dù cố ý hay vô tình, ai lại có thể chưa bao giờ phạm lỗi. Do đó, hạng người thứ hai chính là đối tượng mà Đức Phật muốn dạy chúng ta phải suy xét.
Thời Phật tại thế, chúng ta đã thấy hạng người này.
Tiêu biểu là vua A Xà Thế, kẻ đã giết cha để soán ngôi. Đây là tội trọng, khó thoát ngục Vô Gián A Tỳ. Nhưng không bao lâu sau, lòng tham sân si mù quáng tới mức che mờ lương tri đã lắng, thì vua A Xà Thế thực tình ăn năn hối cải. Sự sám hối này được thể hiện qua giáo pháp, do y sỹ Jivaka dẫn dắt nhà vua gặp Đức Phật để được chỉ giáo. Rồi nhà vua phát tâm làm tất cả những gì có thể làm cho dân, cho nước, để chuộc tội.
Lịch sử đã ghi lại, vào thời đó, không ai có thể là nhà Hộ Pháp nhiệt tình và thành tâm hơn nhà vua, mà bao di tích của những công trình lớn lao đó còn để lại trên Đất Phật, cho đến ngày nay.
Một sự kiện khác, lòng hối cải vì được nghe lời Phật giáo hóa, thể hiện kỳ diệu và nhanh như lằn chớp, là trường hợp một tên sát nhân.  Angulimala gây kinh hoàng cho dân chúng với lời nguyền, giết, rồi chặt ngón tay, xâu thành chuỗi! Hắn ta đã giết 99 người, và đang trên đường tìm nạn nhân thứ 100 cho đủ lời nguyền.
Người thứ 100 mà Angulimala gặp chính là Đức Phật.
Angulimala không ra tay ngay như 99 lần trước chỉ vì hắn sửng sốt ngạc nhiên, sao lại có người, gặp hắn không chạy trốn, mà vẫn điềm nhiên cất bước. Tưởng nạn nhân tương lai này không biết hắn là ai nên hắn đã quát to:


- Ta là Angulimala đây! Đứng lại!
Hắn kinh ngạc khi vị đó vẫn vừa khoan thai bước, vừa nói:
- Angulimala, ta đã dừng lâu rồi. Chỉ có anh là vẫn bước mà thôi!
Chính câu trả lời lạ lùng này đã tạo cho kẻ sát nhân cơ duyên được nghe lời chỉ dạy, thế nào là dừng bước tham sân si, của bậc đạo sư Giác Ngộ. Và chỉ một đoạn đường ngắn ngủi, kẻ sát nhân đã quỳ xuống, buông dao và khóc nức nở xin Đức Phật nhận làm đệ tử.
Sau đó không lâu, Angulimala đắc A La Hán, vì thực tâm sám hối mà nghiêm túc hành trì Lục Độ Ba La Mật.
Trong tinh thần lời dạy về kẻ ngu, người trí này, Đức Phật cũng gợi ý cho chúng ta về lòng tha thứ.
Kẻ phạm tội biết nhận tội và hối cải, ta sẵn lòng mở tâm từ bi tha thứ. Nhưng, nếu chỉ ngừng ở sự tha thứ thì ta và kẻ phạm tội kia đã bỏ lỡ cơ hội có thể cùng mở những cánh cửa làm đẹp xã hội và thăng hoa dân sinh.
Điều này có thể xảy ra nếu sau khi tha thứ và được tha thứ, cả hai cùng thực lòng và thiện chí nhìn lại những căn duyên bất đồng.
Nhưng trước hết, để được là người trí, hãy biết nhận lỗi và tha thứ.
Sự cố đang diễn ra cho tăng thân Bát Nhã, ở Lâm Đồng đã cho cả người trong cuộc lẫn ngoài cuộc, cái nhìn bi quan về Kẻ Ngu, Người Trí.  Dư luận khắp nơi đã lên tiếng bênh vực 400 nạn nhân bị áp bức; cũng như không ai có thể phủ nhận những hành động áp bức đó là tàn nhẫn, man rợ giữa thế kỷ thứ hai mươi mốt này.
Nhưng những kẻ gây ra vẫn nhởn nhơ leo thang bạo động. Cho tới giờ phút này, máu đã đổ, lửa đã cháy mà họ vẫn chưa có một dấu hiệu nhỏ nào về sự biết mình đã phạm tội, như A Xà Thế biết tội giết cha, như Angulimala biết tội giết người!
Kẻ phạm tội chưa bước qua ranh giới của biết nhận tội, thì thiện chí cải tổ một xã hội tốt đẹp còn xa vời!
Nhưng sự tha thứ thì vẫn luôn sẵn có trong lòng những người con Phật.
Với Tâm Từ, bốn trăm nạn nhân trực tiếp của bạo hành vẫn không ngừng cất lời cầu nguyện và tha thứ cho những kẻ gây nghiệp, xin Đức Thế Tôn xót thương, gia hộ và chuyển hóa họ, để trang sử Phật Giáo hôm nay được có những A Xà Thế, những Angulimala, cùng nếm được vị giải thoát khỏi ràng buộc chập chùng của vô minh để tự độ rồi độ tha.
Đáng thương thay, nếu ngày nay những kẻ phạm tội chẳng đủ phước duyên để được chuyển hóa.          
Huệ Trân   
Tháng 10/2009

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Đến giữa tháng 3 năm nay, hầu hết chúng ta đều thấy rõ, Donald Trump sẽ là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa và Joe Biden là ứng cử viên tổng thống của Democrat. Ngoại trừ vấn đề đột ngột về sức khỏe hoặc tử vong, có lẽ sẽ không có thay đổi ngôi vị của hai ứng cử viên này. Hai lão ông suýt soát tuổi đời, cả hai bộ não đang đà thối hóa, cả hai khả năng quyết định đều đáng nghi ngờ. Hoa Kỳ nổi tiếng là đất nước của những người trẻ, đang phải chọn lựa một trong hai lão ông làm người lãnh đạo, chẳng phải là điều thiếu phù hợp hay sao? Trong lẽ bình thường để bù đắp sức nặng của tuổi tác, con đường đua tranh vào Tòa Bạch Ốc, cần phải có hai vị ứng cử viên phó tổng thống trẻ tuổi, được đa số ủng hộ, vì cơ hội khá lớn phải thay thế tổng thống trong nhiệm kỳ có thể xảy ra. Hơn nữa, sẽ là ứng cử viên tổng thống sau khi lão ông hết thời hạn bốn năm. Vị trí và vai trò của nhân vật phó này sẽ vô cùng quan trọng trong lần tranh cử 2024.
Không phải “học” mà là bắt, là tóm đầu, là tống cổ vào nhà giam: khi cân bằng quyền lực ở Hà Nội xáo trộn với tiền chấn rung chuyển tận Amsterdam thì cái khẩu hiệu quen thuộc của Vladimir Lenin ngày nào cũng phải được cập nhật. Không còn “Học, học nữa, học mãi” mà, táo tợn hơn, hệ thống quyền lực đang giỡn mặt Lenin: “Bắt, bắt nữa, bắt mãi”.
Câu chuyện kể từ xa xưa, rất xa xưa, là từ thời đức Phật còn tại thế: Có một người Bà La Môn rất giầu có và rất quyền thế, ông thích đi săn bắn thú vật trong rừng hay chim muông trên trời. Một hôm đó, ông bắn được một con thiên nga to đẹp đang bay vi vút trong bầu trời cao xanh bát ngát thăm thẳm trên kia. Con thiên nga vô cùng đẹp bị trúng đạn, rơi xuống đất, đau đớn giẫy và chết. Ông liền chạy tới lượm thành quả của ông và xách xác con thiên nga lộng lẫy về cho gia nhân làm thịt, làm một bữa nhậu, có lẽ.
Dù đã từ trần từ lâu, Võ Văn Kiệt vẫn được người đời nhắc đến do một câu nói khá cận nhân tình: “Nhiều sự kiện khi nhắc lại, có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn”. Tôi vốn tính hiếu chiến (và hiếu thắng) nên lại tâm đắc với ông T.T này bởi một câu nói khác: “Chúng tôi tự hào đã đánh thắng ba đế quốc to”. Dù chỉ ngắn gọn thế thôi nhưng cũng đủ cho người nghe hiểu rằng Việt Nam là một cường quốc, chứ “không phải dạng vừa” đâu đấy!
Lý do ông Thưởng, ngôi sao sáng mới 54 tuổi bị thanh trừng không được công khai. Tuy nhiên, theo báo cáo của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương và các cơ quan chức năng, thì ông Võ Văn Thưởng “đã vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm...
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.