Văn Bút Quốc Tế Phúc Trình: Hồ Sơ Nhân Quyền Việt Nam
Bản Tin Liên Hội Nhân Quyền Việt Nam Ơû Thụy Sĩ
Trong Bản Tin ngày 18 tháng 5 năm 2009, chúng tôi có nêu lên một câu hỏi : Văn Bút Quốc Tế đã đóng góp gì cho Cuộc Khảo Sát Nhân Quyền Việt Nam" Hôm nay chúng tôi xin được giới thiệu bản Phúc trình về Việt Nam của Văn Bút Quốc Tế. Bạn đọc Liên-Mạng có thể tìm thấy tài liệu đó trên trang Thông tin điện tử của Cao Ủy Liên Hiệp Quốc đặc trách Nhân Quyền :
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/UPR%5CPAGES%5CVNSession5.aspx(1)
Bản Phúc trình về Việt Nam của Văn Bút Quốc Tế chứa đựng “những thông tin đáng tin và xác thực’’* về tình trạng Nhân Quyền tại CHXHCNVN. Đó là Phần Đóng Góp của Hiệp Hội Các Nhà Văn Thế Giới cho Cuộc Khảo sát Nhân Quyền Việt Nam. Tưởng cũng nên nhắc lại : Bản Phúc trình về Việt Nam của Văn Bút Quốc Tế là một trong 12 bản Phúc trình của 12 Tổ chức Phi Chính Phủ (ONG/NGO) đã được gởi đến Cao Ủy Liên Hiệp Quốc đặc trách Nhân Quyền đúng theo qui định của Hội Đồng Nhân Quyền. Tổng hợp 12 bản Phúc trình được coi là một trong ba tập tài liệu căn bản chính thức của Cơ chế Khảo Sát Định Kỳ Toàn Cầu áp dụng đối với CHXHCNVN. Nếu muốn có một bản Cáo Trạng Toàn Cầu về những sự vi phạm Nhân Quyền nghiêm trọng tại CHXHCNVN thì bản Cáo Trạng đó chắc chắn sẽ được hình thành với những thông tin của 12 bản Phúc trình vừa kể trên.
Nhân dịp này, chúng tôi muốn ngỏ lời cảm ơn Hà Tản Viên - D.Y., hai người bạn (chúng tôi chưa từng gặp mặt nhau) đã âm thầm tự nguyện chuyển dịch bản Phúc trình của Văn Bút Quốc Tế ra tiếng Việt. Nhờ sự giúp đỡ quý báu, không chờ đợi của hai người bạn ấy mà hôm nay Liên Hội Nhân Quyền Việt Nam ở Thụy Sĩ mới có thể gởi đến bạn đọc trên Liên-Mạng, bản dịch Việt ngữ kèm theo nguyên văn Anh ngữ của bản Phúc trình.
Genève ngày 22 tháng 5 năm 2009
Liên Hội Nhân Quyền Việt Nam ở Thụy Sĩ
Ligue Vietnamienne des Droits de l’Homme en Suisse
Vietnamese League for Human Rights in Switzerland
(1) Ghi chú : Bản Phúc trình của Văn Bút Quốc Tế có kèm theo 3 tài liệu :
1. Những trường hợp tù nhân ngôn luận và lương tâm Việt Nam tiêu biểu - trích International PEN Writers in Prison Committee - Case List 2008 của Ủy Ban Văn Bút Quốc Tế bênh vực Nhà Văn bị cầm tù, sưu tập thông tin về tình trạng ngược đãi và đàn áp những người cầm bút sử dụng quyền tự do phát biểu quan điểm;
2. Bản Quyết Nghị về Việt Nam do Trung Tâm Thụy Sĩ Pháp thoại đề nghị được Hội Đồng Đại biểu Văn Bút Quốc Tế thông qua vào tháng Chín năm 2008, tại Đại Hội Thế giới Bogota, Colombie (Bản Tin LHNQVN-TS 17.10.08);
3. Bản Kháng Nghị thư của Văn Bút Quốc Tế về chiến dịch leo thang trấn áp qui mô giữa mùa thu 2008, với những vụ bắt giam nhiều người dân chủ đối kháng, nhà báo độc lập, nhà tranh đấu cho Nhân Quyền, bênh vực Dân Oan, đòi tự do tôn giáo, phản đối chính sách Trung Cộng bành trướng bằng bạo lực trên biển Đông trước thái độ im lặng của nhà cầm quyền Hà Nội, và chế độ tân thực dân đế quốc của các lãnh tụ Bắc Kinh tại Tây Tạng (Bản Tin LHNQVN-TS 23.09.08).
Tất cả ba tài liệu phụ đính bản Phúc trình của Văn Bút Quốc Tế đều được phổ biến trên trang Thông tin điện tử của Cao Ủy Liên Hiệp Quốc đặc trách Nhân Quyền.
* Nguyên văn tiếng Anh và tiếng Pháp của Hội Đồng Nhân Quyền: credible and reliable information/informations crédibles et fiables.
*
VĂN BÚT QUỐC TẾ
International PEN
Tổ chức Phi Chính phủ có Thẩm quyền Tư vấn tại Hội đồng Kinh tế và Xã hội của Liên Hiệp Quốc (ECOSOC)
Đóng góp vào Cơ chế Khảo sát Định kỳ Toàn cầu (UPR)
Khóa họp thứ 5 của Nhóm Công tác UPR (4-15 tháng Năm 2009)
Phúc trình về Cộng hòa Xã Hội Chủ nghĩa Việt Nam
Ngày 30 tháng Mười năm 2008
Tổ chức Văn Bút Quốc Tế hoan nghênh Cơ quan Cao ủy về Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc đã tạo cơ hội để Văn Bút Quốc Tế được tham gia vào việc đánh giá tình trạng nhân quyền tại Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam - tình trạng đang gây rất nhiều lo ngại đối với Văn Bút Quốc Tế. Tài liệu này nhằm cung cấp một đánh giá tổng quát về hiện trạng của các nhà văn bất đồng chính kiến, các vị lãnh đạo tôn giáo và hiện trạng truyền thông in giấy cùng với sự kiểm duyệt, các ví dụ trưng dẫn về các cá nhân bị hạn chế khắc nghiệt các quyền cơ bản về tự do phát biểu quan điểm, tự do lập hội và tự do tôn giáo.
Đánh giá tổng quát
Văn Bút Quốc Tế hết sức quan ngại về cách xử sự của Việt Nam đối với Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) mà Việt Nam là một nhà nước thành viên và việc Việt Nam không thực hiện các cam kết như Việt Nam đã hứa với cộng đồng quốc tế trước khi đảm nhiệm vai trò thành viên không thường trực của Hội Đồng Bảo An vào tháng Chín năm 2007. Mới đây, tại phiên Thảo luận Tổng thể trong Khóa họp thứ 64 của Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc, Việt Nam đã tự nhắc lại quyết tâm thực hiện các nguyên tắc của Hiến chương Liên Hiệp Quốc. Tuy nhiên, Văn Bút Quốc Tế đã quan sát thấy một loạt các hành vi có tính chiến dịch nhằm dập tắt các tiếng nói khác biệt trên báo viết, trên Liên-Mạng và trấn áp các bất đồng ôn hòa và đối lập chính trị. Tòa án Việt Nam đã tuyên nhiều án tù nặng nề, trong đó có một số phải chịu tù trong những trại lao động cưỡng bức. Sau khi ra tù những người đó còn phải chịu một hình phạt gọi là quản thúc tại gia nhằm hạn chế các quyền tự do của họ. Những mối quan ngại này, cùng với nhiều mối lo lắng khác, đã được thể hiện trong một Quyết Nghị được Hội Đồng Đại biểu Văn Bút Quốc Tế thông qua vào tháng Chín năm 2008. Quyết Nghị này cũng đã nêu ra các khuyến cáo và đã được gửi tới nhà cầm quyền của Việt Nam để thúc giục họ có hành động tương ứng với các khuyến cáo đó. Bản văn của Quyết Nghị được gửi kèm theo bản phúc trình này.
Tự do phát biểu quan điểm và tự do quan niệm - Điều 19 Công Ước Quốc Tế về các Quyền Dân Sự và Chính Trị (ICCPR)
Nhiều nhà văn, nhà báo và người bất đồng chính kiến hiện đang bị cầm tù tại Việt Nam là những người bị bỏ tù vì đã bày tỏ quan điểm riêng hoặc đã thể hiện ý kiến khác biệt với chính quyền một cách công khai, đã xuất bản tác phẩm không xin phép nhà chức trách hoặc đã đưa tác phẩm lên Liên-Mạng. Còn những người không bị tù nhưng quyết thực hiện quyền tự do phát biểu quan điểm thì thường xuyên bị thẩm vấn hoặc bị quản thúc tại gia. Trong một trường hợp, các cuộc thấm vấn đã diễn ra hàng ngày liên tục trong 3 tuần lễ, sau đó đương sự đã bị quản thúc tại gia và bị cấm đưa các tác phẩm lên Liên-Mạng.
Thêm vào đó là tất cả các cơ quan truyền thông đều bị đặt dưới sự kiểm soát chặt chẽ của nhà nước nên không có không gian công cộng cho các vận động dân chủ, tố giác tham nhũng, thúc đẩy tôn trọng nhân quyền hay phê phán các chính sách của chính quyền mà không bị sách nhiễu, truy tố hay tù đày.
Ví dụ, khi viết về các vấn đề quyền sở hữu đất và ủng hộ nông dân phản kháng quan chức địa phương tịch thu đất của họ cũng có thể phải chịu các hậu quả nặng nề. Như trong trường hợp một thành viên của Hiệp Hội Đoàn Kết Công Nông Việt Nam, một luật sư và cũng là người viết bài trên Liên-Mạng đã bị kết án 5 năm tù giam với lý do đã “gây nguy hại tới an ninh quốc gia” và “phát tán các tài liệu chống chính quyền”. Một cây viết nữ bất đồng chính kiến và là một nhà hoạt động khác đã bị giam giữ hai lần trong bệnh viện tâm thần, năm 2007 và 2008, trước khi bị buộc phải đi lưu vong. Chúng tôi tin rằng cây viết nữ vừa kể đã bị hành hạ do bà đã viết bài phê phán trên Liên-Mạng, do những hoạt động bất đồng chính kiến của bà với chính quyền, do bà đã đưa tin về các vấn đề bất công xã hội và vi phạm nhân quyền, và do bà đã bảo vệ những phụ nữ nông dân nghèo bị mất nhà do nạn cướp đất gây ra. Đây chỉ là một số ví dụ về tình trạng đe dọa và trấn áp tàn nhẫn vẫn tiếp tục phổ biến tại Việt Nam đối với những người đang thực hiện các quyền của họ về tự do phát biểu quan điểm và ngôn luận.
Tự do tôn giáo – Điều 18 Công Ước Quốc Tế về các Quyền Dân Sự và Chính Trị (ICCPR))
Việt Nam tiếp tục trấn áp những người hoạt động, ủng hộ cho tự do tôn giáo. Nhiều vị tu sĩ, chức sắc và tín đồ của các tôn giáo phải chịu các án tù dài, và quản thúc tại gia. Đó là thực trạng của một số vị lãnh đạo xuất chúng thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN), đang bị cấm hoạt động. Các vị lãnh đạo đó vẫn đang bị “quản thúc tại gia” do lời kêu gọi chính quyền phải tôn trọng tự do tôn giáo và nhân quyền. Một trong những trường hợp gây quan ngại nhất là trường hợp của Hòa thượng Thích Huyền Quang, đã viên tịch vào ngày 5 tháng Bảy năm 2008 lúc 87 tuổi, sau một thời gian dài đau yếu. Là lãnh đạo của GHPGVNTN và tác giả của nhiều tác phẩm về Phật giáo và triết học Phương Đông, Hòa thượng Thích Huyền Quang cũng là một học giả tôn giáo được kính trọng. Từ năm 1982 Ngài đã bị giam giữ dưới chế độ quản thúc tại gia do bị cáo buộc có “hoạt động chống chính quyền”. Nhưng bất chấp khó khăn, Ngài vẫn tiếp tục lên tiếng công khai kêu gọi cho tự do tôn giáo và tự do ngôn luận. Từ năm 2003 Ngài bị giam giữ cách ly tại Tu viện Nguyên Thiều, tỉnh Bình Định cho tới khi viên tịch trong sự khống chế chặt chẽ của lực lượng an ninh.
Tự do lập hội - Điều 21 Công Ước Quốc Tế về các Quyền Dân Sự và Chính Trị (ICCPR)
Theo thông tin của Văn Bút Quốc Tế, nhiều người cũng bị cầm tù do đã ủng hộ các nhóm chính trị đối lập với chính quyền hoặc do họ đã phê phán các chính sách của chính quyền. Đây chính là trường hợp của đồng biên tập viên tờ báo trên mạng Tự do Ngôn Luận, người đang chịu án tù 8 năm và 5 năm quản thúc sau khi hết hạn tù. Tương tự, nhiều người đã bị bắt do đã viết bài ủng hộ các phong trào dân chủ như “Khối 8406” hoặc “ Đảng vì Dân”.
Đàn áp các ý kiến khác biệt
Trong khi tình trạng tại Việt Nam vẫn luôn là mối quan ngại cho Văn Bút Quốc Tế từ nhiều năm qua, chúng tôi đã quan sát thấy từ giữa năm 2006 cho đến nay việc trấn áp quyền tự do phát biểu quan điểm đang được tăng cường mãnh liệt. Trong thời gian tiến tới Diễn đàn Kinh tế Châu Á Thái Bình Dương (APEC) tại Hà Nội vào tháng Mười Một năm đó, nhiều cây viết bất đồng chính kiến đã bị cảnh sát sách nhiễu, giam giữ ngắn hạn và quản thúc tại gia. Số liệu năm 2007, 2008 của chúng tôi đã ghi nhận các hành động trấn áp tương tự. Cuộc trấn áp gần đây nhất là vào đầu tháng Chín năm 2008 khi một loạt các cây viết và hoạt động nhân quyền bị nhà chức trách bắt giữ và thẩm vấn. Cho đến tháng Mười năm 2008, một số người bị giữ vẫn bị giam tại Trại giam B14 thuộc tỉnh Hà Đông*. Một số khác đã được thả nhưng vẫn bị quản thúc tại gia. Lời phản đối và kêu gọi gần đây nhất của Văn Bút Quốc Tế về vụ trấn áp này cũng được gửi kèm theo bản phúc trình này.
* Ghi chú của LHNQVN : Vào thời điểm viết báo cáo này, đã thuộc về Hà Nội.
Luật pháp được dùng để trấn áp quyền tự do phát biểu quan điểm
Hiến pháp Việt Nam, Điều 69, đảm bảo quyền tự do phát biểu quan điểm, cũng như tự do báo chí và tự do ngôn luận cho mọi công dân. Tương tự, Điều 70 của Hiến pháp cũng thừa nhận quyền tự do tôn giáo. Tuy nhiên, Việt Nam lại có các luật khác dùng để hạn chế các quyền tự do này. Chính kiến khác biệt thường bị trấn áp bằng Luật Hình sự và các án tù thường được dựa vào cáo buộc đã “Tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam” (Điều 88, Luật Hình sự), với điều này án tù có thể lên tới 20 năm, hoặc “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ để xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức hay công dân” (Điều 258, Luật Hình sự), với án tù tối đa lên tới 7 năm. Các án tù nặng nề này phải thi hành trong các trại lao động khắc nghiệt và các tù nhân thường bị biệt giam, thiếu các chăm sóc y tế thích đáng. Sau khi ra tù, các cựu tù nhân phải chịu sự hạn chế chặt chẽ. Và họ cũng phải chịu thêm nhiều năm quản thúc tại gia, thuộc một phần của bản án. Vấn đề này thuộc Điều 38 Luật Hình sự, bắt buộc người bị kết án phải tiếp tục thực thi một thời gian “thử thách” quản thúc tại gia từ 1 đến 5 năm. Trong thời kỳ này, một số quyền dân sự bị tước bỏ và có thể bị cấm làm một số nghề nghiệp. Đây là tình trạng phổ biến đối với các cây viết, nhà báo, người bất đồng chính kiến và những vị tu sĩ.
Kiểm duyệt
Thủ tục cấp phép xuất bản của Việt Nam được ghi nhận là hết sức phức tạp, mỗi tác phẩm buộc phải qua một cơ chế kiểm tra rất kỹ lưỡng và phải có đăng ký trước khi được in. Điều này đã khiến một số cây viết và người xuất bản sử dụng các phương tiện ngầm, bí mật để in và đưa các tác phẩm đến với công chúng. Một ví dụ cho cách làm này là nhóm thơ “Mở Miệng’’, tên được đặt theo cách gọi dân dã. Các bản thảo của nhóm này không được các nhà xuất bản chính thức chấp nhận cho nên họ đã phải chọn nhiều cách khác để lưu hành các sáng tác thơ của họ. Nguồn tin cho biết những buổi đọc thơ trước công chúng của nhóm “Mở Miệng’’đã bị công an văn hóa ngăn cấm. Các thành viên của nhóm hiện đang bị kiểm soát chặt chẽ và không thể tìm được chỗ ở hoặc công việc để sinh sống.
Kiểm soát Liên-Mạng cũng là một cách để kiểm duyệt các ý kiến bất đồng. Tình trạng này đã được thể hiện rất rõ bằng việc nhiều người bất đồng chính kiến và cây viết trên Liên-Mạng bị sách nhiễu do đã đưa lên Liên-Mạng các chỉ trích chính quyền hoặc tham gia vào các diễn đàn dân chủ trên mạng. Một trong số các cây viết trên Liên-Mạng đã bị bắt hồi đầu năm nay khi đang tham gia thảo luận trên Liên-Mạng trong một tiệm cà phê với cáo buộc “lợi dụng các quyền tự do dân chủ để xâm hại lợi ích của nhà nước.” Người này đã bị kết án 6 năm tù về tội “tuyên truyền chống nước CHXHCNVN.”
Ngoài ra, nỗi sợ hãi thường trực bị sách nhiễu, ngược đãi cũng làm các nhà văn và nhà báo phải tự kiểm duyệt. Tình trạng này làm tổn hại cho xã hội dân sự nói chung và ảnh hưởng tiêu cực tới việc vận động dân chủ và nhân quyền.
“Tòa án của nhân dân’’ - Điều 14 Công Ước Quốc Tế về các Quyền Dân Sự và Chính Trị (ICCPR)
Văn Bút Quốc Tế ghi nhận sự tồn tại của cái gọi là “Kiểm điểm trước Dân” - (kiểu ‘’tòa án của nhân dân”) do người của chính quyền huy động dân chúng đến, đôi khi lên đến hàng trăm người, nhằm dựng ra những cuộc lăng mạ tập thể đối với những người bất đồng chính kiến. Trong các “Kiểm điểm trước Dân” như thế đương sự bị mắng mỏ, bị sỉ nhục và cuối cùng bị “kết án” mà không cần đếm xỉa đến các nguyên tắc xét xử công bằng. Hình thức này đã xảy ra đối với một luật sư và nhà bất đồng chính kiến trên Liên-Mạng, vào tháng Hai năm 2007. Sau khi bị kiểm soát nghiêm ngặt, luật sư đã bị giữ lại để sau đó bị đưa ra “Kiểm điểm trước Dân”. Tại ‘’tòa án của nhân dân’’ này có gần 200 người được huy động để xúc phạm, sỉ nhục ông là kẻ “phản bội”. “Kiểm điểm trước Dân” đã bắt luật sư bị “đấu tố’’ không được quyền hành nghề luật sư nữa và văn phòng của ông phải bị đóng cửa. Sau đó, vào tháng Năm năm 2007, ông đã bị Tòa án Nhân dân Hà Nội kết án và tuyên phạt thêm 5 năm tù với cáo buộc “tuyên truyền chống nước CHXHCNVN” vì những hoạt động bất đồng chính kiến của ông trong “Khối 8406”, gồm cả việc ký tên thật vào một kháng nghị thư.
Kết luận
Văn Bút Quốc Tế xem xét thấy nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã rõ ràng không thực hiện các cam kết theo Điều 19 của Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị và không tuân thủ các lời hứa trước đó với cộng đồng quốc tế, cũng như thấy CHXHCNVN đang tiếp tục tiến hành các hoạt động gây hạn chế quyền tự do phát biểu quan điểm và tự do quan niệm.
Khảo sát Định kỳ Toàn cầu của Liên Hiệp Quốc sẽ thẩm định sự tôn trọng của CHXHCNVN đối với các Văn Kiện Công Ước và Hiệp Ước Công Pháp Quốc Tế nhằm đảm bảo quyền con người được thực thi mà nước này đã cam kết thực hiện. Cho nên Văn Bút Quốc Tế yêu cầu Phiên Khảo sát Định kỳ Toàn cầu a) xem xét các mối quan ngại vừa được Văn Bút Quốc Tế trình bày trên đây và b) yêu cầu nhà cầm quyền CHXHCNVN :
Trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện tất cả những người đang bị giam giữ vì hành sử một cách ôn hòa các quyền tự do phát biểu quan điểm và tự do quan niệm;
Chấm dứt việc bỏ tù hoặc quản thúc tại gia những người có quan điểm khác biệt với chính quyền;
Bải bỏ ngay lập tức và vô điều kiện tất cả các loại hạn chế đối với các cựu tù nhân lương tâm, bao gồm những người từng đã thọ hình đến hết hạn tù vì hành sử quyền tự do phát biểu quan điểm;
Chấm dứt các sách nhiễu đối với những vị tu sĩ, chức sắc và tín đồ của các tôn giáo, và bất cứ ai ủng hộ, vận động cho tự do tôn giáo và quyền con người tại Việt Nam;
Xóa bỏ các hình thức kiểm duyệt và hạn chế quyền tự do phát biểu quan điểm và tự do quan niệm, tự do báo chí, tự do sáng tạo và xuất bản, quyền được thông tin bằng mọi hình thức kể cả Liên-Mạng và tự do lập hội;
Ngừng ngay việc thực hiện các “Kiểm điểm trước Dân”, một kiểu “tòa án của nhân dân’’ đi ngược lại các tiêu chuẩn quốc tế về xét xử công bằng đã được ghi rõ trong Điều 14 của Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị;
Đảm bảo các điều kiện giam cầm trong các nhà tù, các trại giam được cải thiện trong thời gian chuẩn bị trả tự do cho tất cả các tù nhân lương tâm, và tạo điều kiện cho những người đau yếu được chăm sóc y tế thích đáng.
-------
Dịch từ Anh ngữ sang Việt ngữ: Hà Tản Viên - D.Y.
Gửi ý kiến của bạn
