Huỳnh Hữu Ủy Ra Mắt Sách Về Nghệ Thuật Tạo Hình VN...
Bùì Xuân Phái vẽ Văn Cao.
Bửu Chỉ vẽ Đinh Cường.
Tranh Nguyễn Quỳnh
Phan Tấn Hải
Không chỉ là một bộ sách phê bình hội họa, nhưng cũng là một phòng triển lãm cầm tay cho những người yêu mỹ thuật Việt Nam, tiện dụng và có thể bước vào xem bất kỳ lúc nào: tác phẩm “Nghệ Thuật Tạo Hình Việt Nam Hiện Đại” được nhà phê bình nghệ thuật Huỳnh Hữu Ủy soạn thảo trong nhiều thập niên và tuần sau sẽ được giới thiệu tại Quận Cam.
Tác phẩm dày 600 trang, bìa cứng, in rất nhiều tranh màu của nhiều thế hệ hoạ sĩ Việt Nam.
Tác phẩm cũng sẽ có một tiện dụng khác cho nhuũng người yêu nghệ thuật: Trong hoàn cảnh người Việt sống rải rác nhiều nơi trên thế giới, muốn tìm hiểu về lịch sử, ảnh hưởng, trường phái và sự phát triển nghệ thuật VN gần một thế kỷ qua, không gì hơn là tìm mua tác phẩm “Nghệ Thuật Tạo Hình Việt Nam Hiện Đại.”
Nơi đây, tác giả đã không chỉ là sưu tập các tài liệu và hồ sơ quý giá về mỹ thuật VN, nhưng còn làm một chuyện rất là khó: nhận định bằng cặp mắt của một người yêu nghệ thuật, vừa sắc bén của nhà bình luận và vừa thơ mộng của một thi sĩ. Hiếm ai có thể làm như thế.
Thí dụ, thỉnh thoảng, độc giả nghe về Nghiêu Đề hay Thái Tuấn, nhưng chỉ thấy rời rạc thông tin về các danh hoạ đã quá cố này. Tiếc là không đầy đủ, và không đặt được trong toàn cảnh hội họa quê nhà, dù là có trên Internet, nhưng tác phẩm Huỳnh Hữu Ủy đã khéo léo đưa các danh họa vào một dòng phát triển mỹ thuật, để ngươì đọc thâm cảm hơn về nét họa, về cách sử dụng màu, và về hướng đi trường phái.
Nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng trong bài viết nhan đề “Một chút kỷ niệm với Nghiêu Đề” hôm 13-11-2009 trên trang blog của đài VOA, đã kể như sau, trích:
“...Nghiêu Đề là một trong những họa sĩ đã hình thành nền hội họa đầy tính năng động và sáng tạo Việt Nam trong những năm đầu thập niên 60. Trong một bài viết về Nghiêu Đề* nhà phê bình hội họa Huỳnh Hữu Ủy nhận định “Trong bầu không khí nồng nhiệt đổi mới và khao khát sáng tạo của những thập niên 50 và đầu 60, Nghiêu Đề xuất hiện như một khuôn mặt trẻ trung, phấn chấn tiến đến với nền nghệ thuật mới.” … “Và chính trong không khí rạo rực đầy hứa hẹn ấy, Nghiêu Đề đã góp một tay vào việc thiết kế căn nhà mới của nền nghệ thuật mới.
Anh được tặng thưởng huy chương bạc Hội Hoạ Mùa Xuân năm 1961 với tác phẩm Chân dung sáng tác một năm trước đó, vẽ khuôn mặt một thiếu nữ đầy chất cách tân, vì khuôn mặt của thiếu nữ có thể nói là hơi nhỏ, không cân bằng trên một thân hình khá lớn, lại còn cái cổ áo dựng cao lên làm chúng ta nhớ đến kiểu áo dài của phụ nữ thời đó, vậy mà tất cả lại trở nên rất hoà hợp khi tất cả đều như chìm vào trên một nền sơn dầu mạnh mẽ xanh xám như đá tảng.”...”(hết trích)
Hoạ sĩ Nghiêu Đề đã từ trần trong tháng 11-1998. Và bây giờ, chúng ta sẽ khó tìm thông tin về Nghiêu Đề, huống gì là có thể hình dung về bầu không khí hội họa mà Nghiêu Đề đã trưởng thành. May mắn, nhà phê bình hội họa Huỳnh Hữu Ủy đã lưu giữ “hồn hội họa” của Nghiêu Đề trong tác phẩm “Nghệ Thuật Tạo Hình Việt Nam Hiện Đại.”
Hay như trường hợp Thái Tuấn. Các thế hệ sau nghe tên Thái Tuấn, có thể nhìn một số tranh Thái Tuấn qua Internet, biết rằng danh họa Thái Tuấn đã từ trần ngày 26-9-2007 và để lại nhiều họa phẩm được ca ngợi.
Tuy nhiên, tác phẩm của Huỳnh Hữu Ủy đã giúp cho người đời sau nhận ra cái “tinh anh mỹ thuật” của Thái Tuấn, và để thấy rằng, thí dụ, những màu xanh của Thái Tuấn thực ra có nhữõng nét độc đáo, thơ mộng, và dị thường khó tìm trên đời -- đúng ra là, màu của Thaí Tuấn có hồn của một “một quê nhà đã mất.”
Điển hình, Huỳnh Hữu Ủy đã từng viết về Thái Tuấn:
“...Thái Tuấn là một bóng dáng lớn của nền nghệ thuật Việt Nam hiện đại... Anh luôn ao ước vẽ một bức họa tinh giản, ít màu, ít nét và để nhiều khoảng trống rộng rai... đã tổng hợp tinh túy của nghệ thuật Á Đông và kỹ thuật hội họa Âu Châu để vẽ lên những tấm tranh của mình, là sự khoáng đạt của những chấm phá giản dị nơi nghệ thuật thủy mặc cộng với nghệ thuật sơn dầu của phương Tây. Anh thường xuyên suy nghĩ, chiêm niệm về những khoảng trống để tạo nên không gian mênh mông, hài hòa trong sắc màu trầm mặc... Dường như lúc nào anh cũng đăm chiêu đi tìm những hình ảnh nào đấy về một quê nhà đã mất: Miền Nam nhớ miền Bắc, Orléans nhớ Hà Nội, Paris nhớ Sài Gòn. Đi tìm lại quê hương đã mất là một trạng thái tâm lý quen thuộc nhưng vẫn kỳ lạ, ở Thái Tuấn không hẳn chỉ là một thứ quê hương sống động qua hoài tưởng, mà còn có thể chính là mối ám ảnh về một bản thể bất biến, và hình ảnh của quá khứ đã trở thành biểu tượng để nối kết." (Huỳnh Hữu Ủy, Bóng Dáng Thái Tuấn giữa nền nghệ thuật hiện đại, Thế Kỷ 21 số 82 ). Tuyệt vời là như thế.
Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ (VAALA) sẽ ra mắt tác phẩm “Nghệ Thuật Tạo Hình Việt Nam Hiện Đại” của Huỳnh Hữu Ủy vào lúc 3:00 chiều thứ Bảy ngày 30 tháng Một, năm 2010 tại Hội Trường Người Việt, số 14771 đường Moran, thành phố Westminster. Các diễn giả của buổi ra mắt sách gồm có nhà văn Viên Linh, họa sĩ Trịnh Cung, ký giả Mặc Lâm (RFA), và họa sĩ Ann Phong. Phần văn nghệ sẽ do các ca nhạc sĩ Huỳnh Hữu Đoan, Lê Hồng Quang, Ái Như, và Ngô Tín trình diễn. Vào dịp này, một cuộc triển lãm mang tựa đề “Hội Ngộ” sẽ được tổ chức từ ngày 30 tháng Một cho đến 4 tháng Hai, cũng tại Hội Trường Người Việt. Vào cửa tham dự hoàn toàn miễn phí.
Sau hai năm vận động gây quỹ và nhận được sự hỗ trợ của các bảo trợ viên từ California, Houston, và Paris, VAALA đã hoàn thành công việc in ấn tác phẩm “Nghệ Thuật Tạo Hình Việt Nam Hiện Đại.” Tất cả tiền bán sách sẽ dành cho công việc dịch thuật và ấn hành tác phẩm này sang Anh ngữ. Giá sách: $60. Muốn đặt mua sách, xin liên lạc VAALA (714) 893-6145 hoặc email vaala91@yahoo.com.
Tác giả Huỳnh Hữu Ủy sinh năm 1946 tại Huế. Ông bắt đầu viết phê bình và nghiên cứu mỹ thuật từ cuối thập niên 1960. Huỳnh Hữu Ủy bắt đầu sự nghiệp phê bình mỹ thuật với bài viết Đường Bay Của Nghệ Thuật, đăng trên tạp chí Văn tại Saigon vào năm 1967. Ông từng làm việc trong Khối Quân Sử / P.5 / Bộ Tổng Tham Mưu, đã tham gia biên soạn một số sách quân sử và chiến sử Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa. Sau 1975, ông bị tù cải tạo 5 năm. Định cư tại Hoa Kỳ từ năm 1991, ông tiếp tục chiêm nghiệm và viết nhiều về mỹ thuật cho các tạp chí và diễn đàn văn học nghệ thuật ở Âu Châu và Bắc Mỹ. Sách đã xuất bản của ông gồm có Nghệ Thuật Tạo Hình Dân Gian Việt Nam (1994) và Mấy Nẻo Đường Của Nghệ Thuật Và Chữ Nghĩa (1999).
Trong dịp phát hành tác phẩm “Nghệ Thuật Tạo Hình Việt Nam Hiện Đại”, VAALA sẽ thực hiện một cuộc triển lãm mang tựa đề “Hội Ngộ”. Cuộc triển lãm chuyên chở tác phẩm của 29 nghệ sĩ tạo hình thuộc nhiều thế hệ, với kinh nghiệm sống, quá trình đào tạo khác nhau, gồm có: Ann Phong, Bé Ký, Bửu Chỉ, Cao Bá Minh, Dương Văn Hùng, Đinh Cường, Đỗ Quang Em, Hoàng Đăng Nhuận, Hoàng Ngọc Biên, Hồ Anh, Hồ Thành Đức, Khánh Trường, Lê Bá Đảng, Lương Văn Tỷ, Mai Chửng, Nghiêu Đề, Nguyên Khai, Nguyễn Đình Thuần, Nguyễn Đồng, Nguyễn Thị Hợp, Nguyễn Trọng Khôi, Nguyễn Trung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Việt Hùng, Rừng, Thái Tuấn, Trịnh Cung, Trương Thị Thịnh, Vũ Cao Đàm.
Giờ mở cửa phòng tranh từ 30-1 đến 4-2-2010 (thứ Bảy 2 PM - 7 PM, Chủ Nhật 11 AM - 7 PM, ngày thường 1 PM - 6 PM). Chương trình ngày thứ Bảy 30-1: Khai mạc cuộc triển lãm Hội Ngộ lúc 2 PM tại hội trường Người Việt, 14771 Moran Street, Westminster, CA. Vào cửa miễn phí. website: www.vaala.org