 |
Lý Khôi Việt |
Đó là những dòng chữ bật lên trong trí nhớ của tôi, khi nghe tin nhà văn Lý Khôi Việt từ trần. Đó là những dòng chữ anh đã viết như thế trong bài "Tưởng Nhớ Thầy Huyền Không Thích Mãn Giác" gần hai năm trước. Khi chữ được nắn nót viết xuống cho người, ngẩng đầu lên mới thấy cũng là viết trong ngổn ngang tâm sự của mình. Và bây giờ Lý Khôi Việt từ trần, ra đi ở một tuổi còn trong khung ngũ thập, với còn quá nhiều việc dang dở.
Nhà văn Lý Khôi Việt tên thật là Lê Hiếu Liêm, pháp danh là Không Minh Trí, cựu đốc sự Quốc Gia Hành Chánh VNCH, Giám Đốc Trường Phật Học Lý Trần, đã từ trần vào 12 giờ trưa ngày 10-8-2008 tại Bắc California, hưởng thọ 56 tuổi.
Tôi gặp Việt từ 18 năm trước, lúc nào nghĩ tới Việt cũng nhớ kèm với hai hàng ria độc đáo, một kiểu rất là Châu Âu, không Đông Phương tí nào, nhưng đôi mắt lại rực sáng một kiểu rất là Huế. Lý Khôi Việt tốt nghiệp Tiến Sĩ ở Pháp, lúc nào cũng bộc lộ tâm nguyện muốn đóng góp cho quê hương và đạo pháp.
Nhà văn Huy Phương, chú của Lý Khôi Việt, nói với tôi hôm Thứ Hai 11-8-2008 rằng lòng của Lý Khôi Việt lúc nào cũng muốn tìm cơ hội đóng góp cho đất nước, nhưng không được đáp ứng "và thấy rõ tình hình quê nhà sau năm 1975, nên mới dồn sức đóng góp cho văn hóa. Trong khi ai cũng trùm chăn, thì Việt nhảy ra, và tất nhiên là có bất đồng, tất nhiên là có tranh cãi…"
Tôi từng nghe kể rằng Thầy Thích Thiên An, vị thầy Việt Nam đầu tiên mang Đạo Phật vào giảng đường đại học Mỹ, đã mời Lý Khôi Việt từ Pháp sang Mỹ để sẽ góp sức xây dựng một ngôi trường chuyên về Phật Học. Nhưng rồi Thầy Thích Thiên An viên tịch trước khi ước mơ này thành tựu, để lại trong tâm Lý Khôi Việt một thôi thúc về văn hóa.
Người ta dễ dàng nhìn thấy thôi thúc văn hóa này trong bài Lý Khôi Việt viết để tưởng nhớ Thầy Thích Mãn Giác, trích:
"…Chúng con đang tưởng nhớ đến Thầy như tưởng nhớ một vị tướng quân của nền văn hóa dân tộc. Là một nhà trí thức, một kẻ sĩ thời đại, Thầy đã cống hiến cả cuộc đời để bảo vệ, phát huy văn hóa dân tộc, và để đối thọai với những tư trào văn hóa ngoai lai, hữu thần cũng như vô thần, đến từ phương Tây. Đẹp như hình ảnh của thi hào Nguyễn Du "trường kiếm quẫy thu phong", Thầy đã vung thanh kiếm dài trên trận địa văn hóa, giáo dục, một cách thông thái, tài hoa, và đôi khi dí dỏm. Một vị tướng trấn giữ biên cương là một nhiệm vụ quan trọng, nhưng một vị tướng bảo vệ bờ cõi văn hóa dân tộc, bảo vệ bầu trời tâm linh, tinh thần của dân tộc lại càng quan trọng hơn, vì mất văn hóa là mất tất cả. Những tác phẩm Thầy đã viết ra những di sản văn hóa quý giá để lại cho những thế hệ con cháu hôm nay và ngay sau…
Chúng con đang tưởng nhớ đến Thầy như tưởng nhớ một vị tướng quân của chánh pháp. Tướng quân của chánh pháp, đó là lời Đức Phật vĩ đại đã gọi vị đệ tử siêu việt nhất của mình về giáo pháp, Ngài Xá Lợi Phất… Học hỏi, tu tập, bảo vệ và truyền bá Phật pháp, đó là những hành động yêu nước căn bản nhất, quan trọng nhất, để hoàn thành sứ mạng văn hóa thời đại tối thượng của người Phật Tử Việt hiện nay, đó là tiếp nối tổ tiên suốt 2.000 năm qua, duy trì phát huy đạo Phật để đạo Phật tiếp tục là tôn giáo lớn nhất của Việt Nam, là suối nguồn tâm linh sâu đậm nhất của Việt Nam, là quốc đạo của dân tộc…
Chúng con đang tưởng nhớ đến Thầy như tưởng nhớ đến một vị tướng quân của cuộc vận động cho nhân quyền và tự do tôn giáo ở Việt Nam. Thầy là người Việt đầu tiên đã mạnh mẽ gióng lên tiếng chuông nhân quyền và tự do tôn giáo cho Việt Nam trước công luận thế giới và trước các cơ quan truyền thông, các diễn đàn, tổ chức quốc tế và với các chính quyền trên thế giới…
Và đặc biệt thầy cũng là người đầu tiên nói rằng cuộc vận động này phải được tiến hành một cách ôn hòa, bất bạo động, không hận thù. Thầy đã hành động, tất cả chỉ vì lòng yêu nước thiết tha và lòng từ bi vô lượng đối với đồng bào, với tha nhân, dứt khoát không có một chút mưu đồ riêng tư nào, tham vọng nào, và tuyệt đối không có một chút hận thù nào với bất cứ ai. Bởi vì Phật giáo không có kẻ thù. "Phật giáo chỉ có những người bạn đã thông cảm và những người bạn chưa thông cảm"mà thôi, như thiền sư Thanh Từ đã từng nói…" (hết trích)
Những dòng chữ Lý Khôi Việt viết để tưởng nhớ Thầy Thích Mãn Giác, cũng đã tiền định cho một vận mệnh của Việt trên hành trình đóng góp và gìn giữ cho nền văn hóa dân tộc.
Đó cũng là lý do Lý Khôi Việt rộng rãi góp công, góp của cho nhiều hoạt động từ thiện ở quê nhà. Lý Khôi Việt cũng là một tác nhân tích cực trong Qũy Giáo Dục Huế Hiếu Học để giúp học sinh nghèo ở quê nhà.
Cũng với một tâm thức nồng nhiệt, Lý Khôi Việt đã nhìn thấy Phật Giáo Hòa Hảo xuất hiện như một dấu mốc lớn trên chặng đường văn hóa của dân tộc Việt, và Việt đã viết sách ca ngợi Đức Huỳnh Giáo Chủ là một vị Bồ Tát của Phật Giáo Việt Nam. Những bài viết phân tích này còn lưu trữ trên mạng Phật Giáo Hòa Hảo (http://hoahao.org) .
Cũng với tầm nhìn lớn của một nhà văn hóa, Lý Khôi Việt đã ca ngợi Đại Lễ Vesak Liên Hiệp Quốc trong tháng 5-2008 vừa qua được thực hiện tại Hà Nội và khắp 64 tỉnh thành Việt Nam bằng ngôn ngữ cực kỳ thơ mộng qua bài nhan đề "Quốc lễ Phật đản 2008: Cơn mưa pháp lớn nhất trong lịch sử Phật giáo Việt Nam." Bài viết còn lưu trên mạng www.Talawas.org này mở đầu bằng những dòng chữ dị thường:
"Đại lễ Phật đản Liên hiệp quốc 2008 từ 14 đến 16 tháng 5 là cơn mưa pháp vĩ đại, dịu dàng, tươi mát, chưa từng có trong lịch sử hơn 20 thế kỷ của Phật giáo Việt Nam, làm rung động hàng chục triệu trái tim khát khao chân thiện mỹ. Chưa bao giờ giáo pháp vi diệu của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni có một cơ hội được rao giảng rộng lớn như thế ở Việt Nam. Tất cả, từ hàng triệu lá cờ Phật giáo ngũ sắc, từ lời kinh cầu nguyện, qua những bài diễn văn chính trị, những bài tham luận Phật pháp, đến những chương trình văn nghệ hoành tráng, những đoàn xe hoa, thuyền hoa, hai chục ngàn ngọn nến bừng sáng ở Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình, 100.000 chiếc đèn hoa sen trên hồ Xuân Hương ở Đà Lạt, trên sông Hương ở Huế, trên sông Kỳ Cùng ở Lạng Sơn, ở Phú Yên…" (hết trích)
Viết đẹp như thế thật khó tìm. Nhưng sống đẹp như Lý Khôi Việt còn khó tìm hơn nữa.
Trong tận thâm tâm, tôi vẫn luôn luôn nhớ tới các cuốn sách về Phật Học in bằng máy photocopy đóng bìa giấy bản, thô nhám, với các phương tiện rẻ tiền ở các năm đầu của thập niên 1990s, do Lý Khôi Việt thực hiện để gửi tặng khắp thế giới cho những ai cần đọc, và cũng bằng nhiều phương tiện để đưa các sách này vào Việt Nam. Thời đó, nhà nước CS Việt Nam đang xiết gắt, gây khó dễ đối với mọi sinh hoạt tôn giáo. Thời đó, cũng chưa có mạng Internet phổ cập. Và thời đó, người người còn lo tìm cho đủ ăn, chứ không mấy ai lo đắp bồi, gìn giữ văn hóa.
Trong hoàn cảnh đó, Lý Khôi Việt đã xuất hiện như một nhà văn hóa. Và vị trí này đã trở thành một hình ảnh đẹp trên hành trình văn hóa Việt. Một hình ảnh đẹp, rất đẹp.
Gửi ý kiến của bạn
