Thành Quả Kinh Tế
Vũ Linh
...con số thất nghiệp thực sự là hơn 18%...
Truyền thông và phe cấp tiến lúc sau này không ngừng tố TT Bush là một trong những tổng thống bết bát nhất lịch sử Hoa Kỳ, nhưng lại ít khi chịu nhìn nhận TT Bush đã đối phó hữu hiệu với cuộc suy trầm kinh tế tạo ra bởi bong bóng điện toán “dot.com” của TT Clinton để lại năm 2000, mang lại an toàn kinh tế, trong suốt 7 năm từ 2001 đến 2007.
Sau cơn khủng hoảng điện tử “dot.com” năm 2000 khiến thị trường chứng khoán rớt 40%, tân TT Bush mau mắn ổn định và phục hồi kinh tế. Tỷ lệ thất nghiệp vọt lên trên 6%-7%, mau mắn trở lại mức 4%-5%, cho đến năm 2008 vẫn ở mức đó. Cuộc khủng hoảng tài chánh cho đến cuối năm 2008 mới bùng nổ. Kinh tế không phải là đề tài chính trong cuộc chạy đua vào Tòa Bạch Ốc năm 2007-08.
Vết “đen” lớn, cũng là đề tài tranh cử lúc đó là cuộc chiến Iraq khi TT Bush thất bại không tìm được vũ khí giết người tập thể cũng như không mau mắn ổn định được chiến trường.
Thời điểm đó, quan điểm của Obama về cuộc chiến Iraq là yếu tố quan trọng nhất làm nổi bật vị chính khách vô danh này. Tất cả các chính khách khác đang chạy đua vào Tòa Bạch Ốc từ bà Hillary, ông Biden bên Dân Chủ đến ông McCain bên Cộng hòa đều bị coi như đã “nhúng chàm” vì tất cả đều bỏ phiếu chấp nhận cho TT Bush đánh Iraq. Ông Obama hãnh diện khoe là trong khi hầu hết các chính khách đều bị TT Bush cho vào tròng để ủng hộ cuộc chiến này, thì ông là người sáng suốt, có “viễn kiến nhìn thấy cuộc chiến này là một đại họa lâu dài cho Mỹ”. Ông khoe là ông đã chống lại cuộc chiến ngay từ đầu, vào năm 2003 khi ông còn tranh cử nghị sĩ địa phương tại Illinois. Điều ông không nói ra là đơn vị tranh cử của ông lúc đó là một đơn vị da đen với một số đáng kể cử tri có thân nhân bị động viên vào các đơn vị tác chiến, do đó, 90% cử tri trong đơn vị chống chiến tranh, bắt buộc bất cứ ứng viên nào của đơn vị đó cũng phải chống mọi cuộc chiến, kể cả Iraq, nếu muốn có tương lai chính trị trong đơn vị đó.
Qua năm 2008, với sự thành công của sách lược đôn quân của TT Bush tại Iraq, tin tức chiến trường Iraq biến dần khỏi mặt báo. Lý do chính để bầu cho Obama biến mất.
Nhưng cái may mắn của ứng viên Obama là sự bùng nổ của khủng hoảng gia cư và tài chánh đúng một tháng rưỡi trước ngày bầu cử. TT Bush họp khẩn cấp với lãnh đạo cả hai đảng, kể cả hai ứng viên tổng thống McCain và Obama. Báo chí cấp tiến nức nở ca tụng ứng viên Obama đã nổi bật trong cuộc họp là người sắc xảo nhất bằng cách đặt nhiều câu hỏi nhất. Vì chẳng chút kinh nghiệm gì nên chuyện gì cũng phải hỏi, kể cả những chuyện tất cả mọi người trong phòng họp đều đã biết từ lâu. Đến phần quan trọng nhất là đề nghị giải pháp thì ứng viên Obama lại biến thành người… ít nói nhất, và chẳng đề nghị giải pháp nào, nhưng lại được truyền thông cấp tiến ca tụng là điềm đạm suy nghĩ, không bốc đồng. Truyền thông Mỹ đã đạt được nghệ thuật diễn giải đến mức “cao cấp” nhất.
Nếu phải xét đến nguyên nhân khủng hoảng này thì ta sẽ phải đi ngược dòng lịch sử cho đến thời TT Carter và TT Clinton với các chính sách mỵ dân, thả lỏng tín dụng gia cư để “dân nghèo” có dịp mua nhà thả dàn, bất kể điều kiện tài chánh có đủ hay không.
Những người hiện đang bênh vực thất bại kinh tế của TT Obama cho rằng kinh tế là chuyện lâu dài, cần nhiều năm mới sửa chữa được những “tai hại” của chính sách kinh tế của Bush. Nhưng đồng thời họ lại cũng là những người không chịu nhìn xa để hiểu bong bóng gia cư và cuộc khủng hoảng tài chánh tiếp theo là kết quả của cả mấy chục năm chính sách gia cư của Carter và Clinton. Luật "Community Reinvestment Act" bắt buộc ngân hàng phải cho “dân nghèo” mượn tiền mua nhà do Carter đặt ra. Clinton là người hủy bỏ luật Glass-Steagal Act được ban hành từ thời TT Roosevelt để kiểm soát ngành ngân hàng, và cũng là người chủ trì sự ra đời của các công cụ tài chánh mới như nợ dưới tiêu chuẩn (sub-prime loans), đầu tư phái sinh (derivatives), phiếu khoán hoá nợ (securitization of loans), và sự bành trướng mạnh mẽ của tín dụng gia cư… là những công cụ sinh ra khủng hoảng tài chánh cuối năm 2008.
Các dân cử Dân Chủ Barney Frank và Chris Dodd là những người chống lại dự luật do TT Bush đề nghị để kiểm soát nợ dưới tiêu chuẩn của các cơ quan tài trợ nợ mua nhà Fanny Mae và Freddie Mac. Ngày nay, phe Dân Chủ viết lại lịch sử để tố Bush đã thông đồng thả lỏng tín dụng cho tài phiệt Wall Street làm giàu.
Thiên hạ cũng không dám nhìn nhận trách nhiệm thổi phồng bong bóng tín dụng gia cư này cũng là những cá nhân, những hàng triệu người trong giai cấp tương đối nghèo hay trung lưu, đổ xô đi mua nhà quá khả năng tài chánh của chính mình, với hy vọng làm giàu theo đường tắt hay hưởng thụ quá khả năng.
Dù sao thì cuộc khủng hoảng xẩy ra ngày 15 Tháng Chín đã nghiêng cán cân về phe Dân Chủ vì thiên hạ bực mình, lo lắng và đổ hết lỗi lên đầu Bush và đảng Cộng Hoà. Cái bệnh chung của dân Mỹ là cái bệnh bao giờ cũng tìm người khác để đổ lỗi. Không ai lạ gì câu chuyện một bà già uống cà phê nóng nhanh quá bị phỏng lưỡi và cổ họng đã thưa kiện McDonald vì tội cà phê nóng quá làm bà phỏng! Vung tiền xài hoang, đi đánh casino với thị trường gia cư, thua cháy túi thì cũng tại Bush thôi.
Đấng Tiên Tri được bầu vì đã hứa sẽ là Hoa Đà tái thế, bảo đảm mọi chuyện sẽ được sửa đổi. TT Obama đắc cử, mau mắn đưa ra hàng loạt quyết định mới. Bắt đầu bằng kế hoạch stimulus, kích cầu kinh tế trên dưới 800 tỷ. Theo ông là cực kỳ cần thiết, nếu không thì tỷ lệ thất nghiệp sẽ vọt lên 8% ngay. Rồi đến 75 tỷ cứu nguy nợ nhà để thiên hạ khỏi bị kéo mất nhà. Rồi tiếp theo là hàng loạt tỷ này tỷ kia, kể cả vài chục tỷ cho “dân nghèo”, đại đa số là dân da màu, được đổi xe cũ rích lấy xe mới toanh do Nhà Nước tài trợ nhân danh bảo vệ môi sinh, tránh ô nhiễm do xe quá cũ gây ra, và nhất là 10.000 tỷ cải tổ y tế, và mới đây nhất, lại thêm 50 tỷ kích cầu nữa.
Đúng theo Hiến Pháp, Nhà Nước có quyền in tiền và vay tiền. Chuyện trả tiền là chuyện cả chục năm nữa, khi Obama bận đi đánh gôn suốt ngày trong khi chờ đợi bà Michelle đi shopping ở Âu Châu. Người nào làm tổng thống lúc đó thì người đó lo.
Gần hai năm sau khi nhậm chức và sau khi tung hết tỷ này đến tỷ nọ cứu nguy kinh tế, kết quả là gì"
Tỷ lệ thất nghiệp tuần qua, sau khi tụt xuống 9.5% đã lại tăng lên lại 9,6%, gấp hai lần tỷ lệ thất nghiệp của Bush. Tỷ lệ thất nghiệp đã trên mức 9% từ hơn 16 tháng qua, tức là từ hai tháng sau khi TT Obama nhậm chức. Đó là chỉ kể những người đi khai xin tiền thất nghiệp. Nếu kể cả những người làm bán thời, hay những người không muốn xếp hàng cả ngày trời khai báo thất nghiệp nữa, thì con số thất nghiệp thực sự là hơn 18%. Bà Chủ Tịch Hội Đồng Kinh Tế, Christina Romer, người đã khẩn khoản kêu gọi phải tung ra 800 tỷ stimulus để tránh thất nghiệp lên đến mức khẩn trương 8%, đã được mời về đi dạy học lại. Dạy học bao giờ cũng dễ hơn làm chính sách. Tiếp tục đà này thì chẳng mấy chốc dân Mỹ sẽ mời Obama về Chicago làm giáo sư phụ giảng.
Tình trạng khủng hoảng gia cư vẫn dậm chân tại chỗ. Mỗi tháng, báo chí vẫn đăng tin kỷ lục nhà bị ngân hàng kéo. Kế hoạch cứu gia chủ của TT Obama, bắt các ngân hàng chỉnh lại nợ được rầm rộ hứa hẹn sẽ giúp khoảng bốn triệu gia đình, rốt cuộc cho đến nay gần hai năm sau, chưa tới nửa triệu gia đình được giúp.
Luật cải tổ tài chánh được rầm rộ quảng bá như luật kềm hãm những lạm dụng bóc lột của tài phiệt, thực tế đã trở thành luật siết chặt tín dụng không cho dân nghèo và dân trung lưu mượn tiền nhà băng nữa. Hơn 800 trang của đạo luật còn phải khai triển thành mấy ngàn điều lệ sẽ áp dụng trong thực tế và khi chính quyền ráo riết viết ra điều lệ áp dụng, các ngân hàng lớn nhỏ đều nín thở chờ đợi. Và tránh cho vay để khỏi bị rủi ro về luật pháp, bị trừng phạt. Dân cần đi vay tiền thì ngáp ngáp. Trong khi đó, các đại gia Bank of America hay Wells Fargo vẫn công bố lời hàng trăm tỷ, và các vị tổng giám đốc đều mếu máo than lương bổng của họ đã bị giảm từ năm bẩy chục triệu xuống mức “chết đói” hai ba chục triệu.
Nhìn cho kỹ, hiển nhiên nạn nhân chính của luật cải tổ tài chánh không hề là mấy tay tài phiệt, mà chỉ là thành phần tiểu thương khó vay mượn tiền làm ăn hơn thôi, và thành phần trung lưu khó vay tiền mua nhà, mua xe, mua thuốc men, đi nhà thương, hay cho con đi học đại học. Khó khăn vay mượn này đã là lý do chính khiến kinh tế vẫn trì trệ vì ai cũng hiểu ở Mỹ này, tất cả sinh hoạt kinh doanh đều nhờ tiền vay mượn. Tình trạng tín dụng Mỹ đi từ thả lỏng tuyệt đối qua siết chặt đến nghẹt thở.
Không cần bàn cãi nhiều, quý độc giả chỉ cần nhìn chung quanh xem bao nhiêu bạn bè còn đang thất nghiệp, bao nhiêu nhà người quen còn đang bị short sale chưa được ngân hàng tái tài trợ, bao nhiêu người đang gặp khó khăn mượn tiền ngân hàng. Bao nhiêu cửa hàng đã giảm giá 50% mà vẫn ế và bao nhiêu khu phố thương mại đã mất khách"... Đã có thay đổi gì trong hai năm qua sau khi Đấng Tiên Tri hạ thế" Lỗi tại Bush cho đến chừng nào" Hai hay sáu năm nữa"
Luật cải tổ y tế thì xin miễn bàn, vì chưa được áp dụng, hay có vài điều được bắt đầu áp dụng nhưng chưa ai thấy tác dụng cụ thể nào.
***
Mùa tranh cử đã vào giai đoạn gay cấn cuối cùng và tất cả các ứng viên đều tung hàng loạt quảng cáo trên báo chí, truyền thanh và truyền hình. Một tờ báo Mỹ đã đúc kết các quảng cáo đó và đã đưa ra nhận định thật đáng suy nghĩ.
Có tất cả 279 dân biểu và nghị sĩ của đảng Dân Chủ phải ra tranh cử trở lại. Và trong tất cả 279 người đó, không có được một người nào đã dám khoe thành tích giảm thất nghiệp, và càng lạ lùng hơn nữa, không có một người nào dám khoe là mình đã bỏ phiếu thông qua luật cải tổ y tế hết. Trái lại, đã có ít nhất năm vị dân biểu Dân Chủ quảng cáo là mình đã bỏ phiếu CHỐNG cải tổ y tế. Thế thì những ông bà dân cử Dân Chủ khoe thành tích gì" Họ khoe:
• thành tích ổn định khủng hoảng ngân hàng: nhưng cũng lại cố ý lờ đi việc cứu nguy ngân hàng và thị trường tài chánh là thành quả của luật TARP được TT Bush ban hành tháng 10 năm 2008, hơn ba tháng trước khi Obama tuyên thệ.
• thành tích cứu nguy kỹ nghệ sản xuất xe Mỹ: nhưng thực tế là hai hãng xe được cứu là General Motors và Chrysler vẫn lỗ hàng tỷ, trong khi cái hãng xe không được cứu là Ford thì lại lời cả tỷ.
• thành tích kích cầu kinh tế: nhưng thực tế là tung ra 800 tỷ chỉ giảm tỷ lệ thất nghiệp từ 10% xuống được có 9,6%, con dao mổ trâu chỉ giết được một con muỗi.
• thành tích Nhà Nước tung ra một “ngân sách trách nhiệm” (responsible budget) so với TT Bush mà ứng viên Obama gọi là “tổng thống vô trách nhiệm” (irresponsible president): nhưng họ quên không cho mọi người biết mức nợ của Nhà Nước trong 18 tháng dưới triều đại Obama đã gia tăng bằng tổng số nợ của cả nước Mỹ tích lũy trong 200 năm từ TT khai quốc Washington đến TT Reagan (CNS News - 8 Sept 2010).
Nói chung, họ chẳng có thành tích thực sự nào đáng kể để khoe, mà chỉ tập trung cuộc vận động tranh cử vào chiến lược đổ thừa cho Bush và đe dọa nếu bỏ phiếu cho Cộng Hoà thì sẽ gặp đủ thứ đại hoạ. Đại khái bạn có cái xe bị hư. Ông thợ sửa xe bảo đảm “đưa xe cho tôi, tôi sẽ sửa ngay cho”. Gần hai năm nằm trong xưởng máy Obama, xe vẫn chưa chạy được. Và ông thợ Obama giải thích, tại xe hư nặng quá, tôi đang mò, nhưng nếu lấy xe đi ra hãng khác sửa thì xe sẽ hư nặng hơn nữa, cứ để đây để tôi mò tiếp”. Tin ông thợ máy hay không là tùy cử tri Mỹ.
Sách lược đổ thừa và hăm dọa có hiệu quả hay không là chuyện không chắc chắn, Chỉ biết là theo thăm dò mới nhất của đài truyền hình CNN, trong 10 người Mỹ thì đã có 8 người cho rằng cái xe kinh tế vẫn đang lê lết, 6 người không tin ông thợ máy Obama sẽ sửa được, và 7 người cho rằng cái xe đó đang lê lết… ngược hướng.
Một độc giả chỉ trích kẻ viết này có “đôi mắt ti hí không đeo kính nên mới không nhìn thấy các thành quả vĩ đại của TT Obama”. Thiết tưởng nếu thành quả của TT Obama mà phải dương mắt thật to rồi dùng kính hiển vi mới có thể nhìn thấy, thì khó nói rằng thành quả đó là vĩ đại được. (12-9-10)
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng mỗi Thứ Ba trên Việt Báo.
Gửi ý kiến của bạn
