Hôm nay,  

Khủng Hoảng Thái Lan: Đấu Tranh Giai Cấp, Xung Đột Địa Phương?

16/04/200900:00:00(Xem: 6808)

Khủng Hoảng Thái Lan: Đấu tranh Giai cấp, Xung đột Địa phương"

Nguyễn Xuân Nghĩa & RFA
...quân đội đảo chính khoảng hai chục lần, và có 17 bản hiến pháp...
Tình hình Thái Lan có vẻ lắng dịu sau khi quân đội ra tay khiến dân biểu tình rút khỏi thủ đô. Nhưng, nguyên ủy sâu xa của một vụ khủng hoảng đã kéo dài khá lâu là những gì" Diễn đàn Kinh tế đài RFA tìm hiểu sự thể phức tạp đó của Thái Lan qua phần trao đổi cùng nhà tư vấn kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa do Việt Long thực hiện sau đây.
Việt Long: Xin kính chào ông Nguyễn Xuân Nghĩa. Sau bốn ngày hỗn loạn, thủ đô Bangkok của Thái Lan đã có vẻ lắng dịu khi người biểu tình khoác áo đỏ rút lui và quân đội làm chủ được tình hình. Nhưng thính giả có thể thắc mắc vì sao một quốc gia có nền kinh tế đứng hạng thứ nhì Đông Nam Á, với lợi tức đồng niên của một người là hơn 4.000 đô la, tức là gấp năm lần Việt Nam, mà lại bị khủng hoảng nặng như vậy. Trong một kỳ trước, ông có nói rằng Thái Lan không bị khủng hoảng kinh tế mà sẽ bị khủng hoảng chính trị, kỳ này, xin đề nghị là ta cùng tìm hiểu về sự thể đó. 
- Thưa ông, chúng ta có nhiều cách nhìn vấn đề này.
- Nhìn trong trường kỳ, Thái Lan là một Vương quốc theo chế độ quân chủ lập hiến với ông Vua là Quốc trưởng, nhưng cầm quyền là chính phủ do Quốc hội bầu lên và Quân đội giữ vị thế của một lực lượng ổn định, với ảnh hưởng rất lớn của vị Quốc trưởng. Theo cách nhìn đó, ta không quên rằng xứ này đã từng bị quân đội đảo chính khoảng hai chục lần, và có 17 bản hiến pháp, kể từ năm 1932. Nhưng có thể là nhờ bản chất hiền hòa của người dân theo Phật giáo và sức mạnh tinh thần của nhà vua, những vụ đảo chính ấy không dẫn tới nội chiến hay tắm máu dân lành như đã thấy tại nhiều xứ khác. Vả lại, ra khỏi thủ đô và ở bên dưới thì đời sống người dân dù sao vẫn có cải tiến trong hơn sáu chục năm qua, và có tiến bộ thật ra vẫn hơn hẳn Việt Nam.
- Nhìn vào khía cạnh kinh tế thì ta có thể thấy nguyên nhân của vụ khủng hoảng ngày nay từ vụ khủng hoảng Đông Á trong các năm 1997-1998. Khủng hoảng kinh tế 1997 bùng nổ trước tiên tại Thái Lan vào mùng hai tháng Bảy năm đó và lan ra các nước Đông Nam Á lên Đông Bắc Á rồi gây chấn động tới Liên bang Nga, Brazil và cả Hoa Kỳ. Khi ấy, nhiều xứ Đông Á đã thấy ra nhược điểm của chiến lược phát triển dựa vào thị trường quốc tế nên muốn cải cách. Thái Lan là trường hợp đó và phải nói là đã cải cách tương đối thành công. Trong vụ khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế ngày nay, Thái ít bị ảnh hưởng nhất... cho tới đầu năm nay.
Việt Long: Ông nói rằng thành công mà vì sao bây giờ lại bị loạn" Ông có thể giải thích chuyện ấy cho rõ hơn được không"
- Các xã hội tương đối thuần chủng có thể xoay trở tương đối dễ dàng, như trường hợp Nhật Bản hay Hàn Quốc. Các xã hội khác thì dễ vỡ đôi nếu đi theo chiến lược tạm gọi là "hướng ngoại" vì một phần cư dân sống bên ngoài các thành thị có thể thấy là mình bị bỏ rơi trong sự lạc hậu nghèo khốn. Cuộc khủng hoảng Đông Á là hồi chuông cảnh báo về nạn phát triển theo hai tốc độ như vậy. Khi lên làm Thủ tướng từ đầu năm 2001 thì ông Thaksin Shinawatra tiến hành kế hoạch cải cách theo hướng đó và thật ra giải pháp của ông ta không mấy khác những gì mà lãnh đạo Bắc Kinh đã muốn thực hiện từ năm 2003 mà chưa nổi.
- Ông Thaksin chú trọng nhiều hơn tới thị trường nội địa và nông thôn với chính sách tăng chi và tái phân lợi tức lẫn quyền lực cho các tỉnh, qua đầu tư, giáo dục, y tế, và đạt kết quả tương đối mỹ mãn. Thái trả lại khoản nợ cấp cứu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF đã phải vay mượn sau vụ khủng hoảng ngoại hối năm 1997 - mà trả hai năm trước hạn kỳ - và kinh tế có tăng trưởng đều hòa hơn. Ông là Thủ tướng duy nhất đã hoàn tất một nhiệm kỳ bốn năm và đảng của ông tái đắc cử với đa số tuyệt đối vào đầu năm 2005 - là hai trường hợp chưa từng có tại Thái Lan.
Việt Long: Vậy mà vì sao bây giờ xứ này lại bị loạn" Vì sao ông Thaksin này bị truy tố và nay phải sống lưu vong ở nước ngoài"
- Chúng ta đang đi từ kinh tế ở dưới lên chính trị ở trên. Dù có đạt thành tích về kinh tế và rất được lòng dân nghèo ở nông thôn, Chính quyền của ông phạm nhiều sai lầm. Việc tăng chi và tái phân lợi tức hay dịch vụ cho nông thôn, tất nhiên đã có lạm dụng và Chính quyền ông bị tố cáo là tham nhũng. Bản thân ông cũng bị tai tiếng vì chia chác quyền lợi đầu tư và kinh doanh. Khi ngăn ngừa xu hướng ly khai của một số dân Hồi giáo tại các tỉnh miền Nam hoặc diệt trừ nạn ma túy, Chính quyền Thaksin cũng ra tay rất nặng và bị nhiều tổ chức quốc tế tố cáo là sắt máu.
- Nhưng tội nặng nhất chính là gây bất mãn cho thành phần ưu tú tại tỉnh thành, là giới trí thức, người trung lưu, doanh gia hay các tướng lãnh, v.v... Thậm chí, ông làm Hoàng gia e ngại. Chủ trương đại chúng của ông bị gọi là mị dân - là lấy lòng dân nghèo mà vượt qua ảnh hưởng của Quốc vương. Đã thế, ông còn tỏ vẻ không phục người sẽ kế vị nhà vua là một Thái tử mang tiếng phóng đãng và quý trọng một Công chúa được lòng dân và hạng thứ ba trong số kế vị dù dân Thái chưa chắc đã chấp nhận phụ nữ lên làm Nữ hoàng. Vắn tắt thì tự thân vốn đã có nhược điểm, ông Thaksin lại gây chống đối từ nhiều thành phần khá giả khác trong xã hội, từ Hoàng gia tới quân đội và giới trung lưu thành thị....
Việt Long: Và vì vậy, ông ta đã bị đảo chính phải không"


- Ngày 19 tháng Chín năm 2006, Thủ tướng Thaksin Shinawatra đang tham họp Đại hội đồng Liên hiệp quốc ở New York thì ở nhà, các tướng lãnh đã đảo chính ông và hủy bỏ Hiến pháp. Vụ đảo chính tất nhiên có sự biểu đồng tình của Quốc vương Thái. Nhưng quân đội không ổn định nổi tình hình và còn gây thêm vấn đề vì nhiều quy định mới trong bản hiến chương thay thế Hiến pháp cũ. Bản Hiến pháp được biểu quyết năm 2007 cũng có nhiều nhược điểm và ly kỳ nhất là trong các cuộc bầu cử sau đó, đảng của ông Thaksin vẫn chiếm đa số! Hậu quả là một chuỗi hỗn loạn với bốn Chính quyền bị đổ kể từ vụ đảo chính năm 2006. Phe thủ cựu được Hoàng gia và Quân đội hậu thuẫn đã khoác áo vàng xuống đường chống lại chính phủ thân Thaksin. Phe thân Thaksin thì biểu tình ngược chống phe áo vàng, cả hai phe đều nhân danh dân chủ và chống độc tài để đòi lật đổ chính phủ.
- Lần trước, cuối năm ngoái, là vụ phe áo vàng biểu tình phong tỏa phi trường quốc tế và Toà Bảo hiến bãi nhiệm ông Thủ tướng là em rể của ông Thaksin. Lần này, phe áo đỏ biểu tình phá vỡ thượng đỉnh của Hiệp hội ASEAN tại Pattaya hôm 11 để đòi Thủ tướng đương nhiệm từ chức rồi kéo về thủ đô Bangkok thì bị quân đội đàn áp. Xuyên qua vụ này, người ta còn có cảm tưởng là các lực lượng cảnh sát đã bất động, có thể vì có cảm tình hoặc ngả theo phe Thaksin.
Việt Long: Như vậy, theo nhận xét của ông thì tình hình đã có thể ổn định được chưa"
- Tôi e là chưa và sự phá sản của các thành phần lãnh đạo, từ các tướng lãnh đến chính khách, có thể khiến xứ này loạn to trong thời gian tới, thậm chí, chế độ Quân chủ của Thái sẽ bị lung lay. 
Việt Long: Vì sao ông có nhận định bi quan như vậy"
- Thứ nhất, về kinh tế thì ta thấy vụ khủng hoảng phơi bày một thực tế nguy hiểm là hố sâu giàu nghèo có thể dẫn tới phản ứng tạm gọi là "đấu tranh giai cấp". Dân nghèo tại nông thôn thì tin tưởng - và vì vậy biểu tình ủng hộ - ông Thaksin, trong khi thành phần khá giả tại đô thị thì nhân danh Hoàng gia đòi tiêu diệt ảnh hưởng của phe Thaksin mà họ kết tội là "khi quân". Họ không chấp nhận chính sách kinh tế làm giảm đặc quyền đặc lợi hoặc tiếng nói của họ. Ngày nay, thay vì tôn trọng dân chủ và kết quả bầu cử, cả hai phe đều huy động quần chúng để tác động vào chính trường nên những phản ứng thái quá rất dễ xảy ra. Mà đấy chưa là chuyện nguy hiểm nhất.
Việt Long: Hai phe áo vàng rồi áo đỏ luân phiên xuống đường để đòi lật đổ chính phủ mà ông cho là chưa đủ nguy hiểm hay sao"
- Về kinh tế thì chuyện ấy quả là bất lợi. Trái phiếu của Thái đã bị quốc tế đánh sụt giá trị và sản lượng Thái đã giảm, lần đầu từ 11 năm nay, Nhưng về địa dư và lịch sử, cục diện còn đáng sợ hơn. Tiếp giáp với Miến Điện, Lào và Căm Bốt và Mã Lai Á, xứ này là một xã hội đa chủng tộc chỉ thành vương quốc Xiêm La từ thế kỷ 13, tương đương với đời nhà Trần của Việt Nam.
- Bên trong, xứ này có khu vực trù phú là vùng châu thổ sông Chao Phraya đổ ra Vịnh Thái Lan ở phía Nam, là nơi có thủ đô Bangkok. Nhưng thường gặp vấn đề với các lân bang tại các tỉnh phía Bắc và Đông Bắc, nổi bật nhất là khu vực Chiang Mai, và nay còn bị nguy cơ ly khai ở phía Nam tiếp cận với Mã Lai Á. Ta không quên là trong lịch sử, Xiêm La đã từng xung trận với Chiang Mai và chỉ kiểm soát được khu vực này từ đầu thế kỷ 19 mà thôi.
- Thủ tướng Thaksin là người gốc Hẹ từ Quảng Đông, sinh trưởng tại Chiang Mai và ngày nay phe và đảng của ông có ảnh hưởng mạnh tại khu vực đó cùng các tỉnh miền Đông Bắc. Hôm 13, khi đám biểu tình áo đỏ rút khỏi thủ đô thì họ lui về phía Bắc, nơi mà địa thế núi rừng có thể biến thành hậu cứ. Và tài nguyên lẫn quan hệ kinh doanh quốc tế của khu vực ấy có thể giúp Chiang Mai tồn tại và thách thức thủ đô hay các tỉnh miền Nam. Cho nên, ngoài nạn "đấu tranh giai cấp" vì hố sâu giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn, nếu lãnh đạo Thái Lan không khéo xử thì xung đột địa phương có thể bùng nổ với hậu quả khó lường.
Việt Long: Trong hoàn cảnh đó, Quốc vương Thái có thể dùng uy tín của mình để tái lập trật tự được không"
- Vua Bhumibol là người có từ tâm và khéo xử trong lịch sử hơn 60 năm trị vì của ông. Nhưng ông đã gần 82 tuổi và sức khoẻ suy nhược có thể giải thích vì sao đã để cho Quân đội ra ray và khủng hoảng bùng nổ rồi kéo dài từ năm 2006 đến nay. Thái tử kế vị ông lại không có uy tín nên chế độ Quân chủ của Thái có thể lâm nguy trong những năm tới sau khi nhà vua từ trần.
Việt Long: Câu hỏi cuối, thưa ông, nhìn từ Việt Nam thì người ta có thể kết luận thế nào về vụ khủng hoảng Thái Lan hiện nay" Liệu động loạn tại Thái có khiến lãnh đạo Hà Nội càng e ngại dân chủ hay không"
- Nếu thiển cận thì lãnh đạo Hà Nội có thể nghĩ vậy và càng muốn duy trì chế độ độc tài hiện nay và gọi đó là ổn định. Nhưng, đấy là giải pháp tệ hại nhất trong lâu dài vì khủng hoảng Thái không là nhược điểm của dân chủ mà là sự bất tài của giai tầng lãnh đạo. Và thật ra, Việt Nam cũng có nhiều vấn đề kinh tế hoặc địa dư lịch sử không khác Thái Lan - dù lạc hậu hơn rất nhiều. Và khi bị ép quá thì phản ứng của dân nghèo tại Việt Nam lại dữ dội gấp bội.
- Lãnh đạo Hà Nội nên rút tỉa bài học đúng đắn từ Thái Lan mà thay đổi tư duy, chiến lược kinh tế và cách đối xử với người dân, vì khác với Thái Lan, Việt Nam còn tiếp cận với Trung Quốc, một cường quốc không che giấu tham vọng can thiệp vào nội tình Việt Nam như người ta đã thấy trong lịch sử. Và ngay trong hiện tại.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
Xuất hiện gần đây trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Donald Trump, ứng cử viên đảng Cộng hòa, đã lên tiếng đe dọa là sẽ không bảo vệ cho các đồng minh thuộc khối NATO trong trường hợp bị Nga tấn công. Ý kiến này đã dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi tại châu Âu, vì có liên quan đến việc răn đe Nga và ba kịch bản chính được đề cập đến khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào năm 2025 là liệu Liên Âu có nên trang bị vũ khí hạt nhân chăng, Pháp có thể tích cực tham gia không và Đức nên có tác động nào.
Tôi không biết chính xác là Văn Trí đã đặt chân đến Đà Lạt tự lúc nào nhưng cứ theo như ca từ trong nhạc phẩm Hoài Thu của ông thì Cao Nguyên Lâm Viên ngày ấy vẫn hoang vu lắm. Ngoài “núi rừng thâm xuyên”, với “lá vàng rơi đầy miên man”, cùng “bầy nai ngơ ngác” (bên “hồ thu xanh biếc”) thì dường như không còn chi khác nữa! Từ Sài Gòn, khi tôi được bố mẹ “bế” lên thành phố vắng vẻ và mù sương này (vào khoảng giữa thập niên 1950) thì Đà Lạt đã bị đô thị hóa ít nhiều. Nơi đây không còn những “bầy nai ngơ ngác” nữa. Voi, cọp, heo rừng, beo, báo, gấu, khỉ, vượn, nhím, mển, gà rừng, công, trĩ, hươu, nai, trăn, rắn, sóc, cáo, chồn… cũng đều đã biệt tăm. Người Thượng cũng ở cách xa, nơi miền sơn cước.
Vi hiến có nghĩa là “vi phạm” hay đi ngược lại những gì Hiến Pháp (HP) quy định. HP không có gì là cao siêu hay quá bí ẩn. Hiến Pháp trong bản chất chỉ là một bộ luật. Sự khác biệt chỉ là: HP là một bộ luật nền tảng hay nôm na là “luật mẹ”. Không những không cá nhân hay hữu thể pháp lý nào trong xã hội, kể cả hành pháp (tức chính phủ) được quyền vi phạm HP, mà không một luật pháp nào của lập pháp (tức quốc hội) được quyền vi phạm HP cả...
Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo đường mòn Chủ nghĩa đã lu mờ trong thưc tế và thất bại trong hành động tại Đại hội đảng kỳ 14 vào tháng 1 năm 2026. Khẳng định này của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng là bằng chứng cho tính chai lỳ, chậm tiến và lạc hậu, không phải của riêng ông mà toàn đảng...
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs...
Đôi lời từ tác giả: “Sẽ có nhiều người không thích bài viết này. Họ sẽ cảm thấy bị công kích và rằng thật bất công. Phản ứng càng mạnh mẽ càng cho thấy nỗi sợ hãi về chủng tộc đã cắm rễ sâu vào nền chính trị Hoa Kỳ, và sẽ tồn tại mãi.” Tầm quan trọng của vấn đề chủng tộc trong nền chính trị của chúng ta được thể hiện rõ ràng qua chiến dịch tranh cử tổng thống hiện tại. Khẩu hiệu (slogan) đình đám nhất là từ chiến dịch tranh cử của Donald Trump: “MAGA” – Make America Great Again (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại). Ý của slogan này là Hoa Kỳ đã từng rất vĩ đại, nhưng đã và đang đánh mất hào quang của mình.
Sau 11 năm chống Tham nhũng (2013-2024) nhưng Tham nhũng cứ trơ ra cười vào mũi Đảng là tại sao?
Thời gian gần đây, những người thương vay khóc mướn ở Việt Nam thường đem vấn đề Chủ nghĩa Xã hội và đảng có quyền một mình lãnh đạo ra hù họa dư luận. Tuy nhiên, càng vênh váo và cù nhầy bao nhiêu lại càng lâm vào thế bí. Những bài viết không trả lời được câu hỏi: Ai đã trao quyền lãnh đạo cho Đảng, và tại sao Đảng sợ Dân chủ đến thế?
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.