 |
Luật sư Nguyễn Quang Trung |
Trong kỳ bầu cử sơ bộ vào tháng hai sắp tới đây, cử tri trên toàn tiểu bang California sẽ có cơ hội bỏ phiếu cho các ứng cử viên tổng thống và các dự luật từ 91 đến 97. Trong số đó có Dự Luật 93 mà mọi người cần lưu ý.
Dự luật 93 cho phép các vị dân cử ở cấp tiểu bang trong cả hai viện, Hạ viện và Thượng viện Tiểu Bang, được tại chức lâu hơn trước đây. Nếu dự luật 93 được cử tri chấp thuận thì một vị dân biểu tiểu bang có thể tại chức 6 nhiệm kỳ, tổng cộng là 12 năm vì mỗi một nhiệm kỳ ở Hạ viện là 2 năm và một vị thượng nghị sĩ có thể tại chức tối đa là 3 nhiệm kỳ, tổng cộng cũng là 12 năm vì mỗi nhiệm kỳ ở Thượng viện là 4 năm. So sánh với luật đã được thông qua từ năm 1990, các vị dân biểu chỉ được tại chức tối đa là 6 năm qua 3 nhiệm kỳ còn các vị thượng nghị sĩ chỉ được tại chức tối đa là 8 năm qua 2 nhiệm kỳ. Sự khác biệt là theo dự luật 93 thì mỗi vị dân cử có thể ở cùng một chức vụ trọn cả 12 năm trong một viện, thay vì bị giới hạn 6 năm tại Hạ Viện hay 8 năm tại Thượng Viện.
Luật lệ hiện hành tạo nhiều điều kiện cho ngành luật pháp có những thay đổi thường xuyên hơn sau khi các vị đương nhiệm mãn hạn kỳ thì không thể ngồi lâu hơn hoặc nắm giữ quyền hành quá lâu. Lập luận chính để giới hạn thời gian nhiệm kỳ là nếu không có giới hạn, các vị dân cử sẽ càng ngày càng tạo dựng được nhiều hậu thuẫn chính trị hơn vì được được nhiều đóng góp tài chánh hơn và do đó họ không lo sợ bị mất chức và họ không chú tâm đến việc phục vụ quyền lợi của cử tri trong thời gian tại chức. Luật giới hạn nhiệm kỳ cũng tạo điều kiện cho thêm nhiều người mới có sáng kiến mới có cơ hội phục vụ cử tri mà không bị chèn ép của thế lực của những người đang tại chức.
Khi các vị dân cử biết trước là họ sẽ chỉ có một thời gian ngắn hạn trong chức vụ, họ sẽ hành xử và làm tròn bổn phận của mình một cách hiệu quả và nhanh chóng hơn. Trước những áp lực vì thời gian tính, các vị dân cử sẽ cố gắng học hỏi nhanh hơn để hiểu công việc lẹ hơn và chu toàn trách nhiệm toàn hảo hơn. Nếu giả dụ họ biết trước là không phải lo toan gấp thì chắc chắn sẽ có tính ù lì và tinh thần học hỏi lại càng chậm chạp hơn nữa.
Khi một vị dân cử đương nhiệm đến khi cần phải tranh cử thì đều có lợi thế hơn những người không phải đương nhiệm. Thứ nhất là người dân đã biết đến họ, nếu cần phải xin tài chánh tranh cử cũng dễ ăn dễ nói hơn những kẻ khác. Cho nên những vị dân cử đương nhiệm có nhiều lợi thế. Chính thời gian tính đã định trước từ luật lệ giúp cho họ cố gắng trong công việc nhiều hơn thay vì ỉ lại.
Nếu đem so sánh với các công việc của tư nhân, một người mới bắt đầu đi làm thì bao giờ cũng phải qua thời gian thử thách, gọi là probation. Những thời gian này rất ngắn hạn chỉ vỏn vẹn 1 tháng đến 3 tháng. Nếu không làm tròn bổn phận hay công việc giao phó trong thời gian thử thách thì rất là dễ bị chủ cho đi chơi. Ngay cả những người thầy cô mới vào nghề cũng chỉ được cao lắm là một quarter (3 tháng) hay một semeter (4 tháng) hoặc tròn một năm học (9 tháng) là cũng bị kiểm điểm công việc và được bước tới hay nghỉ việc sau thời gian này.
Những người ủng hộ dự luật 93 cho rằng các vị dân cử này cần phải có thời gian dài hơn hiện nay để hiểu công việc làm và trở thành chuyên gia (expert) về những luật lệ nhiều hơn. Trước hết việc lý luận này không đúng sự thật và còn đi xa thực tế rất nhiều. Cứ nhìn xem các vị chủ tịch công ty (CEO) họ phải chu toàn công việc của họ trong vòng 1 năm hay 2, 3 năm là tối đa. Nếu không đúng tiêu chuẩn thì công ty qua hội đồng điều hành cũng cho nghỉ việc. Các vị dân cử này đều có các nhân viên chuyên môn hay chuyên ngành để giúp đi đào xâu hơn hay hiểu biết nhiều hơn những khía cạnh luật pháp. Họ không cần phải trở thành chuyên gia.
Hiện nay, ngay cả thời gian giới hạn là 6 năm cho Hạ viện hay 8 năm cho Thượng viện thì sự thay đổi các vị dân cử của hai viện này cũng gần như không có gì cả. Hầu hết các vị này đều được đắc cử cho đến khi nào hết nhiệm kỳ thì mới có những người khác mới dám tranh giành mà thôi. Hoạ hoằn lắm mới có trường hợp ngoại lệ. Dân số của tiểu bang California càng lúc càng nhiều, chẳng lẽ ngoài 40 vị Thượng nghị sĩ và 80 vị Dân biểu, tổng cộng là 120 vị, thì 38 triệu người dân không ai có tài cán hay đủ khả năng để đảm nhiệm chức vụ dân biểu hay thượng nghị sĩ hay sao" Càng kéo dài thời gian cho họ tại chức lại càng ít có dịp để cho những người khác tranh đua và đem lại những tài năng mới vào các chức vụ này.
Gần đây, trong cộng đồng Việt nam tại miền Nam California cũng đã đối diện một trường hợp tương tự như vậy. Tại thành phố Garden Grove nơi người Việt Nam sinh sống gần 30 % trong tổng số 180 ngàn cư dân, Hội đồng thành phố Garden Grove đưa đề nghị tăng thời gian cho các vị nghị viên thay vì 8 năm thành 12 năm hay lâu hơn nếu được. Rõ ràng các vị dân cử địa phương, hiện chỉ có một người nghị viên gốc Việt, sẽ có nhiều cơ hội cầm quyền lâu hơn và dễ tái đắc cử hơn vì người dân ít muốn thay đổi. Ngoài ra nếu kéo dài như vậy thì chắc chắn cộng đồng người Việt sẽ ít có cơ hội để tiến cử một người ứng cử viên gốc Việt ra tranh cử. Như vậy thì người Việt vừa đã không có cơ hội tham dự sinh hoạt chính trị tại địa phương vì chỉ mới tới đây vỏn vẹn vài ba thập niên nên không có nhiều cơ hội như cư dân địa phương mà lại càng bị kềm kẹp thêm về thời gian kéo dài của các vị nghị viên này. May sao cộng đồng Việt Nam đã tranh đấu và cuối cùng Hội đồng thành phố Garden Grove phải dẹp đi đề nghị này.
Nói đến thành phố Garden Grove thì cũng phải nói về thành phố kế cận Westminster. Một nơi mà người Việt đã làm cho sinh hoạt kinh tế của thành phố này sáng sủa hơn tốt đẹp hơn trong 2, 3 thập niên qua. Người Việt sinh sống tại Westminster có khoảng 40% trong tổng số 100 ngàn cư dân. Tuy nhiên, hiện nay hội đồng thành phố Westminster không có giới hạn về thời gian của các vị nghị viên này. Có vị đã làm chức thị trưởng, sau đó là nghị viên, rồi trở thành thị trưởng vài nhiệm kỳ nữa, nhưng điều lạ là vẫn còn tại chức suốt 3, 4 thập niên liên tục. Có vị làm chức nghị viên trên 20 hay 30 năm và đã quá 70 tuổi nhưng không thấy về vườn hay quyết định nghỉ việc. Vì luật lệ của thành phố Westminster như vậy nên sự thay đổi các vị nghị viên không xẩy ra thường như các thành phố khác. Càng như vậy những sự tham gia tranh cử càng thiếu tinh thần dân chủ vì những người mới rất e dè để chống lại các vị đương nhiệm.
Nói tóm lại muốn cho tinh thần dân chủ được thể hiện cao độ hơn hay muốn cho sự tham gia của các cử tri đông đảo khi họ chọn lựa những người đại diện đứng đắn hơn thì không thể chấp thuận dự luật 93 được. Dự luật 93 chỉ kéo dài thêm thời gian các vị dân cử đương nhiệm được tại chức lâu hơn mà không mang một kết quả tốt đẹp nào cho người dân California.
Cá nhân chúng tôi hy vọng quý vị độc giả bỏ phiếu chống lại dự luật 93.
Gửi ý kiến của bạn
