(Washington, DC) – Hoa Kỳ và Việt Nam vừa ký một thỏa thuận hôm 22 tháng 1 để khởi sự tiến trình trục xuất các Việt kiều từ Hoa Kỳ về lại Việt Nam. Theo thoản thuận này, lần đầu tiên người Việt Nam đến Mỹ bất hợp pháp hay vi phạm luật pháp Hoa Kỳ trước khi được vào quốc tịch Hoa Kỳ có thể bị trục xuất về Việt Nam. Thỏa thuận này chỉ áp dụng đối với những Việt kiều đến Mỹ trước ngày 12 tháng 7 năm 1995, tức thời điểm Hoa Kỳ và Việt Nam bắt đầu bang giao. Số người này hiện nay được phỏng chừng là 1,500 người. Tuy nhiên, có khoảng từ 6,500 đến 8,000 Việt kiều khác đã được lệnh trục xuất trong suốt thời gian qua và hiện đang được sống tạm thời tại Hoa Kỳ.
Thỏa thuận này có giá trị trong vòng 5 năm và sau đó có thể được tự động gia hạn mỗi 3 năm một trừ khi mỗi bên thông báo chấm dứt thỏa thuận. Thỏa thuận trục xuất ngoại kiều về các quốc gia nguyên quán là tiến trình rất thông thường tại Hoa Kỳ đối với hầu hết các quốc gia khác trên thế giới. Tuy nhiên, Việt Nam là một trường hợp ngoại lệ vì từ nhiều năm qua, Việt Nam vẫn không đồng ý nhận Việt kiều bị trục xuất từ Hoa Kỳ.
Theo luật di trú của Hoa Kỳ, những người ngoại kiều chưa được vào quốc tịch Hoa Kỳ có thể bị trục xuất về quốc gia nguyên quán vì những lý do như nhập cảnh vào Hoa Kỳ bất hợp pháp, ở lại Hoa Kỳ quá thời hạn cho phép, có tối thiểu hai án phạm pháp có tính cách gian lận (moral turpitude crimes), từng bị kết án với những tội danh liên quan đến súng ống, thuốc phiện, đỉ điếm, hay bị kết án các tội đại hình nghiêm trọng (aggravated felony). Hầu hết những người bị trục xuất đều đã hoàn tất việc thọ án và được Tòa Án Di Trú ra phán quyết trục xuất. Tính đến nay, chưa có một người Việt Nam nào đã thực sự bị trục xuất về Việt Nam.
Những ngoại kiều bị đưa ra Tòa Án Di Trú để bị trục xuất vẫn có thể xin tòa án miễn bị trục xuất tùy theo nhiều hoàn cảnh khác nhau, ví dụ như từng là người tị nạn chính trị khi đến Hoa Kỳ, gây cực kỳ khó khăn đối với các thân nhân khác là công dân hay thường trú nhân tại Hoa Kỳ, v..v.. Tại Hoa Kỳ, hiện có khoảng 1.5 triệu người Việt Nam sinh sống và hầu hết đến Mỹ từ khi cuộc chiến Việt Nam chấm dứt vào tháng 4 năm 1975.