Gần đây, một số bạn bè gởi cho tôi qua e-mail một bài viết bằng tiếng Việt không rõ xuất xứ cảnh báo về một loại biến chủng của virus COVID mới rất nguy hiểm, rất lây lan mà lại không có triệu chứng thông thường báo trước, không phát hiện được bằng các test hiện có và không có thuốc chữa. Những “tin tức” này có vẻ không có cơ sở thực tế và có thể gây hoảng hốt không cần thiết. Hôm nay tôi xin phỏng dịch và chú thích thêm cho dễ hiểu một bài báo của CNN (1) trả lời một số câu hỏi về biến thể phụ mới nhất đang lan tràn ở Mỹ và đã có mặt tại Việt Nam.

Năm mèo, theo thông lệ chúng ta hãy bàn về con mèo trong y khoa. Một phần ba gia đình ở Mỹ có nuôi mèo. Trước hết là hai bệnh có thể tránh được mà mèo có thể truyền qua người, bệnh “mèo quào” do vi khuẩn và bệnh do ký sinh mà qua phân mèo có thể truyền qua người, nhất là người có thai và gây những triệu chứng nguy hiểm ở trẻ sơ sinh; và sau cùng là một bệnh di truyền làm đứa trẻ sơ sinh có tiếng khóc giống tiếng mèo kêu với nhiều dị tật quan trọng.

Nhà báo viết về bóng đá nổi tiếng người Mỹ Grant Wahl, 48 tuổi, đã qua đời hôm thứ Sáu 9/12/2022 khi đang đưa tin về giải túc cầu thế giới World Cup ở Qatar, Trung Đông. Wahl đang tham dự trận tứ kết giữa Argentina và Hà Lan ở Lusail và đột ngột gục xuống ghế khi bắt đầu hiệp phụ. Sân vận động Lusail là sân vận động lớn nhất ở Qatar, là một trong bảy sân vận động được xây dựng cho giải vô địch bóng đá. Một số phóng viên đã kêu cứu và nhân viên y tế đã đến ngay lập tức, cố gắng làm CPR vài phút tại chỗ trước khi gởi đi bệnh viện.

Vắn tắt, người càng lớn tuổi, số lượng tế bào thần kinh giảm và khả năng về tâm trí sẽ giảm đi. Một số triệu chứng nhẹ như hay quên, hay lẫn lộn có thể chấp nhận như là sự lão hoá bình thường. Khi các triệu chứng này gia tăng, tiến triển đến mức ảnh hưởng đến cuộc sống thường nhật, lúc đó người ta dùng từ "dementia" hay "mất trí" theo nghĩa đen, hay bịnh lẫn. Có nhiều nguyên nhân cho dementia. Bịnh Alzheimer là nguyên nhân của phần lớn người mắc dementia. Một số nguyên nhân dementia chữa được, chưa có thuốc thay đổi được bịnh Alzheimer (disease-modifying drugs), chỉ có những thuốc giúp giảm triệu chứng thôi (symptomatic treatment).

Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska ngày 3/10/22 đã quyết định trao Giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học năm 2022 cho Svante Pääbo vì những khám phá của ông liên quan đến bộ gen của những hominin (cũng thuộc giống người, tương tự như “người khôn” [homo sapiens] chúng ta hiện nay) đã tuyệt chủng và sự tiến hóa của loài người. Svante Pääbo sinh ngày 20 tháng 4 năm 1955 tại Stockholm, Thụy Điển. Mẹ của ông là nhà hóa học người Estonia Karin Pääbo (1925–2013), từng trốn thoát khỏi Estonia bị Liên Xô xâm lược vào năm 1944 và đến Thụy Điển tị nạn trong Thế chiến thứ hai. Ông là con ngoại hôn của nhà hóa sinh người Thụy Điển Sune Bergström (1916-2004), và cha ông cũng từng được giải Nobel về Sinh lý học hoặc Y học (năm 1982).

Nhân ngày 11 tháng 9, kỷ niệm 21 năm biến cố 9/11 làm chấn động thế giới, cũng như trong cảnh hỗn loạn chính trị, kinh tế và chiến tranh đang xảy ra trên thế giới hiện nay, thiết tưởng cũng là lúc chúng ta nên tìm đọc lại “Les fleurs du mal” của Baudelaire...

Có lẽ nhóm lao động Việt đầu tiên được thực dân Pháp đưa ra nước ngoài là nhóm được gởi qua đảo Réunion ở Ấn Độ Dương, một thuộc địa của Pháp từ thế kỷ XVII, hiện là một vùng hải ngoại của Pháp. Đảo này cũng là nơi mà vua Duy Tân và thân phụ là vua Thành Thái bị lưu đày vào đầu thế kỷ thứ XX...

Ngày 14 tháng 9, 2022, Tổng Giám đốc WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus tuyên bố thế giới chưa bao giờ ở trong tình trạng tốt hơn để chấm dứt đại dịch COVID-19 và kêu gọi các quốc gia tiếp tục nỗ lực chống lại loại virus đã giết chết hơn sáu triệu người. Tuy nhiên, ông nói: “Chúng ta vẫn chưa đến đó”. Đây được xem là nhận xét lạc quan nhất từ cơ quan Liên Hiệp Quốc kể từ khi WHO tuyên bố COVID-19 là tình trạng khẩn cấp quốc tế và gọi virus này là đại dịch vào tháng 3 năm 2020 (VOA).

Virus bệnh đậu khỉ là một poxvirus hình giống như viên gạch. Poxvirus là loại virus hình viên gạch hoặc hình bầu dục với bộ gen DNA sợi đôi lớn (large double stranded DNA genome)...

Mới đây, Bệnh viện Nhi đồng Texas (Texas Children's Hospital) ở Houston (Mỹ) công bố một sáng chế mới, một vaccine chống Covid-19 theo kỵ thuật công nghệ tương đối đã được phổ biến nên rẻ tiền, có thể sản xuất rộng rãi ở các xứ nghèo hơn.. Điểm đặc biệt là Bệnh viện Nhi đồng Texas và các nhà phát minh tự gây quỹ tài trợ, không dùng tiền chính phủ Mỹ và các đầu tư tư bản nên họ có thể chuyển giao công nghệ và cho các nước nghèo xài mà không dùng bằng sáng chế bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ để ngăn cấm hay giới hạn. -- Kính mời quý độc giả đọc bài viết rất hữu ích của Bác sĩ Hồ Văn Hiền.