Thượng Nghị Sĩ John McCain, chuẩn ứng cử viên Tổng Thống của Đảng Cộng Hòa, mới hai tuần trước đã nói rằng ông đang bị bao vây, đánh phá tứ phía. Nhưng phiếu cử tri đoàn và điểm thăm dò từ đó vẫn đều đặn tăng lên cho McCain. Trong khi đó, cuốn hồi ký của ông đang đi vào danh sách những tác phẩm bán chạy nhất. Ông là ai, và đã làm những gì" Dưới đây là loạt bài tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau, và phần lớn sẽ dựa vào cuốn “Faith of My Fathers,” để nhìn về một người mà sự nghiệp có quá nhiều liên hệ tới Việt Nam - trong đó, gần như tất cả người Việt hải ngoại đều biết tới tu chính án McCain, một đạo luật đã giúp đưa những người con trên 21 tuổi của các gia đình H.O. sang Hoa Kỳ, ít nhất cũng đã giúp vài chục ngàn (hay vài trăm ngàn") người Việt được định cư nơi đây.
Tạp chí Newsweek, trong áo bìa sách, đã nhận định rằng cuốn “Faith of My Fathers” đã “làm cho các ứng cử viên Tổng Thống khác trông y hệt như những người lùn.” Nhưng người hùng McCain có sẽ thành công trên trường chính trị hay không thì vẫn còn phải chờ xem.
Mặc dù John McCain thuộc Đảng Cộng Hòa, nhiều nhà báo Mỹ vẫn gọi ông là maverick, một con ngựa chưa bị đóng nhãn hiệu. Đối với nhiều người Cộng Hòa, McCain bị chỉ trích là cánh tả, nghĩa là cởi mở hay cấp tiến và gần với Dân Chủ. Đối với người Dân Chủ, McCain vẫn bị xem là Cộng Hòa, mặc dù nhiều cử tri Dân Chủ bỏ phiếu cho ông vì nhiều lý do khác nhau.
Đối với cử tri người Việt, một số người cho biết là bị tổn thương vì cách McCain gọi các cai tù CSVN là “gooks,” một tiếng lóng nguyên khởi từ Thế Chiến 2 để chỉ cho quân nhân nước thù nghịch da vàng. Hội Người Mỹ Gốc Trung Hoa ở San Francisco đã chỉ trích McCain, hội chuyên gia Việt Nam VPAC cũng phản đối. McCain đã chính thức xin lỗi. Tuy nhiên, nhiều người Việt Nam cho rằng chữ đó không có gì trầm trọng, đó chỉ là tác phong nhà binh năm xưa còn sót lại, và mắng quân thù vẫn là chuyện bình thường - không lẽ gọi cai tù CSVN là “quý ông, quý ngài”"
Một số chính khách người Việt tại California cũng viết bài, hoặc trả lời phỏng vấn báo Mỹ rằng họ không hài lòng với McCain. Có người nêu lên lập trường Cộng Hòa, có người nói rằng chính McCain đã vận động bỏ cấm vận CSVN và sau đó thúc đẩy thương ước Việt-Mỹ. Nhưng tại các tiệm cà phê ở thương xá Phước Lộc Thọ (Quận Cam) và Lion Plaza (San Jose), nhiều cựu quân nhân VNCH vẫn nhìn thấy McCain là người rất mực gần gũi, và họ đã lớn tiếng bênh vực cho McCain. Hoặc là vì gia đình họ được định cư sang Mỹ nhờ tu chính án McCain, và hoặc ít nhất thì McCain cũng có kinh nghiệm về CSVN gần như họ: McCain đã bị CSVN bắt làm tù binh trong 5 năm rưỡi.
Điểm thăm dò trên toàn quốc và cả tại California cho thấy McCain vẫn thua chuẩn ứng cử viên George W. Bush hơn chục điểm, nhưng khoảng cách này đang thu ngắn mỗi ngày. Nhiều chính khách Cộng Hòa, như Thị Trưởng San Diego và Quốc Vụ Khanh Bill Jones của Calif., đã ủng hộ McCain vì tin đây là cơ hội để Cộng Hòa đánh bại Al Gore. Nhiều chính khách Cộng Hòa tấn công McCain vì tin rằng chắc chắn là Bush sẽ thắng McCain (luật chính trị: phải theo kẻ mạnh, không ai phò người yếu).
Cuốn “Faith of My Fathers” (Niềm Tin của Các Cha Tôi) do McCain viết, chung với Mark Salter, do nhà Random House xuất bản, đã nhảy vào bảng những sách bán chạy trong các tuần qua. Cuốn hồi ký gia đình này còn được in dạng ấn bản chữ lớn (large print), đọc vào các ấn bản CD và cát-sét. Tác phẩm dày 350 trang, ghi lại những hình ảnh McCain có về ông nội, cha của McCain, và nói về McCain cho tới ngày rời nhà tù CSVN. Tiền lời tác phẩm mà McCain thu được đều sẽ tặng cho các hội từ thiện, theo lời McCain.
Trên hai tiệm sách lớn nhất của Internet, cuốn hồi ký này đã vào được danh sách tác phẩm bán chạy. Trong tuần lễ cuối tháng 2.2000, trên trang www.bn.com của nhà sách Barnes & Noble, cuốn “Faith of My Father” đứng hàng thứ 49 trong bảng 100 cuốn bán chạy (bestsellers). Trên trang Amazon.com, cuốn này đứng hàng thứ 10 của các bestsellers trong các sách Hard Cover Nonfiction.
Cũng theo hai trang Web trên, John McCain còn là tác giả của một vài tác phẩm sử học về Không Quân và Hải Quân Hoa Kỳ, mặc dù ấn bản hồi ký không ghi gì về các sách đã viết. Hay phải chăng là hai tác giả này trùng tên" Nhưng nếu biết rằng gia đình McCain ba đời là sĩ quan Hải Quân - bố và ông nội là Đô Đốc - trong đó McCain là phi công của Hải Quân, thì chuyện McCain viết về các quân chủng này chỉ là bình thường.
Trong sách, John McCain đã kể chuyện ông học về cuộc đời và danh dự từ ông nội và bố, cả hai đều là các đô đốc hải quân 4 sao - McCain là dòng họ đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ có hai bố con cùng là đô đốc 4 sao.
Trong Cuộc Chiến VN, McCain là một phi công hải quân, bị bắn rơi ở Hà Nội năm 1967, và bị thương trầm trọng. Khi các lãnh tụ CSVN nhận ra bố của John McCain là Tư Lệnh Quân Đội Mỹ Tại Thái Bình Dương, Hà Nội đề nghị thả sớm McCain để làm nhục Hoa Kỳ. Nhưng McCain từ chối cơ hội đó, và bị tra tấn liên tục, biệt giam và cầm giữ trong 5 năm rưỡi.
KỲ SAU: McCain thời thơ ấu từng ở Long Beach, Calif., và khi học trường dòng đã suýt theo đạo Công Giáo.