LGT: Thứ Hai, 17 tháng 7, Sàigòn Times có nhận được một Thông Cáo Báo Chí của SBS báo tin LS Lưu Tường Quang từ nhiệm Giám đốc SBS Radiọ Ngay sau đó, chúng tôi đã liên lạc để gửi tới ông một số câu hỏi qua email, và được ông chấp thuận trả lời. Sàigòn Times chân thành cảm ơn thì giờ quý báu của ông, và sau đây, xin trân trọng giới thiệu cùng quý độc giả những câu trả lời ngắn gọn, nhưng tương đối đầy đủ của ông.
*
SGT: Nhân dịp kỷ niệm SBS Radio được 30 tuổi, xin ông cho biết Đài SBS Radio được thành lập trong hoàn cảnh nào"
Ông LTQ: Khi muốn phổ biến tin tức về chính sách mới Medicare, chính phủ Whitlam phát hiện rằng họ không thể “ddối thoại” với nhiều cộng đồng sắc tộc bằng Anh ngữ. Vào tháng 6 năm 1975, chính phủ nầy quyết định phát thanh thử nghiệm trong ba tháng 7 chương trình ngôn ngữ Radio 2EA ở Sydney và 8 chương trình tương tự tại Melbourne, Radio 3EẠ Người chịu trách nhiệm thành lập hai đài nầy là ông Al Grassby, một cựu Bộ Trưởng Di Trú trong chính phủ Whitlam. Cộng đồng sắc tộc hân hoan chào đón sự ra đời của ngành phát thanh bằng các ngôn ngữ không phải là tiếng Anh (Languages Other Than English - LOTE). Trước phản ứng vô cùng tích cực của thính giả, chính phủ phải gia hạn hoạt động của hai đài nầy. Vào ngày 11 tháng 11 năm 1975, ông Gough Whitlam bị Toàn Quyền John Kerr bãi nhiệm. Chính phủ Fraser kế nhiệm duy trì hai đài cho đến năm 1978, khi thủ tướng Malcolm Fraser quyết định thành lập Special Broadcasting Service (SBS) để quản trị hai đài phát thanh 2EA và 3EA và thiết lập đài truyền hình SBS. SBS TV bắt đầu hoạt động vào tháng 10 năm 1980.
SGT: Cơ duyên nào khiến ông, một nhà ngoại giao Việt Nam, trở thành một yếu nhân lãnh đạo cơ quan truyền thông SBS Radiỏ
Ông LTQ: Trước khi đến SBS, tôi đã làm việc tại Bộ Di Trú và Sắc Tộc Sự Vụ, khởi đầu có tính cách chuyên môn về luật pháp. Đầu năm 1985, tôi trở thành Phụ Tá Tổng Thư Ký (Phối Hợp Chính Sách và Quốc Tế Vụ) của Bộ nầy, và tôi đã đi thăm viếng nhiều trại tị nạn ở Hồng Kông, Thái Lan, Mã Lai Á, Hi Lạp và Nam Tư để điều nghiên nhu cầu nhập cư và định cư của người tị nạn Đông Dương và Đông Âu. Đầu năm 1987, tôi được bổ nhiệm giữ chức Giám Đốc Bộ tại NSW mà trụ sở đặt ở Sydney và một trong những nhiệm vụ quan trọng của tôi là quản trị chương trình định cư cho di dân và người tị nạn. Ngoài ra, trong tư cách thiện nguyện, tôi đã làm chủ tịch liên bang đầu tiên của Cộng Đồng Người Việt Tự Do từ năm 1977 đến 1982. Các cơ hội phục vụ trong công quyền cũng như ngoài cộng đồng đem lại cho tôi nhiều kiến thức và kinh nghiệm tốt về nhu cầu an sinh, hội nhập xã hội, kinh tế, văn hóa của tập thể di dân và tị nạn mà một cơ quan truyền thông như SBS Radio có nhiệm vụ thỏa mãn. Trong thập niên 1960, khi tôi bước chân vào ngành ngoại giao Việt Nam Cộng Hòa, tôi cũng đã được đài VOA huấn luyện về truyền thông. Và tại Canberra vào đầu thập niên 1980, tôi đã phát thanh chương trình cộng đồng trong bốn năm. Sức mạnh truyền thông điện tử lôi cuốn tôi đến SBS và tôi được bổ nhiệm Giám Đốc SBS Radio ngày 3/7/1989.
SGT: Nhìn vào quá trình lãnh đạo SBS Radio trong suốt 17 năm qua, theo ông đâu là những thành công quan trọng SBS Radio đã gặt hái được"
Ông LTQ: Tôi xin tóm lược ngắn gọn. Theo ý tôi, thành công lớn nhất là cuộc cải tổ thời lượng phát thanh và chuyên nghiệp hóa nhân viên vào năm 1992-93. Cuộc cải tổ nầy gặp nhiều khó khăn mà tôi xin dành một dịp khác để nói chi tiết. Tuy nhiên tất cả những khó khăn do công đoàn và những tổ chức áp lực gây ra, sau cùng đều được giả quyết và cuộc cải tổ được hoàn tất như tôi dự định. Cuộc cải tổ nầy tạo áp lực và cơ hội để chính phủ liên bang duyệt xét lại nhu cầu cộng đồng và khả năng đáp ứng của SBS Radiọ
Tại Hội Nghị Liên Hiệp Cộng Đồng Sắc Tộc FECCA ở Canberra tháng 12 năm 1992, thủ tướng Paul Keating - với sứ tán trợ của lãnh tụ đối lập John Hewson - loan báo quyết định cấp tần số thứ 2 cho Sydney và Melbourne và thành lập hệ thống toàn quốc. Tôi cải danh Radio 2EA và 3EA thành SBS Radiọ Kể từ ngày Quốc Khánh Úc 26 tháng 1 năm 1994, SBS Radio là một hệ thống truyền thanh có 5 tần số phát thanh, với khả năng chuyển chương trình bằng 68 ngôn ngữ qua vệ tinh nhân tạo đến thính giả toàn quốc.
Riêng đối với cộng đồng Việt Nam, cải tổ nầy đã gia tăng thời lượng chương trình Việt Ngữ lên 14 giờ 1 tuần vào thời điểm rất thuận lợi trong ngày. Chương trình Việt ngữ SBS Radio là chương trình “ăn khách” nhất và đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của đa số gia đình người Việt tại Úc.
Các mốc điểm quan trọng khác là khả năng phát thanh lưu động Outside Broadcast từ 1998, chương trình SBS Radio được lên Internet từ năm 2000 để mở rộng phạm vi hoạt động và vượt qua giới hạn về thời gian và không gian (www.sbs.com.au/radio). Trong năm 2006, SBS Radio đã sẵn sàng để sử dụng kỹ thuật mới là phát thanh dạng số Digital Radio Broadcasting( DRB) mà Bà Bộ Trưởng Helen Coonan loan báo là sẽ bắt đầu vào ngày 1 tháng1 năm 2009.
SGT: Theo ông, tương lai của SBS Radio sẽ đi về đâu"
Ông LTQ: Trong ngắn hạn, tôi không nghĩ là SBS và SBS Radio sẽ có nhiều thay đổi quan trọng – chắc chắn là không thể xảy ra trong năm bầu cử 2007. Tuy nhiên với chiều hướng thương-mại-hóa mà SBS đang theo đuổi, SBS và SBS Radio có thể sẽ biến dạng rất nhiều sau năm 2010. Đây chỉ là một dự doán cá nhân mà thôi.
SGT: Câu hỏi cuối cùng, xin ông cho biết sau khi rời khỏi SBS Radio, ông có dự định gì cho tương laỉ
Ông LTQ: Tôi sẽ tiếp tục các công tác thiện nguyện và hi vọng duy trì được sức khỏe tốt để thực hiện một vài công tác có tính cách văn hóa.
SGT: Chân thành cảm ơn ông, và xin kính chúc ông dồi dào sức khỏe, cùng những thành công mới trong công tác mới.
Media Release (SBS): LS Lưu Tường Quang Từ Nhiệm Giám Đốc SBS Radio
Theo một thông cáo báo chí do SBS phổ biến ngày 17 tháng 7 năm 2006, Luật Sư Lưu Tường Quang từ nhiệm Giám Đốc SBS Radio, sau 17 năm phục vụ hệ thống truyền thanh đa ngữ văn hóa đa nguyên nầy của liên bang Australiạ
Được bổ nhiệm Giám Đốc SBS Radio vào năm 1989, ông Quang đã phát triển hai đài 2EA ở Sydney và 3EA ở Melbourne thành một hệ thống truyền thanh toàn quốc với 5 tần số phục vụ thính giả tại khắp các thủ phủ liên bang, tiểu bang và nhiều trung tâm dân cư quan trọng khác.
Với 68 ngôn ngữ phát thanh kể cả tiếng Việt và tiếng Anh, SBS Radio là hệ thống truyền thanh có nhiều ngôn ngữ nhất thế giới.
Ông Shaun Brown, Tổng Giám Đốc SBS nói: “Ông Lưu Tường Quang là động lực hướng dẫn SBS Radio trong hơn phân nửa thời gian hiện hữu của cơ quan nầy. Trong khoảng thời gian ấy, SBS Radio đã trải rộng khắp nơi và tạo ảnh hưởng gấp mấy lần mà vẫn giữ vai trò truyền thông thiết yếu cho 3 triệu người Úc nói một ngôn ngữ không phải là tiếng Anh tại nhà.”
Radio 2EA và 3EA được thành lập vào tháng 6 năm 1975 và SBS Radio vừa kỷ niệm 30 năm phục vụ trong năm 2005.
Bà Carla Zampatti, AM, chủ tịch Hội Đồng Quản Trị SBS, nhận xét: “Ông Quang rời khỏi SBS Radio với cùng mức độ nhiệt tình mà ông đã mang đến cho chức vụ trưởng nhiệm 17 năm về trước. Ông vẫn theo đuổi mục đích nguyên thủy là cung cấp đường dây thông tin cần thiết cho thính giả và đã biến SBS Radio thành một phương tiện truyền thông bắc cầu cho mọi thành phần xã hội đem lại tình đoàn kết cho tất cả người Úc.”
Những công tác cộng đồng thiện nguyện và đóng góp của ông Lưu Tường Quang cho Úc Đại Lợi trong ngành truyền thông văn hóa đa nguyên đã được công nhận vào năm 2002, khi ông Quang được chọn làm một Người Úc Thành Đạt Trong Năm (Australian Achiever) và vinh dự nhận được huân chương AO (Officer of the Order of Australia) do Nữ Hoàng Elizabeth đệ nhị trao tặng.
Hồi năm 1975, ông Lưu Tường Quang giữ chức vụ Quyền Tổng Thư Ký Bộ Ngoại Giao Việt Nam Cộng Hòa và sau khi Saigon thất thủ, ông vượt biển đến Australia với tư cách người tị nạn. Trước khi đến SBS, ông đã từng sinh hoạt trong ngành đại học, làm trạng sư, và phục vụ Bộ Di Trú và Văn Hóa Đa Nguyên với tư cách Giám Đốc tại tiểu bang New South Wales.
Hiện nay, LS Lưu Tường Quang là Hội Viên Danh Dự Trọn Đời của Hội Đồng Tị Nạn Úc Châu / Refugee Council of Australia, Giám Đốc của Hội Đồng Ngày Quốc Khánh / National Australia Day Council (là cơ quan tuyển chọn Người Úc, Người Úc Trẻ và Người Úc Cao Niên Xuất Sắc Trong Năm - Australian, Young Australian and Senior Australian of the Year) và Hội Viên Hội Đồng Bệnh Viện Nhi Đồng Westmead (Westmead Childrens Hospital Council) ở Sydneỵ Ông Quang còn là Chủ Tịch sáng lập Cộng Đồng Người Việt Tự Do Úc Châu.