WASHINGTON (THE CHRISTIAN SCIENCE MONITOR) -Tonya, một thực khách, vừa ngồi chờ người bồi bàn dọn thức ăn ra, vừa dán mắt vào đồng hồ đeo tay của cô. Phải chờ khá lâu thức ăn mới được dọn ra. Ly nước Diet Coke thì hỏi xin hoài vẫn chưa được rót thêm.
Tonya đi vào phòng vệ sinh, và cô thấy giấy lau tay đã hết mà không có ai thay vào.
Tonya sẽ báo cáo tất cả những chuyện này cho những ông chủ bự của hệ thống nhà hang nơi cô vừa đến dùng bữa tối.
Tonya là một ''người khách hàng bí mật''. Cô làm việc cho Boston-based Data Quest Investigations, một trong 500 công ty điều tra việc phục vụ khách hàng của các nhà hàng, shopping, khách sạn. Những công ty này chuyên huấn luyện và cung cấp các thám tử nghiệp dư, những ''người khách hàng bí mật'', làm nhiệm vụ theo dõi và báo cáo cho các ông chủ. Mỗi tuần, các công ty này gởi ra 500,000 thám tử nghiệp dư, như Tonya, để diều tra mọi việc, từ vệ sinh trong cửa hàng, đến thái độ phục vụ khách hàng, quản lý, và chất lượng sản phẫm. Những công ty kiểu này làm ăn càng ngày càng khá hơn vì nhu cầu nhày càng nhiều của các ông chủ hệ thống nhà hàng, tiệm ăn, .. . muốn theo dõi sát việc phục vụ khách hàng của công ty mình để điều chỉnh kịp thời những sai sót của nhân viên. Những hệ thống fast food khổng lồ như McDonald, Taco Bell là những thân chủ lớn của các công ty ''người khách hàng bí mật.''
Các ông chủ nói rằng chất lượng sản phẩm và việc phục vụ khách hàng đã tốt hơn từ khi họ mướn những người khách hàng-thám tử bí mật.
Tuy nhiên, những người làm việc phục vụ khách hàng than phiền rằng họ bị mất tự do, không được tín nhiệm, và đôi khi những thám tử báo cáo không hoàn toàn đúng sự thật.
Những thám tử-khách hàng không chỉ theo dõi, họ còn chụp ảnh hiện trường.
Hiện nay, ngành này đang phát triển mạnh và cần người. Không chỉ nhà hàng, cửa hàng khách sạn, mà ngay cả phi trường, văn phòng địa ốc, nơi giữ trẻ, và văn phòng bác sĩ, cũng mướn các thám tử này. Làm nghề này có một điều lợi: được ăn uống và ở khách sạn không phải trả tiền. Nhưng phải rất khéo léo, giấu giếm những người phục vụ và bạn bè, người thân về công việc của mình. Những thám tử này thường là sinh viên, những người làm việc bán thời gian, và các bà nội trợ.
Tonya kiếm được $15 cho một chuyến đi-điều tra, không tính những bữa ăn, ở free.