Hôm nay,  

90 Năm Cải Lương Vn: Thành Quả Nghệ Sĩ, Tư Sản

09/08/199900:00:00(Xem: 5115)
Ủy ban Khoa Văn Giáo của Đảng Cộng Sản Việt Nam, ngay từ thời đầu kháng chiến chống Pháp đã kết án cải lương là... văn hóa đồi trụy và đích thân xếp xòng văn hóa Tố Hữu ra lệnh cấm ca vọng cổ. Mặc dù vậy, nghệ thuật Cải lương đã tồn tại ở miền Nam trên dưới 90 năm và hiện nay cả Đảng CSVN cũng không thể tiếp tục cấm đoán.
Bài viết về trích từ báo trong nước sau đây hình như có ý nhắc nhở các quan chức đỏ từng cấm đoán cải lương phải thấu hiểu điều này: sự phát triển của nghệ thuật cải lương tại miền Nam Việt Nam là kết quả gắn bó giữa các nghệ sĩ và doanh gia tư sản, giữa thị hiếu quần chúng và... thị trường tự do.
Cái nôi của cải lương là Mỹ Tho. Cải lương được manh nha từ năm 1910, người được gắn liền tên tuổi với thời này là tài tử Nguyễn Tống Triều.
Năm 1912 tài tử Nguyễn Tống Triều đã đưa đờn ca cổ điển lên sân khấu tại Mỹ Tho. Ông đã là người đặt viên đá đầu tiên cho nền ca kịch cải lương ở miền Nam. Ngay từ thời kỳ này, Nguyễn Tống Triều đã vượt qua rất nhanh thời kỳ đờn ca tài tử.
Người ta kể rằng ngay từ năm 1911-1912 ông đã có ý định đưa đờn ca ra trước công chúng. Vậy là ông Triều bàn bạc với chủ nhà hàng “Minh Tân khách sạn” ở bến xe Mỹ Tho - Sài Gòn để ban tài tử của ông giúp vui cho khách đến nhà hàng.
Thấy cách làm của Minh Tân khách sạn gây được sự chú ý, chủ rạp Casino ở chợ Mỹ Tho kéo ban tài tử này về rạp diễn vào tối thứ bảy và thứ tư trên sân khấu. Từ chợ, bến xe Mỹ Tho tin tức bay nhanh lên Sài Gòn và nhiều tỉnh lân cận. Thế là có một cuộc chạy đua để bắt tay giữa các doanh gia Sài Gòn và các ban nhạc, các gánh hát cải lương ở Nam phần. Đó là cuộc bắt tay của chủ nhà hàng Cửu Long Giang sau chợ mới Sài Gòn và ban tài tử của ông Tư Triều (tức Nguyễn Tống Triều).
Sau đó, lần lượt các ban tài tử khác ra đời và chọn Sài Gòn, Chợ Lớn như một hướng đi để phát triển: các gánh, các ban tài tử của ông Phó Mười Hai ở Vĩnh Long, cơ Tư Sư lập ban Đồng bào Nam ở Mỹ Tho, Sĩ đồng ban ở Long Xuyên, Kỳ Lân ban ở Vũng Liêm - Vĩnh Long và Tân Phước Nam ở Sóc Trăng.

Chính cuộc giao lưu với Sài Gòn khiến cho ông Nam Tú ở Mỹ Tho nghĩ đến việc phải trang trí sân khấu khi đưa ca tài tử, ca ra bộ trên sân khấu. Ý nghĩ này được hình thành khi ông quan sát các rạp hát Tây ở Sài Gòn. Và cũng từ đó, ông mua sắm y phục diễn chu đáo hơn, hơn thế nữa còn cậy nhà văn Trương Duy Toản viết Tuồng để diễn mỗi đêm cả vở chứ không ca lẻ nữa.
Hầu hết các gánh cải lương lớn trước đây đều tuân thủ quy luật: gánh lập ở các tỉnh và đều nổi sau khi cập bến Sài Gòn. Và đến thời kỳ nổi đình nổi đám!
Đâu riêng gì các gánh hát tên tuổi, các tác giả, các danh ca cũng tuân thủ đường đi này. Chẳng hạn, ông Năm Nở đã được dân lục tỉnh biết đến từ năm 1929. Nhưng ông chỉ thực sự bước vào vị trí “cây đa cây đề” sau khi nghe lời gọi của chủ nhà hàng Phong Cảnh Khách Lầu. Ông lên Sài Gòn cùng ông Năm Châu lập gánh Năm Châu (năm 1940).
Điều đó cũng lại có ý nghĩa quan trọng đối với vị trí nghệ thuật của nghệ sĩ Út Trà Ôn. Nghệ sĩ Út Trà Ôn thực sự nổi đình nổi đám sau khi ca “Tôn Tẫn giả điên,” mở đầu lối ca buông nhịp rất lả lơi - và có cách diễn trong ca và lối hành văn nhịp nhàng, thư thả. Hãng đĩa ASIA dự báo được sức thu hút lớn của nghệ sĩ Út Trà Ôn khi ca “Tôn Tiễn giả điên” nên đã độc quyền thu đĩa bản này. Chính cách làm của ASIA với nghệ sĩ út Trà Ôn và “Tôn Tiễn giả điên” đã đưa sự cạnh tranh đầu tư lấy lời từ nghệ thuật của các hãng đĩa trở nên mạnh mẽ hơn từ cuối những năm 50 đầu 60.
Và như vậy, bộ môn nghệ thuật cải lương vô hình chung cũng ngày càng trở nên lớn mạnh. Gần một thế kỷ tồn tại, sân khấu cải lương đã khẳng định vị trí của nó trong đời sống văn hoá người Việt. Sự thăng trầm của một bộ môn nghệ thuật cũng là chuyện bình thường, song cần phải giữ gìn và phát triển nó để nó không mai một. Và sự giữ gìn ấy, cũng là giữ gìn một nét văn hoá của Sài Gòn 300 năm...

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Sky River Casino vô cùng vui mừng hào hứng tổ chức chương trình Ăn Tết Nguyên Đán với những giải thưởng thật lớn cho các hội viên Sky River Rewards. Chúng tôi cũng xin kính chúc tất cả Quý Vị được nhiều may mắn và một Năm Giáp Thìn thịnh vượng! Trong dịp đón mừng Năm Mới Âm Lịch năm nay, 'Đội Múa Rồng và Lân Bạch Hạc Leung's White Crane Dragon and Lion Dance Association' đã thực hiện một buổi biểu diễn Múa Lân hào hứng tuyệt vời ở Sky River Casino vào lúc 11:00 AM ngày 11 Tháng Hai. Mọi người tin tưởng rằng những ai tới xem múa lân sẽ được hưởng hạnh vận.
Theo một nghiên cứu mới, có hơn một nửa số hồ lớn trên thế giới đã bị thu hẹp kể từ đầu những năm 1990, chủ yếu là do biến đổi khí hậu, làm gia tăng mối lo ngại về nước cho nông nghiệp, thủy điện và nhu cầu của con người, theo trang Reuters đưa tin vào 8 tháng 5 năm 2023.
(Tin VOA) - Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) vào ngày 13/9 ra thông cáo lên án Việt Nam tiếp tục lạm dụng hệ thống tư pháp để áp đặt những án tù nặng nề với mục tiêu loại trừ mọi tiếng nói chỉ trích của giới ký giả. Trường hợp nhà báo tự do mới nhất bị kết án là ông Lê Anh Hùng với bản án năm năm tù. RSF bày tỏ nỗi kinh sợ về bản án đưa ra trong một phiên tòa thầm lặng xét xử ông Lê Anh Hùng hồi ngày 30 tháng 8 vừa qua. Ông này bị kết án với cáo buộc ‘lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước’ theo Điều 331 Bộ Luật Hình sự Việt Nam
Từ đầu tuần đến nay, cuộc tấn công thần tốc của Ukraine ở phía đông bắc đã khiến quân Nga phải rút lui trong hỗn loạn và mở rộng chiến trường thêm hàng trăm dặm, lấy lại một phần lãnh thổ khu vực đông bắc Kharkiv, quân đội Ukraine giờ đây đã có được vị thế để thực hiện tấn công vào Donbas, lãnh phổ phía đông gồm các vùng công nghiệp mà tổng thống Nga Putin coi là trọng tâm trong cuộc chiến của mình.
Tuần qua, Nước Mỹ chính thức đưa giới tính thứ ba vào thẻ thông hành. Công dân Hoa Kỳ giờ đây có thể chọn đánh dấu giới tính trên sổ thông hành là M (nam), F (nữ) hay X (giới tính khác).
Sau hành động phản đối quả cảm của cô trên truyền hình Nga, nữ phóng viên (nhà báo) Marina Ovsyannikova đã kêu gọi đồng hương của cô hãy đứng lên chống lại cuộc xâm lược Ukraine. Ovsyannikova cho biết trong một cuộc phỏng vấn với "kênh truyền hình Mỹ ABC" hôm Chủ nhật: “Đây là những thời điểm rất đen tối và rất khó khăn và bất kỳ ai có lập trường công dân và muốn lập trường đó được lắng nghe cần phải nói lên tiếng nói của họ”.
Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam cử hành Ngày Quốc tế Nhân Quyền Lần Thứ 73 và Lễ Trao Giải Nhân Quyền Việt Nam lần thứ 20.
Sau hơn 30 năm Liên bang Xô Viết sụp đổ, nhân dân Nga và khối các nước Đông Âu đã được hưởng những chế độ dân chủ, tự do. Ngược lại, bằng chính sách cai trị độc tài và độc đảng, Đảng CSVN đã dùng bạo lực và súng đạn của Quân đội và Công an để bao vây dân chủ và đàn áp tự do ở Việt Nam. Trích dẫn chính những phát biểu của giới lãnh đạo Việt Nam, tác giả Phạm Trần đưa ra những nhận định rất bi quan về tương lai đất nước, mà hiểm họa lớn nhất có lẽ là càng ngày càng nằm gọn trong tay Trung quốc. Việt Báo trân trọng giới thiệu.
Tác giả Bảo Giang ghi nhận: “Giai đoạn trước di cư. Nơi nào có dăm ba cái Cờ Đỏ phất phơ là y như có sự chết rình rập." Tại sao vậy? Để có câu trả lời, mời bạn đọc vào đọc bài viết dưới đây của nhà văn Tưởng Năng Tiến.
Người cộng sản là những “kịch sĩ” rất “tài”, nhưng những “tài năng kịch nghệ” đó lại vô phúc nhận những “vai kịch” vụng về từ những “đạo diễn chính trị” yếu kém. – Nguyễn Ngọc Già (RFA).. Mời bạn đọc vào đọc bài viết dưới đây của phó thường dân/ nhà văn Tưởng Năng Tiến để nhìn thấy thêm chân diện của người cộng sản.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.