Ợ nóng-heartburn (gastroesophageal reflux) là bệnh thông thường của phần trên bộ máy tiêu hoá. Bệnh do đồ ăn, thức uống trong bao tử dội ngược trở lại, qua ống thực quản.
. Thuốc trị ợ H2 receptor antagonists như Ratinine (Zantac), famotidine (Pepcid), Nizatidine (Axid) và Cimetadine (Tagamet). Có thứ cần toa, cũng có thứ không cần toa, nhưng cũng nên hỏi s kiến bác sĩ gia đình. Nhất là đôi khi cứ tưởng chỉ bị ợ chua thông thường mà trái lại, có thể bị lở loét bao tử, nguy hại, thí dụ: cimetadine có thể phản ứng với nhiều thuốc khác như theophylline, phenytoin, và warfarin. Thuốc H2 antagonists cũng làm chóng mặt, nhức đầu, đôi khi phải giảm thuốc nếu bị yếu thận.
. Proton pump inhibitors là loại thuốc mới cũng dùng để trị ợ nóng, cũng có nhiều công phạt, cần toa bác sĩ: omeprazole (Prilosec), lansoprazole (Prevacid), và rabeprazole (Aciphex).
. Thuốc tác dụng metoclopramide (Reglan). Thuốc cần có toa.(A.D. Garrett, Pharmacy Times, February 2000).
. Sau hết, trong trường hợp bất khả kháng, nếu không chữa được bằng thuốc thì phải giải phẫu, mục đích làm cho nắp bắp thịt giữa bao tử và ống thực quản chắc lại, ngăn chặn không cho đồ ăn đi ngược vào ống thực quản.
Nguyên nhân sinh ra ợ nóng:
Bình thường, bắp thịt nằm giữa phần cuối của ống thực quản và phần trên bao tử nơi thực quản. Mỗi khi nuốt, đồ ăn qua ống thực quản, qua nắp (valve) bắp thịt, xuống bao tử, và lập tức nắp bắp thịt khép kín lại. Một vài thứ như: thuốc lá, thuốc uống, rượu, và một vài loại đồ ăn như: chocolate hay bạc hà (mint), đều có thể làm suy yếu nắp bắp thịt, sinh ra ợ chua hay nóng ngực.
Triệu chứng ợ-nóng ngực:
Ợ nóng (gastroesophageal reflux) còn gọi là heartburn.
. Có những triệu chứng khác như đau ngực hay tức ngực.
. Heartburn, ợ nóng, nếu bị đau nhiều và có thể lầm tưởng như lở loét bao tử hay bị cơn đau tim (heart attacks).
. Trong vài trường hợp, heartburn có kèm thêm triệu chứng xuyển hay viêm thanh quản.
. Biến chứng làm cho ho liên tục, đau răng (vì chất chua làm hư răng), lở ống thực quản, hay loại bệnh Barrett có nguy cơ sinh ra ung thư ống thực quản.
. Cũng có vài trường hợp khác, heartburn có thể nhầm lẫn với: đau bắp thịt nơi lồng ngực, đau vì ống thực quản co thắt mạnh, đau vì bệnh túi mật, sạn mật hay lở loét bao tử.
Ai hay bị bệnh ợ nóng"
Có khoảng 10 phần trăm dân chúng bị ợ chua, ợ nóng-heartburn. Đàn ông và đàn bà đều bị bệnh ngang như nhau. Có một số nguyên nhân dễ làm ợ nóng như bao tử lúc nào cũng đầy, chướng bụng, đồ ăn không thể chuy ra khỏi bao tử được. Phần khác là do áp xuất trong bao tử bị tăng cao lên, nhất là khi có bầu, khi bị mập qúa, hay trong bụng có bướu đè vào bao tử. Phần khác nữa là do vị trí lúc nằm ngồi, thí dụ như sau khi vừa ăn no xong đã vi đi nằm.
Trị liệu ợ nóng như thế nào"
. Uống thuốc khử chất chua, có thể tự mua không cần toa như Maalox, Mylanta, v...v..., nhưng phải coi chừng vì khi uống nhiều quá có thể làm tiêu chảy, bón, sạn thận.
. Dùng loại thuốc foaming, ngăn cản không cho ợ, cũng có thể mua tự do (có thể hỏi ý kiến Dược Sĩ).
. Thuốc trị ợ H2 receptor antagonists như Ratinine (Zantac), famotidine (Pepcid), Nizatidine (Axid) và Cimetadine (Tagamet). Có thứ cần toa, cũng có thứ không cần toa, nhưng cũng nên hỏi s kiến bác sĩ gia đình. Nhất là đôi khi cứ tưởng chỉ bị ợ chua thông thường mà trái lại, có thể bị lở loét bao tử, nguy hại, thí dụ: cimetadine có thể phản ứng với nhiều thuốc khác như theophylline, phenytoin, và warfarin. Thuốc H2 antagonists cũng làm chóng mặt, nhức đầu, đôi khi phải giảm thuốc nếu bị yếu thận.
. Proton pump inhibitors là loại thuốc mới cũng dùng để trị ợ nóng, cũng có nhiều công phạt, cần toa bác sĩ: omeprazole (Prilosec), lansoprazole (Prevacid), và rabeprazole (Aciphex).
. Thuốc tác dụng metoclopramide (Reglan). Thuốc cần có toa.(A.D. Garrett, Pharmacy Times, February 2000).
. Sau hết, trong trường hợp bất khả kháng, nếu không chữa được bằng thuốc thì phải giải phẫu, mục đích làm cho nắp bắp thịt giữa bao tử và ống thực quản chắc lại, ngăn chặn không cho đồ ăn đi ngược vào ống thực quản.
Vài lời khuyên thêm để tránh ợ-nóng ngực:
Trước nhất là phải bỏ thuốc lá, tránh uống rượu, giảm cân, không vừa nằm trên giường vừa ăn, mặc quần áo lỏng lẻo, lúc nằm ngủ dùng gối cao. Tránh những đồ ăn, thức uống như: caffeine, chocolate, nước chanh, nước cam, nước cà-chua, đồ ăn có bạc hà (mint). Tránh không ăn no, tránh đồ ăn dầu, mỡ, không uống nước có nhiều hơi (carbonated).
Nên đi gặp bác sĩ:
. Nếu uống thuốc vài tuần mà không thuyên giảm.
. Phân đen như cà phê (vì sợ bị chẩy máu trong bộ máy tiêu hóa).
. Đồ ăn , khi nuốt, như bị dính vào ống thực quản, bị nghẹn.
. Vừa thấy nóng ngực, vừa chảy mồ hôi, vừa khó thở (sợ bị cơn đau tim, heart attacks).
. Ói mửa ra máu.
. Uống thuốc trong vài tuần lễ mà không thuyên giảm.
. Thấy có vẻ hết bệnh, nhưng bệnh lại bị trở lại.
. Thấy mất cân lượng. Thấy đau ngưc, cũng có thể do bệnh tim. Có trường hợp tưởng là ợ chua-nóng ngực-heartburn, mà có thể bị cơn đau tim (heart attacks). Nên liên lạc ngay với bác sĩ gia đình, hay vào nhà thương cấp cứu.
(Bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị bệnh. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).
Bác Sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: nmtran@hotmail.com; Điện Thoại: (714) 547-3915.
Gửi ý kiến của bạn
