(Đài Á Châu Tự Do phỏng vấn kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa)
Chứng bệnh hô hấp cấp tính nghiêm trọng đã từ Á châu lan nhanh đến hơn một chục nước trên thế giới và có thể tác hại đến tình hình kinh tế Á châu, như các thị trường chứng khoán Á châu cho thấy hôm qua. Đài Á Châu Tự Do, mục "Diễn đàn Kinh tế"phát thanh sáng sớm Thứ Ba 1-04-2003 đã tìm hiểu về hậu quả kinh tế của dịch bệnh trên, qua phần trao đổi sau đây cùng kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa. Sau đây là nguyên văn cuộc phỏng vấn.
Hỏi: Thưa ông, tính đến hôm qua thì thế giới có hơn 1.600 người bị nhiễm bệnh hô hấp cấp tính nghiêm trọng, Việt Nam gọi là "viêm đường hô hấp cấp", trong số đó, có hơn 60 người thiệt mạng và bệnh đã lan ra tới khoảng 15 quốc gia. Vì dịch bệnh này xuất phát từ Á châu nên tin lan truyền đã làm sụt giá chứng khoán và sẽ ảnh hưởng đến kinh tế Á châu như thế nào"
- Các cụ mình hay nói "phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí", điều may ít đến hai lần mà chuyện rủi lại cứ dồn dập. Thế giới đã liên tiếp gặp nhiều tai họa về kinh tế, trước hết là vụ trái bóng đầu tư bị vỡ cách đây đúng ba năm, tháng Ba năm 2000 làm các thị trường chứng khoán tuột giá đồng loạt đến giờ này chưa hồi phục. Sau đó là vụ khủng bố 9-11 tại Mỹ năm 2001 khiến kỹ nghệ du lịch và hàng không bị ảnh hưởng toàn cầu. Thế rồi vụ khủng bố tại Bali của Indonesia ngày 12 tháng 10 năm ngóai tác động trực tiếp đến kỹ nghệ du lịch Á châu. Giờ đây, chiến sự Iraq khiến dầu thô lên giá và trong ngắn hạn nguy cơ khủng bố có thể lại lan rộng trước khi giảm bớt. Những biến cố đó khiến kinh tế toàn cầu và nhất là kinh tế Á châu bị thiệt hại, bây giờ lại đến bệnh hô hấp cấp tính xuất phát từ Á châu ra. Ngần ấy sự việc khiến giới quan sát kinh tế e rằng Á châu sẽ lại bị một đợt suy trầm kinh tế nữa. Đáng ngại nhất trong vụ này là phản ứng hốt hoảng của dư luận.
Hỏi: Ông cho rằng phản ứng tâm lý của dư luận mới tác hại đến sinh hoạt kinh tế của Á châu"
- Không hẳn vậy. Chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng "lưỡng nan" điển hình. Một đàng, các giới chức hữu trách về y tế cấp quốc tế hay quốc gia phải cố ngăn bệnh khỏi lây lan trong khi chưa tìm ra thuốc chữa trị và phòng ngừa, đàng kia, họ phải cố tránh gây ra tâm lý hốt hoảng. Càng thông báo cho dân chúng phòng ngừa lại càng dễ làm dư luận hốt hoảng. Và sự hốt hoảng tất nhiên gây hậu quả tai hại cho sinh hoạt kinh tế. Vì vậy mà Tổ chức Y tế Thế giới chỉ nhắc nhở thế giới coi chừng, chứ không dám nói thẳng là nên coi chừng dịch bệnh ở những quốc gia nào. Nguyên nhân đầu tiên có lẽ là việc thiếu thông tin trong sáng ngay từ xuất xứ là tại Trung Quốc.
Hỏi: Vâng, người ta được biết bệnh này có thể xuất phát từ tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc mà mãi đến nay thế giới mới biết. Theo ông như vậy, thông tin vì vậy là một yếu tố quan trọng cho sinh hoạt kinh tế phải không"
- Ca bệnh đầu tiên được phát giác từ thị xã Phật Sơn thuộc tỉnh Quảng Đông vào ngày 16 tháng 11 năm ngoái. Có thể là do những giao tiếp giữa người và súc vật trong các nông trại mà con người ta đã tiếp nhận loại virus không có thuốc chữa. Nhưng, một phần vì sợ dân cư hốt hoảng, phần nữa có lẽ vì quan niệm sai lầm của lãnh đạo Trung Quốc về thể thống quốc gia, giới chức Quảng Đông lại dấu bặt tin này. Họ còn bực bội là vì sao báo chí Hong Kong lại biết tin này trong khi họ không lo tìm hiểu vì sao bệnh lại lan qua Hong Kong! Tuần qua, Tổng thống Đài Loan Trần Thủy Biển kịch liệt đả kích thái độ lạc hậu đó của Hoa lục. Ngay Hong Kong cũng cố tình giảm bớt tầm nghiêm trọng trong cách loan tin; cho đến hai tuần trước mới chịu công nhận, khi bệnh đã lan từ hơn 80 ca lên đến gần 400 ca trong có 10 ngày và các trường học đóng cửa hàng loạt. Khi từ Quảng Đông, bệnh lan qua Hồng Kông rồi từ đó vào Việt Nam, Singapore và lan qua thế giới thì dư luận bắt đầu lo sợ. Đến khi một nhật báo lớn như tờ Wall Street Journal loan tin và thế giới lại biết rằng đó là một bệnh chưa có thuốc chữa, người ta hốt hoảng. Tin cuối tuần qua cho biết Mỹ đã có hơn 60 ca nhiễm bệnh ở tại hơn 20 tiểu bang, đa số tại California, cả miền Nam lẫn miền Bắc tại vùng Vịnh San Francisco, vì tiểu bang này ở miền Tây, có đông cư dân gốc Á vẫn qua lại các nước Á châu. Tin mỗi ngày cho biết có thêm gần 100 ca nhiễm bệnh, thế giới nghe nói vậy là có cái nhìn nghi ngại về Á châu và báo chí loan tin khắp nơi thì kinh tế Á châu tất nhiên bị ảnh hưởng.
Hỏi: Mà kinh tế Á châu vốn đang bất ổn, nay lại gặp dịch bệnh này thì dễ bị suy trầm hơn phải không"
- Á châu thu ngoại tệ nhờ xuất khẩu và du lịch, nhờ các doanh gia qua lại nơi đó tìm cơ hội đầu tư, nhờ hàng loạt dịch vụ yểm trợ xuất khẩu và du lịch, thí dụ như hàng quán ăn uống, khách sạn, hãng hàng không, lữ hành, nhờ hệ thống bán lẻ đủ mọi phẩm vật cho du khách. Khi nghe Á châu bị một dịch bệnh nan giải thì du khách và doanh gia tất nhiên phải tránh đi tới và đó là một thiệt hại. Ở tại chỗ, nhiều ngân hàng hay doanh nghiệp đã cho nhân viên nghỉ vì phát hiện ra một ca lây lan. Những buổi trình diễn nghệ thuật hay thi đua thể thao đều đã bị hủy bỏ, và ngần ấy biến cố tất nhiên là làm kinh tế bị đình trệ, có khi bị suy trầm nếu chưa sớm tìm ra phương thuốc chữa chạy.
Hỏi: Nhưng nếu không loan tin để phòng ngừa thì bệnh này càng dễ lây lan"
- Trong hơn 1.600 ca được phát giác hay phát hiện, người ta thấy tử suất, tức là tỷ lệ bị tử vong, ở vào khoảng 4%, nghĩa là hơi cao. Nhưng, đồng thời, có từ 80 đến 90% trường hợp là bệnh thuyên giảm dần, chỉ có chừng hơn 10% là bệnh tình trở nên trầm trọng hơn. Nếu chỉ nhìn trên thống kê thuần túy thì bệnh này không đến nỗi nguy kịch. Nhưng, nếu không ngăn ngừa thì sự lây lan sẽ tăng rất mạnh. Cho đến nay, chưa ai biết là loại virus mà người ta cho là thủ phạm, coronavirus, có lan trong không khí hay chăng, nhưng có lan qua tiếp cận trực tiếp. Vì vậy, phải có chế độ cách ly và kiểm dịch, mà càng thông báo điều đó thì càng gây hậu quả xấu cho kinh tế.
Hỏi: Một cách cụ thể thì ảnh hưởng của bệnh này sẽ ra sao đối với kinh tế"
- Có hai nơi cùng thu được chừng 5% tổng sản lượng GDP nhờ du lịch là Singapore và Hong Kong. Hôm 27-3 vừa rồi, Singapore loan tin là du lịch vào xứ họ trước mắt đã sụt 20% và tính cho toàn năm sẽ sụt 9%. Hong Kong thì dự đoán sẽ mất 250 triệu trong hai tháng tới vì dịch SARS, nhưng đó vẫn là lạc quan vì hôm qua tập đoàn ngân hàng Hà Lan ABN Amro đã đánh sụt 0,50% tốc độ tăng trưởng kinh tế năm nay của Hong Kong chỉ vì bệnh này. Trung Quốc là ổ bệnh, có số nhiễm bệnh cao gấp đôi các số thông báo tuần trước, số tử vong cũng vậy, nên sẽ bị ảnh hưởng, tổ chức World Economic Forum có thể bãi bỏ hội nghị kinh doanh dự trù triệu tập hai tuần nữa tại đây. Hai trường hợp tương đối nhẹ hơn là Thái Lan và Việt Nam thì cũng trông cậy nhiều vào du lịch. Năm ngoái, Việt Nam tiếp nhận đến hơn hai triệu rưởi du khách và có thể vui mừng vì nạn khủng bố tại Đông Nam Á khiến Việt Nam lại là nơi ổn định và an toàn nhất. Giờ này thì điều đó không còn và đó là chuyện không may.
Hỏi: Trở lại việc thông tin và tâm lý hốt hoảng. Người ta nói rằng Á châu đang bị dịch đeo khẩu trang, tức là phong trào đeo mặt nạ bảo vệ miệng và mũi. Điều đó chưa biết có ngừa được bệnh không, nhưng đưa ra một hình ảnh thiếu an toàn cho dư luận thế giới phải không"
- Tại Hong Kong, có một kỹ nghệ hiện rất phát đạt là bán khẩu trang mặt nạ, có hơn một đô la ba cái, và thiên hạ mua tấp nập. Thực ra, giới chức y tế thế giới phải khuyên người ta đeo khẩu trang để phòng ngừa, nhưng du khách chẳng ai muốn đến một xứ có toàn dân đeo mặt nạ hoặc buớc vào tiệm ăn mà người tiếp viên mời mình dùng cơm trong khi vẫn đeo mặt nạ, như trường hợp các tiệm McDonald's ở Hong Kong. Cũng ở Hong Kong và nhiều nơi khác, ta được biết là tại phi trường, du khách được nhân viên y tế... nhìn và đoán bằng mắt xem có bệnh hay không thì được mời vào khám. Loại tin tức hay biện pháp đó chẳng những không ngăn nổi bệnh mà còn làm nước ngoài giật mình lo sợ. Từ tấm gương xấu là tội che dấu thông tin tại Trung Quốc, người ta luôn luôn chờ đợi loại tin xấu nhất, nghĩa là dễ bị hốt hoảng nhất. Điều đó làm chúng ta nhớ đến hoàn cảnh của Việt Nam.
Hỏi: Vâng, hôm 26, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới chính thức thông báo là đã khống chế được hoàn tòan bệnh SARS này tại hai bệnh viện Việt-Pháp và Viện Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới. Liệu đó có là tin vui chăng"
- Điều may là khi bệnh này vừa bị phát hiện tại bệnh viện Việt Pháp thì Tổ chức Y tế Thế giới được thông báo ngay. Có khi nhờ là phát hiện từ bệnh viện Việt-Pháp và một bác sĩ Pháp thiệt mạng rồi một bác sĩ Ý của Tổ thức Y tế cũng thiệt mạng khi chữa chạy cho các bệnh nhân bị nhiễm. Tuần qua, theo đại diện Tổ chức Y tế Thế giới ở Hà Nội thì hiện chưa phát giác trường hợp nhiễm bệnh nào ngoài hai địa điểm kể trên. Nhưng, người Việt thì không quên vụ cháy một cao ốc thương mại tại Sàigon năm ngoái, với các giới chức từ trung ương lập tức bay vào để chỉ đạo việc loan tin nhằm giảm bớt số thương vong hầu khỏi làm du khách quốc tế lo sợ. Khi người ta không tin vào hệ thống thông tin chính thức, như trường hợp Trung Quốc và Việt Nam vừa mới kể, thì lại càng dễ hốt hoảng, nếu sau lời trấn an đó lại có phát hiện mới. Nói cho vắn tắt thì việc e sợ thông tin trong sáng có khi còn nguy hiểm hơn dịch bệnh, vì làm dư luận luôn luôn suy đoán theo chiều hướng bi quan nhất. Và kinh tế phải trả giá cho sự lầm lẫn đó. Một kinh tế gia gốc Ấn được Nobel về kinh tế là Samartya Sen có nói, rằng tại các quốc gia có tự do thông tin thì không có nạn đói. Chỉ vì vừa manh nha là báo chí loan tin khiến chính quyền và quốc tế không thể làm ngơ được mà phải tổ chức ngay việc cấp cứu.
Chứng bệnh hô hấp cấp tính nghiêm trọng đã từ Á châu lan nhanh đến hơn một chục nước trên thế giới và có thể tác hại đến tình hình kinh tế Á châu, như các thị trường chứng khoán Á châu cho thấy hôm qua. Đài Á Châu Tự Do, mục "Diễn đàn Kinh tế"phát thanh sáng sớm Thứ Ba 1-04-2003 đã tìm hiểu về hậu quả kinh tế của dịch bệnh trên, qua phần trao đổi sau đây cùng kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa. Sau đây là nguyên văn cuộc phỏng vấn.
Hỏi: Thưa ông, tính đến hôm qua thì thế giới có hơn 1.600 người bị nhiễm bệnh hô hấp cấp tính nghiêm trọng, Việt Nam gọi là "viêm đường hô hấp cấp", trong số đó, có hơn 60 người thiệt mạng và bệnh đã lan ra tới khoảng 15 quốc gia. Vì dịch bệnh này xuất phát từ Á châu nên tin lan truyền đã làm sụt giá chứng khoán và sẽ ảnh hưởng đến kinh tế Á châu như thế nào"
- Các cụ mình hay nói "phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí", điều may ít đến hai lần mà chuyện rủi lại cứ dồn dập. Thế giới đã liên tiếp gặp nhiều tai họa về kinh tế, trước hết là vụ trái bóng đầu tư bị vỡ cách đây đúng ba năm, tháng Ba năm 2000 làm các thị trường chứng khoán tuột giá đồng loạt đến giờ này chưa hồi phục. Sau đó là vụ khủng bố 9-11 tại Mỹ năm 2001 khiến kỹ nghệ du lịch và hàng không bị ảnh hưởng toàn cầu. Thế rồi vụ khủng bố tại Bali của Indonesia ngày 12 tháng 10 năm ngóai tác động trực tiếp đến kỹ nghệ du lịch Á châu. Giờ đây, chiến sự Iraq khiến dầu thô lên giá và trong ngắn hạn nguy cơ khủng bố có thể lại lan rộng trước khi giảm bớt. Những biến cố đó khiến kinh tế toàn cầu và nhất là kinh tế Á châu bị thiệt hại, bây giờ lại đến bệnh hô hấp cấp tính xuất phát từ Á châu ra. Ngần ấy sự việc khiến giới quan sát kinh tế e rằng Á châu sẽ lại bị một đợt suy trầm kinh tế nữa. Đáng ngại nhất trong vụ này là phản ứng hốt hoảng của dư luận.
Hỏi: Ông cho rằng phản ứng tâm lý của dư luận mới tác hại đến sinh hoạt kinh tế của Á châu"
- Không hẳn vậy. Chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng "lưỡng nan" điển hình. Một đàng, các giới chức hữu trách về y tế cấp quốc tế hay quốc gia phải cố ngăn bệnh khỏi lây lan trong khi chưa tìm ra thuốc chữa trị và phòng ngừa, đàng kia, họ phải cố tránh gây ra tâm lý hốt hoảng. Càng thông báo cho dân chúng phòng ngừa lại càng dễ làm dư luận hốt hoảng. Và sự hốt hoảng tất nhiên gây hậu quả tai hại cho sinh hoạt kinh tế. Vì vậy mà Tổ chức Y tế Thế giới chỉ nhắc nhở thế giới coi chừng, chứ không dám nói thẳng là nên coi chừng dịch bệnh ở những quốc gia nào. Nguyên nhân đầu tiên có lẽ là việc thiếu thông tin trong sáng ngay từ xuất xứ là tại Trung Quốc.
Hỏi: Vâng, người ta được biết bệnh này có thể xuất phát từ tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc mà mãi đến nay thế giới mới biết. Theo ông như vậy, thông tin vì vậy là một yếu tố quan trọng cho sinh hoạt kinh tế phải không"
- Ca bệnh đầu tiên được phát giác từ thị xã Phật Sơn thuộc tỉnh Quảng Đông vào ngày 16 tháng 11 năm ngoái. Có thể là do những giao tiếp giữa người và súc vật trong các nông trại mà con người ta đã tiếp nhận loại virus không có thuốc chữa. Nhưng, một phần vì sợ dân cư hốt hoảng, phần nữa có lẽ vì quan niệm sai lầm của lãnh đạo Trung Quốc về thể thống quốc gia, giới chức Quảng Đông lại dấu bặt tin này. Họ còn bực bội là vì sao báo chí Hong Kong lại biết tin này trong khi họ không lo tìm hiểu vì sao bệnh lại lan qua Hong Kong! Tuần qua, Tổng thống Đài Loan Trần Thủy Biển kịch liệt đả kích thái độ lạc hậu đó của Hoa lục. Ngay Hong Kong cũng cố tình giảm bớt tầm nghiêm trọng trong cách loan tin; cho đến hai tuần trước mới chịu công nhận, khi bệnh đã lan từ hơn 80 ca lên đến gần 400 ca trong có 10 ngày và các trường học đóng cửa hàng loạt. Khi từ Quảng Đông, bệnh lan qua Hồng Kông rồi từ đó vào Việt Nam, Singapore và lan qua thế giới thì dư luận bắt đầu lo sợ. Đến khi một nhật báo lớn như tờ Wall Street Journal loan tin và thế giới lại biết rằng đó là một bệnh chưa có thuốc chữa, người ta hốt hoảng. Tin cuối tuần qua cho biết Mỹ đã có hơn 60 ca nhiễm bệnh ở tại hơn 20 tiểu bang, đa số tại California, cả miền Nam lẫn miền Bắc tại vùng Vịnh San Francisco, vì tiểu bang này ở miền Tây, có đông cư dân gốc Á vẫn qua lại các nước Á châu. Tin mỗi ngày cho biết có thêm gần 100 ca nhiễm bệnh, thế giới nghe nói vậy là có cái nhìn nghi ngại về Á châu và báo chí loan tin khắp nơi thì kinh tế Á châu tất nhiên bị ảnh hưởng.
Hỏi: Mà kinh tế Á châu vốn đang bất ổn, nay lại gặp dịch bệnh này thì dễ bị suy trầm hơn phải không"
- Á châu thu ngoại tệ nhờ xuất khẩu và du lịch, nhờ các doanh gia qua lại nơi đó tìm cơ hội đầu tư, nhờ hàng loạt dịch vụ yểm trợ xuất khẩu và du lịch, thí dụ như hàng quán ăn uống, khách sạn, hãng hàng không, lữ hành, nhờ hệ thống bán lẻ đủ mọi phẩm vật cho du khách. Khi nghe Á châu bị một dịch bệnh nan giải thì du khách và doanh gia tất nhiên phải tránh đi tới và đó là một thiệt hại. Ở tại chỗ, nhiều ngân hàng hay doanh nghiệp đã cho nhân viên nghỉ vì phát hiện ra một ca lây lan. Những buổi trình diễn nghệ thuật hay thi đua thể thao đều đã bị hủy bỏ, và ngần ấy biến cố tất nhiên là làm kinh tế bị đình trệ, có khi bị suy trầm nếu chưa sớm tìm ra phương thuốc chữa chạy.
Hỏi: Nhưng nếu không loan tin để phòng ngừa thì bệnh này càng dễ lây lan"
- Trong hơn 1.600 ca được phát giác hay phát hiện, người ta thấy tử suất, tức là tỷ lệ bị tử vong, ở vào khoảng 4%, nghĩa là hơi cao. Nhưng, đồng thời, có từ 80 đến 90% trường hợp là bệnh thuyên giảm dần, chỉ có chừng hơn 10% là bệnh tình trở nên trầm trọng hơn. Nếu chỉ nhìn trên thống kê thuần túy thì bệnh này không đến nỗi nguy kịch. Nhưng, nếu không ngăn ngừa thì sự lây lan sẽ tăng rất mạnh. Cho đến nay, chưa ai biết là loại virus mà người ta cho là thủ phạm, coronavirus, có lan trong không khí hay chăng, nhưng có lan qua tiếp cận trực tiếp. Vì vậy, phải có chế độ cách ly và kiểm dịch, mà càng thông báo điều đó thì càng gây hậu quả xấu cho kinh tế.
Hỏi: Một cách cụ thể thì ảnh hưởng của bệnh này sẽ ra sao đối với kinh tế"
- Có hai nơi cùng thu được chừng 5% tổng sản lượng GDP nhờ du lịch là Singapore và Hong Kong. Hôm 27-3 vừa rồi, Singapore loan tin là du lịch vào xứ họ trước mắt đã sụt 20% và tính cho toàn năm sẽ sụt 9%. Hong Kong thì dự đoán sẽ mất 250 triệu trong hai tháng tới vì dịch SARS, nhưng đó vẫn là lạc quan vì hôm qua tập đoàn ngân hàng Hà Lan ABN Amro đã đánh sụt 0,50% tốc độ tăng trưởng kinh tế năm nay của Hong Kong chỉ vì bệnh này. Trung Quốc là ổ bệnh, có số nhiễm bệnh cao gấp đôi các số thông báo tuần trước, số tử vong cũng vậy, nên sẽ bị ảnh hưởng, tổ chức World Economic Forum có thể bãi bỏ hội nghị kinh doanh dự trù triệu tập hai tuần nữa tại đây. Hai trường hợp tương đối nhẹ hơn là Thái Lan và Việt Nam thì cũng trông cậy nhiều vào du lịch. Năm ngoái, Việt Nam tiếp nhận đến hơn hai triệu rưởi du khách và có thể vui mừng vì nạn khủng bố tại Đông Nam Á khiến Việt Nam lại là nơi ổn định và an toàn nhất. Giờ này thì điều đó không còn và đó là chuyện không may.
Hỏi: Trở lại việc thông tin và tâm lý hốt hoảng. Người ta nói rằng Á châu đang bị dịch đeo khẩu trang, tức là phong trào đeo mặt nạ bảo vệ miệng và mũi. Điều đó chưa biết có ngừa được bệnh không, nhưng đưa ra một hình ảnh thiếu an toàn cho dư luận thế giới phải không"
- Tại Hong Kong, có một kỹ nghệ hiện rất phát đạt là bán khẩu trang mặt nạ, có hơn một đô la ba cái, và thiên hạ mua tấp nập. Thực ra, giới chức y tế thế giới phải khuyên người ta đeo khẩu trang để phòng ngừa, nhưng du khách chẳng ai muốn đến một xứ có toàn dân đeo mặt nạ hoặc buớc vào tiệm ăn mà người tiếp viên mời mình dùng cơm trong khi vẫn đeo mặt nạ, như trường hợp các tiệm McDonald's ở Hong Kong. Cũng ở Hong Kong và nhiều nơi khác, ta được biết là tại phi trường, du khách được nhân viên y tế... nhìn và đoán bằng mắt xem có bệnh hay không thì được mời vào khám. Loại tin tức hay biện pháp đó chẳng những không ngăn nổi bệnh mà còn làm nước ngoài giật mình lo sợ. Từ tấm gương xấu là tội che dấu thông tin tại Trung Quốc, người ta luôn luôn chờ đợi loại tin xấu nhất, nghĩa là dễ bị hốt hoảng nhất. Điều đó làm chúng ta nhớ đến hoàn cảnh của Việt Nam.
Hỏi: Vâng, hôm 26, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới chính thức thông báo là đã khống chế được hoàn tòan bệnh SARS này tại hai bệnh viện Việt-Pháp và Viện Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới. Liệu đó có là tin vui chăng"
- Điều may là khi bệnh này vừa bị phát hiện tại bệnh viện Việt Pháp thì Tổ chức Y tế Thế giới được thông báo ngay. Có khi nhờ là phát hiện từ bệnh viện Việt-Pháp và một bác sĩ Pháp thiệt mạng rồi một bác sĩ Ý của Tổ thức Y tế cũng thiệt mạng khi chữa chạy cho các bệnh nhân bị nhiễm. Tuần qua, theo đại diện Tổ chức Y tế Thế giới ở Hà Nội thì hiện chưa phát giác trường hợp nhiễm bệnh nào ngoài hai địa điểm kể trên. Nhưng, người Việt thì không quên vụ cháy một cao ốc thương mại tại Sàigon năm ngoái, với các giới chức từ trung ương lập tức bay vào để chỉ đạo việc loan tin nhằm giảm bớt số thương vong hầu khỏi làm du khách quốc tế lo sợ. Khi người ta không tin vào hệ thống thông tin chính thức, như trường hợp Trung Quốc và Việt Nam vừa mới kể, thì lại càng dễ hốt hoảng, nếu sau lời trấn an đó lại có phát hiện mới. Nói cho vắn tắt thì việc e sợ thông tin trong sáng có khi còn nguy hiểm hơn dịch bệnh, vì làm dư luận luôn luôn suy đoán theo chiều hướng bi quan nhất. Và kinh tế phải trả giá cho sự lầm lẫn đó. Một kinh tế gia gốc Ấn được Nobel về kinh tế là Samartya Sen có nói, rằng tại các quốc gia có tự do thông tin thì không có nạn đói. Chỉ vì vừa manh nha là báo chí loan tin khiến chính quyền và quốc tế không thể làm ngơ được mà phải tổ chức ngay việc cấp cứu.
Gửi ý kiến của bạn
