* Nhà Văn-nhà Cách mạng Nguyễn Tường Bách: "Từ thất
bại của người quốc gia vào năm 1946, vận mệnh của dân tộc đã
quyết định ..."
VĂN HÓA NEWSMAGAZINE
(ghi chép bên lề)
CITY HALL of WESTMINSTER (VH)- Vào hồi 1giờ 30 ngày Chủ
Nhật 22 tháng 11 năm 1998, hai ông Lưu Trung Khảo và Phạm Việt
Cường thuộc ban tổ chức đã trân trọng giới thiệu nhà Cách Mạng
lão thành, nhà Văn Nguyễn Tường Bách, tác giả tác phẩm "Việt Nam,
Một Thế Kỷ Qua" - Phần 1. 1916-1946 trước một cử tọa chọn lọc,
đa số là giới trí thức văn nghệ sĩ người Việt cư ngụ ở Nam
California.
"Việt Nam, Một Thế Kỷ Qua" là hồi ức của một cuộc đời
suốt đời dấn thân vào nền văn học tiếng Việt, vào công cuộc cải
cách bức tranh xã hội phong kiến cổ hủ, và hơn nữa trực tiếp
đem thân sinh tử vào công cuộc đấu tranh vì độc lập tự do cho
đất nước dân tộc. Hồi ức khởi đi từ năm 1916 đến năm 1946
(Tập 1) và từ năm 1946 đến nay (Tập 2), nhà văn Viễn Sơn
Nguyễn Tường Bách đã giúp người đọc, đặc biệt người đọc thuộc
những thế hệ tiếp nối con đường cách mạng của tiền nhân, được
học hỏi thấu đáo những dữ kiện có thật xẩy ra trong quá khứ cận
đại; từ đó, so sánh, phân tích, đối chiếu giữa xưa và nay, để có
thể rút ra những kinh nghiệm bi tráng của giòng vận động lịch
sử mà những bậc tiền nhân suốt đời xả thân cho độc lập-tự do.
Trong toàn bộ tác phẩm, có những chương viết về những vị vang
danh trên chính trường cách mạng, những vị vô danh âm thầm
nằm xuống gởi máu đào xương trắng cho đất nước, những văn
nghệ sĩ tài hoa mà tên tuổi nay đã gắn bó với sinh mệnh văn
học nghệ thuật nước nhà. Ở mỗi nhân cách, tác giả miêu tả khác
nhau nhưng rất sống động như: Song An Hoàng Ngọc Phách, Tương
Phố, Tú Mỡ, Nhất Linh, Khái Hưng, Hoàng Đạo, Thế Lữ, Thạch Lam,
Nguyễn Tuân, Vũ Trọng Phụng, Xuân Diệu, Huy Cận, Đinh Hùng,
Bàng Bá Lân, Vũ Hoàng Chương v.v... đó là những khuôn mặt văn
nghệ xuất chúng thời tiền chiến đã cùng tác giả kinh qua.
"Việt Nam, Một Thế Kỷ Qua" không những là một tác phẩm
giá trị về văn chương với lối hành văn tự thuật giản dị, đi thẳng
vào tim óc người đọc mà tập sách này, còn dung chứa những dữ kiện
sự thật của lịch sử. Có những sự thật đọc qua đôi lúc não lòng,
nhưng cũng là một hấp lực mạnh mẽ của tác phẩm, vì thói thường,
những người cầm bút khi viết hay nói về mình (hồi ký)-ít khi
dám tự phê phán mình, hay chỉ viết phớt qua mỗi khi có sự thất
bại chiếu cố. Nhà Văn Nguyễn Tường Bách là tấm gương sáng soi
sáng cho những người viết sau này tự vấn mình mỗi khi cầm bút.
Tập hồi ký tuy không phải là sử liệu, nhưng tác giả đã sử dụng
phương pháp biên niên rất nhiều bối cảnh, ghi chép cụ thể thời
gian không gian của từng giai đoạn, nhờ vậy, người đọc dễ dàng
hình dung ra ngay chân tướng của quá khứ qua những con người và
những tổ chức, bí mật hay công khai, hoạt động trong các phạm
trù văn học hay cách mạng, những khuôn mặt đấu tranh sống xuất
chúng trong một thời kỳ mà đất nước đau đớn chuyển mình mãnh
liệt mọi mặt qua các phong trào chống đối việc cai trị của thực
dân Pháp, qua làn sóng thu hút kết nạp vào các lực lượng vũ
trang cách mạng, chủ nghĩa sẵn sàng hy sinh vì nước vì dân
lưu danh muôn thuở, trào lưu cải cách văn nghệ, cải cách xã
hội mà cao trào là các bộ phận báo chí xung kích tiền phong
như báo Phong Hóa, Ngày Nay, Tự Lực Văn Đoàn, mục đích xóa
bỏ dần dần lối sống hủ lậu để tập cho người dân bước vào
ngưỡng cửa văn minh...
Trong buổi ra mắt tập hồi ký, ban tổ chức có mời một số
diễn giả trình bày một số quan niệm về tập sách và tác giả. Nhà
văn Võ Phiến, trong phần nói chuyện, ông nêu lên góc cạnh đặc biệt
của tác phẩm khi nói về ý nghĩa văn học của tác phẩm. Giáo sư
LÝ KIẾN TRÚC