Hai nhà khoa học khả kính ở đôi bờ Đại Tây Dương cảnh cáo: Mỹ đang phát triển một loạt vũ khí có thể vi phạm và phương hại đến công ước quốc tế về chiến tranh sinh hóa.
Hai chuyên gia về chiến tranh sinh học và vũ khí hóa học này cho biết: Ngũ Giác Đài, với giúp đỡ của giới quân sự Anh, đang tiến hành công cuộc nghiên cứu loại vũ khí "không làm chết người" tương tự loại khí gây mê biệt kích Nga đã xử dụng để chấm dứt vụ con tin bị giữ tại hí viện Mạc Tư Khoa mới đây.
Họ cũng cho thấy tính cách nghịch lý trong việc Hoa Kỳ đang phát triển loại vũ khí đó ngay vào lúc quốc gia này đề nghị hành động quân sự chống Iraq với lý cớ Saddam Hussein vi phạm các công ước quốc tế.
Hai khoa học gia này, ông Malcolm Dando, giáo sư về an ninh quốc tế đại học Bradford, Anh quốc; và ông Mark Wheelis, giảng sư vi trùng học, University of California, cho biết, Mỹ đang vô hình chung khuyến khích giảm kiểm soát vũ khí bằng việc nghiên cứu bom sinh học, vi khuẩn bệnh than và loại vũ khí "không làm chết người" để chống các tập thể thù nghịch, và bằng cách giữ bí mật về các chương trình đang được xúc tiến trong việc nghiên cứu đó.
Ông Wheelis tuyên bố với báo Guardian: không hẳn ai cũng đồng ý những gì Hoa Kỳ đang làm có tính cách vi phạm công ước quốc tế, nhưng những gì đang xảy ra ít nhất cũng cho thấy là gần như thế.
Trong báo khoa học Bulletin of the Atomic Scientists sắp phát hành, hai chuyên gia này sẽ có bài nhằm vào các hành động gần đây của Hoa Kỳ có tính cách ngầm phá hoại Nghị Hội Vũ Khí Sinh Học 1972.
Theo họ, trong một hành động làm sửng sốt cộng đồng quốc tế hồi tháng 7, Hoa Kỳ đã ngăn chận một toan tính ủy cho Nghị Hội quyền mở các cuộc thanh sát để các quốc gia hội viên có thể kiểm soát xem quốc gia nào tôn trọng công ước hay không.
Ông Dando tin động lực của hành động này -với sự ủng hộ của các nưóc đồng minh- là để giữ bí mật việc nghiên cứu vũ khí sinh học. Theo ông, việc nghiên cứu này gồm có:
- Nỗ lực của Trung Ương Tình Báo để chế tạo loại bom tương tự như của Nga khi nổ sẽ tung ra các bom sinh học nhỏ hơn.
- Dự án của Ngũ Giác Đài xây dựng nhà máy chế tạo vũ khí sinh học bằng vật liệu mua trên thương trườøng, để chứng tỏ các phần tử khủng bố cũng có thể làm như vậy.
-Khảo cứu của cơ quan Tình Báo Quốc Phòng về việc có thể thay đổi cấu trúc di tính của một loại vi khuẩn bệnh than có khả năng chống trụ sinh.
- Chương trình tạo bào tử bệnh than dưới dạng khô và vù khí hóa. Có cáo giác là số bào tử này đã được sản xuất nhiều hơn mức cần thiết, và không bị phá hủy mà đang được tồn trữ.
Trong mỗi trường hợp, Hoa Kỳ biện luận là việc khảo cứu được xúc tiến với mục đích tự vệ. Nhưng hai khoa học gia này hoài nghi về tính cách pháp lý của điều này trong khuôn khổ Nghị Hội Vũ Khí Sinh Học.
Dẫn dụ: một điều khoản trong công ước vũ khí sinh học cấm các nước hội viên sản xuất hay phát triển vũ khí, thiết bị, chuyển quyền kiểm soát cho người khác, để xử dụng các tác nhân trong lãnh vực này, hay các độc tố, vào những mục đích thù nghịch hay trong các cuộc tranh chấp võ trang.
Hơn nữa, các nước ký kết công ước đã đồng ý soạn thảo các bản công bố thường niên của riêng từng nước về các chương trình phòng chống vũ khí sinh học, nhưng Hoa Kỳ không bao giờ đề cập đến bất cứ một chương trình nào trong phúc trình của họ. Thay vì vậy, các chương trình kể trên chỉ được biết qua các tiết lộ, hay tin tức báo chí.
Sự chú mục vào các chương trình vũ khí sinh hoá đã xảy ra vào một thời điểm bất lợi cho chính phủ Bush vốn đang bị vướng vào các cuộc thương thuyết tại Liên Hiệp Quốc để đạt tới một nghị quyết cứng rắn về việc thanh sát vũ khí Iraq.
Theo ông Dando, việc Anh - Mỹ khảo cứu lãnh vực vũ khí gây ảo giác, như khí BZ, đã khuyến khích Iraq xét đến các tác nhân tương tự. Ông nói "Chúng ta đang đưa đường chỉ lối cho họ." Hoa Kỳ đang nghiên cứu vũ khí "không làm chết người" tương tự loại khí biệt kích Nga đã xử dụng để giải quyết vụ bắt con tin ở hí viện Mạc Tư Khoa. Vũ khí này gồm loại tác nhân có tính cách "an thần" được chế biến để gây bất tỉnh chứ không gây thiệt mạng.
Ông Dando tố gíác thêm: Anh Quốc cũng có dính líu, vì cơ quan đặc trách vũ khí "không làm chết người " của Ngũ Giác Đài đã làm việc chung với các sĩ quan Anh trong việc nghiên cứu của họ.
Theo ông Jonathan Tucker, chuyên gia vũ khí hóa học của Institute for Peace ỡ Hoa Thịnh Đốn, phần lớn việc nghiên cứu vũ khí "không làm chết người" đang được xúc tiến bỡi một cơ quan thuộc bộ Tư Pháp Hoa Kỳ, nhưng lại do Ngũ Giác Đài đài thọ.
Trong khi ông Tucker tin là các khí gây bất tỉnh đã bị cấm chỉ hẳn trong khuôn khổ công ước vũ khí sinh học, hai khoa học gia Dando và Wheelis lại nghĩ rằng Hoa Kỳ đã khai thác một kẽ hở của công ước cho phép xử dụng loại vũ khí này cho các mục đích "thi hành pháp luật."