KOENIGSWINTER, Đức (AP) - Bốn nhóm phe phái người Afghanistan hôm thứ ba 27-11 đã họp về việc chia sẻ chính quyền sau khi Taliban bị đánh bại. Một giới chức Mỹ nói tất cả các phe đều ủng hộ Cựu hoàng Zahir Shah giữ vai trò biểu tượng đoàn kết quốc gia.
Các phái đoàn của 4 nhóm gồm đại diện của Liên minh Bắc quân, một nhóm lưu vong ủng hộ cựu hoàng và và hai nhóm lưu vong nhỏ, đều cam kết đi tìm một công thức chia sẻ quyền hành. Họ đã bắt đầu thảo luận dưới sự thúc đẩy mạnh mẽ của công đồng thế giới nhằm chấm dứt hai chục năm chiến tranh.
Theo lời ông James Dobbins, phái viên của chính phủ Mỹ ở Trung Á, phiên họp khai mạc rất tốt và có hy vọng đem lại một số tiến bộ. Cuộc thảo luận chỉ mới bắt đầu nhưng ông hy vọng các phe nhóm sẽ đồng ý thiết lập vai trò đoàn kết quốc gia cho Cựu hoàng Zahir Shah hiện đang sống ở Ý sau khi bị truất phế năm 1973. Zahir Shah là người gốc Pashtun, sắc dân đông nhất ở Afghanistan. Sắc dân Pashtun không có phái đoàn riêng đến họp, nhưng trong mỗi nhóm đều có đại diện của sắc dân này.
Phát ngôn nhân LHQ Ahmad Fawzi nói với các phóng viên rằng trong phiên họp kín đầu tiên, các phái đoàn đồng ý mục tiêu của họ là thiết lập một chính phủ lâm thời, sau đó là triệu tập một đại hội có tất cả các trưởng bộ tộc và sắc tộc trong nước tham dự. Đại hội này sẽ chấp thuận một chính quyền lâm thời thứ hai để cai trị trong 2 năm. Sau đó sẽ có một "loya jirga" (đại hội sắc tộc) thứ hai để chấp thuận một hiến pháp bảo đảm quyền cho mọi người Afghan, kể cả phụ nữ, và một cuộc bầu cử. Các nhà lãnh đạo đồng ý tiến đến một thỏa hiệp trong vòng 3 hay 5 ngày.
Về phía Pashtun có một sự ủng hộ mạnh là lãnh tụ Hamid Karzai (chống Taliban), hiện ở Afghanistan gọi phôn đến phòng hội nghị ở Đức. Ông nói: "Chúng ta rất nghèo và đứng trước nhiều hiểm họa nhưng chúng ta là một dân tộc mạnh muốn xác nhận ý chí của chúng ta và một ý thức tự quyết".
Vì tình hình chiến sự đang biến chuyển mạnh ở Afghanistan, các vị tư lệnh quân chống Taliban không đến họp - kể cả Karzai muốn ở nhà - để con hay con rể, cùng những phụ tá thân cận của họ đến họp.
Đích thân Ngoại Trưởng Đức Joschka Fischer hôm thứ ba đã khai mạc hội nghị về tương lai chính trị Afghanistan, với lời hô hào các phe nắm lấy cơ hội tái lập hoà bình cho Afghanistan, và để nhận viện trợ tái thiết của ngoại quốc. Phát biểu bằng Anh ngữ, ông Fischer nói "Hãy tìm kiếm thỏa hiệp vì tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước và nhân dân Afghanistan. Trach nhiệm đó là của quý vị". Ngoại Trưởng Đức nói thêm "Cộng đồng quốc tế muốn nhân dân Afghanistan biết rằng họ sẽ không bị bỏ mặc khi cuộc xung đột với Taleban và tổ chức khủng bố al-Qaeda kết thúc".
Giới ngoại giao hi vọng hội nghị Bonn có thể đem lại 1 chính quyền lâm thời khoảng 15 người, và 1 hình thức Quốc Hội tập họp trên 100 người của các phe Afghanistan trước ngày có bầu cử . Ông Yailaqi Ghulam Mohammed, Thông Đốc Ngân Hàng Trung Ương thời cựu hoàng Zahir Shah, hi vọng hội nghị Bonn có thể đạt tới đồng thuận trong vài ngày. Theo ông, chỉ cựu hoàng có khả năng tái lập hoà bình tại Afghanistan.
Tại Kabul, cư dân đặt nhiều hi vọng vào hội nghị Bonn, và dư luận trên đường phố ủng hộ mạnh mẽ 1 chính 1uyền đa thành phần. Vấn đề tranh cãi là những phe nào được phép tham chính, và gồm bao nhiêu người của các bộ tộc Pashtun, là phe đa số ở miền nam.
Cũng tại Bonn, Đặc sứ Hoa Kỳ James Dobbins, dự hội nghị quy tụ các phe Afghanistan, chuyên viên LHQ, và giới ngoại giao, tuyên bố rằng Afghanistan sẽ nhận được viện trợ tái thiết nhiều tỉ MK nếu thành lập được 1 chính quyền chuyển tiếp khả dĩ chấp thuận được. 38 đại biểu của 4 nhóm chống Taleban sẽ họp kín tại khách sạn Petersberg theo kế hoạch do LHQ bảo trợ. Các cuộc thương lượng có thể kéo dài đến hết tuần này hoặc lâu hơn.
Ông Abdullah Abdullah, Ngoại Trưởng của Liên Minh Phương Bắc, tỏ ý lạc quan về cơ may thoả thuận giữa 4 phe Afghanistan. Tại phiên họp sáng nay, ông Lakhdar Brahimi, sứ giả LHQ đặc trach Afghanistan, nói "Xin hãy đặt quyền lợi của nhân dân lên trên hết, khi đó mới có cơ hội thành công cho tiến trình phá vỡ chu kỳ xung đột, nghèo khó và thất vọng". Bộ Trưởng Nội Vụ Yunus Qanuni của Liên Minh Phương Bắc đã nhấn mạnh đến tính hợp pháp của nhóm này sau nhiều năm đánh Nga và chống Taleban.
Phóng viên nhân thấy nửa số đại biểu Afghanistan mặc âu phục, và có 5 phụ nữ dùng mạng che mặt theo truyền thống.
Gửi ý kiến của bạn
