* Pháo binh người bạn thân thiết của các đơn vị bộ chiến:
Một trong những “người bạn” thân thiết nhất của các đơn vị bộ chiến QL/VNCH là các pháo thủ của binh chủng Pháo binh. Riêng tại chiến trường Quảng Trị-Thừa Thiên, các tiểu đoàn Pháo binh thống thuộc các Sư đoàn Bộ binh đã chia xẻ với các đơn vị Bộ binh tất cả những buồn vui chiến trường. Từ năm 1968, khi mặt trận Trị Thiên trở nên sôi động, các đơn vị Pháo binh thống thuộc Sư đoàn 1 Bộ binh, Sư đoàn 3 BB (từ tháng 10/71 đến 5/1972), Pháo binh Thủy quân Lục chiến, Pháo Binh Nhảy Dù đã yểm trợ hữu hiệu cho các đơn vị bạn trong các trận kịch chiến với Cộng quân.
Theo tổ chức và phối trí lực lượng Pháo binh tại các đại đơn vị Bộ binh, mỗi Sư đoàn Bộ binh có 1 tiểu đoàn 155 ly, từ 3 đến 4 tiểu đoàn Pháo binh 105 ly; mỗi tiểu đoàn Pháo binh 105 ly gồm 3 pháo đội (mỗi pháo đội có 6 khẩu đội) yểm trợ trực tiếp cho một trung đoàn Bộ binh trong suốt thời gian hành quân.
Tại chiến trường Quảng Trị, trong cuộc chiến Mùa Hè 1972, khi Cộng quân tung 45 ngàn quân vượt sông Bến Hải tổng tấn công cường tập vào các tiền cứ VNCH ở Tây và Tây Bắc tỉnh Quảng Trị vào cuối tháng 3/1972, trong khi chờ đợi sự các phi vụ không yểm của Không quân Việt Mỹ, các pháo đội 105, 155 và 175 ly tại các căn cứ hỏa lực trọng điểm đã phản ứng kịp thời và chính xác ngăn chận các đợt tiến quân ồ ạt của đối phương. Trong tối ngày 28 tháng 4/1972, Pháo binh Sư đoàn 3 BB đã tập trung hỏa lực gây tổn thất nặng cho một đoàn chiến xa CQ cố tiến về cầu Quảng Trị.
Tại mặt trận Tây Nam Huế, khi Cộng quân tung 2 trung đoàn bao vây hai cứ điểm Bastogne và Checkmate (cao điểm 342) các pháo thủ thuộc tiểu đoàn 10 và 12 Pháo binh đã tập trung hỏa lực tác xạ yểm trợ cho tiểu đoàn 1 và 2/54 giữ vững phòng tuyến trong hơn 1 tháng. Vào cuối tháng 3/1972, trước áp lực quá nặng của CQ, tiểu đoàn 2/54 đã phải rút khỏi căn cứ Bastogne. Cuộc triệt thoái tiến hành vào buổi tối, trước giờ H, xử lý thường vụ tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn là đại úy Hà Văn Khâm đã gọi máy cho trung tá Nguyễn Thanh Hạnh-trung đoàn trưởng trung đoàn 54 BB- ở căn cứ Bình Điền (bộ chỉ huy hành quân trung đoàn) để xin “gà cồ đồng loạt gáy trước khi trời sáng” (xin Pháo binh bắn hỏa tập để cho đơn vị này triệt thoái). Sau đó trung tá Hạnh đã họp với tiểu đoàn 12 Pháo binh trong hầm riêng của ông để bàn kế hoạch pháo yểm khẩn cấp. Đúng vào giờ H-1, các pháo đội 105 ly của tiểu đoàn 12 Pháo binh đã tác xạ tập trung vào mục tiêu cùng thời điểm vào quanh khu vực căn cứ Phú Xuân để triệt các chốt chận của CQ, “dọn sạch đường” cho đơn vị bạn rút.
Về địa thế, các địa điểm để xây cất căn cứ hỏa lực Pháo binh phải được chọn ở nơi quang đảng, tránh xa các nơi cây to lớn. Lựa chọn này có hai mục đích: một là địch quân không xâm nhập lén lút phá hoại căn cứ, hai là để Pháo binh có thể bắn ở góc độ thấp nhất. Tuy nhiên đôi khi không có địa thế quang đảng, căn cứ Pháo binh được xây giữa rừng sâu sau khi đã khai quang một chu vi khá rộng. Để có thể có một địa điểm quang đảng tối thiểu và phòng thủ chu vi dễ dàng hơn, các sĩ quan Công binh chiến đấu cắm một cây cọc ở trung tâm rồi vạch một vòng tròn có đường kính 40 thước. Bên trong cái vòng tròn này, Công binh xây một đài quan sát, một bộ chỉ huy và các hầm hố chứa đồ tiếp liệu và đạn dược.
Làm việc với quân nhân Pháo binh, các sĩ quan Công binh phối hợp xây các ụ gắn 6 khẩu 105 ly theo địa hình và phương hướng như ngôi sao năm cánh. Chung quanh các ụ súng này được một bức tường bao cát phòng thủ, các ụ đạn... Trong số 6 khẩu 105 ly, các pháo thủ và anh em Công binh còn đặt 4 ụ súng cối 81 ly và đào các hầm ăn sâu với nhau bằng giao thông hào rộng 5 thước dọc theo chu vi để các binh sĩ Bộ binh phòng thủ căn cứ đặt các súng đại liên, súng phóng lựu và súng cá nhân.
Kế tiếp các sĩ quan Công binh dùng một sợi dây khác thường dài 75 mét và làm một vòng tròn bên ngoài vòng tròn chính. Thường vòng tròn này không tròn như vòng tròn trước vì địa thế đất đai bất thường. Dọc theo vòng tròn thứ hai này, họ giăng các cuộn kẽm gai dày dặc, gài mìn claymore và lựu đạn chiếu sáng. Họ chọn một điểm thích hợp nhất để làm trạm gác và cổng ra vào, để đơn vị Bộ binh phòng thủ cứ ra ngoài đi kích, thám sát khu vực bên ngoài căn cứ. Mỗi căn cứ hỏa lực Pháo binh cũng có một bãi đáp trực thăng. Các pháo thủ tại căn cứ thi hành 3 nhiệm vụ: nhiệm vụ thứ nhất là bắn quấy rối và ngăn chận vào các mục tiêu mà bộ phận tình báo nghi ngờ có địch quân hoạt động. Nhiệm vụ thứ hai là bắn vào mục tiêu địch dọn đường cho Bộ binh tấn công và chiếm mục tiêu. Mục đích của nhiệm vụ này là phá các ổ mìn bẫy của địch quân và phân tán địch không cho tập trung trước khi lực lượng bộ chiến tấn công mục tiêu. Nhiệm vụ thứ ba là yểm trợ hỏa lực Pháo binh trực tiếp cho các đơn vị Bộ binh đang giao tranh với Cộng quân.
Một trong những “người bạn” thân thiết nhất của các đơn vị bộ chiến QL/VNCH là các pháo thủ của binh chủng Pháo binh. Riêng tại chiến trường Quảng Trị-Thừa Thiên, các tiểu đoàn Pháo binh thống thuộc các Sư đoàn Bộ binh đã chia xẻ với các đơn vị Bộ binh tất cả những buồn vui chiến trường. Từ năm 1968, khi mặt trận Trị Thiên trở nên sôi động, các đơn vị Pháo binh thống thuộc Sư đoàn 1 Bộ binh, Sư đoàn 3 BB (từ tháng 10/71 đến 5/1972), Pháo binh Thủy quân Lục chiến, Pháo Binh Nhảy Dù đã yểm trợ hữu hiệu cho các đơn vị bạn trong các trận kịch chiến với Cộng quân.
Theo tổ chức và phối trí lực lượng Pháo binh tại các đại đơn vị Bộ binh, mỗi Sư đoàn Bộ binh có 1 tiểu đoàn 155 ly, từ 3 đến 4 tiểu đoàn Pháo binh 105 ly; mỗi tiểu đoàn Pháo binh 105 ly gồm 3 pháo đội (mỗi pháo đội có 6 khẩu đội) yểm trợ trực tiếp cho một trung đoàn Bộ binh trong suốt thời gian hành quân.
Tại chiến trường Quảng Trị, trong cuộc chiến Mùa Hè 1972, khi Cộng quân tung 45 ngàn quân vượt sông Bến Hải tổng tấn công cường tập vào các tiền cứ VNCH ở Tây và Tây Bắc tỉnh Quảng Trị vào cuối tháng 3/1972, trong khi chờ đợi sự các phi vụ không yểm của Không quân Việt Mỹ, các pháo đội 105, 155 và 175 ly tại các căn cứ hỏa lực trọng điểm đã phản ứng kịp thời và chính xác ngăn chận các đợt tiến quân ồ ạt của đối phương. Trong tối ngày 28 tháng 4/1972, Pháo binh Sư đoàn 3 BB đã tập trung hỏa lực gây tổn thất nặng cho một đoàn chiến xa CQ cố tiến về cầu Quảng Trị.
Tại mặt trận Tây Nam Huế, khi Cộng quân tung 2 trung đoàn bao vây hai cứ điểm Bastogne và Checkmate (cao điểm 342) các pháo thủ thuộc tiểu đoàn 10 và 12 Pháo binh đã tập trung hỏa lực tác xạ yểm trợ cho tiểu đoàn 1 và 2/54 giữ vững phòng tuyến trong hơn 1 tháng. Vào cuối tháng 3/1972, trước áp lực quá nặng của CQ, tiểu đoàn 2/54 đã phải rút khỏi căn cứ Bastogne. Cuộc triệt thoái tiến hành vào buổi tối, trước giờ H, xử lý thường vụ tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn là đại úy Hà Văn Khâm đã gọi máy cho trung tá Nguyễn Thanh Hạnh-trung đoàn trưởng trung đoàn 54 BB- ở căn cứ Bình Điền (bộ chỉ huy hành quân trung đoàn) để xin “gà cồ đồng loạt gáy trước khi trời sáng” (xin Pháo binh bắn hỏa tập để cho đơn vị này triệt thoái). Sau đó trung tá Hạnh đã họp với tiểu đoàn 12 Pháo binh trong hầm riêng của ông để bàn kế hoạch pháo yểm khẩn cấp. Đúng vào giờ H-1, các pháo đội 105 ly của tiểu đoàn 12 Pháo binh đã tác xạ tập trung vào mục tiêu cùng thời điểm vào quanh khu vực căn cứ Phú Xuân để triệt các chốt chận của CQ, “dọn sạch đường” cho đơn vị bạn rút.
* Pháo binh tại các căn cứ hỏa lực:
Theo yêu cầu của một số đông bạn đọc muốn tìm hiểu về hoạt động của các pháo đội Pháo binh tại các căn cứ hỏa lực, dựa theo các bài viết về Pháo binh trong tạp chí KBC, chúng tôi xin lược trình những nét chính về các căn cứ hỏa lực tại chiến trường Trị Thiên:
Để cung ứng hỏa lực Pháo binh nhanh nhất và có hiệu quả nhất cho các lực lượng bộ chiến, các đơn vị Pháo binh tại chiến trường Quân khu 1, Cao nguyên, đã được bố trí theo hai cách: một là các vị trí dã chiến cấp thời. Vị trí này gồm một vài khẩu 105 ly không giật, mỗi khẩu được trực thăng Chinook CH-47 không vận tới hoặc được và một vận tải xa 2.5 tấn rưỡi kéo đến. Một vị trí Pháo binh được chuẩn bị kỹ càng hơn khi yểm trợ một căn cứ hỏa lực và đây là cách thứ hai, được áp dụng cho các căn cứ hỏa lực tại chiến trường Quân khu 1, nhất là chiến trường Trị Thiên.
Một căn cứ Pháo binh yểm trợ hỏa lực kiểu mẫu là một tiền đồn bán thường trực gồm 1 pháo đội 6 khẩu 105 ly không giật với đầy đủ vũ khí và hệ thống phòng thủ. Được xây xen kẻ với các đơn vị Bộ binh, các khẩu Pháo binh ở căn cứ bắn những trái 33 pounds với tầm sát hại chu vi 30 mét và bắn xa tới 11 km ở bất cứ thời tiết nào. Tại một số căn cứ trọng yếu, thông thường được tăng cường bằng những khẩu đội 155 ly không giật để cung cấp tầm tác xạ cao hơn.
Khi đơn vị Bộ binh bạn hành quân cách xa các căn cứ Pháo binh này thì đôi khi căn cứ được tăng cường thêm vài khẩu đội 175 ly. Do phải yểm trợ cho nhiều đơn vị Bộ binh nên thường các căn cứ hỏa lực được xây dựng ở trung tâm trong khu vực các đơn vị Bộ binh phòng ngự hoặc hành quân để có thể bắn yểm trợ tứ phía và các căn cứ hỏa lực này có thể yểm trợ lẫn nhau.
Về địa thế, các địa điểm để xây cất căn cứ hỏa lực Pháo binh phải được chọn ở nơi quang đảng, tránh xa các nơi cây to lớn. Lựa chọn này có hai mục đích: một là địch quân không xâm nhập lén lút phá hoại căn cứ, hai là để Pháo binh có thể bắn ở góc độ thấp nhất. Tuy nhiên đôi khi không có địa thế quang đảng, căn cứ Pháo binh được xây giữa rừng sâu sau khi đã khai quang một chu vi khá rộng. Để có thể có một địa điểm quang đảng tối thiểu và phòng thủ chu vi dễ dàng hơn, các sĩ quan Công binh chiến đấu cắm một cây cọc ở trung tâm rồi vạch một vòng tròn có đường kính 40 thước. Bên trong cái vòng tròn này, Công binh xây một đài quan sát, một bộ chỉ huy và các hầm hố chứa đồ tiếp liệu và đạn dược.
Làm việc với quân nhân Pháo binh, các sĩ quan Công binh phối hợp xây các ụ gắn 6 khẩu 105 ly theo địa hình và phương hướng như ngôi sao năm cánh. Chung quanh các ụ súng này được một bức tường bao cát phòng thủ, các ụ đạn... Trong số 6 khẩu 105 ly, các pháo thủ và anh em Công binh còn đặt 4 ụ súng cối 81 ly và đào các hầm ăn sâu với nhau bằng giao thông hào rộng 5 thước dọc theo chu vi để các binh sĩ Bộ binh phòng thủ căn cứ đặt các súng đại liên, súng phóng lựu và súng cá nhân.
Kế tiếp các sĩ quan Công binh dùng một sợi dây khác thường dài 75 mét và làm một vòng tròn bên ngoài vòng tròn chính. Thường vòng tròn này không tròn như vòng tròn trước vì địa thế đất đai bất thường. Dọc theo vòng tròn thứ hai này, họ giăng các cuộn kẽm gai dày dặc, gài mìn claymore và lựu đạn chiếu sáng. Họ chọn một điểm thích hợp nhất để làm trạm gác và cổng ra vào, để đơn vị Bộ binh phòng thủ cứ ra ngoài đi kích, thám sát khu vực bên ngoài căn cứ. Mỗi căn cứ hỏa lực Pháo binh cũng có một bãi đáp trực thăng. Các pháo thủ tại căn cứ thi hành 3 nhiệm vụ: nhiệm vụ thứ nhất là bắn quấy rối và ngăn chận vào các mục tiêu mà bộ phận tình báo nghi ngờ có địch quân hoạt động. Nhiệm vụ thứ hai là bắn vào mục tiêu địch dọn đường cho Bộ binh tấn công và chiếm mục tiêu. Mục đích của nhiệm vụ này là phá các ổ mìn bẫy của địch quân và phân tán địch không cho tập trung trước khi lực lượng bộ chiến tấn công mục tiêu. Nhiệm vụ thứ ba là yểm trợ hỏa lực Pháo binh trực tiếp cho các đơn vị Bộ binh đang giao tranh với Cộng quân.
* Pháo binh yểm trợ hỏa lực cho đơn vị bộ chiến:
Trong mỗi một cuộc hành quân, đơn vị Bộ binh đều được tăng phái một sĩ quan tiền sát viên Pháo binh để làm tai mắt cho đơn vị Pháo binh ở tuyến sau. Người sĩ quan Pháo binh tiền sát này dùng máy truyền tin để báo về cho trung tâm hướng dẫn tác xạ để mô tả mục tiêu, lực lượng địch, hầm hố và quân xa. Tại trung tâm tác xạ này, có một sĩ quan tác xạ ghi nhận và lượng giá những chi tiết và yêu cầu của sĩ quan Pháo binh tiền sát với sự giúp đỡ của một khẩu đội năm pháo thủ lo lắp đạn, khuân đạn và khai hỏa. Một tổng đài điện thoại giữ liên lạc giữa sĩ quan tiền sát, sĩ quan tác xạ và khẩu đội trưởng.
Sau khi nhận đầy đủ chi tiết, khẩu đội trưởng chấm tọa độ trên bản đồ hoặc sơ đồ hành quân rồi lập phương hướng và khoảng cách. Khẩu đội trưởng này căn cứ vào các tin tài liệu nhận được, sẽ tính toán đo đạc để tìm ra kết quả vòng súng phải cao bao nhiêu, bao nhiêu thước mới để quả đạn Pháo binh bay tới mục tiêu. Kế đến sĩ quan tác xạ mới xác định số lượng và loại đạn nào được bắn và ra lệnh cho tổng đài viên truyền tin chuyển đến những dữ kiện này cho khẩu đội. Mỗi khẩu đội Pháo binh đều có một khẩu đội trưởng để ra lệnh và giám sát việc nhắm mục tiêu, lắp đạn và khai hỏa, xạ thủ lấy phương hướng, phụ xạ thủ lấy độ cao nòng súng và hai hay ba pháo thủ ráp đạn đầu nổ rồi lắp đạn vào nòng rồi lấy đạn ra.
Về hệ thống chỉ huy, một căn cứ hỏa lực thông thường được chỉ huy bởi sĩ quan Bộ binh hoặc Pháo binh có cấp bậc cao nhất, trên thực tế chiến trường, tại các căn cứ do 1 tiểu đoàn phòng ngự thường có 1 pháo đội Pháo binh yểm trợ do 1 đại úy giữ chức pháo đội trưởng do đó chỉ huy trưởng căn cứ thường là vị tiểu đoàn trưởng Bộ binh có cấp bậc thiếu tá hoặc trung tá. Trong trường hợp căn cứ phòng thủ do tiểu đoàn Bộ binh phụ trách là tiền cứ, không phải là căn cứ hỏa lực, khi có giao tranh, mọi yêu cầu hỏa yểm sẽ do vị chỉ huy chiến trường quyết định, sau đó các yếu tố pháo yểm sẽ được vị sĩ quan tiền sát gọi về căn cứ hỏa lực gần nhất.
Với 3 nhiệm vụ chính là tác xạ quấy rối địch, tác xạ vào mục tiêu trước khi đơn vị bộ chiến đổ quân, tác xạ yểm trợ cho đơn vị bạn đang giao tranh, nên căn cứ hỏa lực đã rất hữu hiệu trên chiến trường Việt Nam, nhất là tại chiến trường Trị Thiên.
Kỳ sau: Những trận pháo chiến ở phía Nam Quân khu 1 trong năm 1973-1974.
Gửi ý kiến của bạn
