HOA THỊNH ĐỐN (VB-nn).-Hôm giữa tuần, phó thư ký Tòa Đại sứ Nga ở Hoa Thịnh Đốn là Stanislav Borisovich Gusev bị tố cáo là một gián điệp, bị phát giác trong khi đang nghe lén tại Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, bị tước quyền đặc miễn và phải rời bỏ Mỹ trong vòng 10 ngày.
Ai đã đặt chiếc máy nghe lén này trong phòng hội của Bộ Ngoại Giao để cho điệp viên Nga có thể nghe lén" Đó là một câu hỏi nóng bỏng, khi người ta quan sát chiếc máy ấy.
Đó là một chiếc máy tinh vi người thường không thể biết. Nó được gắn ở lầu 7 của Bộ Ngoại Giao. Phụ tá Giám đốc FBI Neil Gallagher mô tả “đó là một chiếc máy cực kỳ tinh vi, đã được một bàn tay nhà nghề gắn vào căn phòng đó, người thường không thể nhìn ra.”
Chiếc máy được gắn bên trong đường rầy bằng gỗ lắp trên tường, ngang với tầm thắt lưng, nơi người ta dùng để xếp ghế vào. Người lắp chiếc máy này phải là người quen thuộc với căn phòng, trước hết là phải biết rõ màu sơn của căn phòng, để chiếc máy có màu tiệp với màu sơn.
Các toán vệ sinh, bảo trì cao ốc, và các thư ký đã bị FBI và An ninh Ngoại giao phỏng vấn. Danh sách các khách lạ ra vào khu nhà cũng đang được xem xét. Trong danh sách này không hề có tên chàng gián điệp Gusev.
Kể từ tuần này, Bộ Ngoại Giao Bắt đầu thắt chặt an ninh trong khu này, bằng cách sử dụng mật mã khi qua những phòng “tế nhị.”
Lầu 7 Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ là nơi tọa lạc tất cả những cơ quan tế nhị nhất của Bộ, kể cả văn phòng Bộ trưởng Madeleine Albright, Trung tâm Điều hành 24/24 (làm việc không lúc nào ngừng, nơi liên lạc với tất cả các Tòa Đại sứ Mỹ trên thế giới.)
Chiếc máy nghe lén đặt trong vòng vài bước với Văn phòng Các Quốc Gia Mới Thành Lập, kể cả Nga trong đó, và văn phòng Phối hợp viên đặc biệt Trung đông Dennis Ross, cũng như văn phòng Năng Lượng Nguyên Tử.
Phòng hội Bộ Ngoại giao trực thuộc sự cai quản của Các Dịch Vụ Khoa học Môi Sinh Hải Ngoại, thế nhưng dĩ nhiên các phòng khác đều có thể sử dụng phòng hội này. Nói một cách khác, khi có một vấn đề lớn mà các nhân viên Ngoại giao Hoa kỳ cần được thông báo, thì người ta tụ họp vào đây, để nghe thông báo “cùng với gián điệp Nga”, nếu lúc đó họ có mặt. Người ta tin rằng họ có mặt.
Theo tin AP, sau vụ khám phá máy nghe lén, “hàng trăm nhân viên Bộ Ngoại Giao” đã bị An ninh phỏng vấn. Hôm thứ tư, khi tin loan ra, chiếc cửa gỗ vào Phòng hội đã bị khóa lại. Hành lang bên ngoài vắng ngắt.
Theo cuộc tường trình của Đài ABC, người ta đã biết được có máy nghe lén trong Bộ Ngoại Giao từ mùa hè, nhưng mãi vài tuần lễ trước đây, chỗ đặt máy mới được tìm ra. Sự phát giác được giữ kín để theo dõi, phụ tá Giám đốc FBI Gallagher cho biết thế.
Các nhân viên anh ninh chưa an lòng, nên đã quét dọn sạch sẽ Phòng Hội để tìm xem còn một chiếc máy nào khác không. Họ cũng tránh nói chuyện tế nhị khi tới gần chiếc máy. Chiếc máy chỉ bị lấy đi vào hôm thứ tư, sau khi tóm được chàng gián điệp Gusev đang nghe chiếc máy, cách đó vài ngã tư.
Chiếc máy rất nhỏ, bằng đồng 25 xu, và chỉ chạy khi có tiếng nói (điều này để hạn chế battery tối đa). Nó còn được trang bị một bộ phận “nhảy tần số” (frequency-hopping mechanism) nghĩa là làm cho máy dò bị lạc hướng.
Gusev bị các nhân viên FBI và An ninh Ngoại giao bắt vào lúc 11:39 phút sáng thứ tư trong khi đang hút một điếu thuốc lá trong khu công viên cách Bộ Ngoại Giao vài ngã tư. Gần đó là chiếc xe hơi của anh ta. Trong xe có máy thu và phát thanh, cùng máy ghi âm dùng để nghe chiếc máy nghe lén, và thu lại.
FBI cho biết Gusev bị để ý vì điệu bộ khả nghi ("), hành động khác thường. Anh ta chỉ mới tới Mỹ từ tháng 3.1999. Khi bị bắt, anh ta nói mình là nhân viên Ngoại giao nước ngoài, nên không bị buộc tội gì, và sau 3 tiếng đồng hồ, được trao cho Tòa Đại Sứ Nga.
Thứ trưởng Ngoại giao Hoa kỳ đã gọi Đại sứ Nga Yuriy Ushakov chiều thứ tư để “kịch liệt phản đối” vụ nghe lén.
Ngày 30 tháng 11, Nga trục xuất một phó thư ký Tòa Đại Sứ Mỹ ở Mạc Tư Khoa, tên Cheri Leberknight, tội làm gián điệp, vì có mang bút viết mực không màu và máy gián điệp bỏ túi. Bà này cũng bị trục xuất trong vòng 10 ngày.
Như thế là Nga và Mỹ lại diễn lại trò “một mắt cho một mắt” thời Chiến Tranh Lạnh.