
(WASHINGTON/WEST PALM BEACH, FLORIDA, ngày 13 tháng 4, Reuters) – Tổng Thống Donald Trump cho biết việc tạm thời miễn trừ thuế “qua lại” (reciprocal tariffs) lên điện thoại thông minh và máy vi tính nhập cảng từ TQ sẽ không kéo dài lâu. Ngoài ra, ông tuyên bố sẽ mở một cuộc điều tra thương mại với lý do an ninh quốc gia, nhắm vào ngành công nghiệp bán dẫn và toàn bộ chuỗi cung ứng điện tử.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội, Trump viết: “Những sản phẩm điện tử đó chỉ đang được chuyển sang một nhóm thuế quan khác. Chúng tôi đang rà soát ngành bán dẫn và TOÀN BỘ CHUỖI CUNG ỨNG ĐIỆN TỬ trong cuộc điều tra thuế quan sắp tới, vì lý do an ninh quốc gia.”
Thông báo từ Tòa Bạch Ốc hôm thứ Sáu vừa qua đã xác nhận việc miễn trừ một số sản phẩm công nghệ khỏi các mức thuế cao ngất. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Thương Mại Howard Lutnick, các sản phẩm công nghệ trọng yếu từ TQ, bao gồm cả chất bán dẫn, sẽ sớm phải chịu một loại thuế mới khác trong vòng hai tháng tới.
Các hãng công nghệ lớn như Apple và Dell Technologies được “dễ thở” hơn nhiều trong đợt miễn trừ này, vì họ đang phụ thuộc rất nhiều vào chuỗi cung ứng tại TQ.
Tuy vậy, việc Trump liên tục thay đổi chính sách thuế trong tuần qua đã khiến thị trường chứng khoán Mỹ biến động mạnh nhất kể từ thời kỳ đại dịch COVID-19 năm 2020. Chỉ số chuẩn S&P 500 đã giảm hơn 10% từ ngày Trump nhậm chức (20 tháng 1 năm 2025).
Lutnick cho biết trong vòng một hoặc hai tháng tới, chính quyền Trump sẽ ban hành một loại “thuế quan trọng điểm” mới áp dụng riêng cho điện thoại thông minh, máy vi tính và các sản phẩm điện tử khác. Đồng thời, chính quyền cũng sẽ áp dụng thêm các loại thuế chuyên biệt theo ngành, nhắm vào hai lĩnh vực then chốt là bán dẫn và dược phẩm. Những mức thuế mới này không nằm trong chương trình thuế qua lại hiện hành, vốn đã nâng mức thuế nhập cảng từ TQ lên 125% vào tuần trước.
Lutnick giải thích trong cuộc phỏng vấn trên chương trình This Week của đài ABC: “Ý ông ấy là các sản phẩm như điện thoại và máy tính tuy tạm thời không bị đánh thuế qua lại, nhưng sẽ nằm trong diện áp thuế nhóm ngành bán dẫn, tức là vẫn sẽ phải chịu thuế trong vòng vài tháng tới,” và “đoán rằng việc đánh thuế này sẽ khuyến khích các công ty đưa dây chuyền sản xuất về lại Hoa Kỳ. Vì đây là những thứ liên quan đến an ninh quốc gia, và chúng ta cần phải sản xuất ngay trên đất Mỹ.”
Để đáp trả các biện pháp thuế mới từ Hoa Kỳ, hôm thứ Sáu (11/4), TQ đã mạnh tay nâng thuế nhập cảng đối với hàng hóa Mỹ lên tới 125%. Đến Chủ Nhật (13/4), Bắc Kinh cho biết họ đang xem xét kỹ lưỡng tác động từ lệnh miễn thuế mà Hoa Kỳ áp dụng với một số mặt hàng công nghệ vào cuối tuần.
Bộ Thương Mại TQ đã đưa ra một tuyên bố đầy ẩn ý: “Muốn gỡ dây thì phải tìm người buộc dây.”
Tỷ phú đầu tư Bill Ackman, từng công khai ủng hộ Trump tranh cử nhưng lại không đồng tình với chính sách thuế quan, đã lên tiếng kêu gọi Tổng Thống hãy tạm ngưng chương trình đánh thuế qua lại với TQ trong vòng ba tháng, giống như đã làm với nhiều quốc gia khác hồi tuần trước.
Sáng nắng, chiều mưa
Sven Henrich, nhà sáng lập và trưởng chiến lược gia của NorthmanTrader, thẳng thừng mắng chửi cách chính quyền giải quyết vấn đề thuế quan.
Henrich đăng trên X: “Nếu Lutnick bị lột chức, đó sẽ là ngày thị trường chứng khoán tăng mạnh nhất trong năm. Chính quyền cần làm rõ ai là người chịu trách nhiệm phát ngôn, bất kể nội dung là gì, bởi vì tình hình hiện tại sáng nắng chiều mưa, không biết đâu mà lường. Với sự bất ổn như thế, nhiều công ty xí nghiệp Hoa Kỳ không thể nào lập kế hoạch hay đầu tư một cách bài bản.”
TNS Elizabeth Warren của Đảng Dân Chủ cũng hết nhịn nổi: “Chính sách thuế gì chứ, hỗn loạn và tham nhũng thì có.”
Tối Thứ Sáu, U.S. Customs and Border Protection đã gửi thông báo đến các hãng vận tải, công bố danh sách các mã số thuế được miễn trừ khỏi mức thuế nhập cảng mới. Danh sách này bao gồm 20 nhóm sản phẩm, trong đó có máy vi tính, máy tính xách tay, ổ đĩa, thiết bị bán dẫn, chip nhớ và màn hình phẳng.
Trong chương trình Meet the Press của NBC, cố vấn thương mại Tòa Bạch Ốc Peter Navarro cho biết Hoa Kỳ đã chính thức mời TQ tham gia đàm phán thương mại. Tuy nhiên, ông cũng lên tiếng chỉ trích Bắc Kinh vì có liên quan đến chuỗi cung ứng fentanyl, và không đưa TQ vào danh sách bảy đối tác (gồm Anh, Liên Âu, Ấn Độ, Nhật Bản, Nam Hàn, Indonesia và Do Thái) mà Hoa Kỳ đang tích cực đàm phán thương mại.
Văn phòng Đại diện Thương Mại, Jamieson Greer cho biết, hiện chính quyền Trump chưa lên kế hoạch để trực tiếp trao đổi với Tập Cận Bình về vấn đề thuế. Greer cáo buộc TQ là bên khơi mào căng thẳng khi đáp trả bằng các mức thuế tương tự, nhưng cũng bày tỏ hy vọng vào các thỏa thuận mậu dịch với những quốc gia khác ngoài TQ.
Ông cho biết: “Mục tiêu của tôi là đạt được các thỏa thuận thực sự trong vòng 90 ngày, và tôi tin rằng chúng tôi sẽ hoàn thành điều đó với một số quốc gia trong vài tuần tới.”
Trong khi đó, tỷ phú Ray Dalio, nhà sáng lập quỹ đầu tư lớn nhất thế giới, bày tỏ lo ngại về việc Hoa Kỳ đang tiến gần tới bờ vực suy thoái kinh tế, và tình hình có thể tồi tệ hơn nữa nếu chính quyền không giải quyết ổn thỏa cuộc chiến thuế quan hiện nay.
“Chúng ta đang đứng trước ngã rẽ và rất gần với suy thoái,” Dalio phát biểu trên chương trình Meet the Press của đài NBC. “Và tôi e rằng nếu tình hình không được giải quyết cẩn trọng, hậu quả sẽ còn nghiêm trọng hơn cả suy thoái.”