Gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố áp dụng chính sách áp thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu vào Mỹ, trước đó Trump cũng đã áp đặt biện pháp trừng phạt chung đối với Liên Âu, Canada, Mexico và Trung Quốc, nhưng lại tạm hoãn trong 30 ngày để cho Canada và Mexico thương thuyết. Các biện pháp bất nhất này gây nhiều hoang mang cho chính giới và doanh nghiệp các nước đối tác.
Trong chiến dịch vận động tranh cử, ứng cử viên Donald Trump luôn đề cập đến "việc áp đặt quan thuế biểu" là ưu tiên. Sau khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực thi nghiêm túc lời hứa hẹn này với cử tri. Đầu tiên, Trump trừng phạt các hàng hóa từ Mexico, Canada và Trung Quốc, sau đó lại đồng ý đình chỉ để chờ kết quả thương thuyết. Hiện nay, Trump sẽ cho áp dụng thuế quan 25% đối với hàng nhập khẩu từ Liên Âu, tiếp theo là đối với ô tô nhập khẩu từ khắp nơi trên thế giới.
Dĩ nhiên, trước tình hình bất trắc ngày càng gia tăng, nền thương mại toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế tỏ ra dè dặt khi cho rằng cần tìm cách để tránh các hậu quả khôn lường này bằng mọi giá.
Biện minh của Trump
Phương châm của Trump "Nước Mỹ trên hết”, có nghĩa là "bảo vệ" nền kinh tế Mỹ bằng cách sử dụng mọi phương tiện, mà bảo hộ mậu dịch là chính. Liên quan đến tình trạng thâm hụt thương mại hiện tại của Hoa Kỳ, Trump đã tuyên bố nhiều lần là các đối tác thương mại từ lâu đã lạm dụng khai thác các ưu thế trong khi giao thương với Mỹ. Uỷ ban Liên Âu đã phản bác cáo buộc này. Theo một thông cáo báo chí Liên Âu cho biết, nếu không chỉ nhìn vào hàng hóa mà còn cả dịch vụ, "Liên Âu có thặng dư 48 tỷ euro so với Mỹ, tương ứng với chỉ 3% tổng số giao thương giữa hai nước”.
Trump nhìn vấn đề khác hơn khi cho rằng: Trong một thời gian dài, các đối tác đã vắt sữa bò Mỹ đến cạn kiệt và đó cũng là quan điểm chính tại sao kế hoạch trừng phạt bằng thuế quan đối với nhập khẩu ô tô của Mỹ được đề ra. Thực tế là cho đến nay trong khi Mỹ chỉ đánh thuế 2,5% đối với ô tô từ Liên Âu và Liên Âu chỉ yêu cầu 10% đối với nhập khẩu ô tô của Mỹ. Tuy nhiên, Ủy ban Liên Âu cho biết, thuế quan của Mỹ đối với xe bán tải và xe thương mại hạng nhẹ đã cao hơn đáng kể ở mức 25% và tạo nên phần thu lớn nhất của thị trường ô tô Mỹ.
Liên quan đến việc trừng phạt đối với Canada và Mexico, Trump đã phát biểu trên nền tảng Truth Social vào tháng 11 về "tình trạng mở cửa biên giới một cách lố bịch" mà nhờ thế mà người nhập cư, tội phạm và ma túy có cơ hội tràn ngập vào nước Mỹ. Hai nước láng giềng này đã tỏ ra không thực tâm giải quyết triệt để những vấn đề này, cho nên Mỹ phải trả giá quá đắt về mặt an ninh nội địa. Theo Trump, Trung Quốc cũng tạo ra vấn đề bất ổn xã hội cho Mỹ vì các loại ma túy như fentanyl cũng vào Hoa Kỳ nhập từ Trung Quốc.
Những quốc gia bị trừng phạt
Còn chẳng bao lâu nữa, chính sách trừng phạt bằng thuế quan của Trump sẽ lần lượt được áp dụng cho tất cả các quốc gia trên toàn thế giới. Trong tương lai, một mức thuế bổ sung 25% sẽ được áp dụng đối với tất cả các ô tô nhập khẩu, bất kể được sản xuất ở đâu trên thế giới. Trump thông báo là các khoản phụ phí sẽ được thi hành từ ngày 2 tháng 4 và việc thu sẽ áp dụng kể từ ngày 3 tháng 4. Theo dự kiến, các biện pháp trừng phạt nối tiếp cũng sẽ áp dụng cho các phụ tùng cá nhân và phụ tùng thay thế. Trump cho biết thêm là sẽ không còn có cơ hội để thương lượng thêm về các hạn thời gian cho những khoản phụ phí này.
Ngoài ra, gần đây, Donald Trump đã khôi phục biện pháp thuế quan từ nhiệm kỳ đầu đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Liên Âu. Mức thuế lên tới 25 %. Kết quả là Liên Âu tuyên bố rằng sẽ lần lượt tái lập các biện pháp trả đũa đã từng áp dụng trước đây. Tuy nhiên, lại một lần nữa, vấn đề này đã bị đình chỉ để tiếp tục đàm phán.
Vào tháng 2, Mỹ cũng áp đặt hàng loạt biện pháp áp thuế nhập khẩu đối với hàng hóa từ Canada, Mexico và Trung Quốc. Đối với hai nước láng giềng, Trump đã đình chỉ trong một số trường hợp, ít nhất là trong tạm thời.
Nhưng có nhiều dự đoán cho là Trump sẽ có các biện pháp trừng phạt thậm chí còn nặng nề hơn. Vào ngày 2 tháng 4 - được Trump gọi là "Ngày Giải phóng" - chính phủ Mỹ thông báo thêm về các khoản phụ phí đối với hàng hóa nhập khẩu. Người ta vẫn chưa biết rõ là loại hàng hóa nào và với số lượng bao nhiêu sẽ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, đây có thể là cái gọi là thuế quan đối ứng, có nghĩa là, Mỹ sẽ tăng thuế ở bất cứ nước nào mà Mỹ hiện nay đang tính giá phí còn thấp hơn so với nước đối tác. Vì Trump cũng coi thuế trị giá gia tăng (VAT) là một loại thuế (tuy nhiên, áp dụng cho cả hàng hóa sản xuất trong nước và nhập khẩu ở các nước xuất khẩu bị ảnh hưởng), các biện pháp này có thể có tác động mạnh đến các quốc gia giao thương.
Hậu quả đối với các quốc gia
Nhìn chung, nền kinh tế của những đối tác thân thiết của Hoa Kỳ sẽ bị tổn thương nghiêm trọng và nhất là ngành công nghiệp ô tô của Canada và Mexico sẽ bị thiệt hại nặng nề.
Nền thương mại Canada hoàn toàn phụ thuộc vào Hoa Kỳ, bởi vì Hoa Kỳ là đối tác thương mại quan trọng nhất và lớn nhất của Canada. Theo một ước tính, hàng hóa và dịch vụ giao thương giữa hai quốc gia mỗi năm trị giá lên đến gần một nghìn tỷ đô la. Các doanh nghiệp Canada bán hàng loạt các loại nông phẩm cũng như dầu, khí đốt và khoáng sản cho Hoa Kỳ, và nổi bật nhất là ngành công nghiệp ô tô của hai nước có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.
Nhưng hơn 80% hàng xuất khẩu của Mexico là sang Mỹ, khiến cho Mexico trở thành đối tác thương mại quan trọng nhất của Mỹ. Ở các quốc gia Trung Mỹ khác, hàng ngàn doanh nghiệp và hàng triệu việc làm phụ thuộc vào việc giao thương với Hoa Kỳ.
Các biện pháp mới về thuế quan của Mỹ cũng sẽ là một gánh nặng đáng kể đối với nền kinh tế Trung Quốc. Mặc dù Trung Quốc đã mở rộng giao thương trong nhiều năm với Hoa Kỳ, nhưng Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất. Do đó, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề với chính sách mới về thuế quan của Hoa Kỳ, nhất là hai mặt hàng sắt và thép của Trung Quốc đang chiếm ưu thế xuất khẩu
Thuế quan nhập khẩu do Trump công bố có thể sẽ đè nặng lên châu Âu và đặc biệt là ngành công nghiệp ô tô Đức. Theo tin của Văn phòng Thống kê Liên bang Đức cho biết, Hoa Kỳ là thị trường bán hàng quan trọng nhất của Đức. Không có quốc gia nào khác nhập nhiều xe du lịch mới của Đức như Hoa Kỳ. Hoa Kỳ dẫn đầu với thị phần 13,1% xuất khẩu, tiếp theo là Anh và Pháp. Gần một trong ba chiếc Porsche và một trong sáu BMW được bán ở Bắc Mỹ vào năm 2024, với VW, Audi và Mercedes-Benz mỗi chiếc chiếm 12 đến 15%.
Ngoài ra, thuế quan trừng phạt đối với Mexico cũng có tác động gián tiếp đến nền kinh tế Đức. Hơn 2.000 doanh nghiệp có vốn tham gia của Đức có trụ sở tại Mexico, bao gồm Audi, BMW, Volkswagen và Siemens. Từ Mexico, đa số doanh nghiệp này cung ứng dịch vụ cho Hoa Kỳ và các sản phẩm của họ được vận chuyển qua lại qua biên giới Hoa Kỳ-Mexico lên đến tám lần trong quá trình sản xuất.
Theo Hiệp hội Công nghiệp Thép, Mỹ cũng là thị trường bán hàng quan trọng nhất đối với ngành thép châu Âu. Khoảng bốn triệu tấn đã được xuất khẩu sang Mỹ từ Liên Âu vào năm 2023. Chỉ riêng từ Đức, có khoảng một triệu tấn mỗi năm, chủ yếu là thép đặc biệt.
Ngoài ra, biện pháp thuế quan cũng đang làm đảo lộn các chuỗi bán lẻ. Trong bối cảnh này, các nhà kinh tế đề cập đến hiệu ứng chuyển hướng, mà nó cũng có tác động tiêu cực đến sản xuất của Đức: do thuế quan cao, hàng hóa của Đức không còn đến Mỹ như trước và sẽ tìm cách chuyển sang các thị trường khác. Điều này cũng có nghĩa tương tự đối với các sản phẩm của Trung Quốc, có thể là doanh giới Trung Quốc ngày càng tìm đường đến thị trường châu Âu và cạnh tranh với các sản phẩm của Đức.
Hậu quả đối với Mỹ
Trump gây thu hút dân chúng Mỹ khi lập luận là đánh thuế quan trên các mặt hàng nhập từ nước ngoài sẽ có lợi cho nước Mỹ và dân Mỹ. Cụ thể là càng trừng phạt các nước đối tác thì càng tăng thu cho ngân sách Mỹ và nhờ thế mà sẽ giảm thuế lợi tức cho dân Mỹ và thuế doanh nghiệp Mỹ. Bội thu sẽ giúp việc thanh toán bớt đi phần nào nợ công hay ít nhất cũng làm chậm lại đà tăng trưởng của nợ công. Thuận lợi nhất trong tương lai là Mỹ duy trì được thế mạnh của đồng đô la và phát huy việc sản xuất hàng Mỹ tại Mỹ.
Tuy nhiên, Trump quên một sự thật cơ bản về bối cảnh đầu tư là điều kịện chính. Việc tái công nghiệp hóa Hoa Kỳ là một công trình đầu tư cực kỳ quy mô; do đó, các biện pháp thuế quan này cần phải được áp dụng trong dài hạn cho phù hợp, nghĩa là, phải lâu hơn bốn năm của nhiệm kỳ tổng thống Trump. Trump còn ở lại Toà Bạch Ốc hay sẽ ra đi, không ai biết được chắc. Sự thật phổ biến là đầu tư vào một nhà máy mới cần phải có nhiều thời gian, nhất là không khí đầu tư thuận lợi để gây thu hút cho nhà đầu tư. Do vậy, việc họ chịu đầu tư vào thị trường Mỹ trong tương lai là không có gì chắc chắn, vì thiếu cơ sở trong hiện tại. Nhưng Trump cũng không quan tâm đến các lập luận này.
Hiện nay, Trump ước tính sẽ thu thêm hàng tỷ đô la thông qua các biện pháp thuế quan đối với ô tô và làm cho ngành công nghiệp ô tô trong nước trở nên vĩ đại trở lại. Để đối phó với biện pháp trừng phạt, các nhà sản xuất ô tô quyết định là sẽ sản xuất hoàn toàn tại Mỹ trong tương lai.
Dựa trên lập luận này, có những nhận định chung cho là Tesla và Ford sẽ được hưởng lợi nhiều nhất, vì cơ sở sản xuất của cả hai nằm ngay trên đất Mỹ. Theo một ước tính, Ford sản xuất 80% các mẫu xe tại Mỹ, trong đó có cả mẫu xe bán tải nổi bật F-150. Được đề cập nhiều nhất hiện nay là lợi thế của Telsa vì Elon Musk là người thân cận với Trump. Trump công khai hỗ trợ xe Telsa khi giới thiệu xe ngay trước toà Bạch Ốc và “long trọng” mua một chiếc để hỗ trợ giá cổ phiếu. Sau đó, Trump lại tuyên bố là Musk chưa bao giờ yêu cầu Trump tạo bất kỳ một đặc quyền nào cho các hoạt động của Musk.
Ngược lại, các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng, các dự tính của Trump không thể thành công, vì trước hết, giá ô tô cho người tiêu dùng Mỹ sẽ tăng cao quá mức. Những tác động tương tự cũng sẽ xảy ra đối với tất cả các hàng hóa khác, vì trong mọi trường hợp, khi nhà nhập cảng hàng trả thêm thuế nhập cảng, thì họ sẽ chuyển gánh nặng này cho người tiêu thụ, có nghĩa là, giá cả trên thị trường sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp bởi các biện pháp thuế quan. Hầu như Trump luôn né tránh trả lời câu hỏi về hậu quả này khi được báo chí đặt ra.
Biện pháp thuế quan của Mỹ và biện pháp chống lại của các nước sẽ được liên tục áp dụng, có nghĩa là, cuộc thương chiến sẽ không tránh khỏi. Hậu quả cuối cùng là một gánh nặng đè lên cho tất cả các nền kinh tế và người tiêu dùng ở các quốc gia. Tất cả nạn nhân sẽ phải trả cái giá chung cho cuộc chiến này, mà trong đó hai việc lạm phát và thất nghiệp là chính.
Theo ước tính của công ty tài chính Capital Economics, tỷ lệ lạm phát có thể tăng trở lại lên tới 4% nếu chính quyền Trump thực hiện tất cả các kế hoạch thuế quan. Cụ thể nhất là thuế quan trừng phạt đối với dầu và khí đốt có thể khiến giá xăng ở Mỹ đắt hơn tới 20 cent/lít và hàng nghìn việc làm sẽ mất là viễn cảnh có thể xảy ra.
Cuối cùng, phải công nhận là cho dù sự cạnh tranh của Trung Quốc là khốc liệt, nhưng cho đến thời điểm hiện tại, Hoa Kỳ vẫn là cường quốc số một thế giới về kinh tế, công nghệ, và chiến lược, nhưng để duy trì vị trí này, Trump cần có một chương trình nghị sự toàn diện nhằm thống trị nền thương mại, tài chính và địa chính trị. Vấn đề không có thể giải quyết chỉ bằng thuế quan trừng phạt các đồng minh, vì nó sẽ không là tất cả, mà quyền khai thác vào các nguồn tài nguyên của nền kinh tế tương lai là rất quan trọng hơn, bao gồm nước, khoáng sản và đất hiếm. Do đó, những tính toán cụ thể về lời lỗ của Trump trong ngắn hạn là một sai lầm nghiêm trọng.
Chuyện “Ngưng bắn…” kể cho độc giả Bloomington ngày ấy, đã là chuyện quá khứ. 30 tháng Tư năm sau, cuộc chiến trên đất Việt tàn. Chủ nghĩa Cộng sản, nguyên nhân của nạn binh đao, dìm quê hương tôi trong biển máu hàng thập kỷ, cuối cùng đã hưởng hết 70 năm tuổi thọ. Tưởng chuyện đau thương trong một ngày ngưng bắn của gia đình, vì sự an toàn, phúc lợi của loài người, phải trở thành cổ tích.
Vậy mà hôm nay, trong thời đại này, chuyện buồn chiến tranh của tôi đang tái diễn...
Mười năm, 20 năm, và nhiều hơn nữa, khi lịch sử kể lại buổi chuyển giao quyền lực hứa hẹn một triều đại hỗn loạn của nước Mỹ, thì người ta sẽ nhớ ngay đến một người đã không xuất hiện, đó là cựu Đệ Nhất Phu Nhân Michelle Obama.
Chiến tranh là chết chóc, tàn phá và mất mát! Có những cuộc chiến tranh vệ quốc mang ý nghĩa sống còn của một dân tộc. Có những cuộc chiến tranh xâm lược để thỏa mãn mộng bá quyền của một chế độ hay một bạo chúa. Có những cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa hai chủ nghĩa, hai ý thức hệ chỉ biến cả dân tộc thành một lò lửa hận thù “nồi da xáo thịt.” Trường hợp sau cùng là bi kịch thống thiết mà dân tộc Việt Nam đã gánh chịu! Hệ lụy của bi kịch đó mãi đến nay, sau 50 năm vẫn chưa giải kết được. Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, một nữ chiến binh cộng sản miền Bắc có tên là Dương Thu Hương khi vào được Sài Gòn và chứng kiến cảnh nguy nga tráng lệ của Hòn Ngọc Viễn Đông thời bấy giờ đã ngồi bệch xuống đường phố Sài Gòn và khóc nức nở, “khóc như cha chết.” Bà khóc “…vì cảm thấy cuộc chiến tranh là trò đùa của lịch sử, toàn bộ năng lượng của một dân tộc dồn vào sự phi lý, và đội quân thắng trận thuộc về một thể chế man rợ. Tôi cảm thấy tuổi trẻ của tôi mất đi một cách oan uổng ...
Ngày 30 tháng 4 năm 2025 là một ngày có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong lịch sử Việt Nam đương đại, cũng là dịp để chúng ta cùng nhau hồi tưởng về ngày 30 tháng 4 năm 1975 và những gì mà dân tộc đã sống trong 50 năm qua. Ngày 30 tháng 4 năm 1975 đã kết thúc chiến tranh và đáng lẽ phải mở ra một vận hội mới huy hoàng cho đất nước: hoà bình, thống nhất và tái thiết hậu chiến với tinh thần hoà giải và hoà hợp dân tộc. Nhưng thực tế đã đánh tan bao ước vọng chân thành của những người dân muốn có một chỗ đứng trong lòng dân tộc.
Điều thú vị nhất của nghề làm báo là luôn có sự mới lạ. Ngày nào cũng có chuyện mới, không nhàm chán, nhưng đôi khi cũng kẹt, vì bí đề tài. Người viết, người vẽ, mỗi khi băn khoăn tìm đề tài, cách tiện nhất là hỏi đồng nghiệp. Ngày 26 tháng 3, 1975, hoạ sĩ Ngọc Dũng (Nguyễn Ngọc Dũng: 1931-2000), người dùng bút hiệu TUÝT, ký trên các biếm hoạ hàng ngày trên trang 3 Chính Luận, gặp người viết tại toà soạn, hỏi: “Bí quá ông ơi, vẽ cái gì bây giờ?”
Sau ngày nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và bị một số tòa án tiểu bang chống đối và hiện nay có hơn 120 vụ tranh tụng đang được xúc tiến. Trump cũng đã phản ứng bằng những lời lẽ thoá mạ giới thẩm phán và không thực thi một số phán quyết của tòa án. Nghiêm trọng hơn, Trump ngày càng muốn mở rộng quyền kiểm soát hoạt động của các công ty luật và công tố viên nghiêm nhặt hơn. Trong khi các sáng kiến lập pháp của Quốc hội hầu như hoàn toàn bị tê liệt vì Trump khống chế toàn diện, thì các cuộc tranh quyền của Hành pháp với Tư pháp đã khởi đầu. Nhưng Trump còn liên tục mở rộng quyền lực đến mức độ nào và liệu cơ quan Tư pháp có thể đưa Trump trở lại vị trí hiến định không, nếu không, thì nền dân chủ Mỹ sẽ lâm nguy, đó là vấn đề.
Khi Bạch Ốc công bố công thức tính thuế lên các quốc gia với các thang thuế khác nhau, người ta nhận ra đó chỉ là một một phép tính toán học căn bản, chẳng liên quan đến kinh tế học hay mậu dịch lẫn các dữ liệu thực tế nào cả. Chúng chỉ là những số liệu vô nghĩa và phi lý. Việt Nam không đánh thuế hàng Mỹ đến 90% và đảo hoang của những chú chim cánh cụt có liên quan gì đến giao thương.
Điều này thể hiện một đối sách vội vã, tự phụ và đầy cảm tính, cá nhân của Donald Trump nhằm tạo áp lực lên thế giới, buộc các nước tái cân bằng mậu dịch với Mỹ hơn là dựa trên nền tảng giao thương truyền thống qua các hiệp ước và định chế quốc tế. Hoặc nhỏ nhặt hơn, để trả thù những gì đã xảy ra trong quá khứ: Trump ra lệnh áp thuế cả những vật phẩm tâm linh từ Vatican đưa sang Mỹ như một thái độ với những gì đức Giáo Hoàng Francis từng bày tỏ.
Tổng thống Donald Trump vào hôm qua đã đột ngột đảo ngược kế hoạch áp thuế quan toàn diện bằng cách tạm dừng trong 90 ngày. Chỉ một ngày trước đó đại diện thương mại của Trump đã đến Quốc Hội ca ngợi những lợi ích của thuế quan. Tuần trước chính Trump đã khẳng định "CHÍNH SÁCH CỦA TÔI SẼ KHÔNG BAO GIỜ THAY ĐỔI". Nhưng Trump đã chịu nhiều áp lực từ những nhân vật Cộng Hòa khác, các giám đốc điều hành doanh nghiệp và thậm chí cả những người bạn thân thiết, đã phải tạm ngừng kế hoạch thuế quan, chỉ duy trì thuế căn bản (baseline tariff) 10% đối với tất cả những đối tác thương mại.
Trật tự thế giới là một vấn đề về mức độ: nó thay đổi theo thời gian, tùy thuộc vào các yếu tố công nghệ, chính trị, xã hội và ý thức hệ mà nó có thể ảnh hưởng đến sự phân phối quyền lực trong toàn cầu và ảnh hưởng đến các chuẩn mực. Nó có thể bị thay đổi một cách triệt để bởi các xu hướng lịch sử rộng lớn hơn và những sai lầm của một cường quốc. Sau khi Bức tường Berlin sụp đổ vào năm 1989, và gần một năm trước khi Liên Xô sụp đổ vào cuối năm 1991, Tổng thống Mỹ George H.W. Bush đã tuyên bố về một "trật tự thế giới mới". Hiện nay, chỉ hai tháng sau nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Donald Trump, Kaja Kallas, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên minh châu Âu, đã tuyên bố rằng "trật tự quốc tế đang trải qua những thay đổi ở mức độ chưa từng thấy kể từ năm 1945". Nhưng "trật tự thế giới" là gì và nó được duy trì hoặc phá vỡ như thế nào?
Hãy bắt đầu niềm tin này với câu nói của John Kelly, tướng thủy quân lục chiến hồi hưu, cựu Bộ trưởng Nội an, cựu chánh văn phòng của Donald Trump (2018): “Người phát điên vì quyền lực là mối đe dọa chết người đối với nền dân chủ.” Ông phát biểu câu này tại một hội nghị chuyên đề về nền Dân chủ ở Mount Vernon vào tháng 11/2024, ngay tại ngôi nhà của George Washington, vị tổng thống đầu tiên, người mở ra con đường cho nền dân chủ và tự do của Hoa Kỳ. Không đùa đâu! Tướng Kelly muốn nói, những người phát điên vì quyền lực ấy có thể giữ các chức danh khác nhau, thậm chí là Tổng Thống, nhưng trong thâm tâm họ là bạo chúa, và tất cả các bạo chúa đều có cùng một đặc điểm: Họ không bao giờ tự nguyện nhượng quyền lực.
LTS: Mời quý vị nghe bài phát biểu của Dân Biểu Liên Bang Derek Trần tại Hạ Viện Hoa Kỳ sáng thứ Ba 29 tháng Tư, 2025 về Dấu Mốc 50 Năm Tháng Tư Đen.
*** Kính thưa Ngài Chủ Tịch Hạ Viện,
Hôm nay tôi xin được phép phát biểu trong vài phút để chia sẻ một điều rất quan trọng đối với cộng đồng người Việt hải ngoại.
Tháng Tư Đen – không chỉ là một ngày buồn trong lịch sử, mà còn là dấu mốc nhắc nhở chúng ta về một ngày tang thương, khi chúng ta mất tất cả – mái ấm, quê hương, cuộc sống, và cả tương lai ở mảnh đất mà ta từng gọi là tổ quốc.
Cách đây 50 năm, vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, miền Nam Việt Nam rơi vào tay chế độ cộng sản. Khi đó, Mỹ đã di tản khoảng 6.000 người, bao gồm cả người Mỹ và người Việt, đến nơi an toàn. Rồi hàng trăm ngàn người Việt khác cũng lần lượt vượt biển ra đi, không biết phía trước là gì, chỉ biết phải rời đi để tìm sự sống.
Những người còn ở lại đã phải chịu cảnh sống ngày càng khắc nghiệt dưới chế độ cộng sản. Nhiều người bị đưa vào trại cải tạo – không chỉ mất nhà cửa, mà mất cả tự do, nhân phẩm, và không ít người mất luôn cả mạng sống.
Đây là một ngày đau buồn. Một ngày để chúng ta tưởng niệm, suy ngẫm, và để nhìn lại tất cả những gì đã mất.
Có hơn 58.000 lính Mỹ và hơn 250.000 binh sĩ Việt Nam Cộng Hòa đã hy sinh. Những người này đã chiến đấu và ngã xuống vì tự do. Họ xứng đáng được chúng ta biết ơn mãi mãi. Chúng ta tưởng niệm không chỉ những người lính, mà còn hàng triệu người dân vô tội đã chết trong chiến tranh, những người bị đàn áp sau ngày 30 tháng 4, và những người bỏ mạng trên biển trong hành trình vượt thoát.
Chúng ta có trách nhiệm sống xứng đáng với sự hy sinh của họ — bằng cách sống trọn vẹn và sống có ý nghĩa trong cuộc đời mới này.
Tôi là một trong hàng trăm ngàn người Mỹ gốc Việt được sinh ra trong những gia đình tị nạn – những người cha, người mẹ ra đi tay trắng, chỉ mang theo niềm hy vọng. Nhưng họ không để hành trình khổ cực ấy định nghĩa cuộc đời mình ở Mỹ. Họ xây dựng cộng đồng mạnh mẽ, thành công, và luôn giữ gìn bản sắc, lịch sử dân tộc.
Và hôm nay, sau 50 năm, chúng ta không chỉ tưởng niệm mà còn tự hào về những gì cộng đồng người Việt đã làm được. Từ tro tàn chiến tranh, chúng ta đã đứng dậy và vươn lên.
Chúng ta có những người gốc Việt làm tướng, đô đốc trong quân đội Mỹ, có nhà khoa học đoạt giải thưởng lớn, doanh nhân thành công, giáo sư, bác sĩ, nghệ sĩ – ở mọi lĩnh vực. Từ người tị nạn, chúng ta đã viết nên câu chuyện thành công chỉ trong vòng năm mươi năm.
Nhiều người trong số họ là con em của thuyền nhân – hoặc chính là những người vượt biển. Họ là minh chứng sống động cho tinh thần không chịu khuất phục, không ngừng vươn lên của người Việt.
Riêng tôi, là người Mỹ gốc Việt đầu tiên đại diện cho cộng đồng Little Saigon ở Quận Cam trong Quốc Hội. Tôi rất vinh dự và cảm thấy trách nhiệm nặng nề khi mang theo câu chuyện lịch sử của chúng ta. Little Saigon – nơi có cộng đồng người Việt lớn nhất thế giới – là biểu tượng sống động cho nghị lực, cho hy vọng, và cho tinh thần vượt khó.
Tôi nối bước những người đi trước – những lãnh đạo người Việt ở California và khắp nước Mỹ – những người đã mở đường để thế hệ chúng tôi có thể tiếp bước. Tôi là người thứ ba gốc Việt được bầu vào Quốc hội, sau Dân biểu Joseph Cao ở Louisiana và Nữ dân biểu Stephanie Murphy ở Florida. Tôi không quên rằng mình đang tiếp nối di sản mà bao người đã hy sinh để giữ gìn.
Mỗi ngày, tôi đều nhắc mình rằng: Chúng ta phải giữ gìn câu chuyện này, phải kể lại trung thực, để không ai – kể cả chế độ cộng sản – có thể viết lại lịch sử của chúng ta.
Tôi mong các đồng nghiệp trong Quốc Hội hãy cùng tôi không chỉ tưởng nhớ những nỗi đau mà chúng tôi đã trải qua, mà còn tôn vinh tinh thần bất khuất của người Việt Nam. Hãy vinh danh các cựu chiến binh – cả Mỹ và Việt Nam Cộng Hòa – những người đã hy sinh cho tự do.
Và trong ngày kỷ niệm đau thương này, hãy cùng nhau nhắc lại cam kết: giữ vững các giá trị quan trọng nhất – dân chủ, nhân quyền, và khát vọng sống tự do.
Xin cảm ơn quý vị, tôi xin kết thúc phần phát biểu. Derek Trần
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.