
(WASHINGTON, ngày 23 tháng 2, Reuters) – Theo thông cáo nội bộ từ Cơ quan cưỡng chế thuế quan và luật di trú (ICE), chính quyền Trump đang khai triển một chiến dịch quy mô lớn nhằm truy tìm và trục xuất hàng trăm ngàn trẻ em di dân lậu không có cha mẹ đi cùng.
Bản thông cáo của ICE vạch ra một chiến dịch chưa từng có, nhắm vào các trẻ em di dân vượt biên trái phép mà không có người thân đi cùng. Kế hoạch này bao gồm bốn giai đoạn, trong đó giai đoạn đầu tiên – giai đoạn lập kế hoạch – bắt đầu từ ngày 27 tháng 1. Hiện chưa rõ ngày bắt đầu thực hiện.
Theo số liệu chính phủ, hơn 600,000 trẻ em đã vượt qua biên giới Hoa Kỳ-Mexico từ năm 2019 mà không có cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp đi cùng. Con số này gia tăng mạnh khi lượng di dân vượt biên trái phép đạt mức cao kỷ lục. Hàng chục ngàn trẻ em đã bị ra lệnh trục xuất trong cùng thời gian đó, trong đó có hơn 31,000 trường hợp bị trục xuất vì không tham dự các phiên tòa di trú.
Bộ Nội An Hoa Kỳ (DHS) và ICE từ chối bình luận về thông tin này cũng như kế hoạch của chính quyền Trump.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump đã ban hành chính sách “không khoan nhượng” (zero tolerance) đối với di dân vượt biên trái phép vào Hoa Kỳ. Hậu quả là hàng ngàn gia đình bị ly tán tại biên giới – cha mẹ bị bắt giữ để chờ xét xử hoặc bị trục xuất, còn trẻ em đi cùng thì bị tách riêng ra và gửi đến các cơ sở chăm sóc trẻ em do Văn Phòng Tái Định Cư Tị Nạn (ORR), cơ quan thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS). Chính sách này đã vấp phải sự phản đối kịch liệt trên toàn thế giới, đặc biệt khi nhiều phúc trình cho thấy trẻ sơ sinh bị tách khỏi mẹ.
Trước áp lực dư luận, Trump đã đình chỉ chính sách này vào năm 2018. Tuy nhiên, theo Lee Gelernt, luật sư chính của Liên Đoàn Nhân Quyền (ACLU), vẫn còn khoảng 1,000 trẻ em chưa được đoàn tụ với cha mẹ.
Ngoài việc thực thi nghiêm ngặt luật nhập cư, bản thông cáo có tiêu đề “Sáng kiến Liên ngành về Trẻ em Ngoại kiều Không có Người thân đi cùng – Khai triển tại chỗ” nhấn mạnh rằng chiến dịch này còn nhằm bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ bị bắt cóc, rơi vào tay các tổ chức buôn người hoặc các kiểu lạm dụng khác. Tuy nhiên, song song với mục tiêu đó, những trẻ em bị xác định là nhập cư trái phép sẽ nhận được thông báo hầu tòa tại tòa di trú. Nếu đã có lệnh trục xuất trước đó, chúng sẽ bị trục xuất ngay lập tức.
Để thực hiện chiến dịch này, ICE đã thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau và phân loại trẻ em di dân không có người thân đi cùng thành ba nhóm chính: có “nguy cơ bỏ trốn” (flight risk), có thể liên quan đến “an toàn công cộng” (public safety), và có liên quan đến “an ninh biên giới” (border security).
Cơ quan này chỉ đạo các nhân viên tập trung vào những trẻ bị coi là có “nguy cơ bỏ trốn” – bao gồm những trẻ đã bị ra lệnh trục xuất vì không có mặt tại phiên tòa, hoặc những em đang sống với người bảo trợ không phải họ hàng.
Theo luật, những di dân đã sử dụng hết các biện pháp pháp lý như xin tị nạn, kháng cáo lệnh trục xuất hoặc các phương thức bảo vệ khác mà vẫn không được chấp thuận, chính phủ có thể trục xuất họ, ngay cả với trẻ em. Tuy nhiên, vì nguồn lực hạn chế, chính phủ thường ưu tiên bắt giữ người lớn có tiền án hình sự.
Làn sóng trẻ em không có người thân đi cùng nhập cư vào Hoa Kỳ tăng mạnh từ khoảng một thập niên trước, chủ yếu do bạo lực băng đảng và bất ổn kinh tế tại các quốc gia như Honduras, Guatemala, El Salvador và Mexico. Nhiều em rời quê hương để đoàn tụ với cha mẹ đã ở Hoa Kỳ từ trước, trong khi số khác được người thân hoặc các tổ chức buôn người đưa qua biên giới.
Sau khi được ORR tiếp nhận, hầu hết trẻ em sẽ được giao cho một người bảo trợ – thường là cha mẹ hoặc người thân – trong thời gian chờ duyệt xét hồ sơ.
Tuy nhiên, cựu viên chức ICE Tom Homan và hiện đang làm cố vấn về vấn đề biên giới của Trump, cho biết khoảng 300,000 trẻ em không có người thân đi cùng đã mất tích dưới thời chính quyền Biden, và có nguy cơ cao bị buôn người hoặc lạm dụng.
ORR không có nghĩa vụ theo dõi vị trí của trẻ em sau khi chúng rời khỏi cơ sở, ngoại trừ một số cuộc gọi theo dõi ban đầu. Phần lớn những trẻ này hiện đã trưởng thành hoặc đang sống cùng cha mẹ.
Thông cáo nội bộ của ICE cho biết các văn phòng khu vực của cơ quan sẽ quyết định cách phù hợp nhất để truy tìm, liên lạc và thực hiện các thủ tục nhập cư đối với từng trường hợp cụ thể liên quan đến trẻ em không có người thân đi cùng. Vì những đứa trẻ này thường sống trong các gia đình có di dân không có giấy tờ hợp pháp, nên cũng có thể giúp ICE “tiện tay” mở rộng chiến dịch bố ráp di dân nhập cư trái phép.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump đã sử dụng dữ liệu thu thập từ quá trình kiểm tra người bảo trợ của trẻ em để nhắm mục tiêu vào họ. Kể từ khi nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, ông đã thực hiện các biện pháp nhằm siết chặt quy trình kiểm tra người bảo trợ, yêu cầu những người bảo trợ và tất cả người trưởng thành trong gia đình của họ phải nộp dấu vân tay để kiểm tra lý lịch.
Chính quyền Trump cũng đã mở rộng quyền được vào cơ sở dữ liệu của ORR về trẻ em và người bảo trợ.
Trong buổi họp với nhân viên vào thứ Năm, Mellissa Harper, cựu viên chức ICE và hiện là giám đốc ORR, cho biết cơ quan có kế hoạch sử dụng xét nghiệm DNA để xác minh mối quan hệ thân nhân. Nhưngn vẫn chưa rõ liệu xét nghiệm này chỉ áp dụng đối với các trường hợp nghi vấn hay sẽ trở thành một quy trình kiểm tra bắt buộc.
Harper cũng cho biết ICE hiện đang theo dõi 247,000 sự việc có liên quan đến gian lận, buôn người và đưa trẻ em không có người thân đi cùng vượt biên trái phép, đồng thời chuyển nhiều trường hợp cho FBI để tiếp tục điều tra.