
(HOA KỲ, ngày 9 tháng 2, Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố sẽ công bố mức thuế mới 25% đối với tất cả các mặt hàng nhập cảng thép và nhôm vào Hoa Kỳ vào thứ Hai. Mức thuế này sẽ được bổ sung vào các mức thuế kim loại đã có trước đó, đánh dấu một bước leo thang lớn trong chính sách mậu dịch của Trump
Phát biểu với các phóng viên khi chuẩn bị lên chuyên cơ Air Force One để bay đến New Orleans xem Super Bowl của NFL, Trump cũng cho biết vào thứ Ba hoặc thứ Tư, ông sẽ công bố kế hoạch áp thuế qua lại (reciprocal tariffs), có hiệu lực gần như ngay lập tức.
Trump nhấn mạnh rằng Washington sẽ áp dụng mức thuế nhập cảng tương tự với mức thuế mà các quốc gia khác đang áp lên hàng hóa Hoa Kỳ. Ông giải thích về kế hoạch thuế má sắp tới: “Nói một cách đơn giản, họ đánh thuế chúng ta thì chúng ta cũng đánh thuế họ lại.”
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump từng áp mức thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm, nhưng sau đó đã miễn trừ thuế nhập cảng cho một số đối tác thương mại, bao gồm Canada, Mexico và Brazil. Dưới thời Tổng thống Joe Biden, các hạn ngạch miễn thuế này đã được mở rộng sang Anh, Nhật Bản và Liên Âu. Tuy nhiên, ngành công nghiệp thép của Hoa Kỳ đã sụt giảm trong những năm gần đây, do sản lượng sản xuất trong nước bị ảnh hưởng bởi sự cạnh tranh từ nguồn nhập cảng.
Công suất sử dụng của các nhà máy thép tại Hoa Kỳ đã tăng lên mức trên 80% vào năm 2019 sau đợt áp thuế ban đầu của Trump. Tuy nhiên, sau đó mức công suất này đã sụt giảm do sự thống trị của TQ trong ngành này trên toàn cầu, ép giá thép xuống thấp.
Theo dữ liệu từ chính phủ Hoa Kỳ và Viện Sắt và Thép Hoa Kỳ (American Iron and Steel Institute), ba nguồn cung cấp thép nhập cảng lớn nhất vào Hoa Kỳ là Canada, Brazil và Mexico, tiếp theo là Hàn Quốc và Việt Nam. Trong đó, Canada là nhà cung cấp nhôm thô lớn nhất cho Hoa Kỳ, chiếm 79% tổng lượng nhập cảng trong 11 tháng đầu năm 2024. Mexico là nguồn cung cấp quan trọng về nhôm phế liệu và hợp kim nhôm.
Bày tỏ lo ngại trước kế hoạch áp thuế nhôm và thép của chính phủ Trump, Thủ hiến Quebec Francois Legault đăng trên mạng xã hội X: “Chính phủ Trump đang đe dọa ngành thép và nhôm – những lĩnh vực mà Hoa Kỳ đang phụ thuộc rất lớn vào nguồn cung cấp từ nước ngoài. Quebec cung cấp đến 60% lượng nhôm mà họ cần. Họ thực sự muốn chuyển sang mua từ TQ hay sao?” và kêu gọi “Chúng ta cần nhanh chóng đàm phán lại thỏa ước mậu dịch tự do với Hoa Kỳ thay vì phải chờ đến năm 2026. Cần phải giải quyết tình trạng bất ổn này ngay lập tức.”
Sẽ đảm bảo “có qua có lại”
Trump nói sẽ tổ chức một buổi họp báo vào thứ Ba hoặc thứ Tư để cung cấp thêm thông tin chi tiết về kế hoạch áp thuế qua lại. Ông cho biết thêm rằng ý tưởng này đã được tiết lộ từ thứ Sáu, với mục tiêu “đảm bảo Hoa Kỳ được đối xử công bằng trong mậu dịch quốc tế.”
Theo Trump, Hoa Kỳ từ lâu đã chịu thiệt thòi khi phải đối mặt với nhiều mức thuế cao từ các nước khác, trong khi bản thân Hoa Kỳ chỉ áp thuế thấp đối với hàng nhập cảng. Một trong những thí dụ điển hình mà ông thường nhắc đến là chính sách thuế nhập cảng xe giữa Hoa Kỳ và Liên Âu (EU): EU đang đánh thuế 10% đối với xe nhập cảng từ Hoa Kỳ, cao gấp bốn lần mức thuế mà Hoa Kỳ áp dụng đối với xe hơi từ Âu Châu (chỉ 2.5%). Trump cho rằng EU “không mua xe của chúng ta” nhưng vẫn xuất cảng hàng triệu xe sang Hoa Kỳ mỗi năm.
Tuy nhiên, Hoa Kỳ hiện đang đánh thuế 25% đối với xe pickup truck – một trong những nguồn lợi nhuận quan trọng của các hãng xe tại Detroit như General Motors, Ford và Stellantis chi nhánh Hoa Kỳ.
Theo dữ liệu của Tổ chức Mậu dịch Thế giới (WTO), mức thuế trung bình có trọng số mậu dịch của Hoa Kỳ vào khoảng 2.2%, thấp hơn nhiều so với mức thuế trung bình của các quốc gia khác: Ấn Độ (12%), Brazil (6.7%), Việt Nam (5.1%) và Liên Âu (2.7%).