Hôm nay,  

Khi Nghệ Thuật (Không) Là Ánh Trăng Lừa Dối

29/11/202400:00:00(Xem: 500)

Capture
Triển lãm 'Maurizio Cattelan “Phán quyết cuối cùng”: Toàn cảnh cho thấy 'Diễn viên hài', một quả chuối được dán băng keo vào tường của nghệ sĩ người Ý Maurizio Cattelan tại Đại sảnh UCCA vào ngày 20 tháng 11 năm 2021 ở Bắc Kinh, Trung Quốc. (Ảnh của Han Haidan/China News Service qua Getty Images)
 
Nghệ thuật và khán giả
 
Nó ra đời là một trái chuối, giá thấp nhất 25 cent. Số phận của nó là một thứ hoa quả dùng làm thức ăn cho các loài động vật, trong đó có con người.
 
Thế rồi một ngày của năm 2019, cùng với một miếng keo dán màu xám, nó xuất hiện trên tường cuộc triển lãm Art Basel ở Galerie Perrotin, Miami, với cái tên “Nghệ Sĩ Hài” (Comedian). Ba phiên bản được bán với giá từ $120.000 đến $150.000 cho mỗi phiên bản. Phiên bản thứ tư được tặng cho một viện bảo tàng.
 
Năm năm sau, ngày 20/11/2024, phiên bản Comedian thứ năm tạo ra một cơn địa chấn lớn hơn trong giới nghệ thuật khi nó được bán với giá $6,2 triệu. Giá khởi điểm là $800.000.
 
Người thắng đấu giá để sở hữu Comedian là doanh nhân Justin Sun, người sáng lập nền tảng tiền điện tử. Thông báo trên Twitter, Justin Sun nói: “Tôi rất vui mừng chia sẻ rằng tôi đã mua tác phẩm mang tính biểu tượng của Maurizio Cattelan, Comedian với giá $6,2 triệu. Đây không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật; nó đại diện cho một hiện tượng văn hóa kết nối thế giới nghệ thuật. Tôi tin rằng tác phẩm này sẽ truyền cảm hứng cho nhiều suy nghĩ và thảo luận hơn trong tương lai và sẽ trở thành một phần của lịch sử. Tôi rất vinh dự, tự hào được sở hữu quả chuối này và mong muốn nó sẽ khơi dậy thêm cảm hứng và tác động cho những người đam mê nghệ thuật trên toàn thế giới.”
 
Có lẽ vì quá tự hào và vinh dự nên Justin Sun cũng thông báo anh sẽ ăn hết quả chuối.
 
Nghệ thuật và tác giả
 
Thế giới nghệ thuật rung chuyển vì Comedian – trái chuối dán băng keo của nghệ sĩ đương đại người Ý Maurizio Cattelan, một người theo chủ nghĩa phi lý. Ông nổi tiếng với các tác phẩm mang tính châm biếm, khiêu khích, thách thức các chuẩn mực truyền thống của nghệ thuật.
 
Cái tên “Nghệ sĩ hài” cũng đủ cho thấy Cattelan đã chủ động đặt vào đó một sự hài hước, châm biếm. Nên nhớ, nhìn hình ảnh quả chuối, người ta thường liên tưởng đến loài khỉ. Cattelan đang đẩy lùi ranh giới về mức độ dễ bị tổn thương của khán giả – khi chiêm ngưỡng một tác phẩm, là một trái chuối gắn vào tường bằng miếng keo dán, mang ra đấu giá khởi điểm là $800.000, giá bán cuối cùng là $6.2 triệu.
 
Với tác phẩm sắp đơn giản đến không thể đơn giản hơn, thông điệp của “Comedian” thực tế lại sâu sắc hơn nhiều đối với những ai sẵn sàng đào sâu những câu hỏi thâm sâu hơn về bản chất của nghệ thuật, giá trị và cả vai trò của khán giả.   
 
Maurizio Cattelan đã trả lời với tờ báo La Repubblica: “Đây là một sự khiêu khích mời gọi chúng ta suy ngẫm về giá trị của nghệ thuật và động lực của thị trường, thúc đẩy đặt câu hỏi về việc tác phẩm này nói gì về chúng ta với tư cách là người xem.”
 
Nghệ thuật và sự lừa dối
 
Những người đã mua Comedian không thực sự mua tác phẩm đó. Đơn giản vì nó là một quả chuối. Nó sẽ tàn héo. Họ mua “giấy chứng nhận nghệ thuật” – mua một ý tưởng chứ không phải một vật thể. Khi quả chuối bị hư, hoặc chủ sở hữu ăn xong, họ có thể thay bằng một quả chuối khác, theo hướng dẫn của nghệ sĩ. Nó mãi mãi là một tác phẩm của Maurizio Cattelan.
 
Người đại diện của Cattelan, Emmanuel Perrotin, đã làm việc với nghệ sĩ trong hơn ba thập kỷ, cho biết giá trị to lớn của Comedian đạt được là do nó “đã định hình kỷ nguyên của loài người và sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho cuộc tranh luận, phản ảnh trong nhiều năm tới.”
 
Không sai. Một tuần lễ qua, thế giới “lên cơn sốt” vì quả chuối dán băng keo. Sự xuất hiện của Comedian làm cho người ta đua nhau tạo nên hàng loạt hình ảnh “meme”. Chỉ có điều, dù họ dán lên tường một chục nải chuối thì giá trị không bằng 0.1% của Comedian.
 
Với Comedian, Maurizio Cattelan đã thách thức cả một khái niệm “Nghệ thuật có thể là cái gì? Giá trị thế nào?” Bằng cách sử dụng một quả chuối và băng keo, Cattelan khai màu cuộc chiến về giá trị và ý nghĩa thật của nghệ thuật. Nhiều phản ứng trái chiều dành cho Comedian. Một số người cho rằng tác phẩm này tầm thường hóa thế giới nghệ thuật, trong khi những người khác coi đó là một bình luận sâu sắc về văn hóa đương đại.
 
Nhưng Cattelan đã tuyên bố rằng, tác phẩm này “đóng vai trò phản ảnh những gì chúng ta coi trọng trong xã hội.” Comedian là tiếng cười chống lại một nhịp độ xã hội mệt mỏi, là lời mời gọi khám phá lại sức mạnh của những điều trớ trêu và sự tối giản.
 
Bằng cách đặt một vật thể bình thường đến trần trụi, dễ hư hỏng, trong phòng trưng bày sang trọng, hào nhoáng, ông buộc người xem phải đối mặt với những câu hỏi khó chịu về giá trị đồng tiền của nghệ thuật và các biến đổi trong xã hội chung quanh nó. Cattelan muốn nói rằng, “Comedian là một phần của xã hội hiện đại.” Trong xã hội đó, những thứ nhỏ nhất, tầm thường nhất, dễ tàn úa nhất, vẫn có thể bị thương mại hóa. Quả chuối trong Comedian đại diện cho một xã hội, nơi các giá trị bị bóp méo, bào mòn bởi chủ nghĩa tiêu thụ.
 
Nếu không có khán giả, Comedian chẳng là gì cả. Nếu quả chuối đó nằm ở cửa ra vào của một siêu thị hay một chợ đêm, nó cũng chẳng là gì cả. Nó chỉ là một món ăn sáng bình thường của loài người…và loài khỉ. Nhưng nó là Comedian trị giá từ $120.00 đến $6.2 triệu khi được trưng bày ở phòng triển lãm và phòng đấu giá Sotheby ở New York. Điều này cho thấy quyền lực vô song của thị trường nghệ thuật hiện tại, tồn tại trong một xã hội của chủ nghĩa tiêu thụ hiện đại. Giá trị của Comedian được quyết định không phải từ quả chuối, vì nó sẽ được thay thế bằng vô vàn quả chuối khác trong tương lai. Giá trị $6.2 triệu của Comedian đến từ ý tưởng “không giống ai”; hình ảnh bình thường của trái chuối và danh tiếng của Maurizio Cattelan.
 
Justin Sun và ba người kia đã mua danh tiếng của Maurizio Cattelan, về treo trong nhà.
 
Và nhân loại, thời gian qua, đã chạy theo tiếng vang như sấm rền của con số $6.2 triệu, cùng hình ảnh bình thường, nực cười của quả chuối dán băng keo dính vào tường. Họ không nhìn thấy đằng sau con số ấy là sự phân cực giàu, nghèo; trò chơi nghệ thuật của tầng lớp tài phiệt dùng số tiền khổng lồ để mua một trái chuối, để rồi cảm thấy tự hào, vinh dự vì đã sở hữu một kiệt tác nghệ thuật.
 
“Tôi đi đến bất cứ nơi nào cũng nghe người ta nói về trái chuối. Nó đã trở nên một cái gì đó to lớn hơn cả tôi,” Cattelan nói.
 
Cattelan đã tạo ra một ánh trăng lừa dối trong chính nghệ thuật của ông – Comedian, để tạo ra một hiện tượng xã hội, kích thước tranh luận, mở toang cửa sau của xã hội hiện đại. Và ông chủ ý làm như thế, để thể hiện một chủ nghĩa phi lý mà ông đã theo đuổi trong cuộc đời nghệ thuật.
 
Cuối cùng, khi giá trị đồng tiền định dạng một nghệ thuật dù là “ánh trăng lừa dối” thì nó cuối cùng vẫn là nghệ thuật, trong vai trò cốt yếu của nó. Nhưng nếu giá trị, sức mạnh của đồng tiền dùng để phá vỡ những nguyên tắc đạo lý, luật pháp quốc gia, tạo ra sự hỗn loạn, phân cực trong xã hội, thì đó là bóng đêm của nhân loại.  
 
Kalynh Ngô

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
07/12/202410:15:00
Hầu như không ai sống trên trái đất này mà không kè kè chiếc điện thoại di động bên người. Cha đẻ của chúng nói với Đài CNN: “Chúng tôi từng tưởng tượng một ngày nào đó, khi sanh ra bạn sẽ được chỉ định một số điện thoại. Nếu không tương tác với điện thoại bạn sẽ chết!”.
02/12/202415:43:00
Xã hội có ngàn lý do để chỉ trích tổng thống Joe Biden một khi họ cảm thấy thất vọng vì những mong muốn không được hồi đáp. Người ta dễ dàng quên mất vị tổng thống đương nhiệm Joe Biden là một người cha đã cố gắng hết sức tránh xa vụ truy tố con trai của ông, một cuộc truy tố mà sẽ không có trên đời này nếu ông không phải là Joe Biden. Người ta quên mất tổng thống Biden đã không bãi nhiệm hoặc thay đổi nhiệm vụ của công tố viên do Trump chỉ định xử lý vụ án, ngay cả khi cuộc điều tra của công tố viên đó đã được cấp quy chế cố vấn đặc biệt vào năm ngoái. Người ta cũng quên mất Joe Biden vốn là một người của gia đình, một “Amtrack Joe” – người đã đi, về bằng tàu điện hàng chục năm trời từ Delaware sau mỗi ngày làm việc ở Capitol Hill, Washington DC. Lý do, để ông có thể gặp vợ và những người con của mình vào mỗi buổi sáng và chiều tối.
25/11/202421:49:00
Vậy là cuộc tranh cử chức tonton Mỹ đã ngã ngũ. Ông Donald Trump sẽ trở lại tòa Bạch Ốc. Nhiều người ngỡ ngàng. Bà Kamala Harris khí thế như vậy, cuộc vận động nào cũng đông nghẹt người, tiền thu được cho quỹ tranh cử lên tới một tỷ đô, số tiền kỷ lục chưa có ứng cử viên nào vận động được từ trước tới nay. Vậy sao lại thua ông Trump vừa ăn nói bỗ bã, vừa là một tội phạm, vừa có cuộc đời tư thiếu đạo đức. Một trong những lý giải được nhiều người đồng ý: vì bà là… thị mẹt!
24/11/202414:26:00
Tình trạng nước Mỹ hiện nay hoàn toàn là sản phẩm của Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland. Bởi vì trong tâm trí ngài Garland có một món, ngôn ngữ dân gian kêu là đần độn – nhưng, để tránh tội bất kính – xin tạm gọi là “ngây thơ”.
21/11/202413:38:00
Kể từ khi Donald Trump tái đắc cử vào ngày 5.11, những suy đoán về việc nhiệm kỳ tổng thống của ông ta sẽ có ý nghĩa gì đối với cuộc chiến ở Ukraine đã trở thành những cơn sốt nóng bỏng, trong khi cuộc chiến này hiện đã bước sang ngày thứ 1.000. Chúng ta có thể hoài nghi lời khẳng định trong chiến dịch tranh cử của Trump rằng ông ta sẽ chấm dứt chiến tranh trong vòng 24 giờ ngay cả trước khi nhậm chức vào tháng 1 năm 2025. Nhưng mọi dấu hiệu đều chỉ rõ hướng đi của một nỗ lực ngoại giao nghiêm túc của ông ta nhằm buộc Moscow và Kyiv phải đồng ý ngừng bắn với một hiệp ước bao quát. Bất kể kết quả thỏa thuận của Trump là gì, nó sẽ có những hậu quả cần được xem xét nghiêm túc và chuẩn bị. Theo quan điểm của Ukraine, quốc gia này sẽ mất các vùng lãnh thổ hiện đang bị Nga chiếm đóng, ít nhất là trong thời điểm hiện tại, và sẽ phải từ bỏ khát vọng trở thành thành viên NATO. Điều này rất khó chấp nhận đối với Ukraine.
16/11/202417:27:00
Đầu tháng 11/2024, khi người dân Mỹ chỉnh đồng hồ lùi lại một giờ, thì cũng là lúc họ kéo đất nước lùi lại nhiều thế hệ và ngọn hải đăng dân chủ chìm vào bóng tối. Sau 2020, người Mỹ đã chọn một Donald Trump già hơn, tục tĩu hơn, thù hận hơn. Cho dù Trump sẽ là một trong những người phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính và bài ngoại nhất trong lịch sử hiện đại, nhưng quan trọng là qua hình ảnh của Trump, cử tri đã nhìn thấy chính họ. Dù ánh trăng có sáng vằng vặc trải khắp dòng sông, người chọn Trump vẫn không thể nhìn thấy ánh trăng dưới đáy hồ, vì Donald Trump chỉ muốn họ nhìn thấy quốc gia này là một “thùng rác của thế giới”, đầy bụi và bụi.
14/11/202417:58:00
Tôi rất ngần ngại khi viết bài phiếm luận này. Nhưng vẫn phải giãi bày cùng các bằng hữu cao niên dù quý vị theo đảng Cộng Hòa hay Dân Chủ. Dù chỉ là người Mỹ gốc Việt nhưng đã trải qua hơn nửa đời người tại Hoa Kỳ, xin được ngỏ lời tâm huyết. Người ngoại nhập nhưng thực sự yêu quê hương mới.
13/11/202409:50:00
Liệu chiến thắng của Donald Trump có phải là ngọn roi quất mà Âu châu cần, để tăng cường đáng kể sự đoàn kết và ít phụ thuộc hơn vào người bảo vệ vĩnh cửu bên kia Đại Tây Dương? Chiến thắng II của Donald Trump, cũng là chiến thắng của chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa biệt lập, đã đẩy phần lớn các nhà lãnh đạo Âu châu vào trạng thái tê liệt vì sợ. Trong suốt cuộc tranh cử, chiến thắng của Kamala Harris là điều mà Âu châu đã hy vọng, mong muốn và cổ vũ. Chỉ có các nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa “hoài nghi Âu châu” của Lục địa già, do Viktor Orban đứng đầu, là hoan nghênh việc ứng cử viên Cộng hòa được bầu làm Tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ. Việc Trump trở lại Nhà Trắng, cùng lúc với đảng Cộng hòa giành được Thượng viện và khả năng họ tiếp tục giữ vai trò là đảng dẫn đầu tại Hạ viện, báo trước việc triển khai, trong bốn năm tới, một chương trình chính trị và ngoại giao trái ngược với các chính sách của Âu châu trong mục tiêu khí hậu, hợp tác quốc tế và liên kết xuyên Đại Tây
09/11/202411:09:00
Cựu Tổng thống Trump xứng đáng làm tổng thống một lần nữa, đó là phán quyết của đa số công dân Mỹ. Chẳng những Trump được nhiều phiếu đại biểu hơn đối thủ, Phó tổng thống Harris, tổng số phiếu ông nhận được cũng hơn số phiếu của bà Harris rất nhiều. Kết quả này hoàn toàn ngoài dự đoán của các nhà bình luận.
08/11/202403:28:00
Bước vào thế kỷ 21, chúng ta thấy cơ chế dân chủ trên thế giới nói chung và Mỹ nói riêng đang bị đe doạ trầm trọng. Đặc biệt tại Mỹ với thể chế Liên Bang, cơ chế tam quyền phân lập và sinh hoạt chính trị lưỡng đảng tưởng chừng như khuôn mẫu lý tưởng đã cho thấy những khuyết điểm từ những viện nghiên cứu, tổ chức vô vụ lợi, các khuynh hướng tôn giáo, các thế lực tư bản, đại công ty, kỹ nghệ đã tạo những thế lực vô hình ảnh hưởng đến các hoạt động của chính quyền đã làm rạn nứt các nguyên tắc, nề nếp được sắp đặt bởi những người sáng lập nước Mỹ.
“Đây là quan điểm của người viết, không nhất thiết là quan điểm của Việt Báo.”
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.