Hôm nay,  

Sau Ba Thập Niên, Sao Lùn Nâu Được Phát Hiện Đầu Tiên Lại Mang Đến Bất Ngờ

08/11/202400:00:00(Xem: 359)

Sao lùn nâu
Sau ba mươi năm phát hiện ra sao lùn nâu Gliese 229B, các khoa học gia quan sát lại và nhận ra rằng đó không phải là một sao lùn nâu mà là hai sao lùn nâu quay quanh nhau, gọi là hệ sao đôi. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)

Vào năm 1995, các nhà thiên văn học đã lần đầu tiên xác nhận sự tồn tại của một sao lùn nâu (brown dwarf). Đây là một thiên thể có kích thước quá nhỏ để trở thành một ngôi sao, nhưng lại quá lớn để là hành tinh. Nhưng câu chuyện vẫn chưa dừng lại ở đó.
 
Mới đây, các nhà nghiên cứu đã quan sát lại và phát hiện rằng sao lùn nâu này thực chất không phải là một ngôi sao lùn nâu đơn lẻ, mà là hai sao lùn nâu đang quay quanh nhau ở khoảng cách rất gần. Đồng thời, hai sao lùn nâu này lại đang quay quanh một ngôi sao nhỏ.
 
Phát hiện được ghi nhận trong hai nghiên cứu mới sử dụng các thiên văn kính ở Chile và Hawaii.
 
Hai sao lùn nâu này bị ràng buộc với nhau bởi lực hấp dẫn, tạo thành một hệ sao đôi (binary system), tức là hai ngôi sao quay quanh nhau. Do đó, sao lùn nâu từng được phát hiện ba thập niên trước và gọi là Gliese 229B, nay được đổi tên lại thành Gliese 229Ba và Gliese 229Bb. So với Mộc tinh (ngôi sao lớn nhất trong Thái dương hệ), thì Gliese 229Ba có khối lượng lớn gấp 38 lần, còn Gliese 229Bb thì gấp 34 lần.
 
Cặp sao lùn nâu Gliese 229B nằm trong chòm sao Lepus, cách Thái dương hệ 19 năm ánh sáng. Một năm ánh sáng là khoảng cách ánh sáng di chuyển trong một năm, tương đương 5.9 nghìn tỷ dặm (9.5 ngàn tỷ km).
 
Sao lùn nâu hệ sao đôi là trường hợp rất hiếm. Hai ngôi sao này quay quanh nhau với chu kỳ 12 ngày. Khoảng cách giữa chúng chỉ bằng 16 lần khoảng cách giữa Địa cầu và Mặt trăng, tức là khoảng 6.1 triệu km. Cho đến nay, chỉ có một cặp sao lùn nâu khác được biết đến có quỹ đạo gần nhau như vậy.
 
Sao lùn nâu không phải là sao cũng không phải là hành tinh, mà là nằm giữa hai loại này. Có thể coi sao lùn nâu là những ngôi sao “chưa hoàn thiện” vì trong quá trình hình thành, chúng không đạt đủ khối lượng để khởi động phản ứng nhiệt hạch ở phần lõi như một ngôi sao. Tuy nhiên, chúng vẫn có khối lượng lớn hơn nhiều so với các hành tinh, chẳng hạn như Mộc tinh.
 
Sam Whitebook, nghiên cứu sinh tại Caltech và tác giả chính của một trong các nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Astrophysical Journal Letters, cho biết: “Sao lùn nâu là thiên thể nằm giữa hành tinh và sao. Về mặt khoa học, sao lùn nâu được định nghĩa là có khả năng đốt cháy một dạng hydro nặng gọi là deuteri, nhưng không thể hợp nhất dạng hydro cơ bản phổ biến nhất.
 
Khối lượng của sao lùn nâu thường nằm trong khoảng từ 13 đến 81 lần khối lượng của Mộc tinh. Do không thể thực hiện quá trình nhiệt hạch hợp nhất hydro như các ngôi sao, sao lùn nâu không thể phát sáng rực rỡ mà chỉ phát ra ánh sáng mờ nhạt. Khi nguội dần, chúng sẽ càng trở nên tối hơn.
 
Năm 1995 là một năm quan trọng đối với thiên văn học, khi phát hiện ra hành tinh ngoài Thái dương hệ đầu tiên được công bố, gọi là ngoại hành tinh (exoplanet). Trước khi phát hiện ra Gliese 229B, sự tồn tại của sao lùn nâu chỉ được đưa ra dưới dạng giả thuyết, chưa có bằng chứng rõ ràng.
 
Tuy nhiên, khi phát hiện Gliese 229B, các khoa học gia nhận thấy có một số điểm bất thường, đặc biệt là sau khi phát hiện rằng khối lượng của Gliese 229B lớn hơn 71 lần so với Mộc tinh. Jerry Xuan, nhà thiên văn học của Caltech và là tác giả chính của một trong những nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nature, giải thích rằng: “Điều này không hợp lý vì với khối lượng lớn như vậy, Gliese 229B đáng lẽ phải sáng hơn rất nhiều. Theo các mô hình hiện có, các thiên thể có khối lượng lớn Mộc tinh 70 lần sẽ đốt cháy hydro và trở thành sao. Nhưng điều này lại không xảy ra ở Gliese 229B.
 
Với những quan sát mới, các khoa học gia đã phát hiện Gliese 229B thực ra là hai sao lùn nâu riêng biệt. Chúng quay quanh một sao lùn đỏ, một loại sao có khối lượng bằng khoảng 60% so với Mặt trời trong Thái dương hệ. Dù cả hai sao lùn nâu Gliese 229B có khối lượng lớn hơn Mộc tinh, nhưng đường kính lại nhỏ hơn Mộc tinh vì chúng đặc hơn.
 
Xuan cho biết: “Chúng ta vẫn chưa thực sự hiểu rõ sao lùn nâu hình thành như thế nào, cũng như quá trình chuyển đổi giữa một hành tinh khổng lồ và một sao lùn nâu là gì. Ranh giới để phân biệt vẫn còn khá mơ hồ. Phát hiện mới cho thấy sao lùn nâu có thể tồn tại dưới những dạng cấu hình mà chúng ta không bao giờ ngờ tới. Nên có thể thấy là quá trình hình thành một ngôi sao rất phức tạp và chuyện gì cũng có thể xảy ra.”

Cung Đô sưu tầm 
Nguồn: “Three decades later, first brown dwarf ever found offers a surprise” được đăng trên trang Reuters.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
HOA KỲ – Hôm Chủ nhật (2/12), Thống đốc California Gavin Newsom (Đảng Dân chủ) công bố đề nghị lập ra một khoản ngân sách lên đến 25 triệu MK nhằm chuẩn bị cho các cuộc chiến pháp lý với chính quyền của Donald Trump sắp tới, theo Reuters.
BRUSSELS – Thứ Ba (3/12), các nhà ngoại giao cho biết NATO sẽ không đáp ứng lời kêu gọi của Ukraine về việc mời nước này gia nhập tổ chức ngay lập tức, dập tắt niềm hy vọng của Kyiv với điểm tựa chính trị quan trọng trong lúc vừa gặp nhiều khó khăn trên chiến trường, vừa đứng ngồi không yên khi Donald Trump sắp quay trở lại Tòa Bạch Ốc, theo Reuters.
Suy nghĩ từ góc độ đánh giá chất lượng cuộc sống của người bệnh như vậy sẽ làm thay đổi cái nhìn của người thầy thuốc về bệnh nhân trong quá trình điều trị. Cả người bệnh khi hiểu rõ chất lượng cuộc sống là do mình quyết định cũng sẽ không chỉ biết lệ thuộc vào thầy, vào thuốc, vào xét nghiệm mà còn biết tăng cường sức khỏe, nâng cao sức khỏe của chính mình
OpenAI đang cân nhắc đưa quảng cáo vào các sản phẩm trí tuệ nhân tạo của mình nhằm tăng doanh thu, Giám đốc tài chính Sarah Friar của công ty cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ Financial Times được công bố vào thứ Hai
Mặc cho việc đang phải vật lộn với đồng rúp Nga sụt giá, lạm phát tăng, tình trạng thiếu lao động và lãi suất cao, Putin đã phê duyệt một ngân sách quốc phòng phá kỷ lục, dành ra một phần ba trong tổng chi tiêu của chính phủ khi cuộc chiến ở Ukraine làm cạn kiệt nguồn lực của cả hai bên trong gần ba năm.
BENGALURU – Ngày thứ Hai (2/12), nhiều chuyên gia cảnh báo tình trạng quỹ đạo thấp LEO (Low Earth Orbit) gần Địa cầu đang tràn ngập vệ tinh và rác không gian, có thể không còn sử dụng được nếu không có sự hợp tác quốc tế và chia sẻ dữ liệu cần thiết, theo Reuters.
Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đề cử người dẫn chương trình Fox News, Pete Hegseth, làm Bộ trưởng Quốc phòng. Thông tin về sự lựa chọn này đã khiến nhiều người ở Washington ngỡ ngàng và lo lắng, bởi Hegseth còn quá “non” trong kinh nghiệm ứng phó với các tình huống quốc tế để có thể tiếp quản quân đội Hoa Kỳ – lực lượng quân sự lớn nhất và hùng mạnh nhất thế giới.
Tổng thống Biden vừa ký lệnh ân xá cho con trai Hunter Biden. Trong bản tuyên bố hôm nay (nguyên bản đính kèm), ông tố cáo sự chính trị hóa của Đảng Cộng Hòa đã nhắm đánh Hunter chỉ vì họ muốn mượn đó tấn công ông. Ông cho biết chưa có ai bị truy tố vì những tội như Hunter: khai sai sự thật trên một mẫu đơn mua súng, và không đóng thuế đủ trong thời gian nghiện ngập nhưng sau đó đã nộp đủ khoản thiếu thuế, cộng tiền lời và tiền phạt. Ông cho biết với một người như vậy nhưng đã vượt khỏi nghiện ngập đã hơn 5 năm nay, họ thường sẽ nhận được một phán quyết phi hình sự.
Bồ-đề nguyện là lý tưởng, là chí nguyện cao đẹp, là mục đích của con đường Bồ-tát (Bồ-tát đạo). Con đường ấy dẫn đến mục tiêu tối hậu là đại giác ngộ (Trí tuệ) và cứu độ chúng sinh (Từ bi). Bồ-đề nguyện nếu không được duy trì, trưởng dưỡng hàng ngày thì sẽ bị phai nhạt, hoặc tiêu tăm vùi lấp trong lớp bụi dày của phiền não và hành nghiệp.
Thủ tướng Georgia (tên gọi theo báo VN là Gruzia) là Irakli Kobakhidze tuyên bố hôm Chủ Nhật rằng Tổng thống Salome Zourabichvili phải rời khỏi chức vụ của mình khi nhiệm kỳ của bà kết thúc vào tháng này. Tuyên bố này được đưa ra sau thông báo của Zourabichvili vào thứ Bảy rằng bà có ý định tiếp tục tại vị, với lý do quốc hội hiện tại không hợp pháp và không có thẩm quyền bổ nhiệm người kế nhiệm.
Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan đã cảnh báo vào thứ Bảy rằng việc tăng cường vũ trang cho các quốc gia ở Trung Đông và Châu Á - Thái Bình Dương có thể "đưa thế giới đến bờ vực thẳm hoặc thậm chí là nguy cơ chiến tranh hạt nhân
Trump sẽ cho phép Điện Kremlin giữ lại lãnh thổ mà Nga đã chiếm được từ Ukraine kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược vào năm 2022 (khoảng 20% lãnh thổ Ukraine đang bị Nga chiếm).
Mỗi thứ Năm tuần thứ tư của tháng 11, người Mỹ lại quây quần bên bàn tiệc với gà tây, khoai nghiền, sốt cranberries, nhân gà tây và nhiều món ăn đệm khác. Trong bữa tiệc, họ chia sẻ cùng nhau lòng biết ơn, cảm kích những ân huệ họ đã nhận được trong suốt năm. Một số người khác đón mừng ngày lễ bằng cách xem cuộc diễu hành Ngày Lễ Tạ Ơn của Macy, xem trận bóng bầu dục, hoặc thậm chí tham gia các cuộc chạy đua
Ngành EB-5 có thể mong đợi gì từ nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Trump? Hiện tại, ông Trump đang đưa ra lời hứa về việc sửa đổi các thủ tục của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC). Có thể các kế hoạch của ông sẽ tạo ra những cơ hội tốt cho đầu tư và cải tổ.
Bệnh tiểu đường loại 1 (Type 1 Diabetes – T1D) từ lâu đã là một thách thức lớn với y học. T1D là một căn bệnh tự miễn dịch, xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm các tế bào sản xuất insulin, khiến cơ thể hoàn toàn không thể sản xuất insulin – hormone quan trọng giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Theo thống kê, T1D có thể khiến bệnh nhân mất trung bình 32 năm sống vui khỏe.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.