TOKYO – Hôm thứ Sáu (27 tháng 9), Đảng Tự do Dân chủ (Liberal Democratic Party, LDP) của Nhật Bản đang chuẩn bị cho một trong những cuộc đua tranh cử Thủ tướng khó đoán nhất trong nhiều thập niên, có thể sẽ khiến Nhật Bản có thủ tướng trẻ nhất hoặc nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử, hoặc một chính trị gia kỳ cựu thành công trong lần tranh cử cuối cùng của mình, theo Reuters.
Hồi tháng 8, Thủ tướng Fumio Kishida tuyên bố từ chức sau một loạt các vụ bê bối khiến uy tín của LDP tụt xuống mức thấp kỷ lục.
Theo các cuộc thăm dò dư luận, ba ứng viên nổi bật trong số chín ứng viên là cựu Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi, 43 tuổi; Bộ trưởng An ninh Kinh tế Sanae Takaichi, 63 tuổi; và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba, 67 tuổi.
Dù ai được chọn làm tân thủ tướng thì cũng sẽ phải đối mặt với nhiều áp lực: xoa dịu sự bất mãn của người dân trong nước về vấn đề chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, đồng thời tìm cách ổn định tình hình an ninh khu vực Đông Á đầy biến động do Trung Quốc ngày càng quyết đoán còn Bắc Hàn thì đang phát triển vũ khí nguyên tử.
Đảng LDP cầm quyền gần như suốt thời kỳ hậu chiến và hiện nắm đa số ghế trong Quốc hội Nhật Bản. Theo luật, LDP phải tổ chức tổng tuyển cử trước tháng 10/2025. Nếu Koizumi chiến thắng, ông hứa sẽ tổ chức bầu cử sớm, có thể ngay tháng tới. Giáo sư Yu Uchiyama của Đại học Tokyo cho biết: “Ishiba, Takaichi và Koizumi đều có tiềm năng, nhưng không thể nói chắc ai sẽ thắng.”
Kết quả của cuộc bỏ phiếu với 368 nghị sĩ LDP và số phiếu tương đương từ các thành viên bình thường sẽ được công bố vào khoảng 14:20 giờ JST (05:20 giờ GMT). Nếu không có ứng viên nào giành được đa số, sẽ có vòng hai giữa hai ứng viên đạt số phiếu cao nhất.
Trong vòng hai, mỗi nghị sĩ có một phiếu, còn số phiếu từ các thành viên khác sẽ giảm xuống chỉ còn 47 phiếu cho mỗi tỉnh của Nhật. Kết quả vòng hai dự kiến sẽ có vào khoảng 15:30 giờ JST (06:30 giờ GMT).
Trước đây, các phe phái trong LDP thường hợp sức ủng hộ ứng viên họ thích, giúp việc dự đoán người thắng cuộc dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nhiều phe hiện đã bị tan rã sau vụ bê bối liên quan đến các khoản quyên góp chính trị không minh bạch, khiến cho kết quả cuộc bầu cử lần này khó dự đoán hơn.
Những ứng viên hàng đầu
Theo các cuộc thăm dò dư luận, Shinjiro Koizumi, con trai của cựu thủ tướng Nhật Bản (nhiệm kỳ 2001-2006) và là một gương mặt dễ gây thiện cảm trên truyền hình, đang được ủng hộ mạnh mẽ trong quốc hội. Tuy nhiên, một số cam kết tranh cử của ông, như việc cải cách các quy định lao động cứng nhắc của Nhật Bản, đã làm giảm sự ủng hộ từ các thành viên bình thường trong đảng. Nếu chiến thắng, Koizumi sẽ trở thành thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử Nhật Bản, vượt qua Ito Hirobumi, người từng nhậm chức thủ tướng đầu tiên vào năm 1885 khi 44 tuổi.
Ngược lại, Ishiba được lòng các thành viên cấp thấp trong đảng nhưng lại gây tranh cãi vì thường đi ngược khuynh hướng và thách thức các lãnh đạo. Ông đã thất bại trong bốn lần tranh cử lãnh đạo trước đó và đã tuyên bố sẽ không tranh cử thêm lần nào nữa.
Takaichi thì ủng hộ chính sách “Abenomics” của cựu thủ tướng Shinzo Abe, và có thể trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Bà đã nhiều lần phản đối việc nâng lãi suất, và các chuyên gia cho rằng đồng yên Nhật có thể bị suy yếu nếu bà đắc cử. Takaichi cũng hứa sẽ thăm ngôi đền Yasukuni gây tranh cãi, có thể làm tổn hại các mối quan hệ với TQ và Hàn Quốc.
Thủ tướng Nhật Bản cuối cùng thăm ngôi đền này là ông Abe vào năm 2013.