Quận Cam (VB) - Càng sống lâu hơn, tỉ lệ người dân California phải đối mặt với bệnh Alzheimer hiện đang cao hơn bao giờ hết. Số người mắc bệnh Alzheimer và các chứng mất trí nhớ (ADRD) dự đoán sẽ tăng gấp đôi trong 20 năm tới.
Cư dân California sống ở vùng nông thôn và vùng hẻo lánh phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ chẩn đoán và chăm sóc bệnh Alzheimer. Do lực lượng chăm sóc y tế ít, người dân phải chờ đợi rất lâu mới được gặp các bác sĩ ADRD để được khám và chẩn đoán bệnh. Thiếu phương tiện giao thông công cộng cũng khiến việc chăm sóc y tế khó khăn hơn.
Vào ngày 13 tháng 6 2024, tổ chức Dịch Vụ Truyền Thông Sắc Tộc (EMS) tổ chức cuộc họp báo trên mạng. Các chuyên viên y tế, nhà nghiên cứu đã thảo luận về cách giải quyết những khó khăn cho các cộng đồng nông thôn trong việc hỗ trợ người bệnh Alzheimer.
Các diễn giả:
Bác sĩ Rita Nguyễn, Phụ Tá Giám Đốc, Bộ Y Tế Công Cộng California (CDPH)
Carmen Estrada, Giám Đốc Điều Hành, Trung tâm Nguồn lực Người chăm sóc Inland (San Bernardino)
Hagar Dickman, luật sư, Justice In Againg
Maria Cortez, một người chăm sóc cho thành viên gia đình mắc bệnh Alzheimer
Theo Bác sĩ Rita Nguyễn, Alzheimer hiện là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai cho người dân California, là tiểu bang có nhiều người trên 65 tuổi hơn bất kỳ tiểu bang nào khác. Có khoảng 660,000 người dân California mắc bệnh Alzheimer vào năm 2019; con số này dự kiến sẽ tăng lên gần 1.5 triệu vào năm 2040.
Vùng nông thôn California chỉ có khoảng 2.3 triệu cư dân, nhưng dân số nông thôn lại già hơn so với thành thị. Người dân nông thôn thường sống cách xa các phòng khám, bác sĩ. Họ có tỉ lệ mắc bệnh tim, huyết áp và tiểu đường cao, đều là những yếu tố có liên quan đến bệnh Alzheimer.
Bác sĩ Rita Nguyễn nhấn mạnh đến tác động to lớn của sự cô đơn đối với sức khỏe của người bệnh Alzheimer. Sự kỳ thị đối với bệnh Alzheimer làm tăng thêm sự cô lập mà nhiều người bệnh phải trải qua, mặc dù thực tế là hầu hết người dân California đều có mối liên hệ ít nhiều với những người bệnh. Để đáp lại, CDPH đã phát động chiến dịch “Take on Alzheimer’s” nhằm giảm bớt sự kỳ thị đối với căn bệnh; và hướng dẫn người dân California cách phát hiện bệnh sớm, cũng như những việc cần làm sau khi được chẩn đoán.
Trong phần trình bày của mình, luật sư Hagar Dickman, cho biết nghiên cứu cho thấy trên toàn tiểu bang, những người mắc bệnh Alzheimer có thu nhập thấp, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, thường không có điều kiện để tiếp cận các chương trình chăm sóc cộng đồng. Nhiều trung tâm dịch vụ cộng đồng dành cho người cao niên đã phải đóng trong thời kỳ đại dịch Covid-19. Điều này gây khó khăn cho các quận nông thôn, vốn có ít lựa chọn thay thế hơn như viện dưỡng lão, người chăm sóc tại gia và các phòng khám chuyên khoa. Điều này dẫn đến việc bệnh nhân Alzheimer thiếu nguồn lực chăm sóc, phải sống cô đơn với căn bệnh cho đến cuối đời.
Một số nhân viên y tế ở nông thôn cho biết nhiều giải pháp, chính sách y tế có thể hiệu quả ở khu vực thành thị, nhưng thực sự không phù hợp với khu vực nông thôn, vì mật độ dân số thấp, thiếu nhà cung cấp và thiếu cơ sở hạ tầng. Bất kỳ giải pháp nào để giúp những người bệnh Alzheimer không có người thân chăm sóc đều cần giải quyết những vấn đề này.
Carmen Estrada là giám đốc điều hành Inland Caregiver Resource Center, một mạng lưới gồm 11 trung tâm dịch vụ người chăm sóc miễn phí ở các quận hạt San Bernardino, Riverside, Inyo… (Nam Cali). Bà cho biết dân số người già đang tăng nhanh chóng. Cơ sở hạ tầng để chăm sóc người già chắc chắn chưa sẵn sàng. Nhưng bà hy vọng có thể phục vụ được tối đa số người bệnh Alzheimer trong khu vực.
Vấn đề là phải làm sao quảng bá cho người dân vùng nông thôn biết là có dịch vụ này cho họ. Trước tiên là sử dụng phương pháp truyền miệng. Kế tiếp là phát tài liệu quảng cáo tại các trung tâm cộng đồng, nhà thờ… Người dân trong cộng đồng nông thôn thường rất gắn bó với nhau. Bà Carmen khuyến khích những khách hàng hiện tại nói với những người khác về cách mà trung tâm có thể giúp người dân trong việc chăm sóc người thân mắc bệnh Alzheimer. Bà cũng cho rằng khả năng tiếp cận bằng ngôn ngữ cộng đồng rất quan trọng.
Maria Cortez là một người chăm sóc (caregiver) 66 tuổi ở Quận Glenn. Bà kể lại kinh nghiệm chăm sóc Jerry, người em trai 62 tuổi bị mắc chứng mất trí nhớ. Trước đây bà sống ở Texas, và nhận ra Jerry có những triệu chứng bất thường, bao gồm mất việc, thường xuyên uống rượu, chửi mắng anh chị em đến thăm, và đột ngột mất trí nhớ khi đang lái xe. Jerry sống một mình tại nhà của bố mẹ. Có những người bạn xấu biết tình trạng mất trí nhớ của Jerry, đã tìm cách chiếm đoạt ngôi nhà cũng như tài khoản ngân hàng Jerry. Họ để ông sống còn tệ hơn cả một con vật!
Maria xuất hiện đúng lúc, giúp Jerry thoát khỏi đám bạn xấu và lấy lại căn nhà. Bà bắt đầu tìm cách chữa trị căn bệnh mất trí nhớ của Jerry. Vì ông ta không còn tiền, nên bà đã phải mất một tháng rưỡi vật lộn với các thủ tục giấy tờ để đưa ông ấy vào chương trình Medi-Cal. Các triệu chứng tiến triển rất nhanh: mất trí nhớ, lo lắng, ảo giác, trầm cảm, mất sự đồng cảm, mất vệ sinh cá nhân và khả năng tự ăn uống…
Bà cho biết đã đưa Jerry đến với trung tâm chăm sóc sức khỏe ban ngày dành cho người lớn Peg Taylor ở Chico, không xa nhà bao nhiêu. Jerry đến đây hai đến ba lần một tuần, mỗi lần tối đa bốn giờ. Đây là một nơi tuyệt vời cho Jerry. Bây giờ ông giống như một đứa trẻ ba tuổi trong cơ thể người lớn. Đây là chương trình duy nhất mà bà biết ở khu vực này. Nhờ đưa Jerry đến đây, bà mới có thời gian cho cá nhân, thư giãn đôi chút.
Maria cho biết hoàn toàn mãn nguyện với những gì mình đã làm cho em trai. Hoàn cảnh như gia đình bà không phải là ít tại các vùng nông thôn. Cần phải có nhiều dịch vụ trợ giúp cho người bệnh Alzheimer tại các vùng nông thôn hơn nữa.