Cuộc bầu cử Tổng thống 2024 chỉ còn hơn 6 tháng nữa, và sẽ khác biệt rất nhiều so với cuộc bầu cử năm 2020. Liệu ai sẽ là người chiến thắng? (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
Cuộc bầu cử Tổng thống 2024 chỉ còn hơn 6 tháng nữa, để giúp quý độc giả nắm được tình hình bầu cử, Việt Báo sẽ thường xuyên cập nhật các bài phân tích đáng tin cậy từ những nguồn thông tin uy tín. Các bài phân tích này dựa vào các cuộc thăm dò dư luận, các cuộc phỏng vấn với các chiến dịch và chiến lược gia, báo cáo, hoạt động của các chiến dịch, cũng như các khuynh hướng lịch sử và nhân khẩu học.
Và bài phân tích dưới đây phân loại các tiểu bang vào bảy mục khác nhau dựa trên khuynh hướng hiện tại, bao gồm:
- 1. Lưng chừng: Các tiểu bang không nghiêng rõ ràng về một bên nhất định.
- 2. Nghiêng về Cộng Hòa: Các tiểu bang có khuynh hướng nghiêng về ứng viên của Đảng Cộng Hòa.
- 3. Nghiêng về Dân Chủ: Các tiểu bang có khuynh hướng nghiêng về ứng viên của Đảng Dân Chủ.
- 4. Có khả năng nghiêng về Cộng Hòa: Các tiểu bang có khả năng cao sẽ bầu cho ứng viên của Đảng Cộng Hòa.
- 5. Có khả năng nghiêng về Dân Chủ: Các tiểu bang có khả năng cao sẽ bầu cho ứng viên của Đảng Dân Chủ.
- 6. Cộng Hòa: Các tiểu bang được dự đoán là chắc chắn sẽ ủng hộ ứng viên của Đảng Cộng Hòa.
- 7. Dân Chủ: Các tiểu bang được dự đoán là chắc chắn sẽ ủng hộ ứng viên của Đảng Dân Chủ.
Phân tích tình hình tiểu bang và chi tiêu quảng cáo
Hiện tại, dựa vào các cuộc thăm dò, trung bình Trump đang đi trước một bước ở hầu hết các các tiểu bang chiến trường.Và nếu cứ theo đúng đà này, Trump sẽ dẫn trước với tỷ số 283-255 (nếu tính luôn là Biden giành được Pennsylvania và Wisconsin. Nhưng cũng cần nhớ rằng Pennsylvania và Wisconsin hiện được xem là những tiểu bang có kết quả thăm dò gần như là ngang nhau, vậy nên chưa thể nói chắc rằng Biden sẽ giành phần thắng ở hai tiểu bang này).
Còn ở các tiểu bang “lưng chừng” tức là những tiểu bang không nghiêng rõ ràng về một bên nào, dự kiến sự cạnh tranh sẽ rất gay gắt và sít sao, với khoảng chênh lệch chỉ trong vài %. Biden hiện đang có ưu thế rất lớn về các nguồn tài trợ và chi tiêu quảng cáo. Ngoài nhân sự, quảng cáo là khoản chi lớn nhất trong một chiến dịch tranh cử tổng thống.
Căng thẳng đến từ bên thứ ba
Cũng không rõ các ứng cử viên bên thứ ba (ứng viên độc lập) có thể ảnh hưởng đến bầu cử như thế nào. Robert F. Kennedy Jr. từng là một ứng viên độc lập có sức ảnh hưởng lớn, và thu hút được lượng cử tri ủng hộ đáng kể trong các cuộc thăm dò dư luận. Nhưng không rõ là Kennedy ảnh hưởng nhiều nhất từ phía nào: cử tri ủng hộ Trump, cử tri ủng hộ Biden, hay cả hai. Chiến dịch tranh cử của Biden muốn ‘đấu tay đôi’ với Trump, nên một số nhóm quảng cáo từ phía Đảng Dân Chủ đang tập trung loại bỏ Kennedy.
Cho đến nay, Kennedy đã đủ điều kiện để có tên trên phiếu bầu ở ba tiểu bang, bao gồm Michigan, Hawaii và Utah. Một cuộc thăm dò dư luận của Quinnipiac trong tháng trước cho thấy khoảng cách dẫn trước của Trump tăng từ 3 lên 5% khi có RFK Jr. Chiến dịch tranh cử của Kennedy và một siêu PAC ủng hộ ông cho biết Kennedy đã thu thập đủ chữ ký để có thể được có tên trên phiếu bầu ở các tiểu bang Arizona, Georgia, Idaho, Iowa, Nebraska, New Hampshire, Nevada, North Carolina và South Carolina.
Tiến triển ở các tiểu bang hiện nay
Ở Pennsylvania và Wisconsin, Biden đã bắt kịp, thậm chí là vượt lên dẫn đầu trong một số cuộc thăm dò gần đây. Đặc biệt là Pennsylvania, nơi Biden và các đồng minh hiện đang chi nhiều thứ hai cho quảng cáo – gần 4 triệu MK trong vòng 1 tháng rưỡi kể từ Super Tuesday. Số tiền này chỉ thấp hơn một chút so với số tiền họ đã chi ở Michigan. Biden đang cố gắng rút ngắn khoảng cách với Trump ở Michigan, đặc biệt là các cử tri trẻ tuổi và cử tri gốc da đen. Trump và các nhóm ủng hộ ông chỉ chi khoảng 700,000 MK ở Pennsylvania trong cùng khoảng thời gian đó.
Nhóm Biden cũng đã chi 2 triệu MK ở Wisconsin. Còn các nhóm của Trump cho đến nay vẫn chưa chi tiêu gì ở tiểu bang này.
Phần lớn ngân sách trong cuộc bầu cử năm nay sẽ được phân bổ vào bảy tiểu bang, chia thành hai nhóm mà quý vị thường nghe là “Blue Wall” và “Sun Belt.” “Blue Wall” (xin tạm dịch là “Bức Tường Xanh”) là nhóm các tiểu bang được xem là ổn định và thường có khuynh hướng ủng hộ Đảng Dân Chủ, bao gồm các tiểu bang Michigan, Pennsylvania và Wisconsin. Còn “Sun Belt” (xin tạm dịch là “Vành đai Mặt Trời”) ý chỉ các tiểu bang miền Tây và Tây Nam bao gồm Arizona, Georgia, North Carolina và Nevada.
Các tiểu bang trong nhóm “Blue Wall” có một lượng lớn cử tri là người lao động gốc da trắng; Biden cũng đang thu hút được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các công đoàn. Và Đảng Dân Chủ cũng đang nỗ lực thu hút sự ủng hộ từ cử tri gốc da đen và sinh viên đại học, đặc biệt là ở Wisconsin.
Trong năm 2020, kết quả ở North Carolina khá sát sao, khoảng cách giữa 2 ứng viên chỉ khoảng 2%. Nhưng do tiểu bang này có lịch sử ủng hộ Đảng Cộng Hòa nhiều hơn, nên North Carolina được xếp vào mục “Lean Republican” – tức là có khuynh hướng ủng hộ ứng viên của Đảng Cộng Hòa.
Số lượng cử tri gốc da trắng có trình độ đại học ngày càng tăng trong khu vực Research Triangle (bao gồm các thành phố Raleigh, Durham và Chapel Hill) của North Carolina khiến cho tiểu bang trở thành nơi có tính cạnh tranh cao. Dù vậy, Đảng Cộng Hòa vẫn thường giành chiến thắng trong hầu hết các cuộc bầu cử, kể từ năm 1976.
Nhân khẩu học là một yếu tố quan trọng, nhưng không phải là tất cả
Khu vực công nghiệp Trung Tây đã dần chuyển hướng ủng hộ Đảng Cộng Hòa nhiều hơn do sự thay đổi trong nhóm các cử tri gốc da trắng có trình độ dưới đại học. Đây là lý do tại sao các bang như Ohio và Iowa, từng cạnh tranh khốc liệt trong nhiều thập niên nhưng đến thời Trump thì không còn là mục tiêu của Đảng Dân Chủ. Đó là nhóm chủ chốt mà Trump đang nhắm tới. Nhưng tỷ số của nhóm này đang giảm dần.
Sự thay đổi trong nhóm cử tri có trình độ đại học, kết hợp với sự gia tăng dân số người Mỹ Latinh và gốc Á, cùng với tình hình ngày càng nhiều cử tri gốc da đen trẻ tuổi chuyển đến miền Nam, đặc biệt là ở Georgia; tất cả góp phần tái định hình lại bản đồ bầu cử.
Nhưng nhân khẩu học không phải là tất cả. Cử tri người Mỹ Latinh, người gốc da đen và người trẻ tuổi đều đang có cái nhìn tiêu cực đối với nền kinh tế. Nhìn chung, đa số không hài lòng cách Biden ‘lèo lái’ nền kinh tế, và nhiều cử tri cho rằng nền kinh tế dưới thời Trump ‘ngon lành’ hơn.
Bầu cử sau đại dịch
Cuộc bầu cử năm nay sẽ khác biệt lớn so với cuộc bầu cử năm 2020. Do đại dịch, việc bỏ phiếu qua thư được sử dụng rộng rãi và góp phần quan trọng vào việc tăng tỉ lệ cử tri tham gia bầu cử. Trong năm 2020, 66% cử tri đã ghi danh đã bỏ phiếu, tỷ lệ cao nhất kể từ năm 1900. Tuy nhiên, điều đó khó có thể xảy ra một lần nữa.
Đường dẫn đến 270
Theo bản đồ hiện tại, nếu Trump và Biden thắng ở các bang nghiêng về phía mình, Trump sẽ cần giành được 35 phiếu đại cử tri từ các tiểu bang đang cân nhắc (Toss up states) để đạt được con số 270, còn Biden sẽ cần 44 phiếu. Có một số con đường để mỗi ứng viên có thể vượt lên dẫn đầu.
Đối với Trump:
Tường Xanh sụp đổ: Trong năm 2016, Trump đã lật đổ Bức Tường Xanh khi giành chiến thắng ở Wisconsin, Michigan và Pennsylvania. Nếu có thể lặp lại kỳ tích đó, 44 lá phiếu đại cử tri ở các tiểu bang đó dư sức giúp Trump quay lại Tòa Bạch Ốc. Tuy nhiên, điều quan trọng là, Trump có thể rơi vào tình thế bắt buộc phải thắng ở ít nhất một trong các tiểu bang này để tái đắc cử, vì các tiểu bang ở vùng Sun Belt như Nevada, Arizona và Georgia chỉ mang về tổng cộng 33 lá phiếu đại cử tri, chưa đủ số lượng phiếu cần thiết.
Mở rộng Vành Đai Mặt Trời: Nếu Trump giành chiến thắng ở tất cả các tiểu bang trong vùng Sun Belt nhưng thất bại ở tất cả các tiểu bang bên “Bức Tường Xanh,” thì vẫn sẽ không gom đủ số phiếu đại cử tri cần thiết để giành chiến thắng. Theo kịch bản này, Trump sẽ thua khá đau với kết quả sát nút 270-268. Vì vậy, ông sẽ cần ít nhất một tiểu bang khác ngoài khu vực Sun Belt, có thể là một bang bên Blue Wall, hoặc có thể nhắm mục tiêu đến New Hampshire hoặc Minnesota... hoặc giành được một phiếu đại cử tri ở đơn vị Dân biểu Liên bang (Congressional District) thứ 2 của Nebraska, để có kết quả hòa.
Mặt trận phía Đông: Pennsylvania và Georgia mang đến vừa đúng 35 phiếu đại cử tri mà Trump cần để về đích và đạt được con số 270, ngay cả khi Biden thắng ở Michigan, Wisconsin, Arizona và Nevada.
Đối với Biden:
Chiến lược cũ và chiến thắng mới: Biden đã từng thắng với 51% số phiếu bầu, vì vậy ông chỉ cần thuyết phục những người đã bỏ phiếu cho mình lần trước đó tiếp tục ủng hộ ông. Trong cuộc bầu cử năm 2020, Biden đã giành chiến thắng với 306 phiếu đại cử tri, có nghĩa là ông có thể thua tối đa 36 phiếu đại cử tri mà vẫn giành chiến thắng. Và 4 năm trước, Biden đã giành chiến thắng ở tất cả các tiểu bang cân nhắc.
Bảo vệ Bức Tường: Nếu Biden giữ vững thắng lợi ở Pennsylvania, Wisconsin và Michigan, ông sẽ giành chiến thắng với tỷ số 270-268 trong số phiếu cử tri. Trong số các tiểu bang đó, nơi Biden cần nắm chặt nhất là Michigan. Đó là lý do tại sao Biden đang vận động mạnh mẽ ở Michigan và liên tục đề cập đến ngành sắt thép và tăng thuế quan đối với hàng nhập cảng Trung Quốc để thu hút các cử tri thuộc công đoàn và tầng lớp lao động.
Tập trung vào khu vực Tây Nam: Các cử tri gốc Latinh đóng vai trò quan trọng đối với nỗ lực giành chiến thắng ở Nevada và Arizona của Biden. Hiện tại ông đang chạy rất nhiều quảng cáo bằng tiếng Tây Ban Nha ở cả hai tiểu bang, để cố gắng tăng cường hình ảnh của mình. Ngoài ra, phán quyết về quyền phá thai ở Arizona có thể khiến cho vấn đề phá thai trở thành chủ đề trọng tâm và là động lực thúc đẩy cử tri đi bầu. Nếu Biden thắng ở cả Nevada và Arizona, Trump giành chiến thắng ở Michigan (hoặc Wisconsin), nhưng Biden giữ được Pennsylvania, thì Biden sẽ giành chiến thắng với tỷ số 272-268. Còn nếu Biden thắng ở Nevada, Arizona, Wisconsin và Michigan, ông vẫn sẽ thua với tỷ số 270-268 nếu để mất Pennsylvania.
Khả năng xảy ra kết quả hòa:
Chỉ có một lần trong lịch sử Hoa Kỳ xảy ra kết quả bầu cử tổng thống hòa phiếu: đó là trong cuộc bầu cử năm 1800.
Năm 1876, Hoa Kỳ cũng đã ‘mém’ có kết quả bầu cử tổng thống hòa phiếu. Trong cuộc bầu cử năm 2000, kết quả chỉ chênh lệch 5 phiếu đại cử tri... và một số phiếu Đại cử bị nghi ngờ (hanging chads) ở tiểu bang Florida, gây ra nhiều tranh cãi và kiện tụng trước khi xác định được kết quả cuối cùng.
Nếu cuộc bầu cử 2024 có tỷ số hòa, thì khả năng cao Trump sẽ trở thành Tổng thống, vì theo Hiến Pháp, trong trường hợp hòa phiếu, quyền quyết định sẽ thuộc về Hạ Viện. Mỗi đoàn đại biểu trong Hạ viện sẽ bỏ một phiếu bầu đại diện cho tiểu bang của họ. Các đoàn đại biểu sẽ được bầu vào Hạ Viện sau cuộc bầu cử Quốc Hội năm nay. Đảng Cộng Hòa hiện đang chiếm ưu thế và có thể sẽ tiếp tục duy trì được ưu thế vào năm 2025.
Và dưới đây là hai kịch bản có khả năng xảy ra:
1. Vành đai Mặt Trời + Omaha: Trump toàn thắng ở khu vực Vành Đai Mặt Trời, và giành được một phiếu đại cử tri từ đơn vị Dân biểu Liên bang ở Omaha, Nebraska, như đã làm vào năm 2016. Trong khi đó, Biden giành chiến thắng ở các tiểu bang thuộc Bức Tường Xanh.
2. Gắn chặt với khu vực công nghiệp: Trong kịch bản này, Biden giành chiến thắng ở các tiểu bang nằm trong khu vực Sun Belt, nhưng thua ở Michigan và Pennsylvania ở khu vực Blue Wall. Lưu ý rằng trong kịch bản này, tiểu bang Georgia và North Carolina có thể được thay thế lẫn nhau vì cả hai đều có cùng một số lượng phiếu đại cử tri.
Nguyên Hòa biên dịch
Nguồn: “The states to watch on the 2024 electoral map” được đăng trên trang NPR.org.
Gửi ý kiến của bạn
