Một ủy ban Quốc Hội đã điều tra và phát hiện ra rằng Trung Quốc đang trực tiếp tài trợ sản xuất các tiền chất của fentanyl để bán ra nước ngoài, và khiến cho cuộc khủng hoảng opioid ở Hoa Kỳ thêm phần trầm trọng. Kết quả điều tra được công bố hôm thứ Ba (16/4), đã vạch trần những động cơ của Bắc Kinh đằng sau việc tiếp tay sản xuất ra các loại hóa chất độc hại này, theo Reuters.
Theo một phúc trình từ Ủy ban Hạ viện Mỹ chuyên về các vấn đề Trung Quốc (Select Committee on China), Trung Quốc liên tục cung cấp các khoản trợ cấp dưới dạng hoàn/giảm thuế giá trị gia tăng cho các công ty sản xuất các chất phó bản (analogues), tiền chất (precursors) và các loại ma túy tổng hợp khác của fentanyl, miễn là họ bán hết ra nước ngoài.
Báo cáo cho biết: “Trung Quốc đã liệt kê tất cả các phó bản của fentanyl vào danh mục Các Chất Phải Kiểm Soát Đặc Biệt (Controlled Substances) từ năm 2019. Có nghĩa là việc Bắc Kinh đang hỗ trợ xuất cảng các loại hóa chất này là bất hợp pháp, dù là theo luật của TQ hay của Hoa Kỳ,” phúc trình cho biết thêm rằng có một số chất “bị cấm sử dụng trên toàn thế giới.”
Phúc trình trích dẫn dữ liệu từ trang web Sở Thuế Vụ TQ, trong đó liệt kê một số hóa chất được hoàn/giảm thuế lên tới 13%. Ngoài ra, phúc trình còn cho biết TQ cũng đang tiếp tay sản xuất hai tiền chất fentanyl được sử dụng bởi các băng đảng ma túy, là NPP và ANPP. Các khoản ưu đãi thuế có hiệu lực cho đến tháng 4.
Đại Sứ Quán TQ tại Washington cho biết Trung Quốc luôn hết lòng hợp tác với chính quyền Hoa Kỳ trong nỗ lực bài trừ ma túy, và đang tiến hành một chiến dịch đặc biệt để kiểm soát fentanyl và các tiền chất, cũng như truy quét các hoạt động sản xuất, vận chuyển và buôn bán bất hợp pháp.
Phát ngôn viên ĐSQ TQ, Liu Pengyu, cho biết qua một email: “Rõ ràng là Trung Quốc không hề có bóng dáng fentanyl, và cuộc khủng hoảng fentanyl ở Hoa Kỳ đâu phải do Trung Quốc gây ra. Nên cứ mù quáng trút hết mọi tội lỗi lên đầu Trung Quốc sẽ chẳng thể giải quyết được vấn đề riêng của Hoa Kỳ.”
Phát biểu trong phiên điều trần trước Quốc Hội, Mike Gallagher, chủ tịch của đặc ban, cho biết các chiêu trò tiếp tay tăng cường sản xuất fentanyl cho thấy Bắc Kinh đang muốn ‘tuồn’ thêm thật nhiều fentanyl vào Hoa Kỳ.
Gallagher nói: “Họ muốn tình trạng hỗn loạn và sự tàn phá từ đại dịch fentanyl càng trầm trọng càng tốt.”
Fentanyl là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các trường hợp tử vong do dùng ma túy quá liều ở Hoa Kỳ. Washington từng nêu đích danh TQ là nguồn cung cấp chính các loại tiền chất mà các băng đảng ma túy ở Mexico dùng để tổng hợp thành fentanyl. Chính phủ Mexico cũng từng yêu cầu TQ nỗ lực nhiều hơn để truy quét các hoạt động vận chuyển và buôn lậu fentanyl.
Trung Quốc đã phủ nhận cáo buộc từ báo cáo mới, và nói rằng chính phủ Hoa Kỳ phải ráng mà làm giảm nhu cầu trong nước.
Hoa Kỳ và Trung Quốc đã thành lập một nhóm phối hợp phòng chống ma túy hồi tháng 1, theo thỏa thuận giữa Tổng thống Joe Biden và Tập Cận Bình về vấn đề hạn chế sản xuất và xuất cảng fentanyl tháng 11 năm ngoái.
Phúc trình cũng cho biết không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy Bắc Kinh chủ động thực thi các biện pháp hình sự để kiểm soát và trấn áp tội phạm liên quan đến fentanyl.
Ray Donovan, cựu viên chức của Sở Bài Trừ Ma Túy, phát biểu tại phiên điều trần rằng thỏa thuận tháng 11 không khiến Trung Quốc tích cực ngăn chặn các hoạt động cung cấp hóa chất bất hợp pháp sang Tây bán cầu. Donovan cho hay: “Chúng ta phải làm căng hơn nữa.”